عنوان :
تحقیق روناس
تعداد صفحات : ۷۵
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده :
در این تحقیق ما به معرفی گیاه روناس، کاشت و داشت و برداشت گیاه روناس که در چه مناطقی و در چه شرایط آب و هوایی رشد می کند.، رنگزای روناس متعلق به کدام قسمت روناس است و چگونه رنگزای آن گرفته می شود.، رنگرزی پشم با روناس که چگونه و تحت چه شرایطی الیاف را با روناس رنگرزی می کنند.، خواص دارویی روناس که چه خواصی دارد و برای چه نوع بیماری استفاده می شود.، تقلب در روناس و آفات و بیماری های مهم روناس می پردازیم.
روناس گیاهی است واقعی و اصل آن چنانکه شایع است ایرانی بوده است و نام علمی آن Rubia Tinctcrum می باشد و روناس که در ایران می روید بیشتر از نوع Rubia Peregrina است . مناطق کشت آن آذربایجان ، یزد ، خراسان ، کرمان ، و برخی از مناطق مرکزی می باشد. بطور وحشی در یزد و اغلب نقاط ایران روئیده می شود. و گیاهی است که از ریشه آن یکی از با دوام ترین رنگهای قرمز گیاهی بدست می آید ، کشت این نباتات در اروپا و آسیا معمول بوده و در زمان قدیم در ایران نیز در مناطق تبریز و ارومیه و اراک و فارس و یزد کشت می شده است و در حال حاضر این گیاه تنها در استان یزد و در شهرستان های اردکان و بافق کشت می شود . رنگ استخراج شده از گیاه روناس قرمز و ثابت است. و در رنگرزی بخصوص رنگ کردن الیاف قالی که یکی از مهمترین صنایع دستی و صادرات کشور است مورد استفاده قرار می گیرد.
رنگرزی روناس با دندانه قلع: برای این دندانه و رنگ روناس از دو روش دندانه قبل از رنگ و رنگ و دندانه توام میتو.ان استفاده کرد.
پشم را با محلول دو تا چهار درصد کلرور قلع و دو تا سه درصد کرم دوتارتر و یا یکی از اسیدهای آلی نظیر اسید استیک و یا اسید اکرالیک مدت یک ساعت می جوشانند. پشم را در همان محلول برای مدت بیست و چهار ساعت گذاشته و پس از شستشوی کامل در حمام رنگ داخل می کنند.
حمام رنگ را به طور معمول با مقدار لازم روناس و یک درصد اسید اگزالیک آماده می کنند. پشم را در حرارت چهل درجه داخل کرده و مدت سی دقیقه حمام را به جوش می رسانند و سپس مدت یک ساعت آنرا درحالت جوش بهم می زنند آنگاه خامه پشم را به خوبی شسته و خشک می کنند. رنگهای حاصله از این دندانه بسیار شفاف می باشد و ثبات رنگ های دندانه کروم و زاج سفید در برابر نور کمتر می باشد.
از این دندانه بیشتر برای بدست آوردن رنگهای گلی و قرمز کمرنگ و سرخابی استفاده می کنند
واژگان کلیدی : روناس، رنگرزی با روناس، رنگرزی پشم با روناس، خواص روناس
فهرست مطالب
پیشگفتار : ۳
چکیده تحقیق : ۵
واژگان کلیدی : ۶
قسمت اول : بیان مسئله ۷
۱-۱- بیان مسئله ۷
۲-۱– پیشینه تاریخی تحقیق : ۷
۳-۱- واژگان تخصصی : ۸
قسمت دوم : مواد در روشهای تحقیق ۱۱
۱-۲- نوع تحقیق : ۱۱
۲-۲- روش تحقیق : ۱۱
۳-۲- مطالعه اسنادی : ۱۱
۴-۲- مطالعه میدانی : ۱۲
۵-۲- فرضیه تحقیق : ۱۲
۶-۲- اهداف تحقیق : ۱۳
فصل سوم : یافته های تحقیق ۱۴
۳-۱- معرفی گیاه روناس : ۱۴
۳-۲- ویژگیهای روناس : ۱۶
۳-۳- انواع روناس ایرانی : ۲۳
۳-۴- کاشت ، داشت ، برداشت : ۲۳
۳-۵- کاشت و روش های آن : ۲۴
۳-۶- داشت و روش های آن : ۲۶
۳-۷- مبارزه با علفهای هرز ( سله کشی ) : ۲۶
۳-۸- خاک دهی پای بوته ها : ۲۷
۳-۹- آفت و بیماری های روناس : ۲۷
۳-۱۰- برداشت و روشهای آن : ۲۷
۳-۱۱- خشک کردن روناس : ۲۸
۳-۱۲- بذرگیری روناس : ۲۹
۳-۱۳- فرآورده های روناس : ۲۹
۳-۱۴- روش تهیه و گرفتن رنگ از ریشه روناس : ۳۰
۳-۱۵- روناس از لحاظ شیمیایی : ۳۳
۳-۱۶- تقلب در روناس : ۳۳
۳-۱۷- تهیه آلیزارین خالص : ۳۴
۳-۱۸- یافته های تحقیق در ارتباط با رنگرزی پشم با روناس : ۳۴
۳-۱۹- نحوه رنگرزی پشم با روناس : ۳۷
۳-۲۰- رنگرزی با رنگ روناس به روش تجربی : ۴۸
۳-۲۱ خواص دارویی روناس: ۶۲
فصل چهارم ۶۴
۱-۴ تجزیه و تحلیل: ۶۴
منابع ۷۳
پیشگفتار :
تحقیق در مورد گیاه روناس
در بخش میدانی نیز با مراجعه به عطاری های گوناگون به مطالبی در مورد رنگ روناس و موارد استفاده که عمدتاً جهت رنگ موی سر برخوردم.
اصولاً اطلاعات در مورد روناس در منابع کتابخانه ای محدود است و نیز درسایت های اینترنتی اطلاعات جامعی وجود ندارد ولی در کارگاه های رنگرزی اطلاعاتی کافی در مورد رنگرزی توسط روناس بر روی الیاف به دست آوردم.
برای تولید مهم انبوه اتفاده از رنگرزی سنتی مقرون به صرفه می باشد زیرا در رنگرزی سنتی حجم کار کمتر و تا یکنواختی بیشتر است اما در روش صمعتی ، شیمیایی حجم کار بیشتر و تعداد بیشتری می توان فرش یکرنگ بدست آورد به طور مثال برای یک فرش ۶ متری با زمینه روناسی نیاز به ۶ کیلو گرم رنگ روناس می باشد . در وش سنتی حداکثر ۶۰ kl رنگ باری ۱۰ فرش می توان رنگرزی نموده اما در روش شیمیایی این مقدار برای یک پاتیل حداقل kl 90 و حداکثر ۳۶۰ کیلو رنگ یکنواخت تولید می گردد . بنابراین برای یک تولید کننده با صرفه است که از روش شیمیایی استفاده کند ، اما این خود یک عیب بزرگ برای فرش دستبافت می باشد زیرا فرش باید به عنوان یک اثر ویک هنر به آن نگاه کند نه به عنوان یک کالای صنعتی .
هرگاه یک فرش با فرش دیگری متفاوت باشد این نه تنها یک عیب بلکه یک حسن بسیار بزرگ برای فرش شمرده می شود و آن فرش یگانه و یکتا است . چنانچه در قدیم برای یک فرش یکبار رنگرزی می شد و فرش دوم مجدداً نیاز به رنگرزی داشت بماچل دوم در عدم استفاده از روناس کاهش تعداد رنگرزی سنتی می باشد رنگرزی سنتی به طور تدریجی در حال باز نشست شدن و کناره گیری می باشد بنا براین افراد کمتری می توانند به آنها مراجعه کنند اگر فن جدید رنگرزها به سمت رنگرزی سنتی متمایل شوند مجدداً استفاده از ردخاس افزایش پیدا می کند و این صورت نمی گیرد مگر آنکه هزینه ها ورنگرزی ،کاهش ودرآمد رنگرزی افزایش یابد .
حاصل سوم:که مهمترین عامل می باشد .عدم آشنایی مردم با رنگ های سنتی وفرش ها بافته شده با رنگ های سنتی است .اگرمردم آشنایی کامل با رنگ های سنتی پیدا کنند وبدانند این رنگ ها مزایای بسیار زیادی نسبت به فرش های بافته شده باپشم ،رنگی شیمیایی دارد به سمت فرشهای بافته شده بارنگ سنتی متمایل می شود چنانکه در خارج از کشور این اطلاع دهی صورت پذیرفته است و خریدار خارجی به علت آشنا بودن مزایای رنگ های سنتی علاقه وتمایل بیشتری به خرید فرش های بافته شده از این مواد دارد هر چند قیمت تمام شده آنها بیشتر است .
هزینه رنگرزی برای رنگ های گیاهی حداقل ۳برابر هزینه رنگرزی با مواد شیمیایی است ولی تولید کنندگانی که کیفیت برایشان مهمتر از کمیت است از رنگرزی سنتی استفاده می کنند عامل دیگری تقلب در کیفیت روناس ارائه شده است اگر روناس دارای کیفیت بسیار خوبی باشد و اصطلاحا مغزه روناس به بازار ارائه شود شید رنگی بسیار زیبایی اراوه می دهد که هیچ ماده شیمیایی نمی تواند آن را به وجود آورد از محاسن دیگر روناس می توان اکسید شدن دائمی آن با هوا و تغییر شید دائمی آن در فرش دانست اصطلاحا گفته می شود رنگ های شیمیایی که دارای ثبات بالایی هستند حالت فلز گونه دارند یعنی آنکه شید رنگی آنها همیشه یکسان است و مرور زمان بر آنها تاثیری ندارد اما رنگ های گیاهی به مرور زمان تغییر شید داده و یکنواخت نمی باشد . دلایل دیگر عدم استفاده از روناس عدم آشنایی رنگرزها با روش رنگرزی درست با رنگهاست رنگرزهای سنتی تمام شید های رنگی روناس را نمی شناسند و به صورت تجربی چند شید رنگی را آموختند در حالیکه شید های مختلفی می توان از روناس بدست آورد تغییر زاج یا دندانه تغییر مقدار روناس تغییر نوع اسیدها هر کدام می تواند شید های متفاوتی بوجود آورد .
قسمت اول : بیان مسئله
۱-۱- بیان مسئله
مواد رنگزای طبیعی : موادی هستند همچون برخی گیاهان وحشرات و مواد کانی که به روشهای گوناگون رنگهای آنها گرفته و در رنگرزی به کار برده می شود.
اکثر نباتات دارای مواد رنگی هستند ولی از آنجا که مقدار رنگ و عدم ثبات آنها با یکدیگر یکسان نیست از همگی آنها نمی توان استفاده نمود.
حشرات مختلفی در طبیعت یافت می شود که دارای مواد رنگی می باشند مانند قرمز دانه که دارای رنگ قرمز شادابی می باشد.
روناس : گیاهی است پایا ، علفی و خودرو که نسبت به شوری مقاومت زیادی دارد. ارتفاع این گیاه بین ۵/۰ تا ۵/۱ متر می باشد و هم اکنون در اردکان یزد بسیار کشت می شود.
در ریشه این گیاه یکی از رنگهای فرش های ایرانی وجود دارد که این رنگ قرمز لاکی می باشد، در این تحقیق تلاش می گردد:
الف – مباحث مربوط به کاشت و داشت و برداشت روناس بیان گردد .
ب ـ نحوه گرفتن رنگ از ریشه گیاه روناس بیان شود.
ج – شیوه های مختلف رنگرزی الیاف پشمی مورد بررسی قرار گیرد.
۲-۱– پیشینه تاریخی تحقیق :
در این تحقیق از کتابهای مختلف استفاده شده است که این کتابها به شرح ذیل می باشد.
۱- کتاب پژوهشی در فرش: در این کتاب به روش تهیه روناس انواع روناس های ایرانی ، تقلب
در روناس و نحوه رنگرزی با روناس به صورت کلی اشاره شده است.
۲- کتاب رنگرزی سنتی به روش ساده : در این کتاب به نکات زیر اشاره شده است ، روناس چیست و چگونه بوته روناس را می چینند ، نحوه تهیه آلیزارین به چه شیوه ای می تواند باشد و رنگرزی الیاف پشمی با روناس چگونه است و طرز دندانه دادن الیاف.
۳- کتاب فرآیند و روشهای رنگرزی الیاف با مواد طبیعی : در این کتاب موارد قابل توجهی ذکر شده که از آن جمله می توان به مشخصات گیاه روناس و نحوه رنگرزی پشم و ابریشم با روناس اشاره کرد.
۴- کتاب مواد رنگدار طبیعی : اطلاعات خوبی در رابطه با روناس و نحوه رنگرزی و نحوه گرفتن رنگ از ریشه و موقعیت روناس از نظر کاشت و داشت و برداشت به من داد.
۵- کتاب نساجی سنتی ایران : این کتاب اطلاعاتی راجع به پشم و نوع الیاف آن داشت.
۶- کتاب رنگهای ایرانی: این کتاب در رابطه با روش رنگرزی با روناس اطلاعاتی به من داد که این اطلاعات تا حد زیادی مورد استفاده من قرار گرفت.
۷- کتاب شناخت الیاف طبیعی: در رابطه الیاف پشم
۸- کتاب هنر قالیبافی ایران : در این کتاب به نکات قابل توجهی در مورد روناس و دندانه های مختلف بر روی روناس اشاره شده است ، در رابطه با خواص داروئی روناس در کتابهایی بود که این کتابها به شرح ذیل می باشد.
۱- گیاهان دارویی ، ۲- گیاهان دارویی ، ۳- گیاهان دارویی
۳-۱- واژگان تخصصی :
۱- Rubia Tinctcrum : اسم علمی روناس
۲- دندانه : ماده ای که برای ثابت نگه داشتن رنگ به لیف اضافه می شود.
۳- آلیزارین : ماده رنگزایی که در ریشه روناس وجود دارد.
۴- اسید لاکتیک : نوعی اسید که به عنوان دندانه در رنگرزی استفاده می شود.
۵- اسید Rabytrick ماده ای که در ریشه روناس است (ترکیبی از شکر و آلیزارین)
۶- چوبک : چوبی که بوسیله آن پشم را در حمام رنگرزی بهم می زند.
۷ – لیف : به پشم و الیاف پشم در اصطلاح لیف می گویند.
۸- بوباغ : به ترکی یعنی رنگ
۹ – دیاستازی : نوعی تخمیر
۱۰ – زاج آهن : ماده ای که به عنوان دندانه به کار می رود.
۱۱- زاج زرد : ماده ای که به عنوان دندانه به کار می رود.
۱۲- روبیا تینکتروم : گونه های مختلف گیاهی روناس
۱۳- روبیا پرگرنیا : گونه های مختلف گیاهی روناس
۱۴- روبیا کوردیفولیا : گونه های مختلف گیاهی روناس
۱۵- روبیا اکان : گونه های مختلف گیاهی روناس
۱۶- زاج سفید : سولفات آلومینیوم که خاصیت چسبندگی مولکولی دارد که از یک طرف مولکول را نگه می دارد و از طرف دیگر رنگ را .
۱۷- شخار : سوخته گیاهی است که آن را اجده می گویند و برای شستن لباس و سفید کردن به کار می رود.
۱۸- دسته : جایی که نخ را دور کلاف پشم می پیچند تا پشم قاطی نشده و کلاف سردر گم نشود.
قسمت دوم : مواد در روشهای تحقیق
۱-۲- نوع تحقیق :
بخش عمده این تحقیق در مراحل مختلف در آزمایشگاه انجام شده و منابعی که مورد استفاده قرار گرفته کلاً جنبه عملی داشته لذا تحقیق فوق را می توان یک تحقیق کاربردی دانست.
۲-۲- روش تحقیق :
در این تحقیق به روش میدانی و اسنادی عمل کردم که در بخش میدانی به چندین کارگاه رنگرزی و مغازه های عطاری مراجعه نمودم که اطلاعات نسبتاً خوبی به من دادند و در روش اسنادی به کتابخانه های مختلفی از جمله آستانقدس رفته و در این باب اطلاعات چندانی به دست نیاوردم.
۳-۲- مطالعه اسنادی :
در قسمت مطالعه اسنادی از کتابخانه زیر استفاده شد .
۱- کتابخانه آستان قدس
۲- کتابخانه جهاد کشاورزی
۳- کتابخانه مرکز آموزش شهید هاشمی نژاد
۴- کتابخانه میراث فرهنگی
۵- کتابخانه صنایع دستی
۶- کتابخانه اداره استاندارد( بخش نساجی)
۷- کتابخانه دانشکده کشاورزی
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
