تحقیق موانع و محدودیت های توسعه فیزیکی شهرهای کوچک

تحقیق و پروژه و پایان نامه و مقاله دانشجویی

عنوان :

تحقیق موانع و محدودیت های توسعه فیزیکی شهرهای کوچک

تعداد صفحات : ۱۴۸

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده:

توسعه شهرها می تواند در دو مدل صورت گیرد: یکی به صورت افقی و دیگری به صورت عمودی، در دوران گذشته که جمعیت شهرها بسیار اندک بود و قیمت زمین شهری در حد پایین، توسعه شهری از حیث فیزیکی به صورت افقی بود. ولی با افزایش جمعیت شهرها و توسعه شهر نشینی به ویژه بعد از تشکیل کنفرانس سیام و متعاقب آن کنفرانس آتن که به منشور آتن در تاریخ معماری و شهرسازی مشهور گردید، توسعه شهرها به صورت عمودی گردید. در این فرآیند آسمان خراش ها، برج ها احداث آپارتمانهای بلند مرتبه، فرم شهرنشینی به شکل عمودی در آمد. از این رو چنین به نظر می رسد که به لحاظ افزایش جمعیت شهرها ناشی از مهاجرت بی رویه از نقاط روستایی و ناحیه های کم درآمد، توسعه عمودی شهر الگویی منطقی است. در فرآیند کاربری اراضی شهری، از آنجایی که زمین از حالت « ایستاتیک » برخوردار است درحالیکه از حالت پویایی و دینامیک برخوردار است. به موازات افزایش جمعیت شهری تنها مساحت زمین شهری از طریق مورفولوژی زراعی روستاها و مرزهای دهشهر تأمین می شود. بدین سان دو پارامتر مذکور یک رابطه ای ناهمگن وجود دارد بدین معنا که با افزایش جمعیت شهری یک نوع تراکم در ساختارهای سکونتگاههایی ایجاد می شود و ترجیح داده می شود شهرها با بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده بتواند ضمن غلبه بر کمبود زمین مورد نیاز، از توسعه بی رویه شهر به نقاط دیگر ممانعت به عمل آورند.

بنابراین توسعه عمودی، بهترین الگو جهت پاسخگویی بر ازدیاد جمعیت شهرهاست که این وضعیت در اکثر شهرهای بزرگ و نواحی متروپل بیشتر مشاهده می گردد.

این پایان نامه به بررسی روند توسعه فیزیکی شهر وایقان طی ادوار گذشته و تعیین عوامل موثر در توسعه و سازماندهی آن می پردازد. برای رسیدن به این امر در گام نخست به بررسی روند توسعه شهر وایقان از سال های قبل از انقلاب تا سال ۱۳۸۸ شمسی و طرحهای توسعه آن اشاره شده است.

براساس توسعه هر شهری نیازمبرم به شناخت امکانات، موانع و محدودیت های آن شهر وجود دارد. هر شهری بنا به موقعیت جغرافیایی خاص، در منطقه و آبادی های پیرامون خود و در داخل شهر و محدوده حریم خود از پتانسیل های پیش برنده و یا محدودیت های خاص خود برخوردار می باشد. این پتاسیل های بالقوه و نحوه استقرار در منطقه می توانند حوزه نفوز موثری را ایجاد نمایند و یا برعکس، موانعی را در مقابل پیشرفتهای اجتماعی، اقتصادی سیاسی و توسعه فیزیکی ایجاد نمایند. بنابراین از اهداف اصلی این تحقیق می توان به عوامل و موانع و محدودیت هایی که در مسیر گسترش فیزیکی و توسعه شهر، دخالت دارد اشاره نمود.

 نتایج نشان داد که شهر وایقان به خاطر داشتن کوره های آجرپزی که نزدیکی شهر و همجواری باغات و اراضی کشاورزی و زراعتی و پایین بودن سطح آب زیر زمینی، از نقاط و عدم توسعه ی شهری در کالبد فیزیکی به صورت اعم بشمار می رود. در مورد موانع محدودیت های انسان ساخت که در توسعه فیزیکی، شهر نقش ایفا کند. می توان در این مورد اشاره کرد: خطر آهن تبریز – وان   (ترکیه) پادگان نظامی نیرو هوایی – کوره های آجر پزی – اراضی کشاورزی که شهر را از طرفین تهدید می کند اشاره کرد. برای از بین نرفتن باغات و اراضی کشاورزی اطراف شهر، باید مراقب بود.تا از این راه به سیمای شهر خدشه ای وارد نشود.

در گام بعدی، به مکان گزینی و تعیین جهات توسعه شهر وایقان پرداخته شده است. در این مرحله براساس درجه بندی و تقسیم بندی شاخص های موثر در توسعه فیزیکی شهر و با ترکیب و تلفیق این شاخص ها. اراضی مناسب برای توسعه آتی شهر، مشخص گردیده است. با توجه به نتایج حاصله، جهات شمال  و شمال غربی  و – شهر برای توسعه آتی مناسب می باشند. در خاتمه به ارزیابی اجتماعی، اقتصادی و تحلیل و سنجش از وضعیت کلی شهر که در توسعه آتی آن سهم بسزایی را داراست اشاره شده است.

واژه های کلیدی:رشد شهری، توسعه فیزیکی شهر، برنامه ریزی، موانع، محدودیت ها، شهر وایقان

فهرست مطالب

چکیده:    – ۱ –
مقدمه:    – ۳ –
۱-۱- مراحل تحقیق    – ۴ –
۱-۱-۱-    بیان مسئله:    – ۴ –
۲-۱-۱-۱- اهداف تحقیق:    – ۶ –
۳-۱-۱- اهمیت و ضرورت تحقیق:    – ۶ –
۴-۱-۱- فرضیه های تحقیق:    – ۷ –
۵-۱-۱- پیشینه تحقیق:    – ۷ –
۶- ۱ – ۱- نوع و روش تحقیق:    – ۷ –
۷-۱-۱- مشکلات و محدودیت های تحقیق:    – ۸ –
۸ – ۱-۱- کار برد نتایج تحقیق:    – ۹ –
۱- ۲- رشد شهری:    – ۱۰ –
۲ – ۲- توسعه:    – ۱۰ –
۳- ۲- توسعه شهری:    – ۱۱ –
۴ – ۲ – توسعه فیزیکی شهر:    – ۱۱ –
۵ – ۲ – انواع توسعه فیزیکی شهرها:    – ۱۲ –
۶-۲- نظریه های تحولات فیزیکی شهرها    – ۱۲ –
۷- ۲- معنی و مفهوم توسعه    – ۱۳ –
۸- ۲- نظریات مختلف توسعه شهری    – ۱۳ –
۹-۲- توسعه پایدار شهری    – ۱۶ –
۱۰- ۲- توسعه پایدار شهری و مسائل زیست محیطی    – ۱۶ –
۱۱- ۲- مسکن و زمین و توسعه پایدار شهری    – ۱۷ –
۱۲- ۲- روشهای تعیین جهت توسعه فیزیکی شهر    – ۱۸ –
۱۳- ۲- روش سنتی تعیین توسعه فیزیکی شهرها    – ۱۹ –
۱۴- ۲- مدل توسعه پایدار زمین برای نواحی با رشد سریع با استفاده از GIS    – ۱۹ –
۱۵- ۲- مدل شبیه سازی و دینامیک شهری    – ۱۹ –
۱۶- ۲- رشد و توسعه داخلی شهر    – ۲۰ –
۱۷-۲- جابجایی نقشه ها    – ۲۰ –
۱۸-۲- علائم و نشانه های رشد و توسعه داخلی شهرها    – ۲۰ –
۱۹-۲- تاسیسات غیر قابل انتقال    – ۲۱ –
۲۰-۲- ارزش تاریخی و معماری بناها    – ۲۱ –
۲۱ – ۲- نظریه های شهرگرایی ومهاجرت وتاثیران برتوسعه    – ۲۲ –
۲۲- ۲- نظریه مطلوبیت مهاجرت داخلی وتاثیران برتوسعه فیزیکی:    – ۲۲ –
۲۳- ۲- نظریه درآمد مورد انتظار مهاجر در مقصد و تاثیر آن بر توسعه فیزیکی:    – ۲۲ –
۲۴-۲- مدل رشد شهری کلارک:    – ۲۳ –
۲۵-۲- نظریه توسعه شعاعی (ساخت قطاعی):    – ۲۳ –
۲۶ – ۲- اصول تشکیل دهنده نظریه ساخت قطاعی شهر به این شرح است:    – ۲۴ –
۲۷ – ۲- عوامل مؤثر در توسعه فیزیکی و کالبدی شهر    – ۲۴ –
۲۸- ۲- محدودیت های توسعه فیزیکی شهرها    – ۲۷ –
۲۹ – ۲- نگرش سیستمی    – ۳۰ –
۳۰ – ۲- توسعه فیزیکی شهر    – ۳۲ –
۳۱- ۲- استراتژی توسعه از بالا و سیاست شهری    – ۳۴ –
۳۲ – ۲- استراتژی توسعه از پایین و سیاست شهری    – ۳۵ –
خلاصه و نتیجه گیری فصل دوم    – ۳۹ –
۱- ۳- سابقه برنامه ریزی شهری در جهان و ایران    – ۴۰ –
۲-۳- مهاجرت در ایران    – ۴۱ –
۳-۳- نتایج و اثرات مهاجرت:    – ۴۲ –
۴- ۳- تحولات کالبدی شهرهای ایران:    – ۴۲ –
۵- ۳- عوامل موثر در سازمان یابی فضاهای شهری در ایران    – ۴۵ –
۶- ۳- نظام شهری ایران در دوره پنجاه ساله (۱۳۸۵ – ۱۳۳۵)    – ۴۶ –
۷-۳- تحلیل از رشد وتوسعه فیزیکی شهرهای ایران:    – ۴۸ –
۸-۳- نقش شهرهای کوچک و متوسط در توسعه پایدار شهری:    – ۵۰ –
۹-۳- نقش و جایگاه شهرهای کوچک در شبکه شهری ایران:    – ۵۱ –
۱۰-۳- اهمیت و ضرورت بررسی شهرهای کوچک:    – ۵۲ –
۱۱-۳- نگاهی بر تحولات اقتصادی ایران در دهه های اخیر:    – ۵۴ –
۱۲-۳- برنامه ریزی و انواع آن:    – ۵۴ –
۱۳- ۳- حرایم و محدودیتهای متعارف در شهر سازی:    – ۵۷ –
۱۴-۳- الگوهای توسعه بیرونی شهر:    – ۵۸ –
۱۵-۳- اشکال برنامه ریزی    – ۶۰ –
۱۶- ۳- طرحهای شهرسازی در ایران:    – ۶۱ –
۱۷- ۳- سرانه و تراکم زمین شهری:    – ۶۵ –
۱۸- ۳- عوامل گسترش شهرها:    – ۶۹ –
۱۹- ۳- الگوهای توسعه فیزیکی شهری:    – ۷۰ –
۲۰-۳- نتیجه گیری ازفصل سوم:    – ۷۳ –
۱- ۴- موقعیت استان آذربایجان شرقی:    – ۷۴ –
۲- ۴- مورفولوژی و اوضاع طبیعی استان:    – ۷۵ –
۳- ۴- ویژگی های عمده جغرافیایی واقلیمی شهرستان شبستر:    – ۷۵ –
۴-۴- موقعیت و وسعت شهرستان    – ۷۵ –
۵-۴- توپوگرافی منطقه    – ۷۷ –
۶- ۴- اقلیم    – ۷۹ –
۷- ۴- حوزه های آبریز شبکه رودخانه ها    – ۸۱ –
۸ – ۴- بررسی و شناخت شهروایقان:    – ۸۱ –
۹- ۴- وجه تسمیه وایقان:    – ۸۷ –
۱۰- ۴- کلیماتولوژی منطقه وشهر وایقان:    – ۹۰ –
۱۱- ۴- پراکندگی خاک در شهر وایقان:    – ۹۲ –
۱۲- ۴- پوشش گیاهی وایقان:    – ۹۳ –
۱۳ – ۴- هیدرولوژی منطقه و شهر وایقان:    – ۹۶ –
۱۴- ۴- آب های زیر زمینی (چشمه ها – قنات ها – چاه ها):    – ۹۷ –
۱۵ – ۴- اتصال به شبکه موجود:    – ۱۰۱ –
۱۶ – ۴- نحوه دفع آبهای سطحی و منابع آب شهر:    – ۱۰۲ –
۱۷- ۴- نوع اراضی:    – ۱۰۲ –
۱۸- ۴- جهات توسعه شهر در گذشته    – ۱۰۳ –
۱۹- ۴- موقعیت و وسعت شهر    – ۱۰۳ –
۲۰- ۴- رطوبت نسبی    – ۱۰۴ –
۲۱- ۴- در مورد گسل و زلزله شهر وایقان:    – ۱۰۵ –
۲۲ – ۴- خصوصیات اجتماعی و جمعیتی شهر    – ۱۰۸ –
۲۳-۴- خصوصیات فرهنگی جمعیت    – ۱۱۹ –
۲۴- ۴- ویژگی های اقتصادی شهر وایقان:    – ۱۲۰ –
۲۵-۴- تصویر کلی فعالیت های اقتصادی شهر (در زمینه تجارت، صنعت، کشاورزی و خدمات)    – ۱۲۱ –
۲۶- ۴- بررسی وضع توپوگرافی شهر وایقان:    – ۱۲۶ –
۲۷- ۴- جهات توسعه شهر گذشته:    – ۱۲۷ –
۲۸- ۴- روند گسترش و مراحل توسعه آن    – ۱۲۸ –
۲۹- ۴- نتیجه گیری    – ۱۳۱ –
۱- ۵- مقدمه:    – ۱۳۲ –
۲- ۵- موانع، امکانات و سامان دهی توسعه فیزیکی شهر وایقان    – ۱۳۲ –
منابع و مآخذ :    – ۱۳۸ –

منابع و مآخذ :

۱- آسایش حسین ۱۳۷۷ اصول و روشهای برنامه ریزی ناحیه ای انتشارات دانشگاه پیام نور

۲-  احمدیس، حسن ( ۱۳۷۶، سلسله مراتب شهری، مبانی نظری، نظام شهری انتشارات وزارت کشور

۳-   باسته ژان و درزیرنارد ۱۳۷۰ شهر ترجمه علی اشرافی تهران انتشارات دانشگاه تهران هنرهای زیبا

۴- بحرینی، حسین ( ۱۳۷۵ ) فرآیند طراحی شهری، تهران انتشارات دانشگاه تهران

۵-    بحرینی حسین ۱۳۷۷ فر آیند طراحی شهری انتشارات دانشگاه تهران

۶-  پایلی یزدی، محمد حسین و رجبی سناجردی، حسین ( ۱۳۷۲ )، نظریه های شهری و پیرامون تهران. انتشارات سمت چاپ اول.

۷-   پور محمدی، محمد رضا ( ۱۳۷۹ )، برنامه ریزی مسکن، تهران، انتشارات سمت

۸- پور محمدی، محمد رضا ( ۱۳۷۵ )، ( برخی ملاحظات برنامه ریزی و طراحی در بافت فیزیکی مجتمع های مسکونی ). نشریه دانشگده ادبیات تبریز شماره ۱۶۰ و ۱۶۱

۹-  پور محمدی، محمد رضا ( ۱۳۸۲ )، برنامه ریزی کار برای اراضی شهری، تهران، انتشارات سمت

۱۰-  مایکل تودارو ۱۳۷۷ توسعه اقتصادی در جهان سوم ترجمه غلامعلی فرجادی

۱۱-   حبیبی، سید حسن ( ۱۳۷۵ ) از شار تا شهر، تهران، انتشارات دانشگده تهران

۱۲-   حسین زاده دلیر، کریم ( ۱۳۷۱ ) تکنیک و اصول برنامه ریزی شهری، جزوه درسی دانشگاه علوم انسانی و اجتماعی،  دانشگاه تبریز

۱۳-  حسین زاده دلیر کریم ( ۱۳۸۰ ) برنامه ریزی ناحیه ای، انتشارات سمت

۱۴-  حسین زاده دلیر کریم ۱۳۷۳ تکنیک و اصول برنامه ریزی شعری دانشگاه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز

۱۵-  دریو ماکس ( ۱۳۷۸ ) جغرافیای انسانی ( جلد ۲ ) ترجمه سیروس سهامی، تهران انتشارات رایزن.

۱۶-  رضویان، محمد تقی ( ۱۳۸۱ )، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری تهران، انتشارات مشی چاپ اول

۱۷-  رهنمایی، محمد تقی ( ۱۳۷۱ )، مجموعه مباحث و روش های شهر سازی، جغرافیا، تهران، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهر سازی و معماری ایران، چاپ دوم.

۱۸-  رهنمایی، محمد تقی، ( ۱۳۶۹ ). مجموعه مباحث و روشهاب شهر سازی جغرافیا. وزارت مسکن و شهر سازی.

۱۹-  زنجانی، حبیب الله ( ۱۳۶۳ )، جمعیت و شهر نشینی در ایران، جلد اول، مرکز مطالعات و تحقیقات شهر سازی معماری ایران.

۲۰-  زنجانی، حبیب الله ( ۱۳۷۶ )، راهنمای جمعیت شهرهای ایران معاونت برنامه ریزی مرکز آمار ایران

۲۱-  زنگی آبادی ۱۳۷۱ جغرافیا و برنامه ریزی شهری کرمان مرکز انتشارات کرمان چاپ اول

۲۲-  سازمان هواشناسی کشور، سالنامه هواشناسی، ایستگاه سینپوتیک تبریز.

مقدمه:

توسعه فیزیکی و رشد جمعیتی شهرهای ایران تا چند دهه پیش دارای افزایش هماهنگ و متعادل بود. با بروز تحولات جدید، شهر ها به سرعت تغییرات و دگرگونی هایی را پذیرفتند. این دگر گونیها به شکل افزایش سریع جمعیت و گسترش فیزیکی شتاب آمیز شهرها به صورت نا متعادل و ناهماهنگ بوده است. اگر چه شهر ها دارای گسترش فیزیکی وسیعی بوده اند اما در قالب این گسترش فیزیکی سریع نیز تعادل برقرار نبوده و سطح زیر ساخت های شهری و اختصاص زمین در پیرامون های شهری مناسب به هر یک، تناسب معقول و منطقی برقرار نبوده است.

شهرهای کوچک و میانی به لحاظ نقش و ساختار خود و جمعیت کمتر فشار کمتری بر محیط زیست و منابع طبیعی وارد می کنند. ضمن ایجاد کمترین آلودگی زیست محیطی در خود و محیط های اطراف اغلب شرایط پایداری را در نحو میزان بهره برداری از منابع و سازگار با شرایط طبیعی ارائه می دهند کنترل و نظارت مداوم نیز در آنها تا حدی میسر می گردد با توجه به مسئله رشد بی رویه جمعیت و رشد شهر نشینی سریع ناشی از چالش های اقتصادی و محدودیت منابع طبیعی رشد و توسعه شهرها ی کوچک می تواند نقش بسیار موثری در توسعه شهری ایفا کند.

توسعه پایدار شهری به عنوان جزیی از توسعه پایدار ملی بر پایه استفاده معقول از منابع طبیعی (آب و زمین و    هوا…..) امکان پذیر است و توسعه شهری به عنوان جزیی از سیاست ها و توسعه ملی می تواند و باید در خدمت رشد اقتصادی و تامین عدالت اجتماعی قرار گیرد.

به دنبال توسعه زندگی شهری، افزایش تعداد شهرها و جمعیت شهر نشین کنترل و کادر بندی فضای شهری موجب تغییرات فیزیکی بافت ساختمان شده و بالاخره تعیین حدود و مرزهای فضای شهری حوزه های نفوذ شهرها در برنامه ریزی شهری مورد توجه قرار گرفته است. مسلماً از آنجا که شهر انعکاس و تصویر ی از مجموعه عوامل اجتماعی – اقتصادی یک جامعه به هم پیوسته در یک قلمرو جغرافیایی است لزوماً تغییرات ظاهری بافت شهری و رشد آن در تبعیت از مجموعه عوامل بخصوص مکانیزمهای تصمیم گیری، سیاست شهری، رفاه اجتماعی و بهبود زندگی انسان شکل خواهد گرفت و شکل گیری های جدید در راستای عوامل فوق تحقق خواهد یافت.

بعلاوه در طول دهه ی اخیر برخورد نیروهای اقتصادی و اجتماعی و افزایش جمعیت، ضمن تغیییر نوسازی فضای ساختمان شده ی شهری، نواحی اطراف را نیز در مقیاس وسیع باسیمای کاملاً جدیدی از شهر سازی مدرن به فضای کالبدی شهر افزوده است به این ترتیب تعادل و پیوستگی فضای کالبدی و نقش عناصر مهم آن در هم شکسته است. بنابراین محتوای کلی شهر ها به تدریج تغییر یافته و با گذشت زمان، توسعه اقتصادی تصمیم گیری ها و برنامه ریزی های مستمر در شکل یابی شهر ها نقش مهمی ایفا می کنند (شالین کلود ۱۳۷۲- ص: ۷- ۸)

افزایش جمعیت فصلی از اوایل اردیبهشت تا مهر ماه که نیروی کار از نواحی اطراف و شهرهایی همچون: مهاباد، بوکان، پیرانشهر، سردشت و سقز، بانه و… و ضمناً از شهرهای اطراف منطقه شبستر برای جذب و کار در کوره های آجرپزی مهاجر قبول می کند و کوره های آجر پزی بسیار حائز اهمیت هستند از نظر اقتصادی و اجتماعی و در اقتصاد منطقه شبستر (اعم از کسبه  و اصناف) ضرورت خاص خود را دارد مردم وایقان بیشتر مدیریت کوره ها را بر عهده دارند و در آینده  انتظاری می رود با صنعتی  کردن کوره ها و گاز کشی به آنها راه ترقی و اقتصاد هموار شود و برنامه مشخصی داشته باشند برای جذب نیروی انسانی و کارگر ارزان قیمت در کوره ها و شهر وایقان.

بعد از ذکر مختصری در مورد موضوع مورد بحث،  این فصل حاوی اطلاعات در مورد بیان مسئله،اهداف تحقیق و همچون روش گرد آوری اطلاعات می باشد و همچنین محدودیت ها و مشکلات تحقیق را نیز بیان می کند.

۱-۱- مراحل تحقیق

۱-۱-۱-  بیان مسئله:

شهرنشینی پدیده تازه ای نیست. تاریخ شهر نشینی در ناحیه بین النهرین و در تمدن سومری به سه هزار سال قبل از میلاد می رسد.

رشد و توسعه ی شهرها بر اثر حوادث مختلف در تمام ادوار تاریخی دارای افول و صعود بوده است. آنچه که اساس شهر نشینی بسط و توسعه شهرها را بیان می کند به قرن هجده میلادی باز می گردد که به عصر انقلاب صنعتی شهرت دارد (شیعه اسماعیل ۱۳۸۲ ص:۱۴)

به دنبال توسعه صنعت و رشد سریع جمعیت ما شاهد ظهور و گسترش شهرهای بزرگ و متراکم و هجوم روستائیان به سوی مراکز صنعتی و بنا در تجاری هستیم که تا پیش از انقلاب صنعتی سابقه نداشته است. به طور کلی عوامل و نیروهایی که فضای کالبدی شهر همواره تحت تأثیر آن قرار دارند. در طی زمان با تغییرات و پیشرفتهای اجتماعی – اقتصادی شهر را نیز فراهم می آورد. اولین گام در هر پژوهش انتخاب و شناخت دقیق مسئله است مسائل معمولاً از احساس مسئولیت و یا نیاز به دانش (آگاهی) بیشتر سرچشمه می گیرند. یک مسئله پژوهشی مناسب یک موقعیت مرتبط در جغرافیاست که به منظور انجام مطالعات فشرده توصیف تحدید بر آن تاکید می شود.

تراکم بیش از اندازه جمعیت، تمرکز فعالیت ها و فراوانی ساخت و ساز، رشد و گسترش فیزیکی کانون شهری، تخریب اکوسیستم های طبیعی را در پی داشته است. هر چند توسعه ی شهر در کشور های صنعتی، در قرون گذشته به آرامی صورت گرفته است اما در کشورهای در حال توسعه بعد از جنگ جهانی دوم و شهرهای جهان سوم باشتاب و سرعت بیشتری از شهرهای ممالک صنعتی توسعه می یابند (شکونی ۱۳۶۵ ص: ۱۷۶)

طی دهه های اخیر، رشد جمعیت شهر وایقان، در سال ۱۳۶۵ معادل ۳۱۰۰ بوده که در سال ۱۳۷۵ با نرخ رشدی معادل ۲ درصد به ۴۰۰۰ نفر رسیده است، با ادامه این روند جمعیت شهروایقان در سال ۱۳۸۵ براساس طرح هادی شهر معادل ۴۳۱۵ نفر و در سال ۱۳۸۷ با جمعیت ۴۷۰۰ نفر افزایش پیدا کرده است.(طرح هادی شهر وایقان)

در چند دهه اخیر به دنبال تحولات اجتماعی – اقتصادی و سیاسی کشور ما، شهرهای ایران  دچار تحولات چشمگیری شده اند رشد سریع جمعیت شهری ناشی از مهاجرت روستا به شهر، توسعه فیزیکی شتابان و بی رویه و اضافه شدن مناطق و محله های جدیدی به محدوده شهرها، گسترش شتابان مشاغل خدماتی –بازرگانی و تحول بافت کالبدی تحت تأثیر شهر سازی از جمله این تحولات بوده است. توسعه فیزیکی شهرها فرآیندی پویا و مداوم است. که طی آن محدود فیزیکی شهر و فضاهای کالبدی آن به صورت عمودی و افقی گسترش می یابند. اگر این روند برنامه ریزی باشد. مشکلات متعددی را موجب خواهد شد بنابراین همه جانبه علل و عوامل توسعه فیزیکی شهری بویژه در دهه ی اخیر همراه با ارزیابی الگوی توسعه بانگرش علمی و نقاط مثبت و منفی آن را در ارتباط مسائل شهر از مهمترین مسائل هستند که باعث می شود مورد بررسی و شناسایی قرار گیرند.

 ۲-۱-۱-۱- اهداف تحقیق:

  هدف این پژوهش علمی، کشف واقعیت ها و برقرار کردن رابطه ی میان آنها و تبین شرایط ورویداد هاست. این تبیین  باید به نحوی صورت گیرد که به یک رشته تصمیمهای منطقی منجر شود، تا در صورت امکان بتوان براساس آن پیش بینی رویداد ها پرداخت (حافظ نیا:۱۳۷۷  )

در این پژوهش رشد جمعیت و به دنبال آن، توسعه ی فیزیکی شهر، مساله تنظیم و هدایت حجم عظیم توسعه را در زمان حال و برای  دهه های آتی مطرح ساخته است و نیاز به ایجاد شرایط اقتصادی و اجتماعی برای نسل های آینده را به عنوان مساله ای ملی در آورده است. شهر نشینی گرایش و روند رو به رشدی است و آنچه که در این رونداهمیت دارد هدایت صحیح جریان و حل مسائل ناشی از آن است. با توجه به اینکه تحقیق حاضر در زمره تحقیقات کاربردی – توسعه ای می باشد و هدف آن بررسی کمیت  پتانسیل لازم جهت توسعه فیزیکی کلی شهر وایقان و مراحل گسترش شهر و عوامل موثر در گسترش شهر می باشد با توجه به این مسائل هدف از انجام پژوهش حاضر عبارتنداز:

۱-مشخص کردن جایگاه شهر وایقان در منطقه شبستر (ارونق و انزاب)

۲- بررسی و نقد توسعه فیزیکی شهر وایقان

۳- شناسایی موانع و محدودیتهای موثر بر توسعه ی کالبدی شهر از قبیل (طبیعی – انسان ساخت) که در مسیر توسعه فیزیکی شهر وایقان تأثیر گذار می باشند.

۴- شناسایی فرایند رشد و توسعه شهر وایقان به عنوان بخشی از روند شهرنشینی در ایران.

۳-۱-۱- اهمیت و ضرورت تحقیق:

به مجموعه ای اطلاعاتی که مشخص می کند نتایج این تحقیق تا به چه حد برای دیگران مفید ومؤثر خواهد بود اهمیت تحقیق گفته می شود (نادری ۱۳۶۹، ص:۱۰) اهمیت این تحقیق به این خاطر است که بتوان برای توسعه آتی شهر طرحی مدبرانه و آگاهانه ارائه داد تا در آینده مشکلاتی همچون مشکلات امروزی حادث نشود.

 ۴-۱-۱- فرضیه های تحقیق:

فرضیه یک تصور گمان یا حدس آگاهانه درباره نتایج احتمالی تحقیق است فرضیه یک راه حل فرضی ریا نظریه است که باید ثابت شود و جواب معقول مساله تحقیق ارائه کند ۰ علیجانی ۱۳۷۴ ص: ۱۷۴)

فرضیه های پژوهش حاضر عبارتنداز:

۱-توسعه کالبدی شهر وایقان با توجه به محدودیتهای فیزیکی و انسان ساخت کند شده است

۲- عامل مهاجرت در رشد جمعیت وایقان تأثیر داشته است

۳- کوره های آجر پزی از یک سو در جذب مهاجرین موثر بوده و از سوی دیگر خود مانع توسعه فیزیکی شهر است

۵-۱-۱- پیشینه تحقیق:

در اغلب شهرهای کوچک که سرعت رشد آنها با عنایت به روند مهاجرتهای روستای شهر بیشتر شده – عدم وجود تمهیدات برای برنامه ریزی دقیق مسکن و دیگر کاربیها موجب نابودی اراضی حاصلخیز حاشیه شهر ها گشته و ضمن تأثیر منفی روی فعالیتهای کشاورزی به ایجاد مشکلات عدیده در شهرهای یاد شده است. افزایش قیمت زمین کمبود آب، عدم تطابق عرضه و تقاضای مسکن بعنوان عواملی مطرح هستند که گر یبانگیر اکثر شهرهای کوچک منطقه شده اند. تحقیق حاضر با بررسی سوابق مطالعاتی موضوع که عبارتنداز تحقیقات اساتید دکتر حسین زاده دلیر در طرح های هادی اکثر شهرهای کوچک استان و دکتر پور محمدی در تالیفات مربوط به کار بری اراضی و موضوع مسکن مطرح گشته به پروژهای و فعالیتهای ارگانها و نهادها استناد خواهد شد که بعنوان سابقه تحقیقات در دسترس هستند.

۶- ۱ – ۱- نوع و روش تحقیق:

شیوه تحقیق در برنامه ریزی شهری و شهرسازی  به معنای تبین حرکت در جهت رسیدن به حقایق مربوط به ساخت و توسعه شهر است (معطوف ۱۳۶۷ ص: ۴۱)

روش بررسی تحقیق، توصیفی – تحلیلی است. نوع تحقیق کاربردی – توسعه ای است و محدوده مورد مطالعه، شهر وایقان است. برای انجام این تحقیق سه مرحله اساسی مورد توجه قرار گرفته است، مرحله نخست از طریق مطالعه کتابخانه ای نسبت به جمع آوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق انجام گرفت و در این زمینه از سایت های علمی و اطلاعاتی نیز استفاده بعمل آمده است. در این رابطه اطلاعات و آمارهای مورد نیاز از آمارنامه و     سالنامه های آماری مرکز ایران جمع آوری شد. در مرحله دوم با استفاده از مطالعات میدانی نسبت به تکمیل اطلاعات از طریق مشاهده، مصاحبه و تصویر برداری اقدام گردید. در مرحله سوم با ارزیابی پتانسیل های اقتصادی، اجتماعی کالبدی شهر و تلفیق لایه های مختلف اطلاعاتی پرداخته شد و ضمن بررسی توسعه فیزیکی شهر در ادوار گذشته جهات بهینه توسعه شهر حاصل شد. برای انجام این پژوهش از نرم افزارهای EXCEL , AUTOCAD استفاده بعمل آمد.

روش شنسی در معنی و مفهوم متدولوژیک خود شاخه ای از منطق محسوب می گردد که درست فکر کردن را به محقق یاد داده و او را از گنج اندیشی باز می دارد و در راه رسیدن به حقایق رهنمون می سازد. ولی در مفهوم خاص خود، در مجموعه روش و وسایلی که در هر شاخه علمی جهت رسیدن به اهداف خود آنها را به خود می گیرد و به عبارتی دیگر هر شاخه علمی شگردها و روشها و آمالی را در ارتباط با ماهیت خود برای تجزیه و تحلیل و بررسی فرضیه های خود مورد استفاده قار می دهد که راه رسیدن به اهداف خود را به صرف تمرین و دقت و هزینه و… هموار نماید (جوان، ۱۳۸۰)

جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای کتب، مقالات، نقشه ها و نشریه ها و مجله و… انجام گرفته است علاوه بر این موارد کسب اطاعات به صورت شفاهی از مسئولان واحد های مختلف صورت گرفته است.

به طور کلی می توان مراحل تحقیق را به شرح ذیل خلاصه کرد ۱- شناخت وضع موجود ۲- تجزیه و تحلیل اطلاعات ۳- ارائه طرح و پیشنهادها ۴ – تعیین اهداف

۷-۱-۱- مشکلات و محدودیت های تحقیق:

در مراحل مختلف اجرای هر طرح، پروژه و پژوهش اصولاً مشکلات فراوانی پیش رو پژوهش گر نمایان        می شود که برخی از این مسائل را پژوهشگر می تواند در کنترل خود داشته باشد و از اثرات منفی آنها در مراحل مختلف تحقیق جلوگیری نماید که می توان به مواردی مثل  کمبود فرصتهای تحقیقاتی –عدم منافع و مأخذ را اطلاعات کافی راجع به موضوع مورد مطالعه –به روز نبودن مربوط به کارهای مطالعاتی و علمی سطوح کشور در مورد شهرهای کوچک – ضد و نقیض بودن اطلاعات بدست آمده از منابع گوناگون که خود از مشکلات اساسی بوده و پژوهشگر را در مراحل مختلف با مشکلات عدیده ای مواجه می نمود.

۸ – ۱-۱- کار برد نتایج   تحقیق:

نتایج این تحقیق می تواند الگوی مناسب در فهم مسائل پیچیده و در حال تغییر شهر ارائه دهد. و علاوه بر شناسایی عوامل موثر بر توسعه فیزیکی شهر وایقان می تواند الگوی از این نوع مطالعات در کشور ارائه کند و همچنین می تواند به عنوان ابزاری در اختیار مدیران و برنامه ریزان مرتبط با امور شهری قرار گیرد تا برای پیش بینی توسعه آینده شهر، تمام فاکتورهای موثر در شهر را در نظر داشته باشد.

 در فصل گذشته به بیان مسئله و مشکلات و محدودیتهای تحقیق و اهداف آن پرداختیم و در این فصل می خواهیم معانی و مفاهیم کلیدی در مورد این مسأله و همچنین سعی خواهیم کرد تعاریف مختلف توسعه و رشد و… بفهیم و نظریه های تحولات فیزیکی را مطرح کنیم و از طرح های مختلف شهری و در آخر نیز از نگرش سیستمی در جغرافیا و برنامه ریزی شهری بحث خواهیم کرد.

۱- ۲- رشد شهری:

رشد شهری، گسترش خودرو و بی رویه شهرکها و مناطق مسکونی و افزایش غیر اصولی و نابرابر سطوح مختلف شهری است در واقع این مسئله را می توان از یک سو جمعیت و از سوی دیگر ساختمان سازی صرف بدون توجه به احتیاجات مورد نیاز در حال و آینده و به عبارتی افزایش کاربری مسکونی و تخصیص حداقل سرانه ها و فضاها به سایر کاربری ها دانست و به آن پیشی گرفتن رشد بر توسعه یا تقدم مقیاس بر عملکرد و برتری کمیت بر کیفیت نام برد (مشهدی زاده دهاقانی ۱۳۸۱ ص: ۲۴۴).

۲ – ۲- توسعه:

تغییرات در شکل و محتوای زندگی بشر را توسعه می گویند. مفهوم توسعه را از دیدگاه و در دو بعد: بعد نظری- فلسفی،  بعد عینی- کاربردی.

الف – توسعه بر خلاف رشد که جنبه کمی دارد، حاوی جنبه های کیفی و کمی است.

ب- توسعه مفهوم مطلق ندارد بلکه خصلتی بینی است و در مقایسه با زمان و مکان مشخصی معنا می یابد.

ج- توسعه سیستمی درون زا دارد و در عین حال همچون قوانین اجتماعی دیگر نمی تواند با دخالت آگاهانه انسان تعیین شود. صرف نظر از جنبه نظری فلسفی، توسعه در هر مرحله از تحول و تکامل (جامعه) مفهوم  عینی –کاربردی دارد، علاوه بر بهبود در میزان تولید و افزایش درآمد شامل دگرگونی اساسی در ساختارهای نهادی اجتماعی اداری فرهنگی و همچون سوگیریهای عمومی مردم است. توسعه در این مفهوم عادات، رسوم و عقاید مردم را نیز در بر می گیرد. مهمترین ویژگیهای توسعه در مفهوم عینی – کاربردی عبارتند از:

تهیدستان به عنوان محور توسعه، اهمیت دادن به نقش اصلی اکثریت افراد جامعه توسعه در مفهوم جدید، تأمین اعتماد به نفس مردم و کاهش فقر لایکانی و تعدیل ثروت و درآمد و افزایش رفاه اجتماعی، تأمین شرایط و مشارکت مردم، تأمین آزادیهای اجتماعی بیشتر، توسعه دموکراسی  بازسازی منش مستقل انسان.

۳- ۲- توسعه شهری:

در قالب شهر سازی به عنوان اقدامی از پیش اندیشیده شده برای سکونت انسان سابقه ای طولانی دارد. در نیمه اول قرن سرمایه داری و انقلاب صنعتی تغییرات برجسته ای در ساختمان شهر به خصوص در شمال غربی اروپا به وجود آوردند و جمعیت بسیاری به محله های قدیمی روی آوردند و کارخانه ها افزایش یافتند و شهرها به وجود آمدند که به آنها شهرهای بیمار می گفتند (همایونی ۱۳۷۴ ص: ۱۹).

اولین کسانی که برنامه ریزی جامع شهری را پایه ریزی کردند عمدتاً مسئولان و اصلاح گرانی بودند که با مقررات بهداشتی و کارهای عمومی سر و کار داشتند. در روند توسعه شهری برای بهبود شرایط به صنعتی شدن در ابتدا دو راه حل مختلف انتخاب شد.

گروهی از متفکران که اصطلاحاً که به آنها ایده آل گرا می گفتند مانند لوئن و سیمون و فوریه پرچمدار نظریه تکامل شهرسازی و تغییر بنیادی آن بوند و برخورد آنها با شهر بر اساس روشهای جدید زندگی اجتماعی کاملاً تئوریک بود. سایر متفکران می کوشیدند مسائل را به طور انتزاعی و مجزا و بدون احتیاج به تغییر بنیاد حل کنند بر این اساس مکتب فکری دوم که عمدتاً متعلق به بخش خصوصی بود و با افکار لیبرال دولتی مطابقت می کرد شکل گرفت. جنبش باغ شهر در انگلستان با تشکیل گروههای داوطلب و سایر مؤسسات ساختمان برای یافتن خانه های کارگری و خانه های صد طبقه برای گروههای کم درآمد در تعالی این تفکرات انجام پذیرفت (پور محمدی ۱۳۷۵).

120,000 ریال – خرید

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .

مطالب پیشنهادی:
  • تحقیق بررسی شهر سالم دربرنامه ریزی شهرری
  • برچسب ها : , , , , , , , , , , , , , ,
    برای ثبت نظر خود کلیک کنید ...

    به راهنمایی نیاز دارید؟ کلیک کنید

    جستجو پیشرفته

    پیوندها

    دسته‌ها

    آخرین بروز رسانی

      چهارشنبه, ۵ اردیبهشت , ۱۴۰۳
    اولین پایگاه اینترنتی اشتراک و فروش فایلهای دیجیتال ایران
    wpdesign Group طراحی و پشتیبانی سایت توسط digitaliran.ir صورت گرفته است
    تمامی حقوق برایbankmaghaleh.irمحفوظ می باشد.