عنوان :

مقاله عرفان عملی در اسلام

تعداد صفحات :۵۰

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

 

چکیده

در این مقاله برای شناخت و آشنایی بیشتر با مقام وحال در عرفان عملی: لازم است ابتدا مبحثی در رابطه با عرفان و تاریخچه آن وسپس عرفان عملی ارائه گردد وآنگاه به چگونگی مقام و حال در عرفان عملی بپردازیم.

عارف فقط خدا را می خواهد وعبادات او منحصر به حق وغیر او را قبول وحق نمیداند او عبادتش  را باینجهت قبول دارد که تنها خداوند متعال است که شایسته عبادت است وبس. عارف از نظر هدف موحد است زیرا تنها اورا می خواهد:

موحد چه درپای ریزی زرش چه شمشیر هندی نهی برسرش

امید وهراسش نباشد زکس براینست بنیاد توحید وبس

عارف خودرا بخاطر دنیا و یا بهشت بر این نمی خواهد. چرا که چنین تصور شد دنیا و آخرت هدف و خداوند متعال بعنوان وسیله منظور می شود در حقیقت معبود مطلوب وجود نفس است که چنین گرایشاتی پیدا می کند.

واژه های کلیدی: عرفان، مقامات، توبه، یقین، ذکر، توحید عارف، ورع، زهد، صبر، مراقبه

فهرست مطالب

مقدمه   ۱
عرفان عملی در اسلام   ۳
«مقام و حال»   ۳
تاریخچه   ۵
تقسیم بندی عرفان   ۷
عرفان نظری   ۸
عرفان عملی   ۸
هدف عارف   ۱۰
شرایط سالک یا مرید وشیخ یا مراد   ۱۳
توحید عارف   ۱۳
مقامات   ۱۵
توبه   ۱۵
۲-ورع   ۱۸
۳-زهد   ۱۹
درجات زهد   ۲۰
۴-فقر   ۲۲
۵-صبر   ۲۲
۶-توکل   ۲۵
۷-رضا   ۲۷
۸-تسلیم   ۲۸
حالات   ۲۹
۱-مراقبه   ۳۰
۲-قرب   ۳۲
۳-محبت   ۳۳
۴-خوف   ۳۷
۵-رجاء   ۳۸
۶-شوق   ۳۹
۷-مشاهده   ۳۹
۸-یقین   ۴۰
۹-اطمینان   ۴۲
۱-ذکر   ۴۲
فهرست منابع مورد استفاده   ۴۵

فهرست منابع مورد استفاده

۱-آشنایی با علوم اسلامی(منطق-فلسفه-کلام-عرفان) شهید مطهری .انتشارات صدرا چاپ قم

۲-اخلاق اسلامی-ویراست دوم: احمد دیلمی و مسعود آذربایجانی –چاپ ۱۱ سال ۱۳۸۱ چاپخانه صدف

۳-اخلاق وتربیت اسلامی ،محمد تقی رهبر و محمد حسن رحیمیان:انتشارات سمت تهران

۴-تحریر، تمهید القواعد: آیت الله عبدالله جوادی عاملی انتشارات زهرا ۱۳۷۲

۵-ترجمه و متن: منازل السائرین علل المقامات وصدمیدان خواجه عبدالله انصاری.دکتر عبدالغفور روان فرهادی

۶-چهل حدیث حضرت امام خمینی(ره) موسسه تنظیم ونشر اثار چاپ ۲۰ تابستان ۷۲

۷-سیری در عرفان دکتر گل بالاسعیدی انتشارات طریق کمال چاپ اول ۷۷

۸-فلسفه اخلاق: استاد شهید مرتضی مطهری، انتشارات صدرا چاپ ۲۱سال ۷۸ قم

۹-قرآن کریم

۱۰-متقین-سید مهدی شجاعی.انتشارات محراب قم چاپ سوم سال ۷۵

۱۱-مبانی عرفان و تصوف دکتر قاسم انصاری .چاپ چهارم ۸۲ انتشارات طهوری

۱۲-منازل السائرین :العارف الکامل عبدالله انصاری.ناشر موسسه دارالعلم-اعدادوتقدیم علی شیروانی

۱۳-مجموعه مقالات اخلاقی وعرفانی تالیف دکتر شمس الدین ربیعی چاپ اول ۷۹ انتشارات روژین تهران

۱۴-نهج البلاغه –فیض الاسلام

۱۵-نهج الفصاحه: ابوالقاسم پاینده

مقدمه

اگر تاریخ ادیان را در طول قرون و اعصار گذشته ورق بزنیم، بی شک باید به این حقیقت واقف شویم که آنچه بیش از همه درتکامل و تفکر بشری اثر گذاشته،‌ازکانال دین ویامذهب بوده است: قطعا با مطالعه دقیق چنین تفکری است که موقعیت وشرایط خاص روحی و یا حیاتی هر ملتی را میتوان تعیین ومشخص کرد. در این باب مستشرقین اروپایی هم بنوبه خود کتابها و رساله ها به رشته تحریر در آورده اند و هر کدام بنحوی اظهارات خود را به خوانندگان منعکس نموده اند:اما در این میان عرفان ویا تصوف جایگاهی بس عظیم  واندیشه ای خاص داشته:زیرا اعتقادداشته اند که کرامت به صاحبش اختصاص دارد بنابراین تصوف وعرفان با الهام از مکتب انسان ساز اسلام از مقام و منزلت ویژه ای برخوردار است و عرفان اصلی همیشه سرمایه خود را از اسلام گرفته و با ارائه تعلیمات درست و نشات گرفته از تعالیم اسلامی الهام بخش معارف عمیق گردد.

در مکتب اسلام: تصوف وعرفان با مشخصات بارزی ارائه گردیده و در مراحل اولیه جهت تزیکه نفس وآراستن خود به ملکات الهی باید از تمام هواههای نفانی خود رهایی یابد تا خود را مظهر حق بداند: شخص عارف و یا صوفی بر مبنای کشف و شهود و عشق بسوی توحید مطلق: فنای فی الله و بقای باالله به مقام والای انسانی خود میرسد تا آن حد که نمی توان مفاهیم عالیه آن را در قالب کلام در آورد: موضوع تحقیق اینجانب مباحثی در زمینه های حالات ومقامات است:اما لازم میدانستم جهت تشریح وتوضیح اقدام به پیش نیازهای بحث و موارد مرتبط به آن اشاره بشود: تا بادیدی روشنتر و واضحتر:به موضوع پرداخته شود

 

عرفان عملی در اسلام

«مقام و حال»

برای شناخت و آشنایی بیشتر با مقام وحال در عرفان عملی: لازم است ابتدا مبحثی در رابطه با عرفان و تاریخچه آن وسپس عرفان عملی ارائه گردد وآنگاه به چگونگی مقام و حال در عرفان عملی بپردازم.

کلمه عرفان در زبان انگلیسی مترادف ست با واژه Gnosis یعنی دانش رازهای روحانی وتصوف مترادف است با واژه Mystic به معنای رمز پسری پوشیده[۱] عرفان معرفت بر حالی روحانی وتوصیف ناپذیر است که در آن حال عارف ارتباط مستقیم و بی واسطه با وجود مطلق پیدا می کند در چنان لحظه ای عارف ذات مطلق دانه وسیله برهان بلکه در ارتباط با ذوق وشوق درون خود احساس میکند: این تجارب را به مدد الفاظ و کنایات خویش بیان می داد. اما فهم وشناخت مقاصد او برای کسی که از آن عالم بیگانه است بدرستی حاصل نمی شود.

بهر حال عرفان دانشی است که در مکتب اسلام متولد شده و با گذشت زمان راه تکاملی خود را پیموده است:

عرفان عملی است که از دو دیدگاه میتوان با آن نگاه کرد.

الف: بعد اجتماعی

ب:بعد فرهنگی

بعد اجتماعی: اگر اهل عرفان به عنوان یک پدیده اجتماعی ملاحظه شودمعمولا با آن متصوفه می گویند اما اگر به بعد فرهنگی آن توجه شود: بان عرفان می گویند: این دو در واقع مانند یک گروه وابسته بهم هستندآنها دارای افکار واندیشه، آداب ورسوم در مجالست و مصاحبت وحتی نوع پوشش وآرایش مخصوص به خود دارند.

تاریخچه

آنچه که مشخص است اینست که در قرن اول هجری. گروهی بنام صوفی و یا عارف وجود نداشته اما این نام براساس شواهد تاریخی از قرن دوم هجری آشکار  شده است

اولین فردی که بنام صوفی یا عارف از آن یاد می شود«ابوهاشم صوفی کوفی» است و همین فرد بوده است.

که برای نخستین بار در فلسطین مکانی بنام خانقاه به منظور اجرای عبادت گروه خود بنا نموده است:

«صوفی» وجه تسمیه صوفی یعنی پشمینه پوشی آنهاست: زیرا به جهت اعتقاد به زهد واعراض از این دنیا تمایل به پوشیدن لباسهای نرم نداشته و بهمین خاطر لباسهای زبر و درشت پشم می پوشیدند و باینصورت بانها صوفی می گفتند:

اما از چه زمانی گره فوق خود را عارف می خواندند اطلاع دقیقی در دست نیست. اما از گفته های سری سقطی که در سال ۲۴۳ هجری وفات نموده چنین بر میاید. که احتمالا از قرن سوم هجری اصطلاح عارف متداول شده است در طول تاریخ تولد عرفان  و در هر عرفانی معروف ومشهور ظهور کرده اند که ذکر بعضی از آنها در اینجا ضروری بنظر می رسد

 

قرن اول«قرن دوم»

در قرن اول:آنچنان اطلاع دقیقی در باب فوق نداریم اما در قرن دوم: عرفای معروف عبارتند از:

حسن بصری-ابوهاشم صوفی کوفی-شقیق بلخی-فضیل بن عیاض-

قرن سوم

بایزید بسطامی-سرسقطی-بشرحانی-حارث محاسبی-جنید بغدادی-ذوالنون مصری سهل بن عبدلله تستری- حسین بن منصور حلاج

قرن چهارم

ابوبکر شبلی-ابوعلی رودباری-ابونصر سراج طوسی-ابوالفضل سرخسی-ابوعبدالله رودباری-ابوطالب کلنی

قرن پنجم

شیخ ابوالحسن فرقانی- ابوسعید ابوالخیر-ابوعلی دقاق نیشابوری- ابوالحسن علی بن عثمان هجیری-امام ابوحامد محمد غزالی

قرن ششم

عین القضاه همدانی-سنائی-غزنوی-احمد جامی-عبدالقادردر گیلانی-شیخ روز بهان بقلی شیرازی

قرن هفتم

شیخ نجم الدین کبرا-شیخ فرید الدین عطار-شیخ شهاب الدین سهروردی زنجانی-ابن الفارض مصری –محی الدین عربی طائی اندلسی-صدرالدین محمد قونوی-مولاناجلال الدین محمد بلخی رومی

قرن هشتم

علاء‌الدین سمنانی-خواجه حافظ شیرازی-عبدالرزاق کاشانی-شیخ محمود شبستری-سید حیدر آملی-عبدالکریم جبلی

قرن نهم

شاه نعمت آولی-صائن الدین علی ترکه اصفهانی-محمدبن حمزه فناوری رومی- شمس الدین محمد لاهیجی نوربخشی-نورالدین عبدالرحمن جامی:

اما از قرن دهم به بعد عرفانی که در سلسله عرفان وتصوف وارد شوند چشمگیر نبوده است

تقسیم بندی عرفان

عرفان خود به دو بخش تقسیم می شوند:الف –بخش نظری ب-بخش عملی

 

عرفان نظری

[۱] -صحفه ۸ سیری در عرفان-دکتر گل باباسعیدی:انتشارات طریق کمال چاپ اول ۱۳۷۷ تهران

 

45,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .