عنوان :
تحقیق نفقه
تعداد صفحات : ۴۰
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
مقاله حاضر در مورد تعریف نفقه و موارد شمول آن، نظریه فقها در مورد نفقه زن، استنکاف از پرداخت نفقه زن و بررسی فقهی آن، بررسی فقهی نفقه، نفقه اولاد و بررسی قانون حمایت خانواده، شرایط وجوب انفاق به اقارب ، ضمانت اجرای حقوق و کیفری عدم پرداخت نفقه اولاد واجب النفقه و فقه اقارب واجب النفقه را توضیح می دهیم.
نفقه عبارت است از نیازمندی هایی که شخص در صورت لزوم موظف به پرداخت آن است و آن موارد عبارت است از خوراک، پوشاک، مسکن و …
درباره موضوعات نفقه قانون مدنی ماده ۱۱۰۷ به پنج چیز تصریح می کند مسکن، البسه، غذا، اثاث البیت و خادم. هر چند اشیاء دیگر را نفع نمی کند و به اصطلاح معروف اثبات شی نفی ماعدا نمی کند. علاوه بر این فقهای امامیه گاهی موضوعات نفقه را تا هشت مورد نام برده و حتی برخی از فقها تصریح کردند که نیاز های متعارف زوجه باید برآورده شود. در مورد مقدار نفقه هر چند بیشتر فقها حال شرایط و ویژگی های دریافت کننده نفقه را ملاک دانسته اند و به آن اتفاق نظر دارند.
ادای نفقه زوج واجب، و او مدیون و موظف به پرداخت آن می باشد. این دین همانند سایر دیون در صورتی که از سوی داین مطالبه و درخواست شود حاکم مدیون را به پرداخت ملزم خواهد کرد.
فقها در نحوه حکم حاکم در این مورد چنین بیان داشته اند که حاکم نخست به زوج دستور می دهد که نفقه زوجه اش را بپردازد و چنان چه باز هم از اجرای دستور حاکم تخلف کند و پرداخت ننماید، آن گاه حاکم به اندازه نفقه زوجه از اموال او اخذ و در اختیار زوجه قرار دهد. البته چون ترکه انفاق از معاصی الهی است، حاکم می تواند زوج را به خاطر ارتکاب معصیت تعزیر کند.
ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی درباره نفقه اولاد می گوید: «نفقه اولاد بر عهده پدر است؛ پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق، به عهده اجداد پدری است. با رعایت الاقرب فالاقرب.
در صورت نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آن ها، نفقه بر عهده مادر است. هر گاه مادر هم زنده یا قادر به انفاق نباشد، با رعایت الاعقرب فالاقرب به عهده اجداد و جدات مادری و جدات پدری واجب النفقه است و اگر چند نفر از اجداد و جدات مزبور از حیث درجه اقربیت مساوی باشند، نفقه را باید به حصه ی مساوی تأدیه کنند.»
واژه های کلیدی: نفقه، نفقه زن، نفقه اولاد، قانون حمایت خانواده، نفقه اقارب، ضمانت اجرای مدنی، ضمانت اجرای کیفری
فهرست مطالب
مقدمه ۴
تعریف نفقه و موارد شمول آن ۶
نظریه فقها در مورد نفقه زن ۸
استنکاف از پرداخت نفقه زن و بررسی فقهی آن ۹
بررسی فقهی نفقه ۱۰
رابطه تمکین و نفقه ۱۱
نفقه اولاد و بررسی قانون حمایت خانواده ۱۶
قانون حمایت خانواده ۱۹
ضمانت اجرای حقوق و کیفری عدم پرداخت نفقه اولاد واجب النفقه ۲۱
زن یا شوهر دادن واجب النفقه ۲۳
خویشانی که ملزم به انفاق یکدیگرند و شرایط وجب انفاق به اقارب ۲۴
شرایط وجوب انفاق به اقارب ۲۶
ضمانت اجرای حقوقی و کیفری عدم پرداخت نفقه اقارب واجب النفقه ۲۸
امتیازات نفقه زوجه بر نفقه اقارب ۲۹
نتیجه گیری ۳۸
منابع و مآخذ ۴۰
منابع و مآخذ:
دکتر امامی و صفایی، حقوق خانواده، ج ۲، چاپ ۱۳۷۴٫
عبدالکریم، رستگار، سیری در حقوق خانواده، انتشارات شروع، بهار ۱۳۸۳٫
وزیری، مجید، حقوق کودک بر ولی، انتشارات بین الملل، چاپ ۱۳۸۴٫
محقق داماد، حقوق خانواده، انتشارات وزارت ارشاد، سال ۱۳۶۵٫
صدیق اورعی، غلامرضا، تمکین بانو ریاست شوهر، انتشارات سفیر صبح، ۱۳۸۰٫
محقق حلی در شرایع الاسلام، علامه حلی در قواعد الاحکام، تحریر الوسیله، ج ۲٫
وسائل الشیعه، باب ۱۰، از ابواب نفقات.
فرشتیان، حسن، نفقه زوجه، انتشارات بوستان، کتاب ۱۳۸۱٫
دکتر علی یار ارشدی، نفقه زوجه در ایران، انتشارات بوستان توحید، انتشارات ۱۳۷۹٫
مقدمه
خانواده کوچک ترین نهاد و گروه موجود در جامعه و زیر بنا و اساس تشکیل دهنده جامعه است. هر چند گروه ها و دسته جات بیشماری در یک اجتماع وجود دارند اما این گروه کوچک به دلایلی در صدر قرار می گیرد و عمده ترین این دلایل عبارت است از رابطه معنوی قوی که فی ما بین افراد تشکیل دهنده آن موجود است.
تشکیل خانواده با انس، الفت و عشق همراه بوده و با اضافه شدن اعضای دیگری به آن که همانا فرزندان می باشند این رابطه عاطفی شدید تر و مستحکم تر می گردد.
مسلم است که هیچ گروهی بدون وجود وظایف و حقوق در داخل آن قابل تصور نیست چرا که برای ایجاد نظم در هر رابطه، هنجار ها و قواعدی لازم است تا از هم پاشیدگی گروه جلوگیری نماید. نهاد خانواده در شرع مقدس اسلام و در جامعه ایران از اهمیت بالایی برخوردار بوده و به جهت تربیت و پرورش کودکان در بستر این نهاد کوچک، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. هم چنان که در مقدمه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، خانواده را واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسان محسوب می کند.
هم چنین نفقه زوجه از تکالیف مالی زوج است که پس از عقد نکاح و شروع زندگی مشترک، بر ذمه او مستقر می شود و ضامن استقلال خانواده و نموداری از شئون سرپرستی مرد بر کوچک ترین و در عین حال مهم ترین نهاد اجتماعی بشریت می باشد.
تعریف نفقه و موارد شمول آن
نفقه در لغت به معنی هزینه، خرج، خرجی، آن چه هزینه عیال و اولاد کنند، روزی و مایحتاج معاش آمده است. معنی اصطلاحی نفقه هم نزدیک به معنی لغوی است و عبارت از چیزی است که برای گذراندن زندگی لازم و مورد نیاز است. نفقه عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث البیت که به طور متناسب در ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی نیز نفقه به شرح ذیل تعریف شده نفقه عبارت است از مسکن، البسه، غذا و اثاث البیت که به طور متعارف با وضعیت زن متناسب باشد خادم در صورت عادت زن به داشتن خادم یا احتیاج او به واسطه مرض یا نقصان اعضا. در حقوق مدنی نفقه در دو بخش مورد بحث قرار می گیرد که یکی نفقه زوجه و دیگری نفقه اقارب است.[۱]
نفقه شامل موارد زیر خواهد شد:
مسکن: منظور از مسکن منزلی است که زن در آن زندگی می کند که باید متناسب با وضعیت اجتماعی زن باشد، مسکنی که تعیین می شود ممکن است ملکی یا استیجاری باشد و در این مورد باید شئون و احتیاجات زوجه از نظر محل و سایر خصوصیات منزل در نظر گرفته شود.
البسه: منظور از البسه پوشاک می باشد که عبارت از لباس و کفش و جوراب و سایر وسایلی است که زوجه در زندگی به آن احتیاج دارد. این وسایل نیز باید متناسب با شأن و موقعیت اجتماعی زن باشد.
غذا: منظور از غذا خوراکی است که زن در شبانه روز مصرف می نماید و غذائی که برای زن تهیه می شود باید متناسب با وضعیت مزاجی او باشد و از نظر کمیت و کیفیت باید متناسب با شئون زن و عرف و عادت محل باشد.
اثاث منزل: اثاث منزل به وسایلی می گویند که در منزل برای زندگی مورد نیاز است که این وسایل نیز باید متناسب با شئون زوجه و موقعیت اجتماعی وی بوده و به عرف محل و زمان و مکان نیز توجه شود. مثلاً اگر زوجه در محلی زندگی می کند که هوای آن گرم است داشتن کولر متناسب با آن منطقه از وسایل ضروری است که باید توسط زوج تهیه شود.
هزینه های درمانی و بهداشتی: هزینه های درمان و دارو و نظافت زن نیز جزو نفقه و بر عهده شوهر است.
خادم: منظور از خادم کسی است که کار های منزل یا سایر کار های زندگی را برای دیگری آماده می کند. شوهر در دو مورد باید برای زن خادم بگیرد: ۱٫ در صورت عادت داشتن خادم در منزل پدری باید متناسب با وضعیت اجتماعی وی باشد. ۲٫ در صورت احتیاج زن به داشتن خادم به واسطه مرض یا نقصان اعضاء.
لازم به ذکر است تهیه همه نیاز های متعارف و متناسب با وضعیت زن حزو نفقه است و موارد شش گانه فوق از باب تمثیل آمده و جنبه انحصاری ندارد.[۲]
نظریه فقها در مورد نفقه زن
فقهای عامه غیر از مالک، نفقه والدین هر چه بالا رود را واجب می دانند. در نزد اینان نفقه آباء و اجداد و مادران و جدات و بالا تر واجب است.
ایشان معتقدند کلمه اب بر جد و هر که سبب در ولادت فرزند باشد اطلاق می شود و هم چنین ام نیز بر جده و بالا تر اطلاق می شود و قرآن کلمه ابوین را بر آدم و حواء اطلاق کرده است و این که جد با فقدان پدر جانشین او می شود و این که علماء اجماع دارند که جده بر انسان مانند مادر حرام است.
[۱] دکتر امامی و صفایی، حقوق خانواده، ج ۲، چاپ ۱۳۷۴٫
[۲] عبدالکریم، رستگار، سیری در حقوق خانواده انتشارات شروع ص ۹۶-۹۵، بهار ۱۳۸۳٫
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
