عنوان :
تحقیق مهدی اخوان ثالث
تعداد صفحات : ۸۷
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
در این مقاله با زندگی و آثار، اندیشه های اخوان ثالث آشنا می شویم.
مهدی اخوان ثالث ( م. امید) شاعری است که با بهره گیری از ارثیه ادب گراسنگ پارسی و درک ضرورت های امروزی با مهارت از تنگنای ترکیب کهنه ونو بیرون آمده ، سراینده اینست که چهره واقعیت زمانه ما را به خوبی تصویر کرده و در اشعار خود ، طرحی از زندگانی جدید بدست داده است. واژگان و تعبیرهای شعر کهن پارسی و فرهنگ عام مردم با اصالت و زیبائی ویژه شان در شعرهای او رخ می نمایند و پیوند وی را با زبان و ادب زادگاهش خراسان تعهد می کنند.
امید با درک درست ارثیه کهن و مشکل های امروزین به یاری تخیل شاعرانه و قالب ها و وزن های نیمائی نشان می دهد که شاعری است آفرینشگر و مجسم کننده رویدادهای زندگانی امروز.
واژگان شعر امید از متن های کهن واز زبان مردم گرفته شده اما در پیکره هماهنگ سروده های او ، تری وتازگی ویژه ای یافته است.
او زمستان، آخر شاهنامه و از این اوستا نو و کهنه، ترکیبی نو ساخته می یابد و شاعر در این زمینه طرحی نو پی می افکند. برخی واژه ها و تعابیر کهن که اینک رفته رفته بدست فراموشی سپرده می شود. در قطعه های امریکا می رود و کم وبیش رواج می یابد. گر چه امروز دیگر کسی واژه های مانند چکاد( قله کوه) را بکار نمی برد و اگر بکار برد ممکن است مردم مراد او را در نیابند اما نویسنده یا شاعر قدرتمند می تواند این واژه و واژه های اصیل و کهن و از یاد رفته دیگر را زنده کند و رواج دهد و زبان زادگاه خود را از گزند حادثه وروزگار در امان دارد.
واژه های کلیدی: اخوان ثالث، دگرگونی های اجتماعی شعر اخوان، اسلوب شعر، ، آخر شاهنامه
فهرست مطالب
زندگی و آثار ۱
کتاب شناسی ۵
نظر اخوان درباره شعر و شاعری ۶
اسلوب شعر اخوان ۶
دگرگونی های اجتماعی شعر اخوان ۱۹
اندیشه های اخوان ۲۴
تفسیر و توضیح شعر اخوان ۴۹
شعر آخر شاهنامه ۵۰
شعر چاوشی ۷۴
منابع ۸۵
منابع
الف) متن های کهن
۱) شاهنامه فردوسی
۲) دیوان ناصرخسرو
۳) دیوان منوچهری
۴) کلیات شمس جزو ۳
۵) کلیات شمس جزو ۴
ب) پژوهش های ادبی و فلسفی و تاریخی
۱) پانزده گفتار مجتبی مینوی
۲) حرف های همسایه نیما یوشیج
۳) دیدار و شناخت م. امید نیما یوشیج
۴) بهار و ادب فارسی ج ۱ ملک الشعرای بهار
۵) مسائلی از هنر ا. طبری
۶) تولد شعر منوچهر کاشف
ج) اشعار نو و معاصر
۱) باغ آینه احمد شاملو
۲) برگزیده اشعار نیما یوشیج
۳) ملال پاریس (بودلر) دکتر محمدعلی اسلامی
۴) دیوان بهار جلد (۱) ملک الشعرای بهار
۵) گزینه اشعار م. امید مهدی اخوان ثالث
د) گوناگون
۱) فرهنگ معین دکتر معین
۲) سخن (مجله) دوره سوم
۳) ایران آباد شماره هشتم
۴) مجله کلک شماره ششم
۵) مجله کلک شماره پنجم
۶) برهان قاطع دکتر معین
۷) چیستا شماره ۴ سال ۷
زندگی و آثار
مهدی اخوان ثالث (م.امید) در سال ۱۳۰۶ یا ۱۳۰۷ خورشیدی در توس ( مشهد) به دنیا آمد. پدرش عطار طبیب ومادرش خانه دار بودند. علی اخوان ثالث پدر امید دکه عطاری و دوافروشی وطبابت قدیمیداشته و علاقه مند به اشعار فردوسی وسعدی و حافظ بوده و با این همه «امید» بیش از شاعری به موسیقی دلبستگی پیدامی کند و پنهان از پدر به تار زدن و مشق موسیقی می پردازد و با برخی از دستگاه های آن: ماهور، همایون، ترک ، افشاری .. آشنا می شود. علی اخوان از کارپسر آگاه می گردد و چون باور داشته « موسیقی نکبت می آورد» و موسیقی دان ها، شوربخت می شوند، به اواندرز می گوید که «من خود از موسیقی لذت می برم… وقتی پنجه ای تارشیرین یا کمانچه پرسوز و شور می شنوم هوش از سرم می پرد ولی از لحاظ مصلحت زندگانی راضی نیستم تو گرفتار این هنر نکبت بشوی » و پس او را به مشاهده «فارابی » موسیقی دان شوریده و معتاد و دوره گرد مشهد می برد تا عبرت گیرد و دیگر دنبال موسیقی نرود.
شوق موسیقی در مهدی اخوان اشتیاق به شعر و سخن می دهد و او به شعر سرائی روی می آورد، شعرک هائی که سروده روی کاغذهای کوچک می نویسد و در لای کتاب های پدر می گذارد تا او بخواند و از «هنر فرزند» آگاه شود ( زیرا رویش نمی شده قضایا را بطور صریح به پدر بروز بدهد. ) سرانجام علی اخوان در می یابد که مهدی، به شعرسرائی روی آورده اشعارش را نزد دوست خود افتخار مسنن، افتخار الحکمای شاهرودی دندانساز، از فضلای مشهد می برد. افتخار از این شعرها خوشش می آید و یک جلد «مسالک المحسنین» طالب زاده به شاعر جایزه می دهد و به این ترتیب مهدی اخوان در خط شعرسرائی می افتد.
مهدی پس از آموزش ابتدائی وارد هنرستان صنعتی مشهد می شود و از کار سوهان کشی واره کشی و آهنگری سر در می آورد. در این زمان پدر به او می گوید « حالا دیگر خودت باید بروی نانت را در بیاوری » و او ناچار به تهران می آید و معلم می شود. محل خدمت او در کریم آباد ورامین بوده. مدرسه آن جا در اثر اختلاف دو ایل «شصتی» و «هداوند» وضع بدی داشته و اخوان به راهنمایی پیرمردی با تجربه- که در جوانی آجودان لاهوتی شاعر و افسر ژاندارمری بوده – با کد خدامنشی اختلاف محلی را از میان بر می دارد و به کار مدرسه سروسامانی می دهد.
با اوج گیری مبارزه های ملی و چپ در ۱۳۲۸ ، مهدی اخوان وارد نبردهای اجتماعی می شود و در نتیجه به زندان می افتد و به کاشان تبعید می شود. اشعار این دوره او که جنبه سیاسی حزبی دارد بیشتر در روزنامه ها و مجله های چپ به چاپ رسیده است. در این دوره او و شاملو و کسرائی ( کولی ) و ابتهاج ( سایه ) وشاهرودی ( آینده ) و خود نیما … در جبهه های حزبی فعالیت دارند و در ۱۳۳۱ به پویندگان راه صلح می پیوندند. امید به واسطه شعری که درباره مبارزه های صلح طلبانه سروده به دست یابی به جایزه شعر صلح توفیق می یابد.
در اثر کودتای امرداد ۱۳۳۲ امید و نیما ودیگران به زندان می افتند. بعضی زندانیان توبه نامه کذائی را می نویسند و از زندان آزاد می شوند ولی امید مقاومت می کنند و یک سالی در زندان قصر وقزل قلعه می ماند. پس از رهائی از زندان ، مدتی به کار روزنامه نویسی می پردازد و همزمان با آن در رادیو و برخی موسسه های فرهنگی از جمله « سازمان فیلم» ابراهیم گلستان بکار می پردازد. او مدتی نیز به خوزستن می رود و برنامه ادبی تله ویزیون اهواز را به راه می اندازد.
اخوان در ۱۳۴۵ در اثر منازعه ای خصوصی به زندان قصر می افتد ونه ماه در زندان
می ماند. بعضی از دوستان اخوان و حتی خود او خواسته اند به این زندانی شدن رنگی سیاسی بدهند اما چنین چیزی درست نبوده است. دفترهای «پاییز در زندان (۱۳۴۸) و زندگی می گوید (۱۳۵۷) یادگاری از این ایام زندان اوست.
درباره اخوان نوشته اند که «زندگانی را دوست می داشت، فرزندانش را نیز، سعید،مرتضی، زرتشت،مزدک ،لولی و لیلی نام فرزندان اوست. لیلی همراه نامزدش در سد کرج غرق شدند و این ضربه بزرگی به روح حساس اخوان وارد آورد. اخوان خودش را نیز دوست می داشت. در گرمای طاقت سوز خوزستان شال به کمر می بست که سرما نخورد یا کمر درد نگیرد…و بچه ها را نیز وادار می کرد که حتما شال ببندند.»
اخوان از شاعرانی است که بسیاری از دشواری های شخصی و خانوادگی شان را در آثار و یادداشت های خود،ثبت کرده اند. از توضیح ها و حاشیه نویسی های اشعارش بر می آید که مردی صمیمی و بی شیله پیله بوده است. البته گاهی در این یادداشت ها به بیان باورهای خود ( درویشی، قلندری، باستان گرائی ..) نیز می پردازد.
اما رویهمرفته نوجو و نوآور بود. « گاهی هم می زد زیر آواز و عجب اینکه صدای زیبایی داشت. با موسیقی آشنا بود. ساز می زد و خوب هم می زد اما در این زمینه ادعائی نداشت و مانند بیشتر هنرمندان دلسوخته پیوسته از وضع نابسامان مادی در رن بسر می برد. شاید هم خودش این طور زندگانی را دوست می داشت..
اخوان مدت کوتاهی پیش از درگذشتن ( چهارم شهریور ۱۳۶۹) برای شعر خوانی به آلمان سفر کرد و سپس به انگلستان رفت و آن گاه به ایران بازگشت و این تنها سفر شاعر به خارج از ایران بود.
نصرت رحمانی می نویسد : « شیفته عماد خراسانی ( از غزل سرایان معاصر) بود ودر همان نخستین دیدار احساس کردم به خراسان، به هر چیز خراسان توجه خاص دارد.. از چشم های بسیار زیبایش تیزهوشی و غروری که شباهت بسیار به خودخواهی داشت می بارید.» کریم امامی نوشته است که « … تصویری که از شخصیت او در دانستگی ها می نشیند، چهره قهرمانی نیست با قد بلند، سینه ستبر، ریش دو شاخ، گرزگران در دست.. تا ما را از هجوم دشمنان حفظ کند. برعکس مردی است نحیف با موهای بلند خاکستری در گوشه اطاق زیر پوستینی کهنه لمیده … آرام سخن می گوید و در میانه جمله فراموش می کند چه می خواست بگوید و پس از لختی تردید ساکت می ماند… ولی گول ظاهرش ، آن دیوارهای کاه گلی باد وباران خورده را نخورید. در نیمه تاریکی اطاق برق چشمان سیاهش را ندیدید. حرارت قلبش را احساس نکردید… بعد دستتان را بگیرد و به اندرون ببرد و آن چهره دیگرش، چهره واقعی اش را به شما نشان بدهد… می بینیم که اخوان شاعر بزرگ روزگار ما ،چهره ایرانی تری نیز دارد.» اخوان بذله گو ، تیزهوش و حاضرجواب بود.
اخوان جز کار شعر به کار نقد نویسی ، تحقیق ادبی نیز پرداخته است. او در داستان نویسی نیز طبع آزمائی کرد که حاصل آن در دو مجموعه : مرد جن زده و درخت پیر و جنگل به چاپ رسید.
کتاب شناسی آثار او چنین است:
۱- مجموعه شعر : ارغنون (۱۳۳۰) ، زمستان( ۱۳۳۵) ، آخر شاهنامه(۱۳۳۸) ، ازاین اوستا(۱۳۴۴) ، شکار( منظومه ۱۳۴۵)، پائیز در زندان(۱۳۴۸) ، عاشقانه ها و کبود(۱۳۴۸) ، در حیاط کوچک (۱۳۵۵) ، زندگی می گوید باید زیست ( ۱۳۵۷) دوزخ اما سرد( ۱۳۵۷)ترا ای کهن بوم و بر دوست دارم.(۱۳۶۸) اینک بهاری دیگر.
۲- برگزیده اشعار: برگزیده شعرهای اخوان (۱۳۴۹)، قاصدک (۱۳۶۸) ، گزینه اشعار(۱۳۶۹)
۳- نقد ادبی: مقالات (۱۳۵۰)، بدعت ها و بدایع نیما(۱۳۵۷)، عطار و لقای نیما یوشیج(۱۳۶۱)، نقیضه و نقیضه سازان.
۴- قصه وداستان: مرد جن زده(۱۳۵۴) ، درخت پیر و جنگل (۱۳۵۵)
۵- گوناگون : ادب الرفیع در عروض قدیم عرب از معروف الرصافی(ترجمه) ، گفت وشنود(۱۳۶۸) ، دیدار و شناخت م. امید (۱۳۴۷)
برآثار اخوان، شفیعی کدکنی، داریوش آشوری، آل احمد، جلیل دستخواه، سیمین بهبهانی، غلامحسین یوسفی، اسماعیل خوئی و محمد حقوقی… نقد و تفسیرهای ارزنده ای نوشته اند.
نظر اخوان درباره شعر وشاعری
« شعر محصول بی تابی آدم است در لحظاتی که شعر نبوت بر او پرتو انداخته . حاصل بی تابی در لحظاتی که آدم در هاله ای از شعور نبوت قرار گرفته. بسیاری هستند که در مسیر این تابش بیرون از اختیار قرار می گیرند… اما ایشان آن بی تابی را نداند، بسا که سکوت و تامل شعر کاملا خصوصی این شاعران است.. بعضی به عکس ایشان بی تابی شان به صورت شعر بروز می کند، «نشد» می کند و ایشان آن بی تابی را با علائم و نشانه هائی که معهود و موضوع و قراردادی است – و کما بیش دیگران هم با آن نشانه ها و علائم آشنایند، یعنی زبان ومرزها و وسائل بیان و دلالت وسرایت دادن تغنی ثبت می کنند و بروز می دهند ودیگران را هم لااقل در امردریافت گوشه هائی از آن لحظات زودگذر جادوئی و فرار، شرکت می دهند. »
اسلوب شعر اخوان
مهدی اخوان ثالث ( م. امید) شاعری است که با بهره گیری از ارثیه ادب گراسنگ پارسی و درک ضرورت های امروزی با مهارت از تنگنای ترکیب کهنه ونو بیرون آمده ، سراینده اینست که چهره واقعیت زمانه ما را به خوبی تصویر کرده و در اشعار خود ، طرحی از زندگانی جدید بدست داده است. واژگان و تعبیرهای شعر کهن پارسی و فرهنگ عام مردم با اصالت و زیبائی ویژه شان در شعرهای او رخ می نمایند و پیوند وی را با زبان و ادب زادگاهش خراسان تعهد می کنند.
امید با درک درست ارثیه کهن و مشکل های امروزین به یاری تخیل شاعرانه و قالب ها و وزن های نیمائی نشان می دهد که شاعری است آفرینشگر و مجسم کننده رویدادهای زندگانی امروز.
واژگان شعر امید از متن های کهن واز زبان مردم گرفته شده اما در پیکره هماهنگ سروده های او ، تری وتازگی ویژه ای یافته است.
او زمستان، آخر شاهنامه و از این اوستا نو و کهنه، ترکیبی نو ساخته می یابد و شاعر در این زمینه طرحی نو پی می افکند. برخی واژه ها و تعابیر کهن که اینک رفته رفته بدست فراموشی سپرده می شود. در قطعه های امریکا می رود و کم وبیش رواج می یابد. گر چه امروز دیگر کسی واژه های مانند چکاد( قله کوه) را بکار نمی برد و اگر بکار برد ممکن است مردم مراد او را در نیابند اما نویسنده یا شاعر قدرتمند می تواند این واژه و واژه های اصیل و کهن و از یاد رفته دیگر را زنده کند و رواج دهد و زبان زادگاه خود را از گزند حادثه وروزگار در امان دارد.
امید در زمینه زنده کردن واژگان کهن جد بسیار دارد و نسبت به ارثیه ادب پارسی بجا و به حق بسیار سختگیر است. پژوهش های او در ادب ایران و شناخت گوشه های ظریف آن و الزام به نگاهداشتن وزن عروضی ونیمائی او را از دیگر شاعران جدید ما متمایز می سازد. از این رو می توان او را با اطمینان کلاسیک جدید نامید. « او به پاکی و اصالت کلمه ها توجه خاص دارد و مفهوم وقعی آنها را حس می کند و هر یک از آنها چنان برجای خود می نشاند که با هیچ کلمه دیگری نمی توان عوض کرد. او با تکیه به سنت های گذشته زبان و آمیختن کلمات فراموش شده به زندگانی امروز، زبان شعری تازه ای می آفریند. زبان او با فضای شعرش هماهنگی کامل دارد. کلمات زندگانی امروز، وقتی در شعر او، در کنار کلمات سنگین و مغرور گذشته می نشینند ناگهان تغییر ماهیت می دهند، قدمی کشند و در یکدستی شعر، اختلاف ها فراموش می شود.»
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
