عنوان :

تحقیق  رابطه  بین بهداشت روانی و موفقیت زندگی کارمندان

تعداد صفحات : ۱۰۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

هدف اصلی بهداشت روانی، پیش گیری از وقوع ناراحتی‌ها و اختلالهای جزئی رفتار است و ارتقای سلامت، بهترین شکل بهداشت روانی است. در این زمینه لازم است جامعه از طریق آموزشهای رسمی و غیر رسمی از ابتلای جمعیت سالم به بیماری‌های روانی جلوگیری ‌کند و افراد را علیه بیماریها واکسینه کند، زیرا علاج واقع، قبل از وقوع باید گردد.

والدین به عنوان اولین معلم کودکان وظیفه خطیری نسبت به انسان سازی و حفاظت از بهداشت روانی و شخصیت فرزندان دارند. والدین ابتدا باید نیازهای اساسی فرزندان از جمله بازی، احترام، مسؤولیت و پذیرش در گروه را مورد توجه قرار دهند و زمینه را برای تأمین هر یک از آنها فراهم سازند. پدر و مادر باید جو خانه خود را اصلاح و بهبود بخشند، یعنی حالت گرم – پذیرا بر خانه خود حاکم کنند، زیرا ایجاد جوّی از ترس، تهدید، اضطراب و فشار روانی بر سلامت روانی کودکان آسیب وارد می‌کند. والدین باید سعی کنند در خانواده محیطی حاکی از صلح، صفا و صمیمیت را بوجود آورند، زیرا اگر فرزندان قبول داشته باشند که خانواده آنها را می‌پذیرد، احساس ارزش و احترام می‌کنند. در یک کلام، والدین باید الگوی نمونه عملی در مسایل عقیدتی، اجتماعی ، دینی و مذهبی باشند.

برای دستیابی به بهترین شکل بهداشت روانی، افراد باید شکست‌های خود را بپذیرند، انعطاف پذیر باشند، در زندگی هدف داشته باشند، خود کار آمدی و خود گردانی لازم را برای افزایش اعتماد به نفس و احساس کفایت و پختگی داشته باشند. به هیمن منظور و برای کمک به بهداشت روانی باید زمینه‌های آسیب پذیری خود را دریابیم، زمان (استفاده بهینه از اوقات) خود را مدیریت کنم، نه خود کم بین باشیم و نه خود بزرگ بین، با انجام به موقع کارها از احساس درماندگی جلوگیری کنیم و با دیگران روابط صمیمانه برقرار کنیم.

در این پژوهش رابطه ی بین بهداشت روانی و موفقیت زندگی کارمندان ادارات ارومیه در گروهی از کارمندان بخش دولتی شهرستان ارومیه بررسی شده است.  ۱۵۰ نفر از کارکنان بخش‌های مختلف  درگروه های شغلی متفاوت و  دارای حمایت اجتماعی بالا و حمایت اجتماعی پایین به کمک پرسشنامه شاخص عوامل تنش‌زای محیط اداری و بهداشت روانی، طی پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتند.

 نتایج نشان دادند که بین بهداشت روانی و موفقیت زندگی کارمندان ادارات ارومیه رابطه معنی‌داری وجود دارد همبستگی بین موفقیت در زندگی و سلامت روان معنی‌دار و مثبت بود. این بررسی همچنین نشان داد که در شرایط پراسترس و فشار روانی افراد اقدام به تصمیم گیری های نادرست .و غیر منطقی می نمایند که سبب ناکامی در زندگی شخصی هم می شود.

واژه های کلیدی: بهداشت روانی ، موفقیت ، عوامل فردی، عوامل اجتماعی

فهرست مطالب

فصل اول :  طرح تحقیق    ۱
مقدمه     ۲
بیان مسئله    ۵
اهمیت و لزوم تحقیق    ۶
اهداف تحقیق     ۸
فرضیه های تحقیق    ۸
تعریف عملیاتی     ۸
فصل دوم :   مبانی نظری و پژوهشی تحقیق    ۱۱
الف : مبانی نظری     ۱۲
معنی و مفهوم بهداشت روانی    ۱۲
ضرورت بهداشت روانی    ۱۴
مشخصه‌های بهداشت روانی و شخصیت سالم    ۱۸
چگونه به بهداشت روانی خود کمک کنیم    ۲۳
بهداشت روانی و محیط کار     ۲۸
فرسودگی شغلی، علل و راهکارها    ۳۴
نشانه‌های فرسودگی شغلی‌    ۴۲
بهداشت روانی و اسلام      ۴۳
رابطه محرومیت با بهداشت روان     ۴۶
ب : مبانی پژوهشی      ۵۲
فصل سوم : روش تحقیق    ۵۸
۱٫  روش تحقیق     ۵۹
۲٫ جامعه آماری    ۵۹
۳ .نمونه آماری و روش نمونه گیری    ۶۰
۴٫ ابزار جمع آوری اطلاعات    ۶۰
۵٫ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات    ۶۱
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل اطلاعات    ۶۳
۱٫ تجزیه و تحلیل سوالات پرسشنامه    ۶۴
۲ .تجزیه و تحلیل فرضیات      ۸۲
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری       ۸۶
۱٫ خلاصه تحقیق     ۸۷
۲٫  بحث و نتیجه گیری     ۹۲
۳٫ پیشنهادات     ۹۳
۴٫ محدودیت های تحقیق     ۹۴
منابع      ۹۵

منابع :

الف) منابع فارسی

۱- امینی، شهریار : ۱۳۸۳ ، اصول بهداشت روان، ماهنامه تربیت، معاونت آموزش و پرورش نظری

۲- پور مقدس، علی : ۱۳۶۷، روان شناسی سازگاری ، مؤسسه انتشاراتی مشعل، اصفهان.

۳- زینالی ، حمداله: ۱۳۸۵ ، بهداشت روانی در خانواده

۴- فراهانی ، محمد نقی؛ کرمی نوری ، رضا: ۱۳۸۳ ، روان شناسی سال سوم ادبیات و علوم انسانی

۵- کدیور ، پروین: ۱۸۲ ، روان شناسی تربیتی ، انتشارات سمت ، تهران.

۶- گنجی ، حمزه و همکاران: ۱۳۷۶ ، روان شناسی سال سوم ادبیات و علوم انسانی ، شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی

۷- کالیمو، رایجا ۱۳۸۶ مدیریت عوامل روانی – اجتماعی محیط کار  ناشر: قومس

۸ – محمدرسول مطلبی ۱۳۸۵ ، بهداشت روانی در جامعه

۹- بلقیس بیت مشعل ۱۳۸۱، بهداشت روانی

۱۰- مصطفی حمدیه،  ۱۳۸۶، اصول و مبانی بهداشت روانی

۱۱ –  محمود ساعتچی، ۱۳۸۷، بهداشت روانی در محیط کار

 ۱۲٫ میلانی فر ، بهروز ۱۳۸۶ بهداشت روانی

۱۳٫ مجیدالله فلاح ۱۳۸۳ روانشناسی کار و شغل

ب) منابع انگلیسی:

۱۴- S. S Chauhan, Mental Hygiene 2 nd (New Deth Allied Publishers Limited, 1991

۱۵ – Hari S. Chandra , Psychological Tips For Effective studying. – www. Dbmoz . com

مقدمه[۱] :

پرداختن به مسایل بهداشت روان امری ضروری و اجتناب ناپذیر است، و با توجه به این که بخش عمـــده ای از وقت انسان در محیط  کار او سپری می شود و شرایط کار مستقیم و غیر مستقیم بر روان فرد تأثیر می گذارد،‌ پرداختن به بهداشــت روان کــار نیز ضرورتی انکارناپذیرتر جلوه می نمایاند.

 برخی فشارهای روانی ناشی از محیط کار:‌

۱ ـ تقسیم کار پیچیده و تخصصی شدن مشاغل :

در عصر صنعت و مدرنیسم و زندگی شهری بوروکراسی اداری و  تقسیم کار امری پیچیده و اجتناب ناپذیر است. ‌تخصصی شدن شرایط کار در کنار فواید بسیاری که دارد از حیث روحی و روانی از دو جهت آسیب زا ست.

الف – تخصصی شدن و تقسیم کار،  انجام کار یکنواخت و تکراری را برای فرد موجب می شود ( فیلم چارلی چاپلین عصر جدید). فرسودگی شغلی و خستگی روان نتیجه چنین فرآیندی است.

 ب – احساس عدم تأثیرگذاری در تولید نهایی سازمان :  این حالات روانی بر اثر کار تخصصی فوق العاده شدید ایجـــاد می شود .[۲]

فرد یک کار کوچک را به صورت  یکنواخت  انجــام  می دهد ( مثلاً در ساختن یک تلویزیون فقط قسمتی از دستگاه را با پیچ می بندد) و احساس می کند در تولید نهایی نقش چندانی ندارد  (کشاورزان از این حیث مثال خوبی هستند که  در تولید محصول از ابتدا تا انتها خود را شریک و دخیل می دانند در نتیجه احساس تعلق به محصول و کار در آنها خیلی بالا‌ست) .

در نتیجه این دو وضعیت یعنی کار یکنواخت و احساس عدم مشارکت مؤثر در تولید نهایی ممکن است، خستگی روان حاصل شود به همین دلیل اخیراً ‌ژرژ فریدمن، نظریه کار پاره پاره را پیشنهاد نموده است ، کاری که فرد در یک مؤسسه به چند وظیفه شغلی می پردازد.

۲ ـ عدم حقوق مکفی :

اکثر کارکنان زیرخط فقر زندگی می کنند ، لذا عدم برآوردن نیازهای استاندارد شده مادی از یک سو و احساس بی ارزشی (به دلیل عدم تناسب پاداش با وظیفه انجـام شده ) موجبات استرس های روانی در کار  می شود.

۳ ـ دلسردی نقش(عدم علاقه به شغل) :

می دانیم در جامعه ما  فرصت های شغلی متناسب با عرضه نیروی کار وجود ندارد در نتیجه اگر سه فاکتور علا‌قه،‌استعداد و آینده شغلی را برای انتخاب مثلاً رشته تحصیلی مهم بدانیم معمولاً به دلیل فرصت های شغلی و محدودیت انتخاب شغل افراد از فاکتور علا‌قه و استعداد صرف نظر می کنند و فقط به این می اندیشند که یک شغلی داشته باشند و این موضوع موجبات دلسردی آنان را به شغل فراهــم می سازد، موضوعی که به دلسردی نقش تعبیر می شود.

۴ ـ تعارض نقش (چند شغله بودن ) :

تعارض نقش زمانی است که فرد چندین کار را همزمان انجام می دهد و انجام هر یک در تضــاد با دیگری است.  متأسفانه کارکنان ادارت به دلیل کمبود حقوق مکفی معمولاً به سمت مشاغل دوم و سوم هــدایت شده اند که خود تعارض نقش را برای آنان موجب شده و این پدیده بر فرسودگی و خستگی روانی در محیط شغلی می افزاید.

۵ ـ فشار نقش (توقعات متناقض ) :

فشار نقش زمانی است که کارمند یا مدیر در انجام وظایف شغل با انتظارات متفـــاوت روبرو می  شود ، مثلاً‌ یک مدیر از کارمند انتظاری داشته باشد و همکاران انتظار دیگر ، ارباب رجوع،‌ همسایگان، ‌اقوام، ‌خویشان و دوستان هر یک انتظارات خاصی را از دارنده یک موقعیت شغلی ممکن است داشته باشند.

این وضعیت فشار برای کارکنان و مدیران فراهم می سازد که خود موجب خستگی روانی و فرسودگی می گردد.

اما از آنجایی که آسیب هایی در بیرون از محیط کار هم به فرد وارد می آید که تأثیر بسزایی در محیط کار فردی و اجتماعی وی دارد، لذا به عنوان عامل ششم باید فرد این آسیب ها را بشناسد و بتواند آنها را کنترل کند؛  این آسیب ها یا مربوط به محیط خانواده است یا مربوط به سطح اجتماعی که نگرانی هایی را برای فرد ایجاد می کند، مانند نگرانی تأمین آینده فرزندان نگرانی ناشی از تکنولوژی و صنعتی شدن، نگرانی ناشی از سرعت تعلیـم و امنیت اجتماعی ، امنیت فرهنگی و اجتماعی.

در هر صورت فرد باید از یک طرف بار این  نگرانی ها را بشناسد و از تداخل آن در محیط کار جلوگیری نماید و از طرف دیگر مدیران باید شناخت نسبی از وضع خانوادگی و جایگاه اجتماعی و نگرانی های کارکنان خود داشته باشند.

 بیان مسئله[۳] :

بهداشت روانی، همان سلامت فکر و قدرت سازگاری فرد با محیط و اطرافیان است همچنان که از جسم خود دفاع می کنیم روح خود را نیز باید مقاوم تر کنیم تا زندگی بهتری داشته باشیم در زندگی “چگونه بودن” خیلی مهمتر از “بودن یا نبودن” است ایجاد فرصت برای شکوفایی استعدادها، توانایی ها و کنار آمدن با خود و دیگران یکی از اهداف مهم و اساسی بهداشت روانی است. جوامع مختلف سعی می کنند تا سیاست های مربوط به بهداشت روانی را سازماندهی کنند، اصول کلی، در این تلاش، سالم سازی محیط فردی و اجتماعی است که افراد جامعه را در بر می گیرد این نگرش حکم می کند که خانواده ها بیش از پیش با بهداشت روانی خانواده و چگونگی پیشگیری و درمان بیماری های روحی آشنا شوند. چون در برخورد با چالش ها و مشکلات روزمره، ما براساس ویژگی های روانی خود با آنها برخورد می کنیم هرچه از سلامت روانی بیشتری برخوردار باشیم به یقین آسیب پذیری ما کمتر خواهد بود با برخورداری از سلامت فکر و روان می توانیم به موفقیت های بیشتری برسیم و بیش از پیش بر مشکلات غلبه کنیم. برای شروع بحث بهتر است از بهداشت روانی تعریفی را ارائه کنیم. سازمان جهانی بهداشت می گوید: بهداشت روانی عبارت است از “توانایی کامل برای ایفای نقش های اجتماعی، روانی و جسمی” این سازمان معتقد است که بهداشت روانی فقط نداشتن بیماری یا عقب ماندگی نیست بنابراین کسی که احساس ناراحتی نکند از نظر روانی سالم محسوب می شود.[۴] و هدف این پژوهش کنکاش در رابطه بین بهداشت روانی و موفقیت زندگی کارمندان ادارات ارومیه می باشد.

اهمیت و لزوم تحقیق[۵] :

بهداشت روانی کارکنان در هرسازمان و موسسه ای از جمله مسائل مهمی است که باید بدان توجه شود از این رو مدیران ابتدا باید به نیروی انسانی و تامین امکانات رفاهی ، خواسته ها و نیازهای آنان به عنوان عاملی برای افزایش کارایی و سطح بهره وری توجه کنندتا به هدف اصلی خود که همانا افزایش تولید وسوددهی بالاست برسند واین در حالی است که در هر سازمان دولتی و غیردولتی این مهم از طریق روابط عمومی انجام می پذیرد.

بهداشت روانی کارکنان در محیط کار یعنی مقاومت در برابرپیدایش پریشانی های روانی و اختلالات رفتاری در کارکنان سازمان و سالم سازی فضای روانی کار.

روابط عمومی ها باید با ایجاد تفاهم درون سازمانی در میان کارکنان با یکدیگر و مدیران با کارکنان تاکید کنند.در واقع بدون ایجاد فضایی سالم در درون سازمان و ساماندهی روابط انسانی بین کارکنان، برقراری ارتباط برون سازمانی صحیحی برقرار نخواهد شد.

در یک سازمان سالم وظیفه مدیران تنها تولید کالا و کسب سود نیست بلکه آنها از طریق روابط عمومی با کارکنان خود ارتباط برقرار کرده ودر جریان نیازها و خواسته های آنها قرار قرار می گیرد و سعی در رفع آن می نماید.چنانچه مدیران به بهداشت روانی کارکنان اهمیت ندهند در بلند مدت باعث افزایش نارضایتی و کاهش کارایی آنها خواهند شد.  [۶]

به منظور بهره وری بیشتر از نیروی انسانی و ایجاد جوی سالم در محیط کار راهکارهایی وجود دارد که از جمله موارد آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱) شناسایی، ارزشیابی وکنترل عوامل زیان آور درمحیط کار

۲) ایجاد جو صمیمی،همدلی،صداقت و احترام به کارکنان

۳) شناسایی استعدادها ی بالقوه کارکنان و فراهم ساختن شرایط برای بالفعل شدن آنها

۴) استفاده صحیح از افکار کارکنان و نظرات آنان در تصمیم گیری ها

۵) اطلاع رسانی درمورد گزارش عملکرد سازمان و برنامه های آینده

۶) تامین نیازهای مادی آنها ودر نظر گرفتن خدمات رفاهی

۷) تامین نیازهای معنوی کارکنان چون تایید اجتماعی از سوی مدیران ارشد و ایجاد عزت نفس در کارکنان

و…

توجه به موارد ذکر شده و فراهم آوردن شرایط مساعد کاری باعث رضایتمندی کارکنان شده و آنان با رغبت فراوان برای پیشرفت سازمان تلاش می کنند که همین امر منجر به افزایش کارایی سازمان یا موسسه می شود.

 اهداف تحقیق [۷] :

هدف اصلی : بررسی عوامل موثر بهداشت روانی وتاثیر آن بر موفقیت زندگی کارمندان ادارات شهرستان ارومیه

اهداف جزیی :

بررسی تاثیر عوامل فردی  موثر بر بهداشت روانی کارمندان
بررسی تاثیر عوامل فرهنگی  موثر بر بهداشت روانی کارمندان
بررسی تاثیر عوامل اجتماعی   موثر بر بهداشت روانی کارمندان
بررسی تاثیر عوامل جمعی و محیطی  موثر بر بهداشت روانی کارمندان
بررسی تاثیر عوامل خانوادگی و زناشوئی   موثر بر بهداشت روانی کارمندان
بررسی رابطه بین فقدان اختلالات رفتاری با موفقیت کارمندان
بررسی ارتباط  بین بهداشت روانی و موفقیت  کارمندان

فرضیه های تحقیق :

بین عوامل فردی  موثر بر بهداشت روانی کارمندان رابطه وجود دارد.
بین عوامل فرهنگی  موثر بر بهداشت روانی کارمندان رابطه وجود دارد.
بین عوامل اجتماعی   موثر بر بهداشت روانی کارمندان رابطه وجود دارد.
بین عوامل جمعی و محیطی  موثر بر بهداشت روانی کارمندان رابطه وجود دارد.
بین عوامل خانوادگی و زناشوئی   موثر بر بهداشت روانی کارمندان رابطه وجود دارد.
بین فقدان اختلالات رفتاری با موفقیت کارمندان رابطه وجود دارد.
بین بین بهداشت روانی و موفقیت  کارمندان رابطه وجود دارد.

 تعریف عملیاتی :

بهداشت روانی[۸] :

واژه بهداشت (Health) و سلامتی همیشه انسان را در طول تاریخ به خود مشغول کرده است. تدوین برنامه‌های تربیتی – بهداشتی برای حفظ سلامتی و مطالعه ، جلوگیری و درمان بیماریها نمونه‌ای از این اقدامات بشری است. بهداشت در یک تقسیم کلی به دو نوع “بهداشت جسمی” و “بهداشت روانی” تقسیم می‌شود. ولی آنها همپوشی‌های زیادی را با هم دارند (بر یکدیگر تاثیر می‌گذارند).

بهداشت روانی از آن جهت که رابطه مستقیمی با “عملکرد فردی – اجتماعی” و آسیب‌های روانی – اجتماعی” دارد، از اهمیت زیادی برخوردار است و این اهمیت باعث تدوین و اجرای برنامه‌های متعدد بهداشت روانی در سه بعد ” پیشگیری ، درمان و توانبخشی” می‌شود این سه بعد در برگیرنده تمام اهداف و فعالیت‌های بهداشت روانی است.

 تعاریف بهداشت روانی :

تعریف سازمان بهداشت جهانی

سازمان بهداشت جهانی ، بهداشت روانی را اینگونه تعریف می‌کند: “بهداشت روانی در درون مفهوم کلی بهداشت قرار دارد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقش‌های روانی و جسمی ، بهداشت به معنای نبود بیماری یا عقب ماندگی نیست.”

تعریف انجمن بهداشت روانی کانادا

انجمن بهداشت روانی کانادا در یک دید جامع بهداشت روانی را در سه قسمت “نگرش‌های مربوط به خود ، نگرش‌های مربوط به دیگران و نگرش‌های مربو به زندگی” تعریف می‌کند. از نظر این انجمن بهداشت روانی یعنی : “توانایی سازگاری با دیدگاههای خود ، دیگران و رویارویی با مشکلات روزمره زندگی.”

 کارمند[۹]  :

اصطلاح و لغت کارمند  در ابتدا  به کسانی گفته شد که برای دولت کار می کردند و بزودی تبدیل  به یک تیپ اجتماعی – اقتصادی شد که سبک زندگی خاصی را برای خود انتخاب کرد که تا اندازه ای  با  سبک زندگی کارگر و کشاورز و پیشه ور و کاسب متفاوت بود و برای اینکه این تمایز و تفاوت در نام گذاری هم مشهود گردد  پسوند ( مند )  به کار افزوده شد تا با معنی دارای کار  با تیپ های کاری  مذکور  فرق کند. و از اغاز به دوشکل  کارمند دون پایه و کارمند بلند پایه  تقسیم شد با ظهور شرکت های  خارجی و داخلی  خصوصی  کارمندان این شرکت ها هم به جمع کارمندان دولتی افزوده شدند و با وجود تفاوت های  جزیی با دولتی ها  از نظر تیپ و نوع  کار و سبک زندگی  هنوز داخل این مجموعه  محسوب می شوند. امیدوارم تا با با کمک سایر کارمندان  بتوانم  به عمیق تر  و گسترده تر کردن درک  و اگاهی کارمندان  از خودشان و جایگاه ایشان و حقوق واقعی و وظایف شان کمک کنم.

عوامل فردی :

l     مسائل زناشویی (شکست روابط، مشکلات فرزندان، جدایی، امور جنسی)

l     مشکلات اقتصادی (تغییر در زندگی، حوادث مهم زندگی ، بیکاری)

l     شخصیت (برون گرا و درون گرا، ادراک، اختلافات فردی، عقاید و ارزش ها)

عوامل جمعی یا محیطی  :

l     عدم اطمینان وضع اقتصادی

l     عدم اطمینان وضع سیاسی

l     عدم اطمینان اجتماعی

l     عدم اطمینان تکنولوژی

اختلالات رفتاری :

l     اضطراب

l     ناکامی (بی ارادگی، پرخاشگری، خودکشی)

l     افسردگی (بی اشتهایی ، آشفتگی در خواب ، عصبانیت نابجا)

l     عدم رضایت شغلی

مقدمه :

اغلب ، عدم آشفتگی در ذهن و روح و روان فرد را معادل با بهداشت روانی دانسته اند اما بهداشت روانی چیزی بیش از این تعریف می باشد . در واقع بهداشت روانی ، سلامتی روانی و اجتماعی فرد مطابق با فرهنگ محیط و جامعه می باشد.

بهداشت روانی یا فقدان آن، حالتی فراگیر است که در محیط های کاری و یا خارج از آن وجود دارد . با توجه به وجود استرس و استرینهای مختلفی که سبب تهدید و به مخاطره افتادن بهداشت روانی فرد در محیط کار می گردد و با توجه به زمان زیادی که کارگر در محیط کار می گذراند توجه ویژه به مساله بهداشت روانی بسیار حائز اهمیت است .[۱]

سرعت و فشار در قرن ۲۱ واژه هایی کلیدی می باشند. بسیاری از مردم و بویژه کارگران احساس می کنند که سوار بر یک نوع دستگاه ترد میل هستند و فرار از روی آن امکان پذیر نیست. همه چیز با سرعت و شدت در حال انجام است و هیچ فرصتی برای توقف فرد و لحظه ای تفکر در تنهایی وجود ندارد و به این ترتیب کاملا قابل درک است که این شکل زندگی و چنین فشارهایی سبب اضطراب و مشکلات فراوان روحی و جسمی برای فرد خواهد شد.

الف : مبانی نظری

معنی و مفهوم بهداشت روانی^[۲]

اگر بهترین دفاع، تهاجم خوب است، بنابراین ارتقای سلامت نیز بهترین شکل بهداشت روانی به شمار می‌اید. سازمان جهانی بهداشت، بهداشت روانی را چنین تعریف می‌کند «فرایند تواناسازی مردم برای بهبود افزایش تسلط بر سلامتشان». دیگر متخصصان بهداشت، بهداشت روانی را به این صورت تعریف کرده‌اند: «علم و هنر کمک به مردم برای تغییر شیوه زندگیشان به منظور رسیدن به کمال مطلوب سلامتی».

عنصر اساسی در هر تعریفی که از بهداشت روانی ارائه می‌شود، مفهوم پیش گیری است. پیش‌گیری را می‌توان از دو دیدگاه بررسی کرد: دیدگاه موقعیت مدار و دیدگاه فرد مدار. در دیدگاه پیش‌گیری موقعیت مدار، تلاش متخصصان بهداشت و سلامت روانی متوجه کاهش علل محیطی و موقعیتی رفتار غیرعادی است؛ و در دیدگاه پیش‌گیری فردمدار، بر توانایی‌های فرد در