عنوان :

تحقیق بررسی تأثیر سبکهای دلبستگی بر رضایت زناشویی زنان متأهل شهر تهران

تعداد صفحات :۱۱۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

تحقیقات متعددی نشان می دهد که رضایت از زندگی زناشویی بر سلامت روانی افراد تاثیر مهمی دارد. راه های زیادی برای تعریف رضامندی زناشویی وجود دارد. ارتباطات اعضای خانواده با یکدیگر به عنوان یک عامل تعیین کننده بر رضایت از زندگی زناشویی تاثیر می گذارد و به همین دلیل انتظار می رود که بر سلامت روانی آنها نیز موثر باشد.

پژوهش حاضر به بررسی تاثیر سبکهای دلبستگی بر رضایت زناشویی زنان متاهل شهر تهران است. جامع آماری شامل کلیه زنان متاهل شهر تهران است که در سال ۸۷-۱۳۸۶ در شهر تهران سکونت دارند. به این منظور تعداد ۵۰ نفر از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ و پرسشنامه سبکهای دلبستگی با….. استفاده شد.

پژوهش از نوع تحقیقات همبستگی بود و به منظور تجزیه و تحلیل داده های آماری از نرم افزار SPSS استفاده شد.

چنانچه گفته شد که خانواده اولین تجلیگاه روابط عاطفی برای افراد است. کنش ها و چالش هایی که در محیط خانواده صورت می گیرد. پایه های تربیتی فرزندان را تشکیل می دهد، فرهنگ خانواده، شخصیت فرزند را تعیین می کند. روابط اطرافیان، تاثیر شگرف در برقراری ارتباط فرزندان با فراد جامعه دارد. و تمامی رفتارها و فرهنگ یک خانواده هر دو محور اصلی یعنی زن و شوهر می چرخد، چرا که آنان علاوه بر تعیین نوع رابطه و زندگی خود، وظیفه تربیت و ایجاد انگیزه برای زندگی بهتر فرزندان را نیز برعهده دارند.

نتایج پژوهش نشان می دهد با توجه به اینکه فقط رابطه سبک دلبستگی ایمن با رضایت زناشویی مثبت است.

بنابراین با افزایش سبک دلبستگی ایمن ،‌رضایت زناشویی افزایش می یابد و بالعکس.اما رابطه سبک دلبستگی ترسان ، اجتنابی و اشتغالی با رضایت زناشویی منفی است بنابراین با افزایش این سبک ها ، رضایت زناشویی کاهش می یابد و بالعکس.می توان چنین نتیجه گیری کرد که بین سبک های دلبستگی و رضایت زناشویی رابطه معنی دار وجود دارد.در نتیجه فرضیه پژوهشی مبنی بر وجود رابطه بین سبک دلبستگی و رضایت زناشویی تایید می شود.

واژه های کلیدی: رضایت زناشویی، سبک دلبستگی ایمن، سبک دلبستگی اجتنابی، سبک دلبستگی اشتغالی، سبک دلبستگی ترسان

 فهرست مطالب

چکیده   ۱
فصل اول   ۲
کلیات پژوهش   ۲
مقدمه   ۳
بیان مساله   ۷
اهمیت و ضرورت پژوهش   ۸
هدف پژوهش   ۹
فرضیه های پژوهش   ۹
متغیرهای پژوهش   ۱۰
تعاریف نظری اصطلاحات   ۱۰
تعاریفی عملیاتی اصطلاحات   ۱۱
فصل دوم   ۱۲
ادبیات و پیشینه پژوهش   ۱۲
تعاریف ازدواج   ۱۳
عوامل فروپاشی ازدواج   ۱۳
انگیزه های ازدواج:   ۱۴
انواع ازدواج   ۱۶
۱- ازدواج سنتی   ۱۶
۲- ازدواج های غیرسنتی   ۱۷
عوامل تعیین کننده سازگاری در ازدواج   ۱۸
اسلام و اهمیت ازدواج   ۲۰
عوامل تاثیرگذار بررضایت از زندگی   ۲۱
ارتباطات اعضای خانواده   ۲۱
تاثیر شباهت بر انواع گوناگون ارتباطات   ۲۲
شکل گیری ازدواج براساس جذابیت   ۲۳
تاثیر زیبایی بر ارتباط و ازدواج   ۲۴
تاثیر ازدواج بر سلامت جسمانی و رضایت مندی   ۲۵
تاثیر ازدواج بر شادکامی و رضایت   ۲۶
انتخاب همسر   ۲۷
تئوری تصور از همسر مطلوب   ۲۸
ارزشهای فرهنگی به عنوان منبع تشکیل ذهنی از همسر ایده آل   ۲۹
تفاهم زناشویی   ۳۲
رضایتمندی اسنادهای رفتارهای مطلوب و نامطلوب   ۳۳
ارتباط و مذاکره   ۳۷
آموختن گوش کردن   ۴۰
بیان صریح احساسات خود   ۴۰
پنج قاعده برای ایجاد ارتباطی سازنده   ۴۱
مذاکره و توافق   ۴۳
سرزنش و تفکر منفی   ۴۷
رضایتمندی از زندگی زناشویی و بررسی آن در مراحل مختلف زندگی:   ۴۸
بررسی مراحل مختلف زندگی خانواده :   ۴۹
استرسهای خانواده و تغییرات:   ۵۸
بررسی علل نارضایتی از زندگی زناشویی   ۵۹
۱- ویژگیهای شخصیتی:   ۵۹
۲- ارتباطات :   ۶۰
۳- حل تعارض:   ۶۱
۴- مسائل مالی :   ۶۲
۵- فعالیت اوقات فراغت :   ۶۳
۶- رابطه جنسی:   ۶۳
۷- بچه‌ها و ازدواج :   ۶۴
۸- خانواده و دوستان :   ۶۴
۹- نقشهای مربوط به برابری مرد و زن:   ۶۵
۱۰-جهت‌گیری عقیدتی (مذهبی) :   ۶۷
دلبستگی   ۶۷
ویژگی دلبستگی   ۶۸
ویژگی دلبستگی ایمن   ۶۹
ویژگی دلبستگی اجتنابی   ۶۹
ویژگی دلبستگی ترسان   ۷۰
الگوهای دلبستگی در بزرگسالان و زوجین   ۷۰
افراد ایمن   ۷۰
افراد دلمشغول   ۷۰
افراد ترسان   ۷۱
افراد اجتنابی   ۷۱
سبکهای دلبستگی در بزرگسالی   ۷۲
تحقیقات و پژوهش های داخلی   ۷۴
تحقیقات و پژوهش های خارجی   ۸۰
فصل سوم   ۸۸
روش پژوهش   ۸۸
جامعه آماری   ۸۹
نمونه و روش نمونه گیری   ۸۹
طرح پژوهش   ۸۹
ابزار پژوهش   ۹۰
مقیاس سنجش رابطه (RAS)   ۹۰
پرسشنامه سبکهای دلبستگی   ۹۰
شیوه اجرا :   ۹۱
روش آماری   ۹۲
فصل چهارم   ۹۳
تجزیه و تحلیل آماری داده ها   ۹۳
الف)توصیف داده ها   ۹۴
ب) تحلیل داده ها   ۹۶
فصل پنجم   ۹۸
بحث و تفسیر   ۹۸
خلاصه پژوهش   ۹۹
بحث و تفسیر   ۱۰۱
محدودیت ها و مشکلات   ۱۰۳
پیشنهادها   ۱۰۳
منابع فارسی :   ۱۰۴
منابع انگلیسی :   ۱۰۸

منابع فارسی :

۱- احمدی ،‌محسن (۱۳۸۰) ، عومل موثر بر ازدواج ، انتشارات دانا ،‌تهران ، چاپ اول.

۲- آریانپور ،‌سعید (۱۳۷۸) ،‌میزان رقابت ازدواج در زنان ،‌ انتشارات زواره ،‌تهران ، چاپ دوم.

۳- بشارت، محمدعلی(۱۳۸۰) ، بررسی رابطه سبک های دلبستگی با مشکلات زناشویی در زوجین نابارور فصلنامه تازه های روان درمانی، سال پنجم، شماره ۱۹ و ۲۰٫

۴- بنی اسدی ، لیلا ،‌(۱۳۷۵) ‌، «بررسی ومقایسه عوامل موثر اجتماعی ،‌فردی و شخصیتی در زوجهای سازگار و زوجهای ناسازگار ، در شهر کرمان » پایان نامه کارشناسی ،‌ دانشگاه آ‍زاد اسلامی ،‌واحد زاهدان.

۵- تابع بردبار ، فریبا (۱۳۸۳) ، «بررسی مقایسه ای رضایت از زناشویی در میان دانشجویان دختر و پسر متاهل ساکن در خوابگاه ،‌پایان نامه کارشناسی ارشد ،‌ دانشگاه تربیت مدرس.

۶- تایلور ،‌ادوارد و همکاران (۲۰۰۱) ،‌بررسی سبک های دلبستگی و عشق ،‌ترجمه احمد توسلی ، انتشارات علمی و فرهنگی ،‌تهران.

توسلی ،‌احمد ، (۱۳۸۱) ، شناخت عوامل رضایتمندی ،‌انتشارات دانشگاه ،‌تهران ، چاپ سوم.

۷- حمیدی، فریده(۱۳۸۲) بررسی ساخت خانواده و سبک دلبستگی در دختران فراری و اثربخشی خانواده درمانی و درمانگری حمایتی در تغییراتی، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.

۸- دیباجی ، فاطمه السادات (۱۳۸۷) ، تاثیر سبکهای دلبستگی بر رضایتمندی زناشویی ،‌راهبردهای حل تعارض و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی.پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی ،‌واحد ، تهران مرکز.

۹- رضازاده، محمدرضا(۱۳۸۱) ، مهارتهای ارتباطی و همسازی زناشویی ، پایان نامه دکترای روان شناسی ، دانشگاه تربیت مدرس.

۱۰- ساروخانی ، باقر ،‌(۱۳۷۰) ،‌شناخت عوامل موثر بر ازدواج ، انتشارات دانا چاپ اول.

۱۱- سپاه منصور ، مژگان، بررسی مهارتهای میان فردی و سبک دلبستگی، (۱۳۸۶)، تهران، انتشارات دانشگاه.

۱۲- سیف ،‌ علی ،‌(۱۳۶۸) ،‌ روان شناسی مشکلات زناشویی ، انتشارات آگاه ،‌تهران.

۱۳- فراست ،‌عبدالله ‌،(۱۳۸۱) ،‌ «بررسی و مقایسه منبع کنترل و رضایت زناشویی در بین زنان شاغل (معلم) و خانه دار در شهر تهران» ،‌ پایان نامه کارشناسی ارشد ،‌دانشگاه تهران.

۱۴- فطرت ، فاطمه ، (۱۳۸۶) ،‌«مقایسه سبک های دلبستگی افراد تک همسر و چند همسر» ، پایان نامه کارشناسی ، روانشناسی» ، دانشگاه آزاد ، واحد تهران مرکزی.

۱۵- قائمی ،‌علی (۱۳۷۹) ، روان شناسی فردی زنان ،‌انتشارات اساطیر ،‌تهران.

مظاهری ، محمدعلی(۱۳۷۹)، نفش دلبستگی بزرگسالان در کنش وری ازدواج، نشریه روان شناسی، سال چهارم، شماره ۱۵٫

۱۶- ملازاده ، احمد ، (۱۳۷۲) ،‌«بررسی ویژگیهای شخصیتی در رابطه با عوامل تنیدگی زایی زناشویی در زوجها در طلاق و سازگار» ،‌پایان نامه کارشناسی ارشد ،‌دانشگاه تهران.

۱۷- میرخشتی ، (۱۳۷۵) ،‌ بررسی رضایت زناشویی ، انتشارات علمی و فرهنگی ،‌تهران ، چاپ اول.

۱۸- میلانی فرد ، بهروز (۱۳۷۳) ،‌روان شناسی فردی ، انتشارات پگاه ،‌تهران ، چاپ سوم.

۱۹- نوربالا ،‌ مجید (۱۳۷۹) ،‌پایان نامه کارشناسی «بررسی میزان رضایتمندی زناشویی در دانشجویان دانشگاه ،‌واحد رودهن» ،‌دانشگاه آزاد اسلامی ‌،‌واحد رودهن.

۲۰- وزیر ،‌محمد ، (۱۳۷۵) ، «بررسی و مقایسه میزان رضایت از زندگی زناشویی در ازدواجهای درون فامیلی و برون فامیلی در شهرستان یزد» ،‌پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد یزد.

۲۱- هاشمی ، سمیه ، (۱۳۸۶) ،‌«بررسی تاثیر تعارض بر رضایت زناشویی» ، پایان کارشناسی روانشناسی ، دانشگاه آ‍زاد ، واحد تهران مرکزی.

منابع انگلیسی :

۱-Bartholomew , k ,& Horowitz , L.M.(1991).Attachment style among young adolts : Atest of  afour-category.Journal of personality and social psychology , 226-244.

۲- Bass & Gomez & HinGez , J,R,R-(1987) .circumflex model of marital and family systems :VI Theoretical Update. Family process,22,69-830.

۳-Bowlby,J(1988) .Asecure Buse :elinical Applications of Atlachment Theory .London . Routledge.

۴-Coolins,N,L.& Read, S.J(1990) , Adult Atlchment working modeles and Relationship Quality in Doting couples. Journal of Personality and social psychology ,58,644-663.

۵-Hazan , C.& shaver , P.R.(1987) . Romantic love conceptualized asan attachment process.Jouranal of personality and social psychology , 511-254.

۶-Olson , D (1983) , circum flex model of marital and family systems.V11.Theoretical updante.Family Process.

۷-Sacher, Fine – R(1996) Human Atlachment . The me Graw ltill Companies, inc.

۸-Sapntecton,J.A(1998) . Adult Romantic Atlchment and couple Relationship,in ,J,Cassidy &P.R shaver (Eds).tlandbook of Atlachment Theory ,Research and clinical Applications.

مقدمه

ازدواج معمولا اصلی ترین و مهم ترین زمینه ای است که عملکرد و اثر صمیمیت و روابط اجتماعی رشد یافته در آن متجلی می شود. برای اکثر بزرگسالان شادمانی در زندگی بیشتر به ازدواجی موفق و روابط زناشویی توام با رضایت وابسته است تا سایر جنبه های زندگی، جستجوی این رضایت خارها به نیازهای شخصی، خانوادگی و حتی اجتماعی فرد مرتبط است و به گونه های متفاوت وی را وادار به ازدواج و داشتن انتظارات متفاوت از شریک زندگی خود می کند(جانسون و هارویس[۱]، به نقل از میرخشتی، ۱۳۷۵).

افراد متاهلی که از زندگی زناشویی خود رضایت دارند، کمتر دچار بیماری روانی می شوند که شاید به دلیل رضایت از کل زندگی شان و احساس مسئولیت و رضامندی جنسی است. عدم توجه به ازدواج بخصوص در سنین بالا ممکن است به علت ترس از تعهد، مسئولیت و یا یک نقطه ضعف در رشد روانی فرد محسوب گردد. از طرف دیگر اینگونه افراد به علت اینکه از ثمرات یک زندگی رضایت بخش، ایمن و سرگرم کننده برخوردار نیستند، همیشه بلاتکلیف و سرگردان زندگی کرده و اکثر با توسل به لذت طلبی ها و کامجویی های بدلی به دنبال تکیه گاه های غیرحقیقی می گردند و در آنجا نیز از فشارهای روانی اسوده نیستند(میلانی فر، ۱۳۷۳).

تحقیقات متعددی نشان می دهد که رضایت از زندگی زناشویی بر سلامت روانی افراد تاثیر مهمی دارد. راه های زیادی برای تعریف رضامندی زناشویی وجود دارد. ارتباطات اعضای خانواده با یکدیگر به عنوان یک عامل تعیین کننده بر رضایت از زندگی زناشویی تاثیر می گذارد و به همین دلیل انتظار می رود که بر سلامت روانی آنها نیز موثر باشد ( به نقل از میرخشتی، ۱۳۷۵).

خانواده این واحد به ظاهر کوچک اجتماعی، از ارکان عمده و از نهادهای اصلی هر جامعه به شمار می رود. در واقع هر خانواده را باید خشت بنای جامعه و کانون اصلی سنت و رسوم و ارزش های والا ومورد احترام و شالوده مستحکم مناسبات پایدار اجتماعی و روابط خویشاوندی مبدا بروز و ظهور عواطف انسانی و کانون صمیمانه ترین روابط میان افراد و مهدپرورش فکر و اندیشه و اخلاق و روح اشان به شمار آورد. تا آنجایی که نشانی از حیات انسانی ملاحظه شده و خانواده وجود داشته باشد (توسلی، ۱۳۸۱)

هر فردی در خانواده ایی که متولد می شود، نیازهای خود را برطرف می کند و در پرتو آن سکون و آرامش می یابد. بسیاری از پژوهشگران خانواده، رابطه زوجی را مهمترین رابطه خانوادگی می دانند. آنها معقتدند که ازدواج موفق و رضایت بخش موجب ثبات عملکرد خانواده، کفایت اعضای خانواده در مشکل گشایی و سلامت روانی کودکان و ایفا نقش مناسب خانوادگی و بین فردی می شود ( نوربالا و مراحی، ۱۳۷۹).

موفقیت در ازدواج و زندگی زناشویی به عوامل زیادی از قبیل: میزان آمادگی برای ازدواج تحصیلات، زمینه قبلی و خانوادگی فرد، بحران های تجربه شده، نوع و کیفیت الگوی قدرت حاکم بر خانواده قبلی، سن، سلامتی، شخصیت، درآمد و غیره و کیفیات و خصوصیاتی از جمله : تعهد، حساسیت، سخاوت، ملاحظه و صمیمت، وفاداری، مسئولیت ، اعتمادو اطمینان بستگی دارد. زن و شوهر در رابطه با یکدیگر نیاز به حس تفاهم، همکاری و انعطاف پذیری دارند و در صورت وجود این خصوصیات و تقویت آنها، ازدواج به بلوغ و شکوفایی می رسد. چه بسیار زنان و شوهرانی که در زندگی زناشویی سعادتمندی را انتظار داشته اند و کارشان به سلامت کشید و اکنون در کسالت زندگی می کنند و چه بسیار زنان و شوهرانی که قبلا در تمام موراد زندگی مشترک به تفاهم رسیده و اکنون به عدم تفاوت مطلق رسیده اند. چگونه است که زن و شوهر از توهم به بیماری، از شیفتگی به بیزاری و از رضایت به نارضایتی مطلق می رسند (بک، ترجمه قراچه داغی، ۱۳۷۸).

زمینه های دیگر نیز مانند نحوه گذران اوقات فراغت با یکدیگر، تقسیم کار، نگهداری  از بچه ها، روابط جنسی، مسائل مالی، مسئله اقوام همسر و روابط با آنان و غیره می تواند موجبات نارضایتی از زندگی زناشویی در زن و شوهر شود. زن وشوهر در  رابطه شان با یکدیگر نیاز به حسن تفاهم، همکاری و انعطاف پذیری دارند و در صورت وجود این خصوصیات و تقویت انهاست که ازدواج به بلوغ و شکوفایی می رسد(همان منبع).

یکی از مسائل مهم در روان شناسی خانواده این است که فرد تحت تاثیر آنچه در خانواده رخ می دهد، قرار می گیرد و تاثیر می پذیرد. ایجاد علاقه و محبت در وجود افراد خانواده از همان دوران کودکی شکل می گیرد که در رابطه با این موضوع می توان به نوع دلبستگی افراد در رابطه با یکدیگر اشاره کرد. دلبستگی از دوره کودکی شروع شده و به تدریج شکل می گیرد و پیامد آن در بزرگسالی غود می کند. این دلبستگی در روابط عاطفی میان زن و شوهر بسیار تاثیرگذار است، چرا که علاوه بر سبک عشق و نوع علاقه طرفین به یکدیگر، دلبستگی نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است.(سیف؛ ۱۳۸۰) .

بیان مساله

روابط میان افراد خانواده به سلامت محیط خانواده کمک می کند. تفاهم میان خانواده منجر به احساس رضایتمندی از زندگی زناشویی می شود، در غیر این صورت خانواده با مشکل مواجه می شود(بنی اسدی، ۱۳۷۸).

مازن و شاور(۱۹۸۷ ، ۱۹۹۰) اظهار داشته اند که نوع دلبستگی کودکی در ایجاد نوع سبک عشق دوران بزرگسالی تاثیرگذار است. اساس رفتار والدین، نوع و سبک دلبستگی را در کودکان، مشخص می کند. سبک های دلبستگی شامل، سبک دلبستگی ایمن، سبک اجتنابی سبک ترسان، سبک اشتغالی.

هریک از این سبک های دلبستگی با نوع عشق می تواند مرتبط باشد. از این رو میزان رضایتمندی زناشویی می تواند ریشه در نوع دلبستگی داشته باشد. برقراری ارتباط آسان با دیگران با دوری از مردم، اضطراب و نگرانی هنگام رویارویی با مردم، در رفتار زناشویی نیز تاثیر می گذارد، گاهی صمیمیت زیاد نیز باعث، اختلاف در زندگی زناشویی می شود، برخی همسران از اینکه، همسر خود را با دیگران صمیمی احساس کنند.

در هراس هستند و این عامل می تواند، نارضایتی در زندگی زناشویی را پدید آورد.

با این مسئله ، پژوهش حاضر درصدد آن است که به بررسی میزان رضایت زناشویی و سبک دلبستگی ، در زوجین بپردازد و به دنبال پاسخ دادن به این سوال است که ایا دلبستگی افراد با رضایت زناشویی آنها رابطه دارد.

اهمیت و ضرورت پژوهش

چنانچه گفته شد که خانواده اولین تجلیگاه روابط عاطفی برای افراد است. کنش ها و چالش هایی که در محیط خانواده صورت می گیرد. پایه های تربیتی فرزندان را تشکیل می دهد، فرهنگ خانواده، شخصیت فرزند را تعیین می کند. روابط اطرافیان، تاثیر شگرف در برقراری ارتباط فرزندان با فراد جامعه دارد. و تمامی رفتارها و فرهنگ یک خانواده هر دو محور اصلی یعنی زن و شوهر می چرخد، چرا که آنان علاوه بر تعیین نوع رابطه و زندگی خود، وظیفه تربیت و ایجاد انگیزه برای زندگی بهتر فرزندان را نیز برعهده دارند.

تداوم و بقای خانواده، مستلزم سلامت و بهداشت روانی اعضاء آن است و سلامتی روانی نیز در نتیجه میزان رضایت طرفین از زندگی بوجود می آید ، خانواده ایی که دچار اضطراب و کشمکش های نابجا نباشد و همه روابط فیمابین اصولی باشد، دارای سلامت روانی است . و چون افراد خانواده به یکدیگر دلبسته هستند و این دلبستگی تعیین کننده میزان علاقه است ، پس تحقیق و مطالعه در این خصوص اهمیت و ضرورت داشته و خانواده سالم، رضایت بالای زن و شوهر و سطح دلبستگی مثبت و خوب برای یک جامعه بسیاری ضروری است و این تحقیق می تواند در این خصوص راهگشا باشد.

هدف پژوهش

در پژوهش حاضر سعی بر این است تا میزان رضایت زناشویی و سبک دلبستگی افراد بررسی شود و به دنبال این هدف است که :

–        بررسی میزان رضایت زناشویی با سبک دلبستگی ایمن

–        بررسی میزان رضایت زناشویی با سبک دلبستگی اجتنابی

–        بررسی میزان رضایت زناشویی با سبک دلبستگی ترسان

–        بررسی میزان رضایت زناشویی با سبک دلبستگی اشتغالی

فرضیه های پژوهش

۱-   بین میزان رضایت زناشویی با سبک های دلبستگی ایمن رابطه معنی دار وجود دارد.

متغیرهای پژوهش

متغیروابسته : رضایت زناشویی

متغیر مستقل: سبک دلبستگی ایمن- سبک دلبستگی اجتنابی

سبک دلبستگی اشتغالی- سبک دلبستگی ترسان

چهار سبک دارید ایمن، ترسان، اشتغالی و اجتنابی

تعاریف نظری اصطلاحات

رضایت زناشویی[۲]، میزان رضایت زن و شوهر از چگونگی و کست رابط خود با یکدیگر می باشد .(هاشمی ،‌۱۳۸۶).

به اعتقادها کینز رضایت از زندگی زناشویی یعنی احساس خوشایند و رضایمند و لذت تجربه ای که به وسیله یک زوج صورت می گیرد هنگامیکه تمامی جنبه زندگی زناشویی خود را مورد توجه قرار دهند.(سلیمانیان، ۱۳۷۲).

سبک دلبستگی[۳]

نحوه ای که فرد با یک مظهر مراقبت کننده رابطه برقرار می کند (ریچاردپی- هالجین- سوزان کراس- ترجمه سیدمحمدی، ۱۳۸۴).

به کسب احساس آرامش و ایمنی که در مجاورت عاشق به معشوق به دست می دهد و حساسیت و پاسخگو بودن به نیازهای معشوق اطلاق می کرد.(سپاه منصور، ۱۳۶۸).

تعاریفی عملیاتی اصطلاحات

رضایت زناشویی : منظور نمره ای است که آزمودنی از آزمون رضایت زناشویی ایریح کسب می کند

سبک دلبستگی: منظور نمره ای است که آزمودنی از پرسشنامه سبکهای دلبستگی سبک می کند.

تعاریف ازدواج

انعقاد قرارداد اجتماعی است که مشروعیت روابط جسمانی را موجب می گردد به بیان دیگر در راه تحقق امر ازدواج باید شاهد تصویب جامعه نیز باسیم (ساروخانی، ۱۳۷۰).

زناشویی پیوندی اخلاقی و بخودی خود غایتی مطلق است (هگل [۴]، ترجمه امینی).

به طور کلی ازدواج به منظور تعهدات اخلاقی طرفین در جهت ساختن یک خانواده منسجم و تربیت فرزندان می باشد.

عوامل فروپاشی ازدواج

اختلاف تحصیلات (آریانپور، ۱۳۷۵)
عدم شناخت نسبت به یکدیگر
وجود اعتیاد یکی از طرفین
اختلال رفتاری و یا بیماری های روانی
دخالت رفتاری و یا بیماری های روانی
نداشتن فرزند یا نازائی
عدم آشنایی کافی به وظایف در طرفین (زن سالاری- مردسالاری)
خیانت زناشویی
غافل ماندن زنان از وظایف خویش به علت اشتغال

تمامی این موارد، می تواند از عوامل فروپاشی خانواده باشد و باعث ایجاد انحرافات اجتماعی گردد. آسیب به کودکان وارد می گردد و آنها را درجامعه دچار بحران و مشکل می سازد (قائمی، ۱۳۷۹).

انگیزه های ازدواج:

انگیزه های ازدواج متعدد و متنوع هستند که عبارتند از : تعهد، ارتباط خصوصی، همراهی و مشارکت عشق، شادی، سکس مشروع و بچه دار شدن.

تعهد : مردم احساس می کنند که یک نفر خودش را به آنان اهدا می کند بدون آنکه قصد تلافی داشته باشد ازدواج نمونه کامل این وقف شدن است. جشن غروسی نمونه کامل برای بیان تعهد است.

ارتباط خصوصی: افراد انتظار و آرزوی ارتباط صمیمانه و پرداوم را از ارتباط خصوصی خویش دارند و مایل هستند با فردی ازدواج کنند که آنان را از نظر هیجانی، احترام، اعتماد و صمیمیت تامین کند. یکی از وظایف مهم افراد در دوران جوانی است که یاد بگیرند چگونه یک فرد می تواند صمیمی باشد.

همراهی و مشارکت: ازدواج فرصت مناسبی را برای رهائی از تنهایی فراهم می کند و در این زمان همراهی و مشارکت بین دو فرد ایجاد می شود. زمانی که ارضاء نیازها متقابل شد فرد در فعالیت های خویش با دیگری سهیم می شود، ارتباط یکپارچه شده و زوج ها رضایت بیشتری را از ازدواج تجربه می کنند.

عشق : زمانی که دو فرد به یکدیگر نزدیک می شوند بین آنان رابطه صمیمانه ایجاد می شود و در این مرحله زندگی با رضایت همراه می شود، فردی عشق می ورزد و دیگری به عشق پاسخ می دهد ازدواج فرصت مناسب را برای نیاز به عشق فراهم می کند.

خوشحالی: بسیاری از مردم اقدام به ازدواج را خوشحالی می دانند، در حالیکه منبع خوشحال کننده آن دو نفر هستند که با ازدواج امکان ارتباطات محبت آمیز را فراهم می کنند.

سکس مشروع و بچه دار شدن: ازدواج روش پسندیده و قابل قبول برای رفتارهای جنسی است با آنکه رفتارهای جنسی خارج از زناشویی نیز وجود دارد، انگیزه بچه دار شدن دلیل دیگری برای ازدواج است.

گاهی انگیزه هایی که برای ازدواج انتخاب می شوند، نادرست است، یکی آنکه شریکی برای ارتباط جنسی خویش داشته باشند، امنیت عاطفی و اقتصادی داشته باشند. گاهی برای فرار از تنهایی تصمیم به ازدواج می گیرند یا انکه می خواهند از موقعیت آزاددهنده خانه فرار کنند. اگرچه این دلایل مهم هستند ولی انگیزه منطقی برای ازدواج به حساب نمی آیند (کی نیا، ۱۳۷۷).

انواع ازدواج

۱- ازدواج سنتی

نوعی از ازدواج است که اکثراً این نوع را انتخاب می کنند و از گذشته تاکنون ادامه دارد. در این نوع شیوه ازدواج به طور کلی تصمیم گیرنده خود فرو نمی باشد. به بیان دیگر طرفین مورد نظر هیچ دخالتی در تعیین همدیگر ندارند و بزرگان و یا عوامل خارجی، عامل پیوند طرفین می باشند.

در این نوع ازدواج پسر یا دختر برحسب اتفاق با یکدیگر ازدواج می نمایند بدون آنکه شناخت زیادی نسبت به یکدیگر داشته باشند.

آنجه که در این شیوه از ازدواج ملاک برای طرفین است ، عوامل ظاهری مانند زیبایی، قیافه، طبقه اجتماعی ، موقعیت اقتصادی و مالی می باشد. معمولا هم در این شیوه تصمیم گیرنده فقط یکی از طرفین است و مشورت کمتر در آن صورت می گیرد.

در این نوع ازدواج، زنان جایگاه واقعی خودشان را به درستی پیدا نمی کنند و از اهمیت خاصی در زندگی برخوردار نیستند.

در شیوه های سنتی به طور کلی هر عاملی که باعث عدم دخالت مستقیم دختر و پسر در انتخاب یکدیگر باشند، جای می گیرد و دختر و پسر در انتخاب آینده خود، مختار نمی باشند.

۲- ازدواج های غیرسنتی

ازدواج های غیرسنتی را می توان محصول پیشرفت جامعه و تکنولوژی و صنایع و هم چنین فرهنگ مردم دانست که نوع ازدواج نیز برای وفق دادن خود با شرایط حاضر تغییر نموده است و به شکل ازدواج های غیرسنتی درآمده است.

در این نوع ازدواج، طرفین( دختر و پسر) در انتخاب همسر خود مختار می باشند و در مرحله قبل از ازدواج رابطه هایی را برای شناخت هرچه بیشتر خود داشته باشند و به تناسب سطح تعقل و آینده نگری خود، طرف مقابل خود را ارزیابی نمایند. در این نوع ازدواج ها نه اینکه عوامل خارجی تعیین کننده نمی باشند، بلکه به عنوان عوامل تسریع کننده جای می گیرند. مثلا در ازدواج های غیرسنتی پدر و مادر در امر ازدواج دخالت می ورزند، ولی فقط به ارائه نظرات خودشان اکتفا می نمایند و تصمیم گیرنده اصلی خود دختر یا پسر می باشد.

در این گونه ازدواج ها، نقش الگو از اهمیت خاصی برخوردار می باشد و جوانان از طریق تقلید بیشتر تحت سلطه الگو قرار می گیرند و سعی می کنند تا ملاک های انتخابی خود را برحسب الگو قرار داده و خود را به نحوی جای الگو قرار دهند( احمدی، ۱۳۸۰)

اما آنچه که مهم است میزان رضایت مندی طرفین از ازدواج خود می باشد و دیده می شود که حتی در ازدواج های غیرسنتی که براساس انتخاب دختر یا پسر انجام شده، عدم رضایت و تفاهم بسیار است. از این رو عوامل تعیین کننده ای برای سازگاری وجود دارد که آن را بیان می نماییم.

عوامل تعیین کننده سازگاری در ازدواج