عنوان :

تحقیق احکام فقهی و تطبیق آن با آیات قرآن درباره طهارت های سه گانه (وضو- غسل- تیمم)

تعداد صفحات : ۱۱۶

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

یکی از مسایل مهم نزد مسلمانان ،طهارت وپاکیزگی است.مسلمین طهارت را با ترتیب وقانون خاص رعایت می کنند، به اطفال خود می آموزند .اهل فقه و ایمان و یا محال فقهای دین برای معتبر بودن ودرستی طهارت، شروط وترتیب خاصی را بر طبق آیات قرآن کریم بیان نموده اند .به طوریکه گفته می شود، به درستی که از بین ادیان، دینی که به طهارت اهمیت بسیار می دهد، اسلام است و در معانی ذکرشد: طهارت ،رفع آلودگی از نجاست است و بهترین وسیله برای طاهر شدن ،آب پاک است.چنانچه که درقرآن آمده است:

«وینزلُ علیکُم مِن السماءماءًلِیطهرکُم بِه»  «وانزلنا من السماءماءطهورا»

طهارت بر دوقسم اند : مائیه:که خود آن بر دوقسم است:  وضو وغسل،  ترابیه: که منظور تیمم است.

و این دوقسم طهارت درطول هم هستند.که هر کدام درجای خود حائز اهمیت است.

دین اسلام، دین پاکیزگی است که آن را به مراتب تاکید نموده است و طهارت و پاکیزگی لازمه تقرب و نزدیکی ایشان به خداوند است. بنابراین پژوهش حاضر قصد دارد تا با بررسی احکام فقهی و تطبیق آن با آیات قرآن درباره طهارتهای سه گانه (وضو- غسل- تیمم) کمال دین اسلام را از حیث پاکیزگی بشناساند.

با توجه به مباحث بررسی شده، در رساله حاضر، و با بازگویی و توجه به احکام الهی و آیات قرآن کریم، تمامیت دین اسلام ، بار دیگر احراز گردید.

قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان، کاملترین و جامع ترین کتاب در خصوص احکام دین می باشد و هر آنچه که خداوند فرموده، بدون شک و به طور قطع لازمه زندگی وحیات هر بشراست. در قران به طهارت و پاکیزگی تاکید و سفارش فراوان شده است. این واژه ها (طهر، طاهر، طهور) مکررا در آیات قرآن آمده که به شرح آنها پرداخته شد.

در مقابل واژه طهارت، کلمه «نجس» و «نجاست» نیز معنی گردید، چرا که طهارت در مقابله با نجاست می باشد و قرآن صراحتا آنچه را که نجس  شمرده می شود و حرام می باشد را بیان کرده است. در آیات  الهی، خطاب به مومنان و اهل ایمان، سخن گفته شده است و این نشانگر آن است که خداوند، انسانها را از آن جهت که به طهارت می پردازند را در شمار مومنان قرار می دهد و مشرکان و کافران را هرگز جز مومنان قرار نمی دهد و آنها را «نجس» قلمداد می کند.

      اگر در میان نظر فقهای شیعه و اهل تسنن اختلاف نظرهایی درباره رعایت احکام طهارت های سه گانه، وجود دارد اما آنچه که حائز اهمیت است، نظر قاطع آنان درباره جامعه بودن احکام الهی بوده که قرآن صراحتا آن را بیان نموده است. در پیروی از دستورات قرآن، میان شیعه و اهل تسنن هیچ تفاوتی وجود ندارد، اما واقعه «غدیر خم» و آغاز امامت به دستور خداوند و پیامبر اسلام (ص) شیعه را مکلف به تفحص بیشتر در این باب می کند و زندگی احادیث ائمه اطهار (ع) نیز سرمشق و الگوی مسلمانان قرار می گیرد .

اما در نتیجه گیری کلی این موضوع روش است : که کلام قرآن، کلام صریح و معتبر بوده و خداوند رسالت عظیم هدایت بشر را با نازل کردن آن، تمام نموده است . و فقهای دین (اعم از شیعه و سنی) سعی در ترویج احکام قرآن داشته و دارند. و با ترویج آنها جز سعادت بشر و رهنمون کردن آنان به سوی خوشبختی واقعی، هدفی دیگر وجود ندارد.

و این بنده حقیر، به عنوان یک مسلمان شیعه، و با داشتن اعتقاد کامل و راسخ به فرامین الهی، امیدوارم که توانسته باشم گامی کوچک در اشاعه دستورات دین برداشته و با مدد استادان و سروران بزرگوار، گامهای بزرگتری نیز بردارم.

واژه های کلیدی: وضو، غسل، تیمم، طهارت

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
فصل اول    ۳
کلیات    ۳
۱-۱- دردین اسلام دونظام وجود دارد:    ۴
۱-۲- بیان مسئله :    ۵
۱-۳- مفهوم طهارت درلغت واصطلاح    ۶
۱-۴- مفهوم نجاست درلغت واصطلاح    ۸
۱-۴-۱- معنای لغوی نجاست    ۱۰
۱-۴-۲- لفظ نجس ورجس در آیات قرآن کریم    ۱۰
۱-۳- استعمال طاهر وطهارت درآیات قرآن    ۱۱
۱-۴- تعاریف عملیاتی    ۱۲
۱-۵- هدف پژوهش    ۱۲
۱-۶- سوال پژوهش    ۱۳
فصل دوم:    ۱۴
طهارت در آیات۲- طهارت در آیات    ۱۴
۲-۱- تفسیر آیات    ۱۵
۲-۳- آیه دوم    ۱۷
۲-۴- تفسیر آیه سوم    ۱۸
۲-۵- تفسیر آیه چهارم    ۲۰
۲-۶- تفسیر آیه پنجم    ۲۱
۲-۷- تفسیر آیه ششم    ۲۲
۲-۸- تفسیر آیه هفتم    ۲۴
۲-۹- تفسیر آیه هشتم    ۲۵
۲-۱۰- تفسیر آیه نهم    ۲۵
۲-۱۱- تفسیر آیه دهم    ۲۵
۲-۱۲- تفسیر آیه یازدهم    ۲۶
۲-۱۳- تفسیر آیه دوازدهم    ۲۶
فصل سوم :    ۲۷
مطهرات    ۲۷
۳- آب مطلق    ۲۸
۱-۱- آب کر:    ۲۸
۳-۲- آب قلیل    ۳۰
۳-۳- آّب جاری    ۳۰
نظر حنابله:    ۳۲
نظر مالکیه    ۳۲
نظر امامیه    ۳۲
۳-۴- آب باران    ۳۳
۳-۵- آب چاه    ۳۳
۳-۶- آفتاب:    ۳۴
۳-۷- آتش:    ۳۶
۳-۸- «انتقال»    ۳۷
۳-۹- اسلام    ۳۷
۳-۹- «تبعیت»    ۳۷
۳-۱۰-۱- برطرف شدن عین نجاست    ۳۸
۳-۱۱- استبراء حیوان نجاستخوار    ۳۸
۳-۱۲- غائب شدن مسلمان    ۳۹
۳-۱۳- دباغی    ۳۹
۳-۱۴- حلاجی    ۴۰
۳-۱۵- جوشیدن:    ۴۰
۳-۱۶- واجبات تخلی    ۴۰
۳-۱۶-۱-نظر مذاهب دیگر    ۴۱
۳-۱۶-۲- نظر مذاهب    ۴۲
۳-۱۷- نظر مذاهب در مورد تطهیر محل نجاست    ۴۴
فصل چهارم:    ۴۵
وضو    ۴۵
۴- احکام وضو    ۴۶
۴-۲- اول نیت    ۴۶
۴-۳- دوم شستن صورت :    ۴۷
۴-۴- سوم شستن دستها    ۴۹
۴-۵- مسح سر    ۵۲
۴-۵-۱- دلیل شیعه درباره مسح پاها در وضو    ۵۴
۴-۵-۲- اهل سنت دلیل آورده اند :    ۵۴
۴-۶- ششم ترتیب وضو    ۵۵
۴-۷- هفتم موالات    ۵۵
۴-۸- « مبطلات وضو »    ۵۶
فصل پنجم :    ۵۹
طهارت کبری (غسل)    ۵۹
۵- غسلهای واجب:    ۶۰
۵-۱- غسلهای مستحبی    ۶۰
۵-۲- نظرات مذاهب خمسه در مورد غسلهای واجب    ۶۱
۵-۲-۱- غسل جنابت و آنچه موجب غسل جنابت میشود    ۶۱
۵-۲-۲-جنب یعنی چه    ۶۲
۱- جماع    ۶۴
۵-۳- استبراء    ۶۴
۵-۴- نحوه انجام غسل    ۶۵
۵-۵- موالات در انجام غسل    ۶۷
۵-۶- مکروهات غسل جنابت    ۶۸
۵-۷- آیا غسل جنابت نیاز به وضو دارد؟    ۷۰
۵-۸- حیض    ۷۰
۵-۹- سن حیض    ۷۱
مدت حیض    ۷۱
۵-۱۰-غسل حیض    ۷۱
۵-۱۱- غسل استحاضه    ۷۲
۵-۱۲- غسل میت    ۷۳
۵-۱۳- غسل نفاس    ۷۳
۵-۱۴- غسلهای مستحب    ۷۴
فصل ششم :    ۷۷
تیمم    ۷۷
۶- احکام تیمم    ۷۸
۶-۱- نکات مهم آیه    ۸۱
۴٫ حدث اکبر    ۸۲
۶-۲- جستجوی آب    ۸۳
۶-۳- چگونگی انجام تیمم    ۸۵
۶-۳-۱-نظر مذاهب در مقدار مسح صورت و دستها    ۸۶
۶-۴- موالات در تیمم    ۸۷
۶-۵- عدم وجود حائل    ۸۸
فصل هفتم :    ۸۹
نجاسات    ۸۹
۷- نجاسات    ۹۰
۱ و ۲: بول و غائط:    ۹۰
۳٫ منی    ۹۱
۴٫ خون    ۹۱
۵٫ میته یا مردار    ۹۳
۶٫ شراب (مسکر)    ۹۳
۷٫ فقاع    ۹۴
۸٫ عصیر (آب انگور)    ۹۵
۹٫ الکل    ۹۵
۱۰٫ سگ و خوک    ۹۶
۷-۲- طهارت لباس از خون    ۹۷
۷-۳- سومین قسم از نجاسات:    ۹۸
۷-۴- نظر مذاهب در باره فضله حیوانات    ۹۹
۷-۵- نجاست مشرکان    ۹۹
فصل هشتم :    ۱۰۰
نتیجه گیری و پیشنهادات    ۱۰۰
۸- نتیجه گیری    ۱۰۱
۸-۱- پیشنهادات    ۱۰۲
فهرست منابع    ۱۰۳
فهرست نامها     ۱۰۷

فهرست منابع

۱-    قرآن کریم

۲-    امام رضا (ع) ، فقه الرضا ، موسسه آل النبی (ع) ، لاحیا الشراف ، مشهد ، چاپ اول .

۳-    سیاح ،ا.، ۱۳۷۸، فرهنگ بزرک جامع نویس ( ترجمه المنجد ) چاپ دوم ، انتشارات اسلام ، تهران ،  .

۴-    اصفهانی ، ر.، ۱۴۰۴ ، المفردات ، دفتر نشر کتاب ایران ،.

۵-    ابن بابویه ، ا.، ۱۳۷۷٫ ه.ق ،المفنع و الهدایه ، تهران، موسسه مطبوعاتی دینی قم .

۶-    ابن بابویه ، ا. ۱۴۱۳، من با عفیره الفقیه ، جلد اول ، چاپ دوم   .

۷-    ابن انس ، م.، الموطاء ، لبنان، موسسه دارالفکر .

۸-    ابن ادریس ، ا.، ۴۱۱ ه.ق، اسرائر ، جامعه مدرسین قم ، نشر اسلامی.

۹-    آیت الله شیرازی ، م.، ۱۳۶۸، تفسیر نمونه ، قم ،نشر مدرسه امام امیر المونین (ع)   .

۱۰- آیت الله قربانی ، ز.،۱۳۸۰ تفسیر جامعه آیات الاحکام ، ج اول ، نشر سایه ، چاپ دوم ف  .

۱۱- آیت الله کمره ای ، خصال شیخ صدوق ؛ ج اول و دوم ، چاپ هفتم.

۱۲- جزیری ، ع.، ۱۴۰۶،الفقه علی المذاهب الاربعه ، ج اول ، دارالکتاب العلمیه، چاپ هفتم ،  ه.

۱۳- حرعاملی ، م.، وسایل الشیعه الی التحصیل المسائل الشریعه ، ج اول و دوم ، چاپ پنجم ، بیروت ، دارالحیاء اثراث العربی .

۱۴- حلی ( علامه ) ح.، ۱۴۱۲ ، مختلف الشیعه ، ج اول ، مرکز  الابحاث و الدراسات السلامیه ، چاپ مکتب الاعلام اسلامی ، چاپ اول ، .

۱۵- حلی ( علامه )، ح.، جمادی الثانی۱۴۱۲، مختلف الشیعه ، جلد ۱، مرکز الابحاث و الدراسات السلامیه ، چاپ مکتب الاعلام اسلامی ، چاپ اول ،

۱۶- حلی ( محقق ) ا.، (۶۰ – ۶۷۶ ) المختصر النافع ، موسسه البعثه قم ، چاپ اول .

۱۷- حلی ( محقق )، ا.، امبته فی شرح المختصر ، موسسه سید الشهدا قم .

۱۸- حلی ، ع. ، ۱۳۹۲ ه، ارجال ، انتشارات حیدریه ، نجف اشرف ،.

۱۹- حلی ی.، (۶۹۰ ه) الجامع الشرایع ، موسسه سید الشهدا علمیه قم .

۲۰ – حلی، م.، المذهب البارغ ، قم موسسه نشر اسلامی ( بی تا ).

۲۱- خوانساری ، موسوی ، ب.، روضات البحاث ، مکتب اسماعیلیان قم .

۲۲- دادمرزی ، س.، ۱۳۸۰،ترجمه تحریر الروضه فی شرح المعه ، موسسه فرهنگی طه ، چاپ چهارم .

۲۳- دانش پژوه ، م.، ۱۳۴۳ترجمه مختصر النافع ، بنگاه ترجمه و نشر کتاب ، تهران .

۲۴- زمانی ، م.، ۱۳۷۸، طهارت دینی مست اهل کتاب و مشرکان ، انتشارات فقه تبلیغات اسلامی  .

۲۵- سید مرتضی ( موسوی بغدادی ) ع، (۴۳۶ ه) چاپ حیدریه نجف اشرف ،

۲۶- سید مرتضی ، ۱۴۰۴ ه.ق، ابی القاسم علی بن حسین ، المسائل الناصریه ، قم ، نشر سید مرعشی نجفی .

۲۷- شهید اول ، ا.، بهار ۷۸، المعه الدمشقیه ، ج ۱ ، چاپ قدس ، انتشارات دارالفکس قم ، چاپ دهم ،

۲۸- شیخ مفید ، م، المقنعه ، انتشارات مکتب داوری قم .

۲۹- طباطبایی ، م، ۱۳۵۴،ترجمه محمد هادی فقهی ، کتابفروشی اسلامی ، چاپ اول  .

۳۰- طباطبایی ، م.، ۱۳۷۴، مستمسک العروه الوثقی ، ج ۱ و ۲ ، دارالتفسیر قم ،

۳۱- طباطبایی ، م ، رمضان ۱۴۱۸ ، ریاض المسائل ، ج ۱و۲ ، موسسه آل بیت (ع) الاحیا التراث ، چاپ اول ، ، ستاره قم .

۳۲- طباطبایی ، م ، تفسیر المیزان ، ج ۱ الی ۶ ، ترجمه استاد ناصر مکارم شیرازی ، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی ، مرکز نشر فرهنگی رجاء.

۳۳- طبرسی ، ا.، تفسیر مجمع البیان ، انتشارات آیت الله مرعشی نجفی.

۳۴-طوسی شیخ الطائفه ، م، (۱۴۱۱) ه.ق) الاسبتصار ، ج ۱ ، دارالصواء بیروت لبنان .

۳۵- طوسی ، ا، ۱۴۰۸ ه .ق ، الوسیعه الی فیل الفضیله ، ناشر مکتب سید مرعشی نجفی ، چاپ خیام ، قم ، چاپ اول ،

۳۶- طوسی ، م، الخلاف ، ج ۱ ، نشر اسلامی .

۳۷- طوسی ، م.، المبسوط فی فقه الاسلامیه ، مکتب المرتضویه لاحیای آثار الجعفریه ، طهران .

۳۸- طوسی ، م.، داراکتب العرب بیروت لبنان .

۳۹- عیسی عاشورا ، ا.، ۱۳۸۰، فقه آسان در مذهب امام شافعی ، مترجم دکتر محند ابراهیمی ، تهران ، نشر احسان ، چاپ چهارم ،.

۴۰- فیض ، ع.،  ۱۳۶۳، لمعه و مشقیه ، ج ۱ ، انتشارات دانشگاه تهران .

۴۱- کلینی ، م.، ۱۳۸۸ ه،الکافی ، انتشارات مکتب اسلامی ، تهران ،

۴۲- مجلسی ، م.، بحار الانوار ، الجامعه الدور اخبار الائمه الاطهار ، ج ۱ ، دارالاحیای الداث العربی ، بیروت لبنان .

۴۳- مغنیه ، م.، ۱۳۶۶، فقه تطبیقی مذاهب پنج گانه ، چاپ دوم ، چاپخانه صنوبر.

۴۴- موسوی خمینی ، ر.،۱۳۸۰، ترجمه تحریر الوسیله ف مترجم علی اسلامی ، چاپ نوزدهم ، انتشارات اسلامی قم  .

۴۵- موسوی خمینی ، ر.، توضیح المسائل ، انتشارات اسلامی قم .

۴۶- موسوی خمینی ، ر .،کتاب طهارت ، ج ۳ ، انتشارات اسلامی قم .

۴۷- نجفی ، ح.، ۱۳۶۸،جواهر الکلام ، ج ۲و۵ ، چاپ سوم ، انتشارات صنوبر ،.

مقدمه

بدون شک بعثت حضرت محمد(ص) به عنوان رسول خدا از میان قوم جاهل عرب آرمان بزرگ و برجسته ای در بر داشته است. و قرنهاست که این آرمان متعالی در سراسر جهان اسلام، متجلی گردیده است.

اسلام به معنای انقیاد، تسلیم شدن و گردن کجی است در برابر اوامر و نواهی خدا و دستورات رسول خدا (ص). دین اسلام، دین فطرت، پاکیزگی و اجتماع است، جامعه اسلامی را به نظافت و رعایت بهداشت و آداب اسلامی و عبادت تشویق و راهنمایی می کند. فرد مسلمان را موظف می­کند وقتی خود را زیر سایه اسلام دید از خود اسلامی مجسم بسازد، خود را الگوی مجسمی از اسلام قرار دهد زیرا هیچ سخن، خطبه و موعظه­ای نمی­تواند جانشین اسلام شود و اصل و پایه این تجسم نیز ایمان قلبی و عمل به اعمال اسلامی است. در حقیقت تنها دین اسلام است که شایسته پیروی بوده و ادامه مسیر آن آدمی را در این جهان فانی نیک­بخت و او را با سعادت اخروی به جهان ابدی می­سپارد.

یکی از اهداف این رسالت عظیم طهارت و پاکیزگی می باشد، چرا که در دین اسلام مکرراً در این باره سفارش شده است:

«اِنَّ اللهَ یُحِبُّ التَّوابینَ وَ یُحِبُّ المُتَطهِرینَ»[۱]

همانا خداوند توبه کنندگان و تطهیرکنندگان را دوست دارد.

طهارت جسمی باعث آرامش روح و روان می گردد. و سلامتی که از نعمات والای خداوند است در سایه پاکیزگی و طاهر بودن بدست می آید. اسلام علاوه بر رعایت طهارت غذا، لباس، مکان، حیوانات و …… بسیار تاکید نموده است. رعایت پاکی هر کدام به دیگری وابسته بوده و عدم طاهر بودن هر کدام، نجاست دیگری را سبب می شود. بنابراین از منظر دین اسلام زندگی و حیات یک فرد مسلمان بر پایه پاکی و طهارت می باشد. بر استناد آیات آمده در قرآن و حتی کافرین نیز نجس به شمار می آیند.

فقهای بزرگ دینی اعم از شیعه و سنی در باره اصول طهارت و علی الخصوص طهارتهای سه گانه( وضو، غسل و تیمم) نظریات مختلفی دارند. ولی آنچه که مسلم است اعتقاد راسخ همه آنان به پاکی و وجوب رعایت آنها برای زندگی است. و بطور یقین ایمان هر مسلمان با رعایت پاکی کامل میشود.

پیامبر (ص) فرموده است:

«النظافهُ مِنَ الایمان.

نظافت جزیی از ایمان است.

فرمانبرداری از قوانین والای دین اسلام  بطور حتم انسان را به سوی تعالی و خوشبختی سوق می دهد و بر مسلمان آگاه و دانا واجب است علاوه بر رعایت قوانین الهی و دینی خویش به ترویج و تبلیغ آن نیز بپردازد به امید روزی که دنیا پر از عدل و داد گشته و با انقلاب حضرت مهدی(ع) سایه اسلام بر تمامی عالم هستی گسترده باشد.

شیوه پژوهش کتابخانه ای و میدانی می باشد و در آن از نظر فقها ی بزرگ اسلام اعم از شیعه و سنی استاده شده است.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .