عنوان :

مقاله بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان متوسطه نظری

 

تعداد صفحات :۱۳۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

از آنجا که توجه به هوش هیجانی و خلاقیت نقش مهمی در تعلیم و تربیت دارد لازم ا ست دست اندرکاران نظام آموزشی توجه به پرورش و رشد و شکوفایی خلاقیت را در نظر دا شته باشند.
بایستی به معلمان خاطر نشان ساخت که رفتار خلاق و عوامل درونی و بیرونی مرتبط با آن رفتار را می توان تغییر داد و در بهبود آن تلاش کرد.
در مورد هوش عمومی و خلاقیت همواره این سوال مطرح است که آیا خلاقیت یکی از عوامل هوش است.یا اینکه بین این دو استقلالی وجود دارد ؟ عده ای معتقدند بین این دو ارتباطی قوی وجود دارد و آنها شبیه بهم هستند و خلاقیت بدون هوش بی معنی ا ست .
عده ای دیگر معتقدند بین این دو ارتباطی وجود ندارد و آنها مستقل از هم عمل می کنند . در این دیدگاه اظهار می شود خلاقیت ترکیبی یکپارچه از عناصر مختلف سیالی ابتکار انعطاف پذیری و بسط
است. که بعدی خاص تحت عنوان خلاقیت را می سازند و این عناصر با هم در تعامل و ارتباط هستند.
یکی از کارکردهای اصلی آموزش و پرورش این است که دانش آموزان را نسبت به شخصیت خودشان آگاه سازد. دانش آموزان باید از همان سالهای ابتدا یی مدرسه بی همتا بودن خود و دیگران را بطور عمیق و کامل احساس کنند. فرد برای رسیدن به خلاقیت و خود شکوفایی نیازمند اعتماد به خود است .شخص باید به ارزش فردی خود اطمینان داشته باشد .
از جنبه کاربردی اهمیت موضوع پژوهش را باید بطور عمده به نفع نظام آموزشی تفسیر کرد. اگرچه در سیستم آموزشی ما کمتر به شناسایی و پرورش خلاقیت توجه شده اما لازم است به شناخت دقیق فرایند های هوش هیجانی و خلاقیت پرداخته شود و عوامل موثر بر آنها بررسی گردد.نتیجه ای که از پژوهش حاضر حاصل خواهد شد این است که آیا بین هوش هیجانی و خلاقیت رابطه وجود دارد یا خیر ؟
فرضیه اصلی تحقیق : بین هوش هیجانی و خلاقیت در دانش آموزان دوره متوسطه منطقه ۱۱ تهران همبستگی وجود دارد .
فرضیه های فرعی تحقیق: ۱- بین میانگین هوش هیجانی دختران و پسران تفاوت وجود دارد.
۱-    بین میانگین خلاقیت دختران و پسران تفاوت وجود دارد.
۲-    بین میانگین هوش هیجانی دانش آموزان علوم انسانی با علوم ریاضی و تجربی تفاوت وجود دارد.
۳-    بین میانگین خلاقیت دانش آموزان علوم انسانی با علوم ریاضی و تجربی تفاوت وجود دارد.
۴-    بین میانگین هوش هیجانی دانش آموزان پایه اول با پایه دوم و سوم تفاوت وجود دارد.
۵-    بین میانگین خلاقیت دانش آموزان پایه اول با پایه دوم و سوم تفاوت وجود دارد.
تحقیق حاضر از نوع همبستگی می باشد واز آنجائی که به توزیع ویژگیهای جامعه آماری نیز می پردازیم تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی نیز می باشد. جامعه آماری این پژوهش را  کلیه دانش آموزان دوره متوسطه نظری منطقه ۱۱ تهران که در سال تحصیلی ۸۵-۱۳۸۴ مشغول به تحصیل هستند،وتعداد آنها ۳۵۰۰نفر می باشد ،  تشکیل می دهد. ابتدا بیست پرسشنامه از طریق PILOT بین افراد نمونه توزیع گردید وبالاترین انحراف معیار و میانگین در آن محاسبه شد سپس با استفاده از فرمول محاسبه حجم نمونه تصادفی ساده وبا اطمینان ۹۵%  تعداد نمونه مورد نظر ۳۵۰ نفر محاسبه گردید . دراین تحقیق دو پرسشنامه استاندارد در رابطه با هوش هیجانی بار-آن و خلاقیت عابدی استفاده گردید .
نتایج تحقیق:۱- فرضیه اصلی مبنی بر (بین هوش هیجانی وخلاقیت همبستگی وجود دارد ) پذیرفته میشود.
فرضیه ۲ : مبنی بر ( بین میانگین هوش هیجانی دختران وپسران تقاوت وجود دارد ) پذیرفته می شود این تفاوت در جهت مثبت بوده و با توجه به میانگین دو گروه ونتیجه آزمون t می توان گفت دختران نسبت به پسران از هوش هیجانی بالاتری برخوردارند .
فرضیه ۳: مبنی بر( بین میانگین خلاقیت دختران وپسران تقاوت وجود دارد ) پذیرفته نمی شود وبا توجه به میانگین دو گروه ونتیجه آزمون t  می توان گفت که میان میزان خلاقیت دختران وپسران تفاوت معنا داری وجود ندارد .
فرضیه ۴: مبنی بر ( بین میانگین هوش هیجانی دانش آموزان علوم انسانی تجربی وریاضی تفاوت وجود دارد ) پذیرفته می شود که با توجه به میانگین دوگروه ونتیجه آزمون t  می توان گفت که دانش آموزان رشته علوم تجربی وریاضی نسبت به دانش آموزان علوم انسانی از هوش هیجانی بالاتری برخوردارند .
فرضیه ۵:مبنی بر (بین میانگین خلاقیت دانش آموزان علوم انسانی با تجربی وریاضی تفاوت وجود دارد ) پذیرفته می شود وباتوجه به میانگین دو گروه ونتیجه آزمون t  می توان گفت که دانش آموزان رشته علوم تجربی وریاضی نسبت به دانش آموزان رشته علوم انسانی است از خلاقیت بالاتری برخوردار است .
فرضیه ۶:مبنی بر ( بین میانگین هوش هیجانی دانش آموزان پایه دوم وسوم تفاوت وجود دارد ) تائید نمی شود .باتوجه به میانگین دو گروه ونتیجه آزمون t می توان گفت که میان هوش هیجانی دو گروه دانش آموزان پایه اول با پایه دوم وسوم تفاوت معنا داری وجود ندارد .
فرضیه ۷: مبنی بر( بین میانگین خلاقیت دانش آموزان پایه اول با پایه دوم وسوم تفاوت وجود دارد پذیرفته نمی شود با توجه به میانگین دو گروه ونتیجه آزمون t می توان گفت که میان میزان خلاقیت دو گروه دانش آموزان پایه اول با پایه دوم وسوم تفاوت معنا داری وجود ندارد.
واژه های کلیدی: هوش هیجانی، خلاقیت، دانش آموزان متوسطه، آزمون خلاقیت عابدی، آزمون هوش هیجانی بار-آن

فهرست

چکیده
مقدمه
فصل اول : کلیات پژوهش
بیان مسئله     ۲
اهمیت وضرورت موضوع پژوهش     ۳
اهداف پژوهش     ۶
فرضیه های تحقیق     ۷
متغیرها    ۸
تعاریف نظری وعملیاتی متغیرها     ۹
الف ) تعاریف نظری     ۹
ب) تعاریف عملیاتی     ۱۱

فصل دوم :پیشینه تحقیق
پیشینه موضوع پژوهش درایران      ۱۳
پیشینه موضوع پژوهش در جهان     ۱۴
مبانی نظری تحقیق    ۱۷
تعریف هیجان     ۱۷
تعریف هوش     ۱۹
ریشه های تاریخی هوش هیجانی     ۱۹
هوش هیجانی وبهره هوشی     ۲۳
آموزش هوش هیجانی     ۲۶
آیامی توان هوش هیجانی را آموخت وآموزش داد     ۲۷
برنامه های آموزشی که مستقیماً درمورد هوش هیجانی می باشند    ۲۸
رشد تنظیم هیجانی     ۳۰
عوامل موثر در قابلیت هیجانی     ۳۱
نقش خود    ۳۱
مهارت های قابلیت هیجانی     ۳۲
هوش هیجانی در محیط کار     ۳۴
هوش هیجانی وتفکر انتقادی     ۳۹
تمایز بین احساسات سازنده ومخری     ۴۲
استفاده از عواطف برای تعیین اهداف     ۴۴
طبقه بندی هیجانی     ۴۵
انگیزش وهیجان     ۴۶
ترس هیجان     ۴۶
دلیل اهمیت عواطف چیست     ۴۷
چگونگی شکل گیری هوش هیجانی     ۴۸
انواع هوش     ۵۱
مدل های هوش هیجانی     ۵۴
ویژگیهای آزمون هوش هیجانی     ۵۵
آزمونی Eqi     ۵۷
زمینه های تاریخی هوش هیجانی     ۶۱
نظریه سالوی     ۶۷
هوش هیجانی وهوش بهر بالا    ۶۹
خلاقیت چیست     ۷۱
تعریف خلاقیت     ۷۲
مراحل خلاقیت     ۷۵
نظریه های خلاقیت     ۷۷
رویکردتداعی گری و رفتار گرایی     ۷۸
رویکرد شناختی     ۷۹
رویکرد روان کاوی     ۸۰
رویکرد انسان گرایی     ۸۱
رویکرد روان سنجی     ۸۳
ویژگیهای افراد خلاق     ۸۴
موانع خلاقیت     ۸۶
موانع خلاقیت در مدرسه     ۸۶
محیط کلاسی مناسب برای پرورش خلاقیت     ۸۸
نقش معلم درپرورش خلاقیت دانش آموزان     ۹۰

فصل سوم : روش شناسی تحقیق
مقدمه     ۹۳
روش تحقیق     ۹۳
جامعه آماری     ۹۳
نمونه  وروش نمونه گیری     ۹۳
ابزار جمع آوری اطلاعات     ۹۴
الف: آزمون هوش هیجانی بار-آن (Bar-on)    ۹۴
ب: ـآزمون خلاقیت عابدی     ۹۵
روش آزمون خلاقیت عابدی     ۹۵
چگونگی اجرای تحقیق     ۹۶
شیوه نمره گذاری ابزار اندازه گیری خلاقیت     ۹۷
روش آماری     ۹۷
روش تجزیه وتحلیل داده ها     ۹۷

فصل چهارم : تحلیل یافته های پژوهش
مقدمه :    ۹۹
شاخص های آماری مربوط به کل آزمودنی ها    ۱۰۰
نمودار هوش هیجانی     ۱۰۱
نمودار خلاقیت     ۱۰۲
آزمون فرضیه اصلی     ۱۰۴
نمایش گرافیکی همبستگی هوش هیجانی با خلاقیت     ۱۰۵
نتایج آزمون همبستگی     ۱۰۶
آزمون فرضیه های فرعی     ۱۰۷
یافته های مربوط به مقایسه میانگین نمرات هوش هیجانی دختران وپسران     ۱۰۸
یافته های مربوط به مقایسه میانگین نمرات هوش هیجانی رشته های علوم انسانی با ریاضی وتجربی     ۱۰۹
یافته های مربوط به مقایسه میانگین نمرات خلاقیت  رشته های علوم انسانی با ریاضی وتجربی        ۱۱۰
یافته های مربوط به میانگین هوش هیجانی دانش آموزان پایه اول با دوم وسوم     ۱۱۱
یافته های مربوط به میانگین خلاقیت  دانش آموزان پایه اول با دوم وسوم    ۱۱۲
همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دختران( جدول ۴-۴)      ۱۱۳
همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی پسران ( جدول ۵-۴)     ۱۱۳
همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دانش آموزان پایه اول دبیرستان (جدول  ۶-۴)     ۱۱۴
همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دانش آموزان پایه دوم وسوم ( جدول ۷-۴)     ۱۱۵
همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دانش آموزان گروه تجربی وریاضی ( جدول ۸-۴)     ۱۱۵
همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دانش آموزان گروه علوم انسانی ( جدول ۹-۴)     ۱۱۶

فصل پنجم : نتیجه گیری
مقدمه     ۱۱۸
پیشنهادات
الف : پیشنهادات مبتی بر فرضیه های بررسی شده     ۱۲۱
ب: پیشنهادات برای تحقیقات بعدی     ۱۲۲
ج: پیشنهادات جانبی     ۱۲۲
محدودیتها     ۱۲۲
منابع فارسی     ۱۲۴
منابع انگلیسی     ۱۲۹
پیوست     ۱۳۰
پرسشنامه هوش هیجانی بار –آن     ۱۳۱
پرسشنامه خلاقیت عابدی     ۱۳۴

منابع

۱٫    آمابیل،تزرا،۱۹۸۹،شکوفایی خلاقیت کودکان،ترجمه حسین قاسم زاده و پروین عظیمی،۱۳۶۸،تهران،دنیا ی تو
۲٫    اسبورن،الکس،۱۳۶۹،پژوهش استعدادهای همگانی ابداع و خلاقیت،ترجمه قاسم زاده،انتشا را ت ناهید.
۳٫    افروز،غلامعلی،۱۳۷۱،نوجوانان،استقلال،شخصیت و خلاقیت،مجله پیوند،شماره ۱۵۸،تهرا ن،انتشارات انجمن اولیا و مربیان
۴٫    اکبر زاده،نسرین،(۱۳۸۳ )، هوش هیجانی،دیدگاه سالووی و دیگران،تهران،انتشارات فارابی
۵٫    بنکداری ، نسرین،۱۳۸۴،بررسی رابطه هوش هیجانی و والدین با سازگاری اجتماعی فرزندان،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تهران .
۶٫    بودو،آلن،خلاقیت در آموزشگاه،ترجمه علی خانزاده،تهران،ا نتشارا ت چهر .
۷٫    پورا فکاری،نصرت الله ۱۳۷۳ فرهنگ جامع روانشناسی و روان پزشکی،تهران، انتشارات نشر فرهنگ معاصر .
۸٫    . تورنس،پل،۱۹۷۹،استعدادها و مهارتهای خلاقیت و راههای آزمون و پرورش آ ن،ترجمه حسن قاسم زاده،۱۳۷۲،تهران،دنیای تو .
۹٫    حسینی،افضل سادات،۱۳۷۸، ماهیت خلاقیت و شیوه های پرورش آن ،مجله استعدادهای درخشان،سال نهم،شماره ۲٫
۱۰٫    خائف الهی ، احمد علی . دوستار ، محمد . ۱۳۸۲ ، ابعاد هوش هیجانی ، فصلنامه مدیریت وتوسعه ، شماره ۱۸۱٫
۱۱٫    خسمه ، اکرم ، ۱۳۷۸، بررسی ارتباط حافظه معنائی وخلاقیت دردوگروه از دانش آموزان تیز هوش وعادی ، پایان نامه دکتری چاپ نشده ، دانشگاه علامه طباطبائی
۱۲٫    دهشیری،غلا مرضا (۱۳۸۲)،هنجاریابی  پرسشنامه بهره هیجانی بار – آ ن در بین دانشجویان دانشگاهها ی تهران و بررسی ساختار عاملی آ ن پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علامه طبا طبایی .
۱۳٫    دلاور ، علی ، ۱۳۷۴، مبانی نظری وعملی پژوهش در علوم انسانی واجتماعی ، تهران انتشارات رشد .
۱۴٫    راجرز،کارل،۱۹۸۴،در آمدی بر انسا ن شدن،ترجمه قاسم قاضی،تهران،دانشگاه آزاد اسلامی .
۱۵٫    ساختمانیان ،صمد،۱۳۷۴،بررسی و مقایسه روش آموزش ویژه و عادی در شکوفایی خلاقیت دانش آموزان پسر کلاسهای سوم ابتدایی مدارس غیر انتفاعی شهر شیراز،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علامه طباطبایی.
۱۶٫    سام خانیان ، محمد ربیع ، ۱۳۸۱، خلاقیت ونو آوری در سازمان و مدیریت آموزشی ، تهران : انتشارات اسپند هنر
۱۷٫    سعیدی،علی ۱۳۸۱،بررسی رابطه خلاقیت معلم با خلاقیت دا نش آموزان،رساله ارشد چاپ نشده،تهران،دانشگاه علامه طبا طبایی
۱۸٫    سول سو،رابرت،ال،روان شناسی شناختی،ترجمه فرهاد ماهر،۱۳۷۱،تهران،انتشارات رشد .
۱۹٫    سیاروچی،ژوزف و فورگانس ،ژوزف و مایر،جان (۱۳۸۳)،هوش عاطفی در زندگی روزمره،مترجمان : نوری امام زاده ای، اصغر . نصیری،حبیب اله . اصفهان : ا نتشا رات نوشته
۲۰٫    سیف ، علی اکبر،۱۳۶۷، روانشناسی پرورشی ، تهران ، انتشارات رشد
۲۱٫    شل کراس،دوریس جی،آموزش رفتار خلاق و استعدادهای درخشان در دانش آموزان،ترجمه مجتبی جوادیان،۱۳۷۲،مشهد،انتشا را ت آستان قدس رضوی
۲۲٫    شولتز،دو آن،روانشناسی کمال،ترجمه گیتی خوشدل،۱۳۶۴،تهران،نشر نو.
۲۳٫    شولتز ، دوآن .شولتز، سیدنی آلن .۱۳۷۷ ، نظریه های شخصیت ، ترجمه سید محمدی ، تهران نشر هما.
۲۴٫    عباسی،غفور،۱۳۸۴ . بررسی ومقایسه  هیجانی مادران و دانش آموزان پسر کم توان ذهنی آموزش پذیر ۱۲ – ۱۰ ساله با و بدن اختلالهای عاطفی – رفتاری شهرتهران و ارائه یک برنامه مداخله ای،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علامه طبا طبایی.
۲۵٫    قاسم زاده،حسن،۱۳۷۲،خلاقیت ا ستعدادهای همگانی،تهران،نشر بانک .
۲۶٫    فرجی،ذبیح اله،۱۳۷۲،انگیزش و هیجان،تهران،انتشارا ت خردمند.
۲۷٫    فرگونس،جرج یو شیو تاکانه،۱۹۸۹ تحلیل آماری در روانشناسی و علو م تربیتی،ترجمه علی دلاور و سیامک نقشبندی،۱۳۸۳،تهران،نشر ارسباران .
۲۸٫    گلمن ، دانیل ، ۱۳۸۲، هوش هیجانی ، ترجمه نسرین پارسا ، تهران ، انتشارات رشد.
۲۹٫    لفرانسوا،گای،آر،۱۳۸۰،روانشناسی برای معلمان،ترجمه هادی فرجامی،مشهد،انتشارا ت آ ستان قدس رضوی .
۳۰٫    مالتز ماکسول،روانشناسی خلاقیت،ترجمه مهدی قره چه داغی،۱۳۶۸،تهران،نشر شبا هنگ
۳۱٫    مزلو،ابراهام،۱۳۶۹،انگیزش و شخصیت،ترجمه محمد رضوانی،انتشارا  ت آستا ن قدس رضوی .
۳۲٫    مزلو،ابراهام،افقهای  والاتر فطرت انسان،ترجمه رضوانی،۱۳۷۴،مشهد،انتشارات آ ستان رضوی .
۳۳٫    مقصودی،جعفر،۱۳۸۴،بررسی و مقایسه ویژگیهای شخصیتی و روان سناختی ( هوش هیجانی،خلاقیت،خود پنداره،خود کار آمدی،منبع کنترل ) کار آفرینان تهرانی با افراد عادی،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علامه طباطبایی.
۳۴٫    مهر محمدی،  محمود،۱۳۷۴،چرا باید برنامه درسی را به سوی مساله محوری سوق دهیم،فصلنامه تعلیم و تربیت،دانشگاه تهران،شماره ۴۳ و۴۴ .
۳۵٫    میر افضل،فاطمه،۱۳۷۱،نقش معلم در پرورش خلاقیت،مجله استعدادهای درخشان،شماره ۳٫
۳۶٫    نلر،جی . اف،۱۳۷۷،آشنایی با فلسفه آموزش و پرورش،ترجمه فریدون بازرگانی دیلمقانی،تهران،انتشا را ت سمت .
۳۷٫    نلر،جرج،اف ۱۳۶۹،هنر و علم خلاقیت،ترجمه سید علی اصغر مسدد،شیراز،انتشارا ت دانشگاه شیراز
۳۸٫    نلر،جورج،اف،هنر و علم خلاقیت،ترجمه سید علی اصغر مدد،۱۳۶۹،شیراز،انتشا را ت دانشگاه شیراز.
۳۹٫    والفی ، مهدی ، ۱۳۷۸، خلاقیت فراسوی اسطوره نبوغ ، تهران ،نشر روزنه
۴۰٫    وایربرگ،رابرت،خلاقیت فراسوی اسطوره ای نبوغ،ترجمه مهدی والفی،۱۳۷۸،تهران،نشر روزنه .
۴۱٫    .هین،استیو،هوش هیجانی برای همه،ترجمه رویا کوچک انتظار،مژگان موسوی،۱۳۸۳ّ تهران،نشر تجسم خلاق.
۴۲٫    هین،استیو،(۱۳۸۴) هوش هیجانی برای همه،راهنمایی عملی هوش هیجانی،مترجمان،کوچک انتظار،رویا و موسوی شوشتری،مژگان،قم : تجسم خلاق..

۴۳٫    Barrows harward , 2002 problem – based learning , especially in the contet of large classes avaloable in ( www. Pbth.)
۴۴٫    pauli , pott , u , mertesocker , Bettina , & Beckman , d , 2004
۴۵٫    lopes , p.n.2003. emotional intelligence , personality and the perceived quality of social relation ships. journal of personality and individval differenes.
۴۶٫    schutt , n.c. , 2001, emotional intelligence . journal of personality and individual differences .
۴۷٫    hunt , n &Evanns , I . 2004 , predicting. Traumatic stressusing emotional journal of behavioral research and therapy.
۴۸٫    Brockett , m . A , 2004 , emotional intelligence and its relation to every day behaviov. Of personality and individual difference .
۴۹٫    Cherniss , c.(2000) . emotional intelligence, what it is and why it matters. Annual meeting of the society for industrial and organizational    psychology new  orlands , lA , april 15 , 2000.
۵۰٫    johnson , R. p . & indvik , g . 1999. oryanizational benefits of having emotionally intelligent managers and employees . Journal of work place learniny F vol .11, no . 3, 84-88.
۵۱٫    kierstead , g . 1999. human Resource management trends and issves , emotional intelligence in the work place – research directorate – psc
۵۲٫    poon teny fatt , g . 2002 emotional intelliyence , for human vesource manayers . management
۵۳٫    Research news . vol 25 , no . 11, 57-74.
۵۴٫    rahim , m. a.& minors , p 2003 , effects of emotional intelligence on concern for quality and problem solviny managerial avditing yournal.
۵۵٫    Torrance, 1989,Fostering,academic creativity in gifted students.
۵۶٫    Bartel,martin 2001,Nine classroom creativity killers.

فصل  اول

کلیات

بیا ن مسأ له

هوش هیجانی از سازه هایی ا ست که از طریق تظاهرا ت هیجانی و با درک وا نسجام بخشیدن به هیجا نها جلوه گر می شود . به نظر مایر وسا لووی[۱] (۱۹۹۳) هوش هیجانی گونه ای هوش اجتماعی ا ست که توانایی برخورد با عواطف در خود و دیگران را در بر می گیرد.همچنین آ نان بر این باورند که هوش هیجانی قابلیتی ا ست که تفکر و اقدامات هر فرد را هدایت می کند .چنین برداشتی از هوش هیجانی این سوال را پیش می آورد که آیا هوش هیجانی با خلاقیت که یکی از انواع تفکر بوده و رفتاری است که از فرد سر می زند دارای همبستگی است یا خیر ؟

همچنین مساله دیگر آن ا ست که بسیاری از نظریه پردازان هوش هیجانی نظریه های خود را با ارزشیابی که از بزرگسالان به عمل آورده اند عملیاتی کرده اند و از ابزارهایی در این خصوص از آنها بهره گیری شده است مقیاس چند عاملی هوش هیجانی مایر و همکاران،(۲۰۰۰) مقیاس درک عاطفی بارنت[۲] (۱۹۹۶) آزمون EQMAPکوپروساواف[۳] (۱۹۹۷) و مقیاس هوش هیجانی شوتی[۴]  و دیگران (۱۹۹۸) بوده است . با این همه بیشتر ابزا رها یی که برای بر آورد هوش هیجانی با جنبه های مختلف آ ن ساخته ا ست عمومأ برای گروه سنی بزرگسالان و گاهی برای کودکان مورد استفاده قرار می گیرد (سالیوان ۱۹۹۹)[۵].

در میان ابزارهای که برای گروه جوانان قابل استفاده ا ست سیاهه هوش هیجانی بارآن[۶](۲۰۰۰) می باشد. به هر حال هوش هیجانی به دلیل مزایایی چون ارتقا سطح اعتماد به نفس انعطاف پذیری همدلی همسازی با دیگرا ن و تأ ثیر آ ن بر عملکرد خلاقانه افراد مورد تأ یید   ا ست. چرنیس[۷] (۲۰۰۰) و عاملی سازنده در حیات اجتماعی شخص تلقی می شود . لازاروی و فولکمن[۸] (۱۹۸۴). در ایران در خصوص همبستگی و اثر گذاری هوش هیجانی و خلاقیت پژوهش چندانی انجام شده است . و با در نظر گرفتن اینکه هوش هیجانی زمینه ای برای ارتقا عملکرد خلاقانه است و نسل جوا ن برای سازندگی بیشتر نیازمندآن هستند کوشش زیادی صورت نگرفته است. ولذا پژوهش حاضر به دنبا ل پاسخگویی به ا ین سوا ل ا ست که آیا در بین دا نش آموزان دوره متوسطه همبستگی بین هوش هیجانی و خلاقیت آنان مشاهده        می شود یا نه ؟

اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش

از آنجا که توجه به هوش هیجانی و خلاقیت نقش مهمی در تعلیم و تربیت دارد لازم     ا ست دست اندرکاران نظام آموزشی توجه به پرورش و رشد و شکوفایی خلاقیت را در نظر دا شته باشند.

بایستی به معلمان خاطر نشان ساخت که رفتار خلاق و عوامل درونی و بیرونی مرتبط با آن رفتار را می توان تغییر داد و در بهبود آن تلاش کرد. بار آن،(۱۹۹۹)،لذا شناخت خصوصیات افراد خلاق و ویژگیهای شخصیتی آنها امری ضروری است.

 نلر[۹] (۱۹۶۰) یک مانع بر سر راه خلاقیت را نحوه تفکر دانش آموزان درباره خودشان می داند که آنها ارزیابی های منفی از خود داشته ونیز عدم باور دا شتن خود می تواند خلاقیت را پایین بیاورد.

گلمن[۱۰] (۱۹۹۵) معتقد است می توانیم با شناسایی پایه های هوش هیجانی و آموزش به افراد، توانایی درک خود، مقاومت و کنترل احسا سات خود را افزایش دهیم و در ابعاد مختلف رشد در بعد شناختی هیجانی اخلاقی و اجتماعی تغییرات زیادی ایجاد کنیم .

گمان بسیاری از محققان مانند گیلفورد و تورنس[۱۱] (۱۹۸۵) این است که خلاقیت را باید مجموعه یکپارچه از عناصری مانند (سیالی، ابتکار، انعطاف پذیری و بسط ) دانست که در کنار هم صفتی وحدت یافته را به نام خلاقیت می سازند.

در مورد هوش عمومی و خلاقیت همواره این سوال مطرح است که آیا خلاقیت یکی از عوامل هوش است.یا اینکه بین این دو استقلالی وجود دارد ؟ عده ای معتقدند بین این دو ارتباطی قوی وجود دارد و آنها شبیه بهم هستند و خلاقیت بدون هوش بی معنی ا ست .

عده ای دیگر معتقدند بین این دو ارتباطی وجود ندارد و آنها مستقل از هم عمل می کنند . در این دیدگاه اظهار می شود خلاقیت ترکیبی یکپارچه از عناصر مختلف سیالی ابتکار انعطاف پذیری و بسط ا ست. که بعدی خاص تحت عنوان خلاقیت را می سازند و این عناصر با هم در تعامل و ارتباط هستند.

این گمان نیز هست که اگر پیوستگی بین هوش و خلاقیت وجود دارد تا حد معینی از ارتباط است (سطح آستانه ای ) . و پس از این حد دو حوزه عملکردی مستقل خواهند داشت. علاوه بر اینها ادعا می شود لزومأ هر فرد باهوشی خلاق نیست و هر فرد خلاقی نیز کم هوش نیست . چنین مساله ای بر این عقیده استوار ا ست که خلاقیت ویژه افرادی خاص (با ضریب هوشی معین )ا ست. که تنها آنها قادرند قدرت آفرینندگی را دارا باشند و بعبارت ساده تر خلاقیت دارای توزیعی غیر نرمال است . گیلفورد[۱۲] (۱۹۶۷) اعتقاد دارد ارتباط بین دو مفهوم در زیر سطح آستانه ای ۱۲۰ بسیار قوی تر از سطوح بالای آ ستا نه ای است .

 نظریه آ ستانه ای در حقیقت به میزانی معین از هوش برای خلاقیت اشاره دارد. تورنس (۱۹۶۷) نیر این میزان را با حداقل ممکن بین ۱۱۵ تا ۱۲۰ فرض می کند . (دادستان ۱۳۷۲ ).

یکی از کارکردهای اصلی آموزش و پرورش این است که دانش آموزان را نسبت به شخصیت خودشان آگاه سازد. دانش آموزان باید از همان سالهای ابتدا یی مدرسه بی همتا بودن خود و دیگران را بطور عمیق و کامل احساس کنند. فرد برای رسیدن به خلاقیت و خود شکوفایی نیازمند اعتماد به خود است .شخص باید به ارزش فردی خود اطمینان داشته باشد . اسبورن (۱۳۷۰).

 از جنبه کاربردی اهمیت موضوع پژوهش را باید بطور عمده به نفع نظام آموزشی تفسیر کرد. اگرچه در سیستم آموزشی ما کمتر به شناسایی و پرورش خلاقیت توجه شده اما لازم است به شناخت دقیق فرایند های هوش هیجانی و خلاقیت پرداخته شود و عوامل موثر بر آنها بررسی گردد.نتیجه ای که از پژوهش حاضر حاصل خواهد شد این است که آیا بین هوش هیجانی و خلاقیت رابطه وجود دارد یا خیر ؟

 اهداف پژوهش

هدف اصلی در این تحقیق

بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان متوسطه نظری منطقه ۱۱ تهران می باشد.

اهداف فرعی

۱- بررسی رابطه هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان دختر و پسر.

۲- بررسی رابطه هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان دختر رشته های ریاضی و تجربی وانسانی .

۳- بررسی رابطه هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان پسر رشته های ریاضی و تجربی وانسانی.

۴- بررسی رابطه هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان دختر سال اول عمومی

۵- بررسی رابطه هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانش آموزان پسر سال اول عمومی.

فرضیه های تحقیق:

الف : فرضیه اصلی

بین هوش هیجانی و خلاقیت در دانش آموزان دوره متوسطه منطقه ۱۱ تهران همبستگی وجود دارد .

ب : فرضیه های فرعی

۱- بین میانگین هوش هیجانی دختران و پسران تفاوت وجود دارد.

۲- بین میانگین خلاقیت دختران و پسران تفاوت وجود دارد.

۳- بین میانگین هوش هیجانی دانش آموزان علوم انسانی با علوم ریاضی و تجربی تفاوت وجود دارد.

۴-      بین میانگین خلاقیت دانش آموزان علوم انسانی با علوم ریاضی و تجربی تفاوت وجود دارد.

۵- بین میانگین هوش هیجانی دانش آموزان پایه اول با پایه دوم و سوم تفاوت وجود دارد.

۶- بین میانگین خلاقیت دانش آموزان پایه اول با پایه دوم و سوم تفاوت وجود دارد.

متغیرها

اصطلاح متغیر[۱۳] به خصوصیتی اشاره می کند که بوسیله آن اعضای یک گروه یا مجموعه از یکدیگر متمایز می شوند. اعضای گروه ممکن است افرادی باشند که از لحاظ جنسیت، سن، رنگ چشم، هوش، افت شنیداری، زمان واکنش به محرکها، نگرش نسبت به یک موضوع سیاسی و بسیاری از جنبه های دیگر با هم تفاوت دارند. چنین ویژگیهایی را می توان متغیر نامید (فرگوسن[۱۴]، ۱۹۸۹)

متغیر مستقل: متغیری است که پژوهش گر می تواند در آن دخل و تصرف کند و در پژوهش حاضر هوش هیجانی به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده است.

متغیر وابسته: متغیری که پژوهشگر نمی تواند در آن دخل و تصرف کند و در پژوهش حاضر خلاقیت بعنوان متغیر وابسته می باشد.

متغیر کنترل: متغیری که حضورش در پژوهش ملموس است و پژوهشگر آن را کنترل می کند در این پژوهش،  سن، پایه تحصیلی، جنسیت و رشته تحصیلی متغیر کنترل می باشند.

 تعاریف نظری وعملیاتی

الف) تعاریف نظری

 هوش هیجانی[۱۵]

مایر و سالوی هوش هیجانی را به عنوان مجموعه ای از توانایی های مرتبط به هم که دارای چهار بُعد اساسی می باشند، تعریف می کنند که این ابعاد عبارتند از:

۱- شناسایی و بیان عواطف

۲-      استفاده صحیح از عواطف

۳-      فهم و درک عواطف

۴- مدیریت و تنظیم عواطف (سیاروجی و همکاران- ۲۰۰۰)

گلمن هوش هیجانی را مهارتی می داند که دارنده آن می تواند از طریق خودآگاهی روحیات خود را کنترل کند، از طریق خودمدیریتی آن را بهبود بخشد، از طریق همدلی تاثیر آنها را درک کند و از طریق مدیریت روابط به شیوه‌ای رفتار کند که روحیه خود و دیگران را بالا ببرد. (مقصودی، ۱۳۸۳)

خلاقیت:

ازنظر تورنس[۱۶] ( ۱۹۹۸) ، : خلاقیت عبارت است از فرآیند حل کردن مشکلات، مسائل، و اطلاعات، عناصر گم شده، چیزهای ناجور، حدس زدن و فرضیه‌سازی درباره این نواقص و ارزیابی و آزمودن این حدس ها و فرضیه ها، تجدیدنظرکردن و دوباره آزمودن آنها و بالاخره انتقال نتایج. (سیف ۱۳۷۹)

ابراهام مزلو[۱۷] خلاقیت را چنین تعریف کرده است:

خلاقیت در ابتدا از روان ناهشیار سرچشمه می گیرد. ایده های تازه (و یا نوآوریهای واقعی) است که با آن چه در حال حاضر وجود دارد،‌متفاوت است.

به عقیده برآن[۱۸] (۱۹۸۹) مقدماتی ایجاد می شود. در این وسط معجزه ای رخ می دهد و چیزی به اسم خلاقیت حاصل می شود.

گیلفورد[۱۹] (۱۹۷۱) خلاقیت را این گونه تعریف می کند:

تفکر واگرا در حل مسئله. به نظر او تفکر واگرا تفکری است که در جهات مختلف سیر می کند.

مک[۲۰] کینون( ۱۹۸۵) خلاقیت را حل مسئله به نحوی که ماهیتی «بدیع و نو داشته باشد» تعریف می کند.

ویلیامز[۲۱]( ۱۹۸۵) ،  می گوید: «خلاقیت مهارتی است که می تواند اطلاعات پراکنده را به هم پیوند دهد».

استین[۲۲] (۱۹۷۵) خلاقیت را به عنوان : یک فرایندی که منجر به ایده ای تازه شده و توسط گروه زیادی در زمانهای مختلف، مفید قانع کننده و تابع دفاع باشد» تعریف می کند.

گیلفورد ( ۱۹۷۱) ،در مدل «ساختار عقل» خود،‌خلاقیت را متشکل از ۸ بُعد اساسی زیر می داند:‌

۱- حساسیت به مسئله [۲۳]

۲- سیالی[۲۴]

۳- ایده های نوین[۲۵]

۴- انعطاف پذیری [۲۶]

۵- هم نهادی[۲۷]

۶- تحلیل گری[۲۸]

۷- پیچیدگی [۲۹]

۸- ارزشیابی[۳۰]

به نظر او زیر هرکدام از این بعدهای اساسی چند بعد فرعی قراردارد. برپایه این مدل گیلفورد یک مجموعه ای از آزمون برای اندازه گیری خلاقیت ساخته که این مجموعه شامل ۱۳ آزمون است. ۹ آزمون کلاسی و آزمون شکلی تورنس[۳۱] (۱۹۸۹) خلاقیت را بطور خلاصه مرکب از چهار عامل اصلی می داند:

۱- سیالی: یعنی استعداد تولید ایده های فراوان

۲- ابتکار: یعنی استعداد تولید ایده های بدیع، غیرمادی و تازه.

۳- انعطاف پذیری: یعنی استعداد تولید ایده های متنوع و یا روشهای بسیار گوناگون.

۴- بسط: یعنی استعداد توجه به جزئیات.

ب) تعاریف عملیاتی

هوش هیجانی

منظور از هوش هیجانی در این تحقیق نمره ای است که آزمودنیها از آزمون هوش هیجانی بار-آن بدست می آورند.

خلاقیت :

خلاقیت آفرینش فرآورده های پیچیده از مواد اولیه ساده می باشد که در این پژوهش منظور از خلاقیت نمره حاصل از اجرای آزمون سنجش خلاقیت عابدی در بین آزمودنیها می باشد.

پیشینه موضوع پژوهش

بعد از این که برای اولین بار سالووی و مایر در سالهای ۱۹۹۰ تئوری مدونی به نام هوش هیجانی ارائه کردند، از آن زمان تاکنون مطالعات زیادی در مورد این سازه در زمینه های مختلف صورت گرفته است. در این جا برخی از این مطالعات را ذکر می کنیم.

الف : درایران

زارع ۱۳۸۰ رابطه بین هوش هیجانی و موفقیت تحصیلی را مورد ارزیابی قرارداد. وی در این تحقیق از پرسشنامه بار-آن به منظور پیش‌بینی موفقیت تحصیلی به وسیله هوش هیجانی استفاده نمود و دریافت که بین هوش هیجانی و موفقیت تحصیلی همبستگی معناداری وجود دارد ولی بین هوش شناختی و هوش هیجانی همبستگی معنادار وجود ندارد.

بنکداری در سال ۱۳۸۴ به بررسی رابطه هوش هیجانی والدین با سازگاریهای اجتماعی فرزندان پرداخت . بدین منظور ۲۵۲ دانش آموز دختر و پسر پایه چهارم دبستان شهر تهران بررسی شدند.  در نتایج تحقیق وجود رابطه مثبت و معنادار بین هوش هیجانی والدین و سازگاری اجتماعی فرزندان داشت. مادران از طریق سه مولفه خودکنترلی- هوشیار اجتماعی و خودانگیزی توانایی پیش‌بینی سازگاری اجتماعی فرزندان دختر خود را دارند. و این امر نزد پدران به مولفه‌های هوشیاری اجتماعی – توانایی پیش بینی سازگاری اجتماعی فرزندان پسر را دارا می باشند. نتایج نشان می دهد که بین هوش هیجانی پدران و مادران تفاوتی وجود ندارد. تنها در مولفه خودکنترلی نمرات پدران بیشتر از مادران می باشد.

سازگاری اجتماعی دختران از پسران بیشتر است. اما از دیدگاه مادران تفاوتی در سازگاری اجتماعی فرزند دختر و پسر دیده نمی شود.

عباسی (۱۳۸۴) به بررسی و مقایسه هوش هیجانی دانش‌آموزان پسر کم توان ذهنی آموزش پذیر ۱۲-۱۰ ساله با و بدون اختلالهای عاطفی رفتاری در شهر تهران پرداخت. نتایج تحقیق بین دو گروه مادران فاقد و واجد اختلالات عاطفی رفتاری نشان داد که آنها در زمینه هوش هیجانی کلی و زیر مجموعه ای آنها که عبارتند از: خودآگاهی – خودکنترلی- خودانگیزی – همدلی و مهارتهای اجتماعی می باشند. تفاوت معناداری با یکدیگر دارند.

مقصودی (۱۳۸۴) به بررسی و مقایسه ویژگیهای شخصیتی و روانشناختی(هوش هیجانی – خلاقیت – خودپنداری- خودکارآمدی – منبع کنترل) کارآفرینان تهرانی با افرادی عادی می پردازد که نتایج حاصل از داده های هوش هیجانی نشان می دهد که بین میانگین دو گروه کارآفرینان و افراد عادی تفاوت معناداری وجوددارد. بدین معنی که میانگین هوش هیجانی افراد کارآفرینی به نسبت افراد عادی بالاتر است. این تفاوت علاوه بر میانگین هوش هیجانی کلی در هر پنج مولفه ترکیبی هوش هیجانی نیز معنادار است یعنی میانگین گروه کارآفرینان در مولفه‌های درون فردی، میان فردی، سازگاری، کنترل تنش و خلق عمومی به نسبت افراد عادی بالاتر است.

پیرخائفی (۱۳۷۲) :

به بررسی رابطه بین هوش عمومی وخلاقیت در بین دانش آموزان پسر دوم نظری دبیرستانهای شهر تهران پرداخته است .نتیجه ارزیابی نشان می دهد که بین هوش عمومی و خلاقیت کلی نمونه تحقیق همبستگی ناچیزی وجود دارد .

 ب : در جهان:

براکت[۳۲] (۲۰۰۴) هوش هیجانی ۳۳۰ مردو زن را با استفاده از مقیاس مایر و همکاران مورد ارزیابی قرارداد  . در این تحقیق هوش هیجانی زنان به طور معنی داری بیش از مردان بود. همچنین هوش هیجانی همبستگی منفی و معنی داری با ناسازگاری و رفتارهای منفی اجتماعی داشت. نمرات پایین هوش هیجانی در مردان مربوط به درک هیجانات و استفاده از هیجانات (بهبود تفکر) بود  و هوش هیجانی پایین در مردان با مصرف مواد و استفاده از الکل همبستگی داشت. همچنین این افراد دارای رفتارهای انحرافی بیشتر و ارتباطات اجتماعی ضعیف بودند.

سیاروچی[۳۳] و همکاران (۲۰۰۲) در مقاله ای به عنوان «هوش هیجانی رابطه بین استرس و سلامت روانی را تعدیل می کند» مطالعه ای را شرح می دهند که برروی ۳۰۲ نفر از دانشجویان به روش مقطعی انجام گرفت. ۳ شاخه هوش هیجانی در این تحقیق مدنظر بودند که عبارتند از:‌ادراک و ارزیابی هیجانی،‌فهم و استدلال در مورد هیجانها و مدیریت و نظم‌بخشی در خود و دیگران.

استرس نیز در دو بُعد جر و بحث وگفتگوی مشاجره سر میز و وقایع منفی و ناگوار زندگی مورد توجه قرارگرفت. نتایج پژوهش حاکی از این بود که برخی از اشکال هوش هیجانی ممکن است افراد را از استرس محافظت کند و منجر به سازگاری و تطابق بهتری در آنان شود . این امر تلویحات روشنی برای پیشگیری از حالات افسردگی دارد. افرادی که در مدیریت و کنترل هیجانهای دیگران عملکرد خوبی دارند، از حمایت اجتماعی برخوردار بوده و احساس رضامندی بیشتری در زندگی دارند. این حساسیت روزافزون می تواند آنان را در مقابل افسردگی و افکار خودکشی محافظت کند. همچنین آنها به این نتیجه رسیدند که هوش هیجانی رابطه میان استرس و متغیرهای سلامت روان را تعدیل می کند در مواردی افراد باهوش هیجانی بالا تاثیرات بیشتری از استرس داشته و سطح بالایی از افسردگی را نشان می دهند که آنها دو فرضیه را مطرح کردند.

فرضیه گم‌گشتگی[۳۴]

که پیشنهاد می کند افرادی که در ادراک هیجان در سطح پایین قراردارند در واقع به استرس حساس هستند اما به آسانی تشخیص نمی دهند که استرس بر آنها چه اثری دارد. براین اساس افراد با ادراک هیجانی پایین درباره آن چه احساس می کنند، بیشتر سردرگم می شوند و درک پایین‌تری از چگونگی تاثیر آن بر زندگی ازخود نشان می دهند .

فرضیه عدم حساسیت[۳۵]

پیشنهاد می کند که افرادی که ادراک هیجانی ندارند با موفقیت تفکرات استرس زا را سرکوب می کنند و یا در کل به آنها توجهی نمی کنند.

هانت و ایوان[۳۶] (۲۰۰۴) در پاسخ به این سوال که آیا هوش هیجانی می تواند پیش بینی کند که افراد چگونه بر تجربیات تکانشی و ناگهانی پاسخ می دهند، مطالعه ای برروی ۱۸۱ مرد و ۲۳۳ زن اجرا کردند .نتایج نشان دادند که افرادی که نمرات هوش هیجانی بالایی داشتند نشانه های روانی کمتری در رابطه با تجربیات تکانشی نشان دادند علاوه براین مشخص شد که وقایع ضربه ای تاثیرات منفی بیشتری بر زنها داشت و مردها سازگاری بهتری با این تجربیات از خود نشان دادند.

در پژوهشی که توسط مایر و همکاران (۲۰۰۰) به عمل آمد، مشخص شد که افرادی که نمرات بیشتری در همدلی دارند، انطباق عاطفی بهتری داشته و معاشرتی هستند و در میان مردم محبوبیت بیشتری دارند. این افراد در پاسخدهی به محیط اجتماعی و ایجاد یک شبکه اجتماعی پشتیبان برای خود موفق‌ترند.

شات[۳۷] (۲۰۰۱) در هفت مطالعه جداگانه به بررسی رابطه هوش هیجانی و روابط بین شخصی پرداخت. و دریافت که افراد باهوش هیجانی بالا از قدرت خودکنترلی بالایی برخوردار بوده و نگاه همدلانه بیشتری نسبت به دیگران دارند . آنها همچنین دریافتند که بین هوش هیجانی و مهارتهای اجتماعی رابطه مثبتی وجود دارد به این معنی که افراد باهوش هیجانی بالا قادر به مدیریت صحیح روابط خود بوده و توانایی رهبری بالایی داشته و در حال تعارضات بین شخصی تواناترند. آنها دارای روحیه همکارانه صمیمانه تری بوده که به حفظ و تداوم ارتباطها کمک می کند این افراد از رضامندی زناشویی بهتری نیز برخوردار می باشند.

لوپز[۳۸] (۲۰۰۳) پژوهشی را برای ۱۰۳ دانشجو به منظور بررسی رابطه هوش هیجانی و کیفیت ارتباطات اجتماعی صورت داد. نتایج حاکی از وجود همبستگی مثبت بین هوش هیجانی و رضایت از روابط اجتماعی بود. افرادی که در مقیاس مدیریت هیجانی نمرات بالاتری گرفته بودند به احتمال بیشتری روابط خود را با دیگران مثبت ارزیابی کردند. همچنین این افراد حمایت بیشتری از والدین دریافت کرده و از تعاملات منفی کمتری با دوستان نزدیک خود برخوردار بودند.

ج: مبانی نظری تحقیق :

تعریف هیجان

واژه ای که تحت عنوان هیجان به آن اشاره می کنیم، اصطلاحی است که روان شناسان و فلاسفه بیش از یک قرن درباره معنای دقیق آن به بحث و جدل پرداخته اند. در فرهنگ لغات انگلیسی آکسفورد معنای لغوی هیجان چنین ذکر شده است. «هرتحریک یا اغتشاش در ذهن، احساس، عاطفه حالت ذهنی قدرتمند یا تهییج شده است. (به نقل از گلمن ۱۹۹۵)

پورافکاری (۱۳۸۰) نیز هیجان را چنین تعریف کرده است:‌این اصطلاح از ریشه لاتین emorere به معنی حرکت،تحریک، حالت تنش یا تهییج مشتق شده است. کاربرد معاصر این اصطلاح کلا به دو نوع است ۱) اصطلاح پوششی برای تعداد نامعینی از حالات ذهنی که وضعیت هستی شناسی هریک با برچسبی که معنی آن با توافقی ساده معین می گردد، تثبیت می گردد. این همان معنایی است که ضمن محبت از عشق، ترس و نفرت، وحشت و غیره موردنظر است. ۲) برچسبی است برای زمینه ای از تحقیقات علمی که برجستجوی عوامل محیطی، فیزیولوژیکی و شناختی مسئول این تجربیات ذهنی می پردازد.

تقریبا تمام نظریه های هیجانات چهارطبقه عوامل را معتبر می شناسند:‌

الف) محرکهای فراخوان که ممکن است درون زا یا برون زا باشند.

ب) همبسته های فیزیولوژیک که سیستم های زیست شناختی کلی و الگوهای اختصاصی عملکرد را دربرمی‌گیرد.

ج) ارزیابی شناختی. اهمیت شخصی حادثه هیجان مربوطه را تعیین می کند.

د) خصوصیات انگیزشی، تحریک هیجانی تقریبا همیشه نقش بارزی در فعالیتی اجباری تلقی شده است.

همچنین طی سالیان به خاطر پیچیدگی زیاد هیجان، تعاریف مختلفی از آن ارائه شده است:

( کلینا[۳۹] ۱۹۸۱)، تعریفی را ارائه کرده است که عناصر اولیه تعاریف قبلی را شامل می شود بر طبق این تعریف، هیجان، حاصل تعامل بین عوامل ذهنی، محیطی و فرایندهای عصبی و هورمونی است وی در تایید این تعریف نکات ذیل را مطرح می کند:‌

۱- هیجان ناشی از تجارب عاطفی مثل لذت یا ناراحتی است.

۲- هیجانها باعث می شوند تا فرد تبیین های شناختی خلق کند- برای مثال علتها را به خود یا محیط نسبت دهد.

۳- هیجان باعث انواع سازگاری های درونی مثل بالارفتن ضربان قلب می شود.

۴- هیجان رفتارهایی را فرا می خواند که اغلب و نه همیشه، بیانی (خندیدن یا گریستن)  هدفمند (کمک کردن یا اجتناب کردن) و انطباقی (حذف چیزی که تهدیدی بالقوه برای بقاء محسوب می شود) هستند.

عملکرد دیگر، هیجان عبارت از رفتار پاداش دهنده و تنبیه کننده آن است. وقتی فرد هیجان بسیار مثبتی را تجربه می کند به احتمال زیاد به رفتارهایی می پردازد که موجب تولید محدود آن هیجان می شود به همین صورت وقتی فرد هیجانی بسیار منفی را تجربه می کند از رفتارهایی که باعث بروز مجدد آن هیجان می شود، اجتناب می کند به عبارت دیگر هیجان در حکم تقویتهای رفتاری است. (ثرندایک به نقل از کلینجا ۱۹۸۱)

 تعریف هوش

هوش عبارت است از:‌«مجموعه ای از تواناییهای شناختی که به ما اجازه می دهند تا نسبت به جهان اطرافمان آگاهی پیدا کنیم – یاد بگیریم و مسائل را حل کنیم (سیاروجی[۴۰] و همکاران ،  ۲۰۰۰)

به عقیده ثرندایک سه نوع مشخص هوش وجوددارد:‌انتزاعی، مکانیکی و اجتماعی. توانایی برای فهم و درست بکاربردن مفاهیم انتزاعی و سمبلها هوش انتزاعی را تشکیل می دهد. توانایی فهم، ابداع و کاربرد صحیح مکانیزمهای به وجود آورنده هوش مکانیکی است و استعداد عملکرد معتدل در روابط انسانی و امور اجتماعی، هوش اجتماعی را تشکیل می دهد. (پورافکاری، ۱۳۸۰)

---

 

120,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

 جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .