عنوان :

تحقیق بررسی رشد اجتماعی کودکان مهدکودک رفته و نرفته در مقطع ابتدایی

تعداد صفحات :۹۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

 

چکیده

در کشورهای پیشرفته ۷۰% کودکان، زیر پوشش مراکز مهد کودک قرار دارند و در کشور ما این رقم تنها ۸% است. دلیل استقبال کشورهای توسعه یافته از مهد کودک این است که امروزه روانشناسان و متخصصان علوم تربیتی معتقدند که شخصیت اصلی انسان، در چهار سال اول زندگی شکل می‌گیرد و در این سنین، کودک باید تحت تعلیم و تربیتی عمیق و همه‌جانبه قرار گیرد تا به رشد کامل جسمی، روحی و عاطفی دست یابد.

در این میان، مراکز مهد کودک می‌توانند با ایجاد امکانات آموزشی،‌ پرورشی، اجتماعی و رفاهی، شرایط لازم را برای رشد همه جانبه کودکان فراهم سازند. این مراکز،‌ اولین محیط اجتماعی و در واقع پلی بین خانه و اجتماع بزرگی است که کودک به آن تعلق دارد. در این مراکز، آگاهی‌های اجتماعی کودک رشد یافته و با استفاده از روش‌های غیرمستقیم آموزشی، فرصتی برای یادگیری وسیعتر، غنی‌تر و همه جانبه‌تر پیدا می‌کند.

این نوع آموزش با روحیه جست و جوگر، فعال و کنجکاو کودک سازگارتر است و او را به یادگیری و اکتشاف برمی‌انگیزد.بنابراین درکنار خانواده‌ها و هم پای تربیت آنها، لازم است که مراکز آموزش پیش از دبستان در زمینه تکامل همه جانبه کودک نقش داشته باشند.اهمیت این مراکز زمانی آشکارتر می‌شود که بدانیم در بسیاری از مواقع، خانواده وظیفه خود را به دلیل آشنا نبودن با مسائل تربیتی، فقر فرهنگی، کم سوادی یا بی‌سوادی، مشکلات اقتصادی، دور بودن والدین ازمحیط خانه به علت کار و تأمین زندگی، از هم گسیختگی خانوادگی و مواردِ بی شمار دیگر، بخوبی ایفا نمی‌کند. اینجاست که مراکز مهد کودک باید کمبودهای آموزشی، تربیتی، جسمی و عاطفی کودکان را جبران نمایند.

هدف از مقاله حاضر بررسی رشد اجتماعی کودکان مهد کودک رفته و نرفته در مقطع ابتدایی شهرستان قزوین می باشد. برای این منظور ۲۰ نفر از دانش آموزان مقطع ابتدایی در شهرستان قزوین به عنوان نمونه مورد مطالعه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند .  در نتیجه برتری آزمودنیها که برنامه مهد کودک را گذرانده اند بر سایر آزمودنیها که بطور همخوان در همه مقایسه ها و در همه مراحل مطالعه نشان داده شد ، و وجود تفاوتهای معنی دار در بین دو گروه در اکثر مقایسه ها انجام شده نشان دهنده اثرات مطلوب آموزش مهد کودک بر رشد اجتماعی ، نمرات هوش کودکان حتی تا پایان سالهای دبستان است ، بعلاوه یافته های بروشنی نشان می دهند که کودکان طبقات محروم ، از لحاظ اجتماعی فرهنگی ، بنحو چشمگیری از آموزش مهد کودک بهره گرفته اند . تفاوت بین این دو گروه در مواردی که احتمالا خانواده دارای امکانات فرهنگی زیادتری است کمتر از مواردی است که که این امکانات بطور نسبی کمتر است و والدین کم سواد تر هستند .

پیامد های نظری و عملی یافته ها کم و بیش روشن است ، از لحاظ نظری ، یافته ها تائید کننده مطالعات قبلی در مورد اثر غنی سازی محیط فرهنگی و ارائه امکانات حسی حرکتی بر رشد هوشی و مهارتهای ذهنی است . از لحاظ عملی یافته ها حاکی از آن است که امکان آموزش مهد کودک را نباید به عنوان امری تفننی که فقط در اختیار طبقات مرفه است تلقی کرد . در واقع ، یافته ها نشان می دهد که کودکان اقشار محروم بیش از سایرین نیازمند اینگونه امکانات هستند و اثرات بارزتری را از آن می پذیرند ، همچنین یافته ها نشان می دهد که اینگونه نهادها نقشی بالاتر از نگهداری کودکان در طی ساعات روز بر عهده دارند و می توانند اثرات دراز مدتی بر روند رشد روانی بعتی کودکان داشته باشند . نیاز به مهد کودکها و کودکستانها دولتی قابل دسترسی کودکان اقشار محروم کاملا از یافته ها نتیجه می شوند .

واژه های کلیدی : رشد اجتماعی ، مهد کودک ، مقطع ابتدایی

فهرست مطالب

پیشگفتار :   ۱
فصل اول   ۲
کلیات تحقیق   ۲
طرح تحقیق :   ۳
مقدمه   ۴
بیان مسئله :   ۵
اهمیت و ضرورت تحقیق :   ۶
هدف های کلی تحقیق :   ۷
فرضیه ها :   ۸
فرضیه اصلی :   ۸
فرضیه فرعی :   ۸
متغییر های تحقیق :   ۹
تعاریف عملیاتی متغییر ها :   ۹
رشد اجتماعی :   ۱۰
فصل دوم   ۱۱
ادبیات تحقیق   ۱۱
مقدمه :   ۱۱
پیشینه بحث :   ۱۳
ب : تحقیقات انجام شده   ۱۸
۱ـ بررسی تحقیقات انجام شده در داخل ایران:   ۱۸
۲ـ بررسی تحقیقات انجام شده در خارج از ایران   ۲۲
مراحل رشد اجتماعی :   ۲۵
رشد اجتماعی در دورهء نوجوانی   ۳۱
ب)دگرگونی رفتار در دختران:   ۳۲
نظریه ها   ۳۶
تاثیر مهدکودک بر رشد گسترش گفتار کودکان :   ۳۷
شروع گفتار در کودکان   ۳۹
اولین کلمات کودکان و سرعت درک بر بیان کلمات   ۴۰
کودک و رشد زبانى او در خانواده و مهدکودک   ۴۱
تاثیر محیط به خصوص محیط مهدکودک در رشد زبانى   ۴۲
آموزش و توسعه گفتار و بیان از طریق بزرگسالان   ۴۳
رشد زبانى در کودکستان از طریق بازى در مهدکودک ها   ۴۳
نقش مهدکودک و مربیان مهد بر کودکان :   ۴۵
مهدکودک ها تا چه اندازه در پیمودن این مسیر موفق بوده اند؟   ۴۷
نقش مـهد کودک در پـرورش و آمـوزش کـودکان   ۵۲
هدفهای آموزش در دوران اولیه کودکی   ۵۴
اولویتهای برنامه آموزش در یـک مهـد کودک   ۵۴
تأکید بر اصل کودک محوری در برنامه های و تصمیم گیری های مهد   ۵۵
به کارگیری تعداد مناسب نیروهای انسانی برای کار با کودکان   ۵۶
جدی گرفتن مسأله والدین و آموزش و آگاهی دادن به‌ آنها   ۵۶
ویژگی مربیان مهد کودک   ۵۶
ارتباط با مهدکودک   ۵۷
همکاری توأم والدین و مربیان مهد   ۵۸
فصل سوم   ۵۹
روش شناسایی تحقیق   ۵۹
مواد و روشها :   ۶۰
جامعه آماری :   ۶۱
ابزار گردآوری داده ها :   ۶۱
روایی محتوایی :   ۶۳
نمونه آماری و نحوه گزینش آن :   ۶۴
فصل چهارم   ۶۶
یافته های تحقیق و تجزیه و تحلیل آنها   ۶۶
یافته ها :   ۶۶
فصل پنجم   ۷۱
نتیجه گیری کلی و ارائه پیشنهادات   ۷۱
خلاصه و نتیجه گیری   ۷۱
منابع و ماخذ :   ۷۴
منابع فارسی :   ۷۴
منابع لاتین :   ۷۵
پرسشنامه

منابع و ماخذ :

منابع فارسی :

۱- پاول هنری ماسن، جروم کیگان، آلتا کارول هوستون، جان جین وی کانجر، رشد
و شخصیت کودک، ترجمه مهشید یاسایی، چاپ اول ۱۳۶۸

۲- موریس دبس، مراحل تربیت، ترجمه دکتر کاردان، علی محمد، انتشارات دانشگاه تهران

۳- ادوارد ورکمن، آلن ام کاتز، آموزش رفتار با کودکان: مترجم الله محمداسماعیل

۴- دیوید هانت وادماند سالیوان، رابطه بین روانشناسی و آموزش و پرورش، مترجم دکتر میرحسینی، اکبر، انتشارات بامداد

۵ –  آموزش و پرورش پیش دبستانی              شماره ۱۴ ، ص۶۳    گردآورنده : سید علی محمدزاده            محقق و استاد دانشگاه تهران        ۱۳۸۵

۶ –  ماهنامه آموزش و پرورش             شماره ۱۱ ، ص۲۰    گردآورنده : سید محمد علی ابراهیمی

 

منابع لاتین :

Cryan, J. R., Sheehan, R., Wiechel, J., & Bandy-Hedden, I. G.(1992). “Success outcomes of full-day kindergarten: More positive behavior and increased achievement in the years after.” Early Childhood Research Quarterly, 7(2),187-203. EJ 450 525.

Elicker, J., & Mathur, S.(1997). “What do they do all day? Comprehensive evaluation of a full-day kindergarten.” Early Childhood Research Quarterly, 12(4), 459-480. EJ 563 073.

Fusaro, J. A.(1997). “The effect of full-day kindergarten on student achievement: A meta-analysis.” Child Study Journal, 27(4), 269-277. EJ 561 697.

Gullo, D. F.(1990). “The changing family context: Implications for the development of all-day kindergarten.” Young Children, 45(4), 35-39. EJ 409 110.

Housden, T., & Kam, R.(1992). “Full-day kindergarten: A summary of the research.” Carmichael, CA: San Juan Unified School District. ED 345 868.

Karweit, N.(1992). “The kindergarten experience.” Educational Leadership, 49(6), 82-86. EJ 441 182.

Koopmans, M.(1991). “A study of longitudal effects of all-day kindergarten attendance on achievement.” Newark, NJ: Newark Board of Education. ED 336 494..

Morrow, L. M., Strickland, D. S., & Woo, D. G.(1998). “Literacy instruction in half- and whole-day kindergarten.” Newark, DE: International Reading Association. ED 436 756.

Olsen, D., & Zigler, E.(1989). “An assessment of the all-day kindergarten movement.” Early Childhood Research Quarterly, 4(2), 167-186. EJ 394 085.

Puleo, V. T.(1988). “A review and critique of research on full-day kindergarten.” Elementary School Journal, 88(4), 427-439. EJ 367 934.

Towers, J. M.(1991). “Attitudes toward the all-day, everyday kindergarten.” Children Today, 20(1), 25-28. EJ 431 720.

West, J., Denton, K., & Germino-Hausken, E.(2000). “America’s Kindergartners.” Washington, DC: National Center for Educational Statistics.[4]

McGill-Franzen, A.(2006). “Kindergarten literacy: Matching assessment and instruction in kindergarten.” New York: Scholastic.

WestEd(2005). “Full-Day Kindergarten: Expanding Learning Opportunities.”

مقدمه

کودکان بین ۲ تا ۶ سالگی ، در مقایسه با نوباوگان و کودکان نوپا ، زمان بیشتری را دور از خانه و والدین سپری می‌کنند. طی ۳۰ سال گذشته ، تعداد کودکانی که به کودکستان یا مهدکودک می‌روند، افزایش یافته است. این روند عمدتا به علت افزایش چشمگیر مشارکت زنان در نیروی کار است. در حال حاضر ، مادران ۶۷ درصد از کودکان مهد کودک شاغل هستند. کودکستان ، برنامه‌ای است که هدف آن بالا بردن سطح رشد کودکان ۲ تا ۵ ساله است و بر تجربه‌های آموزشی تاکید می‌وزد، در مقابل ، مهدکودک ، انواع تدارکات برای سرپرستی فرزندان والدین مشاغل را در بر می‌گیرد و این تدارکات در خانه کودک ارائه می‌شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که والدین ، اغلب کودکستان را به مهدکودک ترجیح می‌دهند. بسیاری از کودکستانها ، ساعت کار خود را از نیمه وقت به تمام افزایش داده‌اند تا به نیازهای والدین شاغل پاسخ دهند. وظیفه یک مهدکودک خوب فقط این نیست که کودکان را در غیاب والدینشان ایمن نگهدارد و آنها را خوب تغذیه کند. مهدکودک باید مانند یک کودکستان کارآمد ، تجربیات آموزش با کیفیت عالی برای کودکان فراهم آورد. ( رضایی ، ۱۳۸۶ )

 

بیان مسئله :

بررسی رشد اجتماعی کودکان مهدکودک رفته و نرفته ، انسان موجودی اجتماعی است، از زمان تولد تا واپسین دم حیات نیازمند دیگران است. در جامعه زندگی می کند، از آن تأثیر می پذیرد و بر آن تأثیر می گذارد.  ( حسینی ، ۱۳۸۰ )

کانون خانواده ، نخستین نهاد اجتماعی است که کودک در آن پرورش می یابد و می آموزد که چگونه رفتار اجتماعی داشته باشد.

در محیط های اجتماعی نظیر مهدکودک، نهادهای دیگری به جز خانواده  در آموزش هنجارها و ارزش ها به فرزندان دخالت دارند و با افزایش سن کودک به مرور از نقش خانواده ها کاسته و بر نقش این کانون ها در الگو دهی به شخصیت کودک افزوده می شود. مهدکودک ، برای بچه ها عموماً جذابیتی بیش از خانه و خانواده  دارد و نیز نقشی بسیار اساسی و مهم در تربیت کودکان  ایفا می کند. بنابراین برای به ثمر نشستن این نهال های ترد و شکننده و کمک به رشدِ صحیح آنان باید محیطی امن و عاری از هر انحرافی برای تربیت آنان فراهم ساخت.  ( رضازاده ، ۱۳۸۵ )

 

اهمیت و ضرورت تحقیق :

اهمیت موضوع از جنبه های گوناگون قابل بررسی است ، به استناد جدیدترین تحقیقی که تا به حال در مورد مراقبت از کودک صورت گرفته، کودکانی که اوقات خود را دور از مادر و در مهدکودک می گذرانند، پرخاشگرتر می شوند و مدت زمانی را که کودک در مهدکودک می گذراند هر چه طولانی تر باشد، احتمال این که هنگام رسیدن به سن کودکستانی پرخاشگرتر شود بیشتر است.        ( محمود نژاد ، ۱۳۸۳ )

کودکانی که بیش از ۳۰ ساعت در هفته را در مهدکودک می گذرانند، در ناهنجاری های رفتاری همچون جنگ و دعوا، رذالت، بیرحمی، حمله و نیز رفتارهای نامناسبی چون جدال، پرتوقعی و پرحرفی «نمره بیشتری » می آورند و آموزگاران آمادگی و مادران این کودکان، از آنها به عنوان کودکان تهاجمی، بهانه گیر، نترس، دردسرآفرین و افرادی که باید خواسته هایشان به سرعت عملی شود، یاد می کنند. ( رستمی کیا ، ۱۳۸۶ )

محققان هنوز نتوانسته اند دلیل این رفتارها را دقیقاً مشخص کنند اما برخی، علت مشکلات رفتاری این کودکان را خستگی والدین بر اثر کار و عدم توجه به کودک و یا عدم توجه مسئولان مهدکودک ها عنوان می کنند.

در این تحقیق آمده است که اگر می خواهید این گونه رفتارها را تقلیل دهید، بهتر است از مدت زمانی که کودک در مهدکودک می گذراند بکاهید.

از سوی دیگر و بنابر گزارش مؤسسه ملی «بهداشت و توسعه رفتار کودکان»، بچه هایی که بین سال های دوم تا چهارم زندگی در مهدکودک هستند نسبت به سایر کودکان آموزش زبان و حافظه بهتری دارند.

کودکانی که زمان زیادی را در مهدکودک به سر می برند، غمگین و ترسو هستند اما این مشکل تا سن آمادگی از میان خواهد رفت.

از آنجا که رابطه کودک با دوستان و مربیان خود در مهد، دوستانه است تأثیرپذیری و الگوبرداری از آنان در قیاس با محیط خانواده، بیشتر است، زیرا پدر و مادر با حالتی اقناعی و دستوری با کودک رفتار می کنند. او نیز این حالت اجبار و سلطه گری را در خانه احساس می کند، چرا که دریافته است پدر و مادر بزرگتر از او هستند. حتی گاهی اوقات احساس می کند که آنان به دلیل بزرگتر بودن به او زور می گویند، اما احساس کودک در مهد به مربیان و همسالان خود احساسی دوستانه و به دور از اجبار و زور است.

 

هدف های کلی تحقیق :

۱-شناخت دوره مهد کودک و بررسی تاثیرات آن بر دانش آموزان مقطع ابتدایی شهرستان قزوین  .

۲-بررسی نقش دوره مهد کودک بر رشد اجتماعی دانش آموزان مقطع ابتدایی شهرستان قزوین

۳-مقایسه نتایج تحقیق حاضر با سایر تحقیقان انجام شده .

۴-ارائه راهکارهای متناسب با نتایج حاصل از تحقیق .

 

فرضیه ها :

فرضیه اصلی :

میان گذراندن دوره مهد کودک و رشد اجتماعی  دانش آموزان مقطع ابتدایی رابطه معنی دار وجود دارد . H1

فرضیه فرعی :

میان گذراندن دوره مهد کودک و رشد اجتماعی  دانش آموزان مقطع ابتدایی رابطه معنی دار وجود ندارد . H2

 

متغییر های تحقیق :

متغییر مستقل :

رشد اجتماعی

متغییر وابسطه :

دوره مهد کودک

تعاریف عملیاتی متغییر ها :

مهد کودک :

مهد برای کودکان به منزله یک محیط کاملاً صمیمی و دوستانه است. لذا تأثیرپذیری کودکان در مهد به مراتب بیشتر از خانه و خانواده است. اگر مربیان، افرادی آموزش دیده، کارآمد و متخصص در زمینه تربیت کودکان باشند خواهند توانست به بهترین شکل ممکن کودکان را تربیت کنند. (محمدی ، ۱۳۸۵ )

 

رشد اجتماعی :

انسان موجودی اجتماعی است . به فراخور همین ، طبعا فرزند انسان نیز از همان کودکی توانایی برقراری و قابلیتهای یک زندگی اجتماعی را دارد . در این میان نقش پدر و مادر ، بسیار حیاتی است و کودک روابط اجتماعی خود را از پدر و مادر می آموزد . اگر می خواهیم کودکی اجتماعی پرورش دهیم از همان ابتدا باید به نیاز های او پاسخ بدهیم و برای این منظور طبعا باید نیازهای اجتماعی او را بشناسیم . ( محمدی ، ۱۳۸۵ )

 

فصل دوم

ادبیات تحقیق

مطالعه پیشینه تحقیق

مروری بر تحقیقات انجام گرفته در داخل و خارج کشور

چهارچوب نظری تحقیق

 

مقدمه :

در کشورهای پیشرفته ۷۰% کودکان، زیر پوشش مراکز مهد کودک قرار دارند و در کشور ما این رقم تنها ۸% است. دلیل استقبال کشورهای توسعه یافته از مهد کودک این است که امروزه روانشناسان و متخصصان علوم تربیتی معتقدند که شخصیت اصلی انسان، در چهار سال اول زندگی شکل می‌گیرد و در این سنین، کودک باید تحت تعلیم و تربیتی عمیق و همه‌جانبه قرار گیرد تا به رشد کامل جسمی، روحی و عاطفی دست یابد. ( حسینی مهر ، ۱۳۸۵ )

در این میان، مراکز مهد کودک می‌توانند با ایجاد امکانات آموزشی،‌ پرورشی، اجتماعی و رفاهی، شرایط لازم را برای رشد همه جانبه کودکان فراهم سازند. این مراکز،‌ اولین محیط اجتماعی و در واقع پلی بین خانه و اجتماع بزرگی است که کودک به آن تعلق دارد. در این مراکز، آگاهی‌های اجتماعی کودک رشد یافته و با استفاده از روش‌های غیرمستقیم آموزشی، فرصتی برای یادگیری وسیعتر، غنی‌تر و همه جانبه‌تر پیدا می‌کند. ( رضایی ، ۱۳۸۲ )

این نوع آموزش با روحیه جست و جوگر، فعال و کنجکاو کودک سازگارتر است و او را به یادگیری و اکتشاف برمی‌انگیزد.بنابراین درکنار خانواده‌ها و هم پای تربیت آنها، لازم است که مراکز آموزش پیش از دبستان در زمینه تکامل همه جانبه کودک نقش داشته باشند.اهمیت این مراکز زمانی آشکارتر می‌شود که بدانیم در بسیاری از مواقع، خانواده وظیفه خود را به دلیل آشنا نبودن با مسائل تربیتی، فقر فرهنگی، کم سوادی یا بی‌سوادی، مشکلات اقتصادی، دور بودن والدین ازمحیط خانه به علت کار و تأمین زندگی، از هم گسیختگی خانوادگی و مواردِ بی شمار دیگر، بخوبی ایفا نمی‌کند. اینجاست که مراکز مهد کودک باید کمبودهای آموزشی، تربیتی، جسمی و عاطفی کودکان را جبران نمایند.رشته رشد و پرورش کودکان مهد کودک با توجه به همین ضرورت و نیاز به داشتن مربیانی مجرب و توانمند، در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی دایر شده است. این رشته در مقطع کارشناسی دو گرایش “کودکان عادی” و “کودکان با نیازهای ویژه” دارد.  [۱]

 

پیشینه بحث :

نتایج چندین مطالعه، همبستگی شایان توجهی  (۶/۰-۴/۰) بین رشد اجتماعی و خودپندارهٔ توانایی را نشان داده است (بروک اور۲، ۱۹۸۱: مارش۳،۱۹۸۴؛ اسکالویک۴، ۱۹۸۶). بین رشد اجتماعی و عزت نفس کلی نیز همبستگی  ۳/۰  تا  ۴/۰  یافته شده است (روبین۵ ۱۹۷۸؛ اسکالویک، ۱۹۸۴، ۱۹۸۶) . از طرف دیگر هانسفورد۶  (۱۹۸۲) طی تحقیق خود رابطه معناداری (همبستگی در حدود  ۶/۰) بین خود پنداره توانایی و عزت نفس کلی به دست آورد (بیابانگرد، ۱۳۸۰).  [۲]

بر اساس یک الگوی منطقی هر فردی می تواند چهار الگوی احتمالی علّی را مطرح کند که هر یک از آن ها را می توان به صورت نظری مورد بحث قرار داد (اینارام۷  و همکاران، ۱۹۹۰  به نقل از میرعلی یاری، ۱۳۷۹).

الف علت ب : بر اساس اصل ارزیابی انجام شده (روزنبرگ، ۱۹۷۹) فردی ممکن است

پیش بینی نماید که رشد اجتماعی اش بر خودپنداره اش، از طریق ارزیابی های دیگر افراد مهم تأثیر می گذارد. شبیه همین پیش بینی ممکن است بر اساس تئوری مقایسه اجتماعی انجام شود  [۳]

( فستینگر۱، ۱۹۵۴) . طبق این تئوری، پیش بینی فرد به عملکردش درگروه اجتماعی مورد مقایسه ( به ویژه در میان همکلاسان که اهمیت زیادی دارند)، بستگی دارد. (راجرز، اسمیت و کلمین، ۱۹۸۷). مطابق نظر(دیویس، ۱۹۷۸) دانش آموزان ممکن است در صورتی که خودشان را با اکثریت همکلاسی هایشان مقایسه نمایند، اشتیاق نسبتاً پایینی داشته باشند. پارکر و مارش  (۱۹۸۴) نیز نظری مشابه همین نظر، از طریق فرضیه «چهارچوب داوری»۲  مطرح می نماید. مطابق این مدل، تغییر خودپنداره احتمالاً پیامد افزایش موفقیت و پیشرفت است تا این که متغیری ضروری برای پیشرفت (میرعلی یاری، ۱۳۷۹) .

۱ـ ب علت الف : بر اساس تئوری همسان سازی خویشتن (جونز، ۱۹۷۳؛ کلی  ۱۹۵۴) فردی ممکن است پیش بینی کند که دانش آموزان دارای خودپنداره تحصیلی پایین، ممکن است از موقعیتهایی که در آن ها می توانند خود پنداره شان را تغییر دهند، اجتناب ورزند. از این رو سعی و تلاش کمتری را در مدرسه از خودشان نشان می دهند. همچنین بر اساس نظریهٔ خود ارزشی و زنجیره پیشرفت ـ توانایی، دانش آموزان مبتلا به انتظار پیشرفت پایین، ممکن است تدابیر اجتناب از شکست، از جمله طفره رفتن را بیشتر آموخته باشند. البته باید در نظر داشت که آسودگی موقتی که به توسط این تدابیر اجتناب از شکست حاصل شده گمراه کننده است، زیرا سرانجام به شخص آسیب خواهد رساند. بنابراین در صورتی که فرد انتظار پایینی از خودپنداره توانایی اش داشته باشد، رشد اجتماعی کمتری را نیز تجربه خواهد کرد. (بیابانگرد، ۱۳۸۰).

الف و ب به یک روش تعاملی (تقابلی) بر یکدیگر تأثیر می گذارند: دو فرایندی که در بالا شرح داده شد، لزوماً باهمدیگر در تناقض نیستند.مارش  (۱۹۸۴) یک مدل تعادل سازی پویا را مطرح می کند که مطابق آن رشد اجتماعی، خودپنداره و اسناد به خویشتن در یک شبکه از روابط متقابل درهم تنیده شده اند. هم چنین تغییر در یکی از آنها منجر به تغییر در دیگری، به منظور برقراری مجدد تعادل می شود. بنابراین، رشد اجتماعی و خودپنداره به یک روش تقابلی در یکدیگر تأثیر می گذارند (بیابانگرد، ۱۳۸۰).  [۴]

۲ـ الف و ب معلول ج هستند: ماروگاما۱  و همکاران  (۱۹۸۱) بیان می کنند که علت سومی (برای مثال توانایی یا حمایت اجتماعی) بر رشد اجتماعی و خودپنداره مؤثر است. ممکن است خودپندارهٔ توانایی و عزت نفس (هر دو) از طریق تجارب غیر تحصیلی مرتبط با توانایی، و یا متغیر سوم دیگری، تحت تأثیر قرار گرفته باشند. بنابراین به صورت نظری الگوهای مختلف علّی را می توان مطرح کرد که واقعاً هم وجود دارند. با این حال، چندین مطالعه آزمایشی انجام شده است که روابط علّی میان رشد اجتماعی و خودپنداره را مورد آزمون قرار داده است . در یک مطالعه طولی که مشتمل بر چهار گروه بود، ماروگاما و همکاران  (۱۹۸۸) رشد اجتماعی

دانش آموزان را در سنین  ۹، ۱۲، ۱۵  سالگی و عزت نفس کلی آن ها را در سن  ۱۲  سالگی مورد اندازه گیری قرار دادند. متغیرهای کنترل کننده، طبقه اجتماعی و توانایی در سن  ۷سالگی مورد اندازه گیری قرار گرفت .آنها هیچ گونه مدارکی دال بر اینکه رشد اجتماعی وعزت نفس رابطه علّی با یکدیگر دارند، نیافتند و متغیر سومی را ( برای مثال طبقه اجتماعی و توانایی)، به عنوان علت رشد اجتماعی و عزت نفس بیان می کنند. پتیبوم۲  و همکاران  (۱۹۸۶) با تجزیه و تحلیل داده های یک نمونه بزرگ از دانش آموزان دبیرستان و اندازه گیری رشد اجتماعی و عزت نفس کلی در فاصله  ۲  سال دریافتند که هیچ گونه شواهدی مبنی بر اینکه عملکرد یک متغیر، نسبت به متغیرهای دیگر برجسته تر است، وجود ندارد. آن ها دو توضیح احتمالی در این مورد مطرح می کنند، عزت نفس و رشد اجتماعی ممکن است معلول یک متغیر سوم باشند یا اینکه هر دو متغیر به یک سبک چرخه ای تأثیر یکسانی بر یکدیگر دارند.  [۵]

در بعضی مطالعات گزارش شده که خودپنداره توانایی بر رشد اجتماعی، برتری علّی دارد. در مطالعات دیگری محققان به نتیجه متضاد با این نظریه رسیده اند. خلاصه اینکه، تحقیقات آزمایشی اجازهٔ هیچ گونه نتیجه گیری با ثباتی را در مورد ترتیب علّی خودپنداره و رشد اجتماعی نمی دهد. این همان نتیجه گیری است که به توسط بیرن۱  (۱۹۸۴، ۱۹۸۸) در دو مطالعه بزرگ بیان شده است. علاوه بر این، روابط بین این دو مفهوم ممکن است ناشی از مشکلات

روش شناختی، سن، تعریف خودپنداره و اندازه گیری رشد اجتماعی باشد ( هانسفورد، ۱۹۸۲). بر اساس زمینه های نظری هر کدام از متغیرهای رشد اجتماعی و خودپنداره توانایی بر یکدیگر تأثیر متقابل دارند.

پرسش مهم برای پژوهش عبارت از این است که آیا می توان اثرات هر یک از متغیرهای مذکور و متغیری را که بهترین پیش بینی کننده برای دیگری باشد، تعیین و شناسایی کرد؟ به دنبال این نظر، شاولسون۲  و بیرن  (۱۹۸۴)، الگوی برتری علّی و ملاکهای آزمون آن را تعیین نمودند. بر اساس این الگو خودپندارهٔ افراد به تدریج تحت تأثیر اعمال، موفقیت ها و ارزشیابی ها در

موقعیت های خاص قرار گرفته، و عزت نفس کلی از خود پنداره های افراد در زمینه های مختلف تأثیر می پذیرد. بنابراین حتی اگر رشد اجتماعی، خودپنداره توانایی و عزت نفس کلی بر یکدیگر تأثیر متقابل داشته باشند، جهت علّی غالب از پیشرفت در خودپندارهٔ توانایی به عزت نفس کلی است (بیابانگرد  ، ۱۳۸۰).

 

ب : تحقیقات انجام شده

۱ـ بررسی تحقیقات انجام شده در داخل ایران:

۱ـ روحانی  (۱۳۵۹) در پژوهش خود، رابطه خود پنداری و عوامل تشکیل دهنده آن (گرایش به مدرسه، گرایش به همسالان و خانواده) را با موفقیت تحصیلی مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق  ۲۴۰  دانش آموز سوم راهنمایی مرکب از  ۱۲۰  پسر و  ۱۲۰  دختر شرکت داشته اند که در یک آزمون خودپنداری شرکت نمودند و معدل کل سالانه آنها به عنوان معیاری برای میزان موفقیت تحصیلی استفاده شد. نتایج به وسیلهٔ ضریب همبستگی پیرسون محاسبه و نشان داد که بین خودپنداری و رشد اجتماعی رابطه مثبت وجود دارد و همبستگی به دست آمده برای گروه دختر و پسر متفاوت بود، و در مجموع برای گروه دختران میزان همبستگی بیشتری میان خودپنداری و رشد اجتماعی مشاهده شد.  [۶]

۲ـ نیسی  (۱۳۶۴) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «اثرات عزت نفس بر عملکرد

دانش آموزان دختر وپسر سال اول تا سوم دبیرستان» به این نتیجه دست یافت که افزایش وکاهش عزت نفس دانش آموزان دختروپسر باعث افزایش و کاهش عملکرد آن ها شده است و بین عزت نفس وعملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر همبستگی وجود دارد.

۳ـ خیّر  (۱۳۶۷) در تحقیق خود که درباره  ۴۳۹  نفر از دانش آموزان دوره ابتدایی که به دو گروه موفق  (۲۱۲  نفر) و ناموفق( ۲۲۷  نفر) تقسیم شده بودند، دریافت که بین خود پنداری که بین خودپنداری و گرایش شغلی دانش آموزان همبستگی معنی داری وجود دارد. بدین گونه که

دانش آموزان ناموفق در تحصیل به دلیل عدم موفقیت یک خودپنداری منفی را در خود شکل می هند واحتمالاً به همین دلیل شغلهای «پایین تر» را انتخاب می کنند.  [۷]

۴ـ پورشافعی  (۱۳۷۰) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «بررسی رابطه عزت نفس با رشد اجتماعی دانش آموزان دختر و پسر سال سوم متوسطه شهرستان قاین» ۱۶۰  نفر در سه رشته تحصیلی فرهنگ و ادب، ریاضی وعلوم تجربی را به روش تصادفی طبقه ای، برگزید و از سیاههٔ عزت نفس کوپر اسمیت برای سنجش عزت نفس آزمودنی ها استفاده نمود و نیز معدل دانش آموزان به عنوان شاخص رشد اجتماعی آنان درنظر گرفته شد. او با استفاده از همبستگی پیرسون به این نتایج دست یافت که بین میزان عزت نفس دانش آموزان دختر و پسر از نظر آماری تفاوت معنا داری وجود ندارد. در مورد رابطه بین عزت نفس با رشد اجتماعی، با محاسبه روش همبستگی پیرسون ضریب به دست آمده برای آزمودنی های پسر  ۴۶/۰  و برای دختران  ۴۹/۰  بود که با مقایسه این ضریب با مقادیر بحرانی ضریب گشتاوری پیرسون، از نظر آماری، معنادار بود. همچنین نتایج آزمون خی دو، با احتمال  ۰۱/۰  نیز از این فرض را تایید نمود. بنابراین نتیجه گرفته شده بیانگر این است که میان عزت نفس دانش آموزان و رشد اجتماعی آنان همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد و افرادی که عزت نفس بالاتری دارند، از نظر میزان پیشرفت در تحصیل نیز در رتبه بالاتری قرار می گیرند.

۵ـ بیابانگرد(۱۳۷۰) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «بررسی رابطه بین مفاهیم منبع کنترل، عزت نفس و رشد اجتماعی پسران سال سوم دبیرستان های تهران در سال  ۷۰-۶۹» از بین دانش آموزان پسر کلاس سوم دبیرستان در سه منطقه  ۴،۱۱و۱۷  آموزش و پرورش تهران و در هر منطقه نیز از هر سه رشته ریاضی فیزیک، علوم تجربی و اقتصاد، ۲۳۰  نفر را به شیوه تصادفی انتخاب نمود و از مقیاس کنترل درونی و بیرونی راتر و پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت برای سنجش منبع کنترل و عزت نفس استفاده نمود و از معدل نمرات ثلث اول و دوم دانش آموزان در کلیه دروس سال تحصیلی  ۷۰-۶۹  برای سنجش رشد اجتماعی استفاده کرد. پس از محاسبه همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره به این نتایج دست یافت: بین منبع کنترل، عزت نفس و رشد اجتماعی ازنظر آماری همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. بین منبع کنترل و عزت نفس از نظر آماری همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. بین منبع کنترل و رشد اجتماعی و نیز بین عزت نفس و رشد اجتماعی از نظر آماری همبستگی مثبت و معناداری بدست آمد. [۸]

 

۲ـ بررسی تحقیقات انجام شده در خارج از ایران

[۱] Housden, T., & Kam, R.(1992). “Full-day kindergarten: A summary of the research.” Carmichael, CA: San Juan Unified School District. ED 345 868

[۲] Karweit, N.(1992). “The kindergarten experience.” Educational Leadership, 49(6), 82-86. EJ 441 182

[۳] جلالی، سید احمد، ۱۳۸۱، هوش هیجانی، فصلنامه تعلیم و تربیت، سال هجدهم، شماره ۱و۲، بهار و تابستان ۱۳۸۱، شماره مسلسل ۷۰-۶۹، صفحات ۸۹ تا ۱۰۵

[۴] حسنی، محمد، بی تا، ارتقاء خودکار “قبولی تضمینی” یا حذف مردودی معنی، کاربرد، دلایل، چالش ها و الزامات

[۵] مقنی زاده، محمد حسن، ۱۳۸۰، بررسی راه های افزایش مشارکت دانش آموزان در انجام فعالیتهای پرورشی مدارس، معاونت پرورشی و تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش

[۶] مقنی زاده، محمد حسن، ۱۳۸۱، ارتقای فرهنگ مدرسه، بنیانی برای اصلاح مدرسه، سال هجدهم، شماره ۳، پائیز ۱۳۸۱، شماره مسلسل ۷۱، صفحات ۱۰۳ تا۱۳۳

[۷] آئین نامه امتحانات دبستانها، مصوب جلسه ۹۰۱ شورای عالی فرهنگ به تاریخ ۲۲/۱۱/۳۴ قانون راجع به آموزش و پرورش عمومی و اجباری و مجانی، مصوب ۶ مرداد ۱۳۲۲

[۸] دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش، (۱۳۷۶) نظام های آموزش جهان با تاکید بر امتحانات و شرایط ارتقا

 

80,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .