عنوان :

تحقیق بررسی کارایی تولیدات جامعه

تعداد صفحات :۱۲۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

 

چکیده

در فرایند تولیدات جامعه باید عوامل و نهاده های تولیدی بصورت کارآمد تخصیص یابند تا نتیجه مطلوب حاصل شود . وجود یک نظام مالی کارآمد در هر نظام اقتصادی سالم و فعال در راستای انتقال وجوه ناشی از پس انداز به فرصتهای سرمایه گذاری،ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بانکها به عنوان بخشی از این نظام مالی عناصری ساختاری و با اهمیت در اقتصاد هر کشوری می باشند . لذا به همان نسبت که بانکهای کارا و سالم میتوانند در جهت رشد و توسعه اقتصادی کمک نمایند ، ناسالم بودن و عملکرد بد آنها میتواند بحرانهای اقتصادی ایجاد نماید . بطور خلاصه سلامت نظام بانکی تا حد زیادی انعکاس دهنده سلامت اقتصاد یک جامعه می باشد .هدف این تحقیق سنجش کارایی نسبی ۲۳ شعبه بانک تجاری در سطح شهر تهران و تعیین واحدهای کارا و ناکارا و نیز ارائه پیشنهادهایی جهت کارا نمودن واحدهای ناکارا میباشد .

پس از جستجو در ادبیات موضوع و یافتن شیوه ای مناسب جهت سنجش کارایی شعبات بانک با مرور اسناد و مدارک و نیز صورتهای مالی و پایگاههای اطلاعاتی و مصاحبه با کارشناسان و کارمندان بانک داده های مورد نیاز شامل ۳ خروجی و ۳ ورودی را به شرح زیر برگزیده شده است .

 

ورودیها :                                  ۱- تعداد پرسنل

۲- جمع کل هزینه های عملیاتی

۳- میزان سرمایه

 

خروجیها :                                ۱- مجموع انواع سپرده ها

۲- مجموع انواع تسهیلات اعطا شده

۳- تعداد خدمات بانکی ارائه شده

سپس با استفاده از مدلهای BCC  و CCR  ورودی محور اقدام به یافتن واحدهای کارا و ناکارا نموده و همچنین با استفاده از مدل اندرسن و پیترسن و با حذف محدودیت مربوط به واحد کارای مورد نظر مقادیری را جهت رتبه بندی واحدهای کارا بدست آورده و اقدام به رتبه بندی شعب نموده ایم . در ضمن تحقیق ، مشخص شد که واحد کارای شماره ۲۰ به دلیل مرجع واقع نشدن برای هیچ واحد ناکارایی ، ناهمسان شناخته شده است و لذا شعبه مذکور را از مجموع واحدها حذف و کلیه محاسبات جهت سنجش کارایی نسبی ۲۲ واحد باقیمانده انجام شده است .

سپس با تعیین واحدهای مرجع و ساخت واحدهای مجازی برای هر واحد ناکارا ، مقادیر مطلوب هر ورودی و خروجی بدست آمده و از مقایسه این مقادیر با ورودیها و خروجیهای واقعی میزان کاهش در ورودیها و افزایش در خروجیها جهت کارا نمودن واحدهای ناکارا طبق جداول موجود بدست آمده است .

همچنین جهت تعیین ثبات تحقیق ، تک تک واحدهای کارای مدل CCR را از مجموع واحدها حذف و مدل را دوباره برای واحدهای باقیمانده حل کرده ، سپس ضریب همبستگی بین رتبه بندی واقعی و رتبه بندیهای جدید را محاسبه نموده ایم و همانگونه که نتایج در جداول مربوطه آورده شده است میانگین ضریب همبستگی بین مراحل ۸۹۹/۰ محاسبه شده است که از ثبات نسبتاً بالای تحقیق و قابل مقایسه بودن شعبات موجود حکایت دارد .

ضمناً جهت سنجش میزان اهمیت هر ورودی یا خروجی برای هر شعبه تک تک ورودیها و خروجیها را از مدلها حذف و آنها را دوباره حل نموده ایم . نتایج بیانگر میزان اهمیت هر ورودی یا خروجی در بدست آوردن اندازه کارایی شعبه مورد نظر می باشد . بدین معنی که کارایی برای واحدی اگر با حذف عامل خروجی کاهش یافته باشد ، نشاندهنده آن است که واحد مذکور در تولید خروجی فوق موفق عمل نموده است و بالعکس . همچنین اگر اندازه کارایی شعبه ای با حذف یک عامل ورودی کاهش چشمگیری داشته باشد ، تعیین کننده این موضوع است که این شعبه نسبت به سایر شعب استفاده بهینه تری از ورودی مذکور داشته است .

بطور مثال در مدل BCC  ، حذف عامل تعداد پرسنل باعث کاهش بسیار محسوس در اندازه کارایی شعبه شماره ۷ شده است که این موضوع بیانگر این مطلب می باشد که شعبه مذکور از عامل تعداد پرسنل نسبت به سایر شعب استفاده بهینه تری نموده است . همچنین در همین شعبه با حذف عامل تسهیلات اعطا شده و نیز تعداد خدمات بانکی ارائه شده ، اندازه کارایی کاهش یافته است که نشاندهنده آن است که شعبه مذکور در اعطای تسهیلات به مشتریان و یا تعداد خدمات بانکی ارائه شده نسبتاً موفق عمل نموده است .

تحلیل فوق را می توان برای تک تک شعب و نیز مقایسه هر شعبه با سایر شعبات نیز بکار برد .

واژه های کلیدی: سنجش کارایی، کارآیی فنی، رویکرد تحلیل پوششی داده ها، کارایی مقیاس،

فهرست مطالب

فصل اول   ۱
کلیات تحقیق   ۱
۱-۱ مقدمه   ۲
۲-۱ بیان مسأله   ۳
۳-۱ پیشینه تحقیق   ۵
۴-۱ اهمیت و ضرورت تحقیق   ۸
۵-۱ اهداف تحقیق   ۸
۱-۵-۱ سنجش کارایی بانک تجاری   ۸
۲-۵-۱ الگوبرداری از واحدهای کارا جهت کارا نمودن واحدهای غیر کارا   ۹
۶-۱ سؤالات تحقیق   ۹
۷-۱ شرح واژه ها و اصطلاحات بکار رفته در تحقیق   ۹
فصل دوم   ۱۱
مروری بر ادبیات تحقیق   ۱۱
۱-۲ کارایی   ۱۲
۱-۱-۲ تعریف کارایی   ۱۲
۲-۱-۲ معیارهای کارایی   ۱۳
۳-۱-۲ انواع کارایی   ۱۴
۱-۳-۱-۲ کارایی فنی   ۱۴
۲-۳-۱-۲ کارایی تخصیصی   ۱۵
۳-۳-۱-۲ کارایی اقتصادی (کلی )   ۱۶
۴-۳-۱-۲ کارایی دینامیک   ۱۶
۵-۳-۱-۲ کارایی مقیاس   ۱۷
۴-۱-۲ تابع تولید   ۱۸
۵-۱-۲ مرز تولید   ۱۸
۶-۱-۲ مجموعه امکان تولید   ۲۰
۷-۱-۲ روشهای مختلف اندازه گیری کارایی   ۲۲
۱-۷-۱-۲ روشهای پارامتری   ۲۲
۲-۷-۱-۲ روشهای غیر پارامتری   ۲۳
۲-۲ تحلیل پوششی داده ها   ۲۵
۱-۲-۲ ویژگیهای تحلیل پوششی داده ها   ۲۷
۱-۱-۲-۲ ارزیابی توأم مجموعه عوامل   ۲۷
۲-۱-۲-۲ ارزیابی واقع بینانه   ۲۷
۳-۱-۲-۲ عدم نیاز به اوزان از قبل تعیین شده   ۲۷
۴-۱-۲-۲ خاصیت جبرانی بودن   ۲۹
۵-۱-۲-۲ ارزیابی با گرایش مرزی بجای گرایشهای مرکزی   ۲۹
۶-۱-۲-۲ تصویر نمودن بهترین وضعیت عملکردی بجای وضعیت مطلوب   ۲۹
۷-۱-۲-۲ استاندارد سازی   ۲۹
۸-۱-۲-۲ رتبه بندی واحدهای تصمیم گیرنده   ۳۰
۹-۱-۲-۲ ارائه واحدهای الگو و راهکارهای بهبود عملکرد   ۳۰
۱۰-۱-۲-۲ ارائه واحدهایی با بیشترین اندازه مقیاس بهره وری و تخمین بازده به مقیاس   ۳۰
۱۱-۱-۲-۲ تعیین تراکم و میزان آن در نهاده ها   ۳۲
۱۲-۱-۲-۲ ارائه راهکارهای توسعه ای شامل انقباض و انبساط واحد ها   ۳۲
۱۳-۱-۲-۲ تخصیص بهینه منابع   ۳۲
۱۴-۱-۲-۲ تعیین پتانسیلهای عملکردی ( کاربردی )   ۳۳
۱۵-۱-۲-۲ تحلیل حساسیت نهاده ها و ستانده ها   ۳۳
۲-۲-۲ انواع مدلهای تحلیل پوششی داده ها   ۳۴
۱-۲-۲-۲ مدل CCR   ۳۴
۱-۱-۲-۲-۲ مدل مضربی CCR ورودی محور   ۳۶
۲-۱-۲-۲-۲ مدل پوششی CCR ورودی محور   ۳۷
۳-۱-۲-۲-۲ مدلهای CCR خروجی محور   ۳۸
۲-۲-۲-۲ مدل BCC   ۴۰
۱-۲-۲-۲-۲ مدل مضربی BCC ورودی محور   ۴۱
۲-۲-۲-۲-۲ مدل پوششی BCC ورودی محور   ۴۱
۳-۲-۲-۲-۲ مدل BCC خروجی محور   ۴۲
۳-۲-۲-۲ مدل جمعی   ۴۳
۴-۲-۲-۲ مدل رتبه بندی کامل اندرسن و پیترسن   ۴۳
۱-۴-۲-۲-۲ رتبه بندی واحدهای کارا تحت شرایط غیر عملی   ۴۴
۵-۲-۲-۲ مدل درجه بندی   ۴۹
۳-۲-۲ مفهوم قیمت سایه ای در DEA   ۵۰
۴-۲-۲ مجموعه مرجع   ۵۰
۵-۲-۲ انتخاب ورودیها و خروجیها درتحلیل پوششی داده ها   ۵۰
۶-۲-۲ تعیین میزان   در مدلهای اصلاح شده تحلیل پوششی داده ها   ۵۱
۷-۲-۲ محدودیت ورودی و خروجی ها در تحلیل پوششی داده ها   ۵۲
۸-۲-۲ بازده به مقیاس و انواع آن   ۵۳
۳-۲ بانک و بانکداری   ۵۵
۱-۳-۲ بانک تجاری   ۵۶
۱-۱-۳-۲ وظایف و عملیات بانک تجاری   ۵۷
۴-۲ سوابق مطالعاتی   ۵۹
فصل سوم   ۶۷
روش تحقیق   ۶۷
۱-۳ مقدمه   ۶۸
۲-۳ انتخاب مدل تحقیق   ۶۸
۳-۳ انتخاب متغیرهای ورودی و خروجی   ۷۰
۴-۳ روش تحقیق   ۷۲
۵-۳ قلمرو زمانی و مکانی تحقیق   ۷۲
۶-۳ ابزار گردآوری داده ها   ۷۲
۷-۳ روشهای تجزیه و تحلیل داده ها   ۷۲
۸-۳ اعتبار و روایی ابزار مورد استفاده   ۷۳
فصل چهارم   ۷۴
تجزیه و تحلیل داده ها   ۷۴
۱-۴ مقدمه   ۷۵
۲-۴ سؤالات تحقیق   ۷۶
۱-۲-۴ سؤال ۱و۲ تحقیق :   ۷۶
شاخصهای ورودی و خروجی بانک تجاری مذکور کدامند ؟   ۷۶
۲-۲-۴ سؤال ۳و۴ تحقیق :   ۷۹
شعب کارا و غیر کارای بانک تجاری مذکور کدام است ؟   ۷۹
اندازه کارایی هر شعبه چقدر می باشد ؟   ۷۹
۳-۲-۴ سؤال ۵ :   ۸۲
رتبه بندی هر شعبه چگونه است ؟   ۸۲
۴-۲-۴ سؤال ۶ و ۷ تحقیق:   ۸۴
۵-۲-۴ سؤال ۸ تحقیق :   ۹۳
۳-۴ تحلیل حساسیت نتایج تحقیق   ۹۸
۱-۳-۴ تعیین ثبات تحقیق   ۹۸
۲-۳-۴ تعیین میزان اهمیت عوامل ورودی یا خروجی   ۱۰۱
فصل پنجم   ۱۰۴
نتیجه گیری و پیشنهادات   ۱۰۴
۱-۵ خلاصه تحقیق   ۱۰۵
۲-۵ پیشنهاد ها   ۱۰۷
۱-۲-۵ پیشنهاد به کارشناسان و برنامه ریزان بانک   ۱۰۷
۲-۲-۵ پیشنهاد به محققان آتی   ۱۰۷
۳-۵ محدودیتهای تحقیق   ۱۰۸
فهرست منابع   ۱۰۹
فهرست منابع فارسی :   ۱۰۹
فهرست منابع غیر فارسی :   ۱۱۱

فهرست منابع

 فهرست منابع فارسی :

مهرگان ، م . ۱۳۸۳ . مدلهای کمی در ارزیابی عملکرد سازمانها ( تحلیل پوششی داده ها ) . انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران

زمانی فراهانی ، م . ۱۳۸۳ . پول ، ارز و بانکداری . انتشارات ترمه

ربیعی رودسری ، م . چاپ دوم ۱۳۸۱ . بانک و بانکداری در ایران . دفتر پژوهشهای فرهنگی

سرلک ، ا . ۱۳۸۱ . پول ، ارز و بانکداری . نور علم همدان

موسویان ، س . ۱۳۷۸ . بانکداری اسلامی . مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی

والی نژاد ، م . ۱۳۸۱ . بانکداری ؛ پیدایش و روند تکوین بانک و فعالیتهای بانکی . فصلنامه بانک صادرات ایران شماره ۲۲

شباهنگ ، ر . تابستان و پاییز ۱۳۷۷ . سنجش کارایی در بانکهای تجاری و ارتباط آن با ابعاد سازمانی و مالی . اقتصاد و مدیریت

فرضی پور صائن ، ر . معماریانی ، ع . حسین زاده لطفی ، ف . پاییز و زمستان ۱۳۸۱ . تعیین کارایی نسبی واحدهای تصمیم گیری تا حدی نامتجانس با DEA . اقتصاد و مدیریت شماره ۵۴

دادگر ، ی . ۱۳۸۰ . اقتصاد بخش عمومی . انتشارات دانشگاه مفید

نادری کزج ، م . ۱۳۸۲ . بررسی کارایی بانکداری بدون ربا در کشورهای مختلف ( بحرین – اردن – ایران – قطر و … ) با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها . پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه تربیت مدرس

آقایی ، ک . ۱۳۸۲ . اندازه گیری بهره وری و کارایی تولید فولاد : مورد صنعت ایران و سوئد . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان

هادی وینچه ، ع . ۱۳۷۸ . مقایسه ساختاری تحلیل پوششی داده ها و برنامه ریزی خطی چند هدفی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم

اسدی ، ب . ۱۳۷۸ . تحلیل حساسیت در مدلهای DEA تغییرات توأم در داده ها . پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشکده علوم ریاضی و کامپیوتر دانشگاه تربیت معلم

علیزاد صانع ، ن . ۱۳۷۸ . ارزیابی کارایی سیستم بانکی با استفاده از متدولوژی DEA مورد پژوهی شعب بانک صادرات ایران . پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد دانشگاه الزهرا

پرند ، ک . ۱۳۷۷ . مدلهای تحلیل پوششی داده ها و روابط آنها ، بررسی رویدادهای غیر قابل کنترل . پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشکده علوم پایه دانشگاه تربیت مدرس

فروغی ، ع . ۱۳۷۶ . تحلیل پوششی داده ها و تصمیم گیری چند معیاره . پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه تربیت معلم

زارع پور ، ج . ۱۳۸۲ . طراحی مدل سنجش کارایی با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها با ترکیب برنامه ریزی آرمانی جهت سنجش کارایی شعب مؤسسه قرض الحسنه بسیجیان در استان مازندران . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی

آرمان ، م . ۱۳۸۳ . ارزیابی کارایی شعب بانک کشاورزی استان اصفهان با رویکرد تحلیل پوششی
داده های فازی . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی

غلامرضایی ، د . ۱۳۸۳ . طراحی مدل ریاضی DEA فازی برای رتبه بندی استانهای کشور . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس

معینی ، م . ۱۳۸۱ . مدلهای شبه تحلیل پوششی داده ها برای ارزیابی کارایی واحدهای خاص وابسته بهم . پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشکده علوم ریاضی و کامپیوتر دانشگاه امیرکبیر

معین الدینی ، پ . هاشمی ، س . ۱۳۸۲ . ارزیابی واحدهای اجرایی گمرک ج . ا . ایران از طریق روش تحلیل پوششی داده ها . پایان نامه کارشناسی ارشد . سازمان مدیریت صنعتی

قدوسی شهرضایی ، ح . ۱۳۸۰ . بهبود عملکرد شبکه های آبیاری با انجام تحلیل حساسیت در مدلهای تحلیل پوششی داده ها DEA .پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس

مقیسه ، ع . ۱۳۷۷ . بازده به مقیاس در تحلیل پوششی داده ها . پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه تربیت مدرس

محرابیان ، س . ۱۳۷۸ . مفاهیم محاسباتی در تحلیل پوششی داده ها . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم ریاضی و کامپیوتر دانشگاه تربیت معلم

موتمنی ، ع . ۱۳۸۱ . طراحی مدل پویای بهره وری با رویکرد تحلیل پوششی داده ها ( DEA ) . رساله دکترای دانشگاه تربیت مدرس

حیدری ، ک . ۱۳۷۹ . ارزیابی کارایی نیروگاههای تولید برق کشور به روش تحلیل پوششی
داده ها . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی

صالحی طالشی ، ا . ۱۳۷۸ . ارزیابی عملکرد بهره برداری از شبکه آبیاری به روش تحلیل پوششی داده ها . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس

علیرضایی ، م . ۱۳۷۴ . ارزیابی اریب در تحلیل پوششی داده ها . رساله دکترای دانشگاه تربیت معلم

فتاحی ، ا . ۱۳۸۰ . ارزیابی عملکرد دانشکده های دانشگاه علم و صنعت ایران . پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران

حاجی بنده ، ع . خورشیدی ، احمد . ۱۳۸۱ . ارزیابی و ارتقای عملکرد شرکتهای توزیع برق ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد سازمان مدیریت صنعتی

میر خانی ، خ . آل آقا ، م . ۱۳۷۹ . ارزیابی کارایی واحدهای خدمات پس از فروش ( مورد شرکت ایران خودرو ) . پایان نامه کارشناسی ارشد سازمان مدیریت صنعتی

 

 فهرست منابع غیر فارسی :

 

Bowlin ,  William ; 2002 ; Measuring  performance : An introduction to data envelopment analysis ( DEA) ; department of accounting , university of North Iowa

Berger , Allen N. ; Humphrey , David B. ; 1997 ; New approach in evaluation the performance of financial  institutions ; European Journal Of Operation Research

Charnes , A. ; Cooper, W.  ; Lewin , A.  ; Seiford , L. M. ;1995 ; Data Envelopment Analysis : Theory , Methodology and Application ; Kluwet Academic Publisher

Chen , You ; 2004 ; Rnaking efficient units in DEA ; omega 32

Chen , You ; 2005 ; Measuring Super-Efficiency in DEA in the presence of infeasibility ; European Journal Of Operation Research 161

Darret , F. Ali ; January 2002 ; Assessing cost and technical efficiency of banks in Kuwait ; annual conference in Cairo

Drake , Leigh ; Hall , Maximilian J.B. ; Simper , Richard ; 2005 ; Bank modelling methodologies : A comparative non-parametric analysis of efficiency in the Japanese banking sector ; Nottingham university business school

Heas , Dieter ; Kohler , Martin G. ; Sutter , Matthias ; 1999-2000 ; Measuring efficiency of German football team by DEA ; university of Innsbruck Australia

Havrylchyk , Olena ; 2002 ; Consolidation of the Polish banking sector : consequences for the banking institutions and public ; European university Viadrina Frankfurt

Ray , Subhush C. ; Data Envelopment Analysis Theory and Techniques for Economics and Operation Research ; 2004 ; Cambridge university press

Schlamp , Stefan ; Fecker , Lucas ; 2002 ; Data Envelopment Analysis as a tool for management consulting ; institute of Fluid Dynamics . Switzerland

Yue , Piyu ; Dietrich , Lynn ; 1992 ; Data Envelopment Analysis and commercial bank performance : A primer with application to Missouri banks ; university of Texas

۱-۱ مقدمه

در فرایند تولیدات جامعه باید عوامل و نهاده های تولیدی بصورت کارآمد تخصیص یابند تا نتیجه مطلوب حاصل شود . وجود یک نظام مالی کارآمد در هر نظام اقتصادی سالم و فعال در راستای انتقال وجوه ناشی از پس انداز به فرصتهای سرمایه گذاری،ضرورتی اجتناب ناپذیر است.(والی نژاد،۱۳۸۱، ۶۸)  بانکها به عنوان بخشی از این نظام مالی عناصری ساختاری و با اهمیت در اقتصاد هر کشوری می باشند . لذا به همان نسبت که بانکهای کارا و سالم میتوانند در جهت رشد و توسعه اقتصادی کمک نمایند ، ناسالم بودن و عملکرد بد آنها میتواند بحرانهای اقتصادی ایجاد نماید . بطور خلاصه سلامت نظام بانکی تا حد زیادی انعکاس دهنده سلامت اقتصاد یک جامعه می باشد .( شباهنگ ، ۱۳۷۷ ، ۶۴ )

از اینرو ارزیابی پیوسته و مستمر این نهاد مالی همواره مورد توجه متخصصان و بخشی از فرایند کار مدیریت این نهادها بوده است .

تکنیک تحلیل پوششی داده ها یکی از مناسبترین راهکارها برای شناخت دقیق و علمی مسایل و مشکلات سازمانی و تجزیه و تحلیل کارایی واحدهای صف و ستاد در بانکها میباشد .

کاربرد این روش تنها منحصر به تعیین کارایی واحدها نبوده ، بلکه قادر است با ارئه اطلاعات و نتایج متنوع مدیران را در تعیین اهداف و تدوین برنامه های آتی سازمان یاری دهد .

۲-۱ بیان مسأله

امروزه با وجود محیط متغیر و نیز رقبای قدرتمند یکی از دغدغه های اصلی هر مدیری اطلاع یافتن از چگونگی عملکرد درونی سازمان در کنار مطلع بودن از محیط بیرونی و وضعیت رقبا می باشد ، تا بتوان بدان وسیله نه تنها موقعیت سازمان خود را در جامعه ثبات بخشد بلکه برای ارتقاء و پیشرفت آن نیز تصمیمات درست اتخاذ نماید و در جهت گسترش بازارهای فعلی و یافتن بازارهای جدید و ورود به آنها گام بردارد .

از اینرو مطالعه سازمان و ایجاد تغییر و تحول در نظام اداری آن امری ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر
می آید . بدین منظور و برای تحقق بخشیدن به این امر محققان پیوسته به دنبال یافتن راههایی جهت ارزیابی عملکرد سازمان می باشند . سنجش کارایی یکی از راههای شناخته شده و متداول جهت این ارزیابی است . اگر سازمانها را به واحدهای تشکیل دهنده آنها تقسیم کنیم ، از مجموع سنجش کارایی هر واحد می توان به کارایی کلی یک سازمان دست یافت . همچنین واحدهای ناکارا و نقاط ضعف موجود در سازمان را شناسایی و جهت رفع آن اقدامات لازم را به عمل آورد .

بانکها و مؤسسه های مالی ، اعتباری به عنوان یکی از پراهمیت ترین بخشهای اقتصادی هر
جامعه ای به شمار می روند . این گروه از سازمانها با هدایت و سازماندهی دریافتها و پرداختها امر مبادلات تجاری و بازرگانی را تسهیل کرده و موجب گسترش بازارها و رشد و شکوفایی اقتصاد
می گردند . ( موسویان ، ۱۳۷۸ ، ۲ )

در اقتصاد ایران نیز سیستم بانکی نقش بسیار پراهمیتی را ایفا می نماید زیرا علاوه بر واسطه وجوه بودن در بازار پول ، به دلیل عدم توسعه کافی در بازار سرمایه ، نقس اساسی در تأمین مالی برنامه های میان مدت و بلندمدت اقتصادی کشور دارد . منابع مالی برای ایفای این نقش از طرف سپرده گذارانی تأمین
می گردد که اکثراً توسط بانکهای تجاری جذب شده است . این امر به نوبه خود بیانگر نقش مهم بانکهای تجاری می باشد . ( شباهنگ ، ۱۳۷۷، ۶۴ )

با توجه به اهمیت بانکهای تجاری در کشور ، بکارگیری معیارهای دقیق و علمی برای ارزیابی این نهادها امری الزامی به نظر می رسد . یکی از این معیارها ، ارزیابی کارایی میباشد که توانمندی کلی هر بانک در تبدیل داده ها به ستاده ها در مقایسه با استاندارد مشخص را تعیین می کند . برای این منظور ، می توان از سنجش کارایی شعبات یک بانک در سطوح مختلف به عملکرد کلی بانک دست یافت .

اما با توجه به عوامل بسیار زیادی که در سنجش عملکرد یک بانک مؤثر می باشد ، تعیین استاندارد مشخص برای سنجش کارایی امری بسیار مشکل است . لذا جهت رفع این مشکل امروزه متخصصان این رشته معیار نسبی کارایی را تعریف کرده اند . بدین گونه که از تحلیل عملکرد شعبات بانک می توان به سطح بهینه ای از عملکرد دست یافت که می تواند مبنایی برای سایر شعبات جهت رسیدن به سطح کارایی نسبی قرار گیرد .

روش ” تحلیل پوششی داده ها[۱] ” به عنوان یک روش علمی جهت سنجش کارایی نسبی شعبات بانک اکنون مورد توجه محققان قرار گرفته است .

این تکنیک یک روش ریاضی برای ارزیابی” واحدهای تصمیم گیرنده[۲] ” می باشد . واحد تصمیم گیرنده می تواند یک سازمان و یا یک واحد سازمانی باشد که توسط فردی بنام مدیر یا رئیس اداره می شود به شرط آنکه سازمان و یا واحد سازمانی دارای فرایند سیستمی باشد یعنی تعدادی عوامل تولید بکار گرفته شود تا تعدادی محصول به دست آید . ( غلامرضایی ، ۱۳۸۳ )

اساس روش ” تحلیل پوششی داده ها ” بر این فرض قرار دارد که اگر واحد A  بتواند خروجی بیشتری نسبت به واحد B  ولی با همان میزان ورودی ( مشابه و یکسان ) ارائه کند ، آنگاه واحد A  از B کاراتر میباشد . حال با ادغام کلیه واحدها میتوان ترکیبی از ورودی و خروجی خاص تشکیل داد که نسبت به کلیه واحدها کاراتر باشد و این واحد به عنوان واحدی مرجع جهت سنجش کارایی سایر واحدها
قرار گیرد .

در تحقیق حاضر تلاش بر این است که کارایی نسبی ۲۳ شعبه بانک تجاری در سطح شهر تهران را در سال ۱۳۸۳ با استفاده از تکنیک DEA بررسی کرده و آنها را رتبه بندی نماید . که البته به دلیل محدودیتهای موجود در مورد محرمانه بودن داده ها ، نام و مشخصات شعبات مذکور در این
پایان نامه محفوظ می ماند . سپس با توجه به تحلیل حساسیت داده های موجود راههای مناسب برای ساختن حالات بهینه پیشنهاد میگردد .

۳-۱ پیشینه تحقیق

مطالعات اولیه در زمینه کارایی به دوران آدام اسمیت (۱۷۷۶) ، فردریک وینسلو تیلور (۱۸۵۰ ) تا اواخر قرن نوزدهم برمی گردد . همچنین تحقیقات قابل ملاحظه ای در مورد ساختار هزینه در صنعت بانکداری و کارایی توسط بنستون (۱۹۵۶) ، گرین بام (۱۹۶۷) ، بل و مورفی (۱۹۶۸) ، کلارک (۱۹۸۴) ، گیلیان اسمیرلوک و مارشال (۱۹۸۴) و تحقیقات جدیدتر که توسط برگر ، هانوک و هامفری (۱۹۸۷) ، مستر (۱۹۸۷) ، کولاری و زردکوهی (۱۹۸۷) ، گرابوسکی ، پاسورکا و رانگان (۱۹۹۰) ، گرابوسکی ، رانگان و رضوانیان (۱۹۹۳) انجام شده است .

تحقیقات اولیه سعی بر استفاده از مدلهای تولید کاب داگلاس و باکس کاکس[۳] در چارچوب مدلهای پارامتریک داشته است . اما فروض عدم وابستگی در بین ستانده ها و همچنین فرم توابع در نظر گرفته شده برای تولید یا هزینه ها ، تردیدهایی در نتیجه مطالعات ایجاد نمود . با بکارگیری توابع انعطاف پذیر ترانسلوگ محققان قادر گردیدند بعضی از ابهامات گذشته را جوابگو باشند . اما هنوز هم تعدادی از محققان با فروض ضمنی مبادرت به تخمین تابع تولید و هزینه نموده و از طریق روشهای پارامتریک و با مدلهای اقتصاد سنجی اندازه اقتصادی و کارایی را برای بانکها محاسبه می نمایند .

فارل نخستین کسی بود که در سال ۱۹۵۷ توسط روشهای غیرپارامتریک به تعیین کارایی پرداخت . وی اندازه گیری کارایی را بر اساس مباحث اقتصاد و تولید یک محصول با دو داده کار و سرمایه انجام داد . مدل توسعه یافته کار فارل در سال ۱۹۷۸ بصورت روش تحلیل پوششی داده ها با پایان نامه ادوارد رودز در دانشگاه کارنگی میلون با راهنمایی پروفسور کوپر ارائه شد .

روش DEA با جامعت بخشیدن به روش فارل به گونه ای که خصوصیت فرایند تولید با چند عامل تولید ( نهاده ) و چند محصول ( ستاده ) را در برمیگیرد ، در طول دو دهه اخیر توسط دانشمندان علوم تحقیق در عملیات و مدیریت مورد تأکید و بهره برداری قرار گرفته است .

در ابتدا مدلهای DEA برای ارزیابی کارایی نسبی سازمانها و مؤسسات غیر انتفاعی مانند مدارس (۱۹۸۰) ، دادگاهها (۱۹۸۲) ، ارتش(۱۹۸۲) و بیمارستانها (۱۹۸۳) استفاده گردیده است اما به مرور زمان کاربرد مدلهای DEA به منظور پوشش در سازمانها و مؤسسات غیر انتفاعی نیز تعمیم یافت .

در ایران نیز از سال ۱۳۷۳ مطالعه مدلهای DEA توسط دپارتمانهای تحقیق در عملیات مؤسسه مطالعات علوم ریاضیات آغاز شد . همچنین تعدادی مقاله و پایان نامه کارشناسی ارشد و دکترا نیز در این زمینه ارائه شده است که تعدادی از آنها به شرح زیر میباشد:

پایان نامه دکترای محمود رضا علیرضایی در سال ۱۳۷۴ به راهنمایی غلامرضا جهانشاهلو در دانشگاه تربیت معلم تهران تحت عنوان ” ارزیابی اریب کارایی در تحلیل پوششی داده ها ”

در این پایان نامه به وجود و تحلیل یکی از مفاهیم مهم در روش DEA  به نام اریب کارایی می پردازد . در این تحلیل با نمونه گیری از مجموعه داده های حقیقی روی ۱۲۸۲ شعبه یک بانک بزرگ کانادا و اعمال روش تحلیل پوششی داده ها مشخص شد که تقریباً در تمام مطالعات قبلی DEA  این انحراف بطور جدی وجود داشته است .

پایان نامه کارشناسی ارشد بابک اسدی در سال ۱۳۷۸ به راهنمایی غلامرضا جهانشاهلو در دانشکده علوم ریاضی و کامپیوتر دانشگاه تربیت معلم تحت عنوان ” تحلیل حساسیت در مدلهای DEA تغییرات توأم در داده ها ”

در این پایان نامه محقق قضیه ای را مطرح کرده است که یک تناظر یک به یک بین جوابهای شدنی و بهینه از یک مدل با ماهیت ورودی به یک مدل با ماهیت خروجی را بیان می کند . بدین صورت که در یک مدل ، ستون متناظر با واحد مورد ارزیابی از محدودیتهای آن حذف و در در نهایت مدلی بدست
می آید که مدل تعدیل یافتهDEA   نامیده شده است . سپس تحلیل حساسیت DMU مورد ارزیابی را در نظر گرفته ، بطوریکه افزایش هر خروجی و کاهش هر ورودی کارایی DMU  مورد ارزیابی را نقض نکند . و در آخر با توجه به مقدار بهینه مدل تعدیل یافته یک کران بالا و یک کران پایین برای تغییر ورودیها و خروجیها از همه DMU  ها پیدا کرده ، بطوریکه واحد مورد ارزیابی کارا باقی بماند .

پایان نامه کارشناسی ارشد محمود نادری کزج در سال ۱۳۸۲ به راهنمایی حسین صادقی در دانشگاه تربیت مدرس تحت عنوان ” بررسی کارایی بانکداری بدون ربا در کشورهای مختلف
( بحرین ، اردن ، ایران ، قطر و …. ) با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها ”

در این پایان نامه در درجه اول کارایی بانکهای غیر ربوی با همدیگر مقایسه شده و کاراترین  آنها معرفی گردیده ، همچنین محقق به مقایسه بانکهای غیر ربوی با بانکهای ربوی در سطح جهان پرداخته است . در قسمت پایانی تحقیق نیز کارایی ۴۱ بانک در سال ۲۰۰۰ و ۴۶ بانک در سال ۲۰۰۱ با استفاده از ۴ مدل BCC  ، CCR  ، CCR-BCC  ، BCC-CCR  محاسبه و بانکهای کارا معرفی گردیده است . همچنین ۴۶ بانک غیر ربوی و ۶۴ بانک ربوی در سال ۲۰۰۱ را با استفاده از مدل CCR مقایسه نموده و به این نتیجه رسیده است که کارایی بانکهای غیر ربوی بحرین و قطر و بطور کلی کارایی بانکهای غیر ربوی که در شرایط رقابتی در کنار بانکهای ربوی فعالیت می کنند بالاتر از کارایی بانکهایی است که تحت لوای نظام بانکداری غیر ربوی در ایران ، سودان و پاکستان به فعالیت خود ادامه می دهند . نتیجه دیگری که محقق در پایان نامه فوق به آن پرداخته این است که در کل کارایی بانکهای غیر ربوی پایین تر از کارایی بانکهای ربوی در سطح جهان میباشد .

پایان نامه کارشناسی ارشد محمد حسین آرمان در سال ۱۳۸۳ به راهنمایی لعیا الفت در دانشگاه علامه طباطبایی تحت عنوان ” ارزیابی کارایی شعب بانک کشاورزی استان اصفهان با رویکرد تحلیل پوششی داده های فازی ”

در پژوهش فوق محقق با استفاده از مفاهیم و اوزان فازی در سنجش اندازه کارایی و محدود نمودن اوزان ورودیها و خروجیها به سنجش کارایی نسبی ۳۴ شعبه بانک کشاورزی در سطح استان اصفهان پرداخته است و از این طریق به رفع محدودیتها و اشکالات موجود در مدلهای DEA کلاسیک پرداخته است و در آخر رتبه بندیهایی را با توجه به مدلهای کلاسیک و همچنین DEA  فازی ارائه داده است .

پایان نامه کارشناسی ارشد جواد زارع پور در سال ۱۳۸۲ به راهنمایی محمد رضا مهرگان در دانشگاه علامه طباطبایی تحت عنوان ” طراحی مدل سنجش کارایی با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها با ترکیب برنامه ریزی آرمانی جهت سنجش کارایی شعب مؤسسه قرض الحسنه بسیجیان در استان مازندران ”

در پژوهش فوق جهت رفع اشکالات موجود در DEA کلاسیک از روش ترکیبی تحلیل پوششی داده ها و برنامه ریزی آرمانی استفاده شده است و با تعریف آرمان و ساختن سه تابع هدف در مدل از بروز این مشکل جلوگیری کرده و بیان می کند که هر واحد دارای d ( که معرف میزان انحراف از کارایی ۱۰۰% می باشد ) کمتر باشد ، کاراتر است .

لازم به ذکر است که شرح کاملتری از پژوهشهای صورت گرفته در این زمینه در فصل دوم آورده شده است .

 

۴-۱ اهمیت و ضرورت تحقیق

امروزه ایجاد تغییر و تحول در نظام اداری امری ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد . به عبارت دیگر هنگامی که در یک سازمان تحول و بهبودی ایجاد نمی شود ، در اولین مرحله باید به نظام سنجش عملکرد آن توجه نمود . بنابراین لازمه تغییر و تحول در بانکها و ارتقای کارایی و اثربخشی آنها ، ارزیابی دقیق عملکردشان می باشد .

بر اساس نتایج این تحقیق مدیران بانک مذکور با اطلاع از میزان کارایی نسبی شعب منتخب میتوانند با الگوبرداری از شعب کارا برای افزایش کارایی شعب ناکارا برنامه ریزی کنند و با تغییر در متغیرهای مربوطه ، به ارتقای عملکرد شعب کمک نمایند .

همچنین به علت وجود رقابت بالنسبه شدید کنونی بین بانکها و لزوم حفظ و یا ارتقای مستمر کارایی جهت جلوگیری از افت کمی و یا کیفی خدمات در مقایسه با سایر رقبا و خارج نشدن از گردونه رقابت مطالعه کارایی شعب امری ضروری به نظر می رسد .

 

۵-۱ اهداف تحقیق

اهداف عمده ای که در این تحقیق دنبال می شود عبارت است از :

۱-۵-۱ سنجش کارایی بانک تجاری

          ۱- سنجش کارایی شعب منتخب بانک تجاری جهت مشخص نمودن واحدهای
کارا از واحدهای ناکارا .

۲- تعیین اندازه کارایی هر یک از شعب و رتبه بندی آنها از لحاظ کارایی .

۳- مشخص نمودن رتبه واحدهای کارا که روی مرز کارا قرار دارند .

۲-۵-۱ الگوبرداری از واحدهای کارا جهت کارا نمودن واحدهای غیر کارا

۱- بررسی عوامل ناکارایی در واحدهای غیر کارا و یا به عبارت بهتر تعیین ورودیهایی که هرشعبه بیش از اندازه مورد استفاده قرار داده است و همچنین تعیین خروجیهایی که هر شعبه کمتر از واحدهای مرجع خود تولید کرده است .

۲- بوجود آوردن امکان مقایسه نسبی بین واحدهای کارا و واحدهای غیر کارا از طریق تعیین
واحدهای کارا به عنوان مبنایی جهت الگوبرداری[۴] .

۶-۱ سؤالات تحقیق

در این پژوهش ، به دلیل ماهیت موضوع مورد تحقیق ، بجای فرضیه از سؤالات تحقیق به شرح زیر استفاده شده است :

۱- شاخصهای ورودی بانک تجاری مذکور کدام است ؟

۲- شاخصهای خروجی بانک تجاری مذکور کدام است ؟

۳- شعب کارا و غیر کارای بانک تجاری مذکور کدام است؟

۴- اندازه کارایی هر یک از شعب با توجه به تکنیک DEA  چقدر می باشد؟

۵- رتبه بندی شعب چگونه است؟

۶- هر شعبه از کدام ورودی استفاده بهتر کرده و از کدام ورودی استفاده بیش از حد داشته است ؟

۷- کدام خروجی هر شعبه در حد مطلوب و کدام خروجی کمتر از حد مطلوب بدست آمده است ؟

۸- چگونه میتوان شعب ناکارا را به شعب کارا تبدیل نمود ؟

 

۷-۱ شرح واژه ها و اصطلاحات بکار رفته در تحقیق

 

۱- کارایی فنی : عبارت است از حداکثر تولید ممکن که می توان از مقدار مشخصی از عوامل تولید بدست آورد . در این نوع کارایی تنها رسیدن به استفاده از همه منابع اهمیت دارد . به بیان دیگر شرط کارآمد فنی بودن یک سازمان این است که در آن اتلاف منابع وجود نداشته باشد .( دادگر ، ۱۳۸۰ ، ۲۹)

۲- رویکرد تحلیل پوششی داده ها : تحلیل پوششی داده ها یک روش برنامه ریزی ناپارامتریک جهت سنجش کارایی واحدهای تصمیم گیرنده می باشد .( Ray , 2004 , 1)

۳- کارایی مقیاس : حاصل نسبت   می باشد و نشاندهنده تأثیر اندازه سازمان در میزان کارایی آن است . ( Heas et al , 1999-2000 , 7 )

۴- بازده به مقیاس : بازده به مقیاس مفهومی اقتصادی است که نشاندهنده میزان ستانده های قابل حصول از تغییر نهاده ها یا مضربی از آنها می باشد . ( موتمنی ، ۱۳۸۱ ، ۱۰۱ )

مروری بر ادبیات تحقیق

 ۱-۲ کارایی

واژه لغوی کارایی[۵] به معنی « به منصه ظهور رسیدن » است . شاید بتوان گفت از لحاظ تاریخی کارایی صفت کار یا عملی است که در طی آن پاره ای استعدادهای بالقوه به بالفعل تبدیل می شده اند . تاریخ و نحوه ورود این لغت به قلمرو ادبیات اقتصاد چندان روشن نیست . اما میتوان حدس زد حداقل از زمان
آدام اسمیت مفهوم کارایی به نحوی از انحاء یکی از دلمشغولیهای اقتصاددانان بوده است .

 

۱-۱-۲ تعریف کارایی

کارایی عبارت است از نسبت ستانده به منابع مصرف شده و عملیات کارا عملیاتی است که با استفاده از روشهای بهینه حداکثر بازده را با صرف حداقل منابع تأمین کند .

علاوه بر تعریف فوق در کتابها ، نشریه ها و مقاله های موجود تعریفهای متعددی از کارایی ارائه شده است . طبق این تعریفها کارایی عبارت است از :

دستیابی به هدفها با حداقل هزینه ممکن .

چگونگی رسیدن به هدفها از طریق بکار گرفتن شیوه هایی که از حداقل امکانات ، حداکثر بازده را بدست آورد .

انجام کارها به خوبی و به نحو شایسته .

حداکثر بازده برای داده معین .

افزایش تولید محصول با داده های ثابت .

بازدهی زیاد در مقابل منابع اندک . ( کیا ، ۱۳۶۶ ، ۳۲ )

استفاده بهینه از منابع در دسترس . ( دادگر ، ۱۳۸۰ ، ۲۹ )

نسبت ستانده ها به داده ها در مقایسه با یک استاندارد مشخص .

اما در این تحقیق با توجه به خدماتی بودن بانکها و همچنین اهداف محاسباتی ، کارایی به شرح ذیل تعریف گردیده است :

« نسبت حداقل هزینه ممکن به هزینه تحقق یافته برای ارائه میزان مشخصی ستانده در مقایسه با واحدهای مشابه در آن صنعت .»( شباهنگ ، ۱۳۷۷ ، ۴۹ )

 

۲-۱-۲ معیارهای کارایی

در بیشتر مواقع معیارهایی برای اندازه گیری کارایی وجود ندارد و حتی در جایی که این معیارها وجود داشته باشد ، محققان باید خودشان را در مربوط بودن معیارها قانع کنند ، بنابراین آنها باید به کمک مدیریت و سایر متخصصان مربوطه معیارهای مزبور را تدوین نمایند . برخی از منابع پذیرفته شده برای تدوین معیارهای اندازه گیری کارایی عبارتند از :

۱ . مقایسه سازمانهای مشابه :

محقق در خلال بررسی باید اندازه گیری های کارایی در سایر سازمانها مشابه را نیز
درنظر بگیرد.

مقایسه داخلی :

واقعیترین راه اندازه گیری کارایی مقایسه دو واحد از یک سازمان است . شاخصهای عملکرد
ممکن است نسبت هزینه های اداری به هزینه های عملیاتی ، نسبت اضافه کارهای پرداختی به جمع حقوق و دستمزد در زمان تلف شده کارگر و ماشین آلات در دو کارگاه و هزینه های
تعمیر وسایل نقلیه موجود در دو ایستگاه حمل و نقل و نظایر آن باشد .

مقایسه با بخش خصوصی :

در مواقعی که بخش خصوصی خدمات مشابهی را ارائه می دهد مقایسه عملکرد بخش عمومی با
بخش خصوصی ممکن است مفید باشد .

عملکرد گذشته :

معتبرترین راه اندازه گیری کارایی ، مقایسه عملکرد جاری با گذشته است . اما باید دقت کرد
که مقایسه سطحی ممکن است غیر واقعی و گمراه کننده باشد .

هدفهای برنامه ریزی شده :

منبع دیگر اندازه گیری کارایی ، هدفهای برنامه ریزی شده مدیریت و مقایسه آن با عملکرد
جاری و بررسی چگونگی و میزان دستیابی به هدفهای مربوطه میباشد .

 

۳-۱-۲ انواع کارایی

اندازه گیری جدید کارایی بر اساس شناسه های کارایی نئوکلاسیک شامل کارایی فنی ، تخصیص و کارایی اقتصادی است . فارل[۶] که از پیشتازان این جرگه میباشد ، کارایی یک واحد تولید را به دو مؤلفه تفکیک نمود : کارایی فنی ، که توانایی بنگاه در رسیدن به حداکثر تولید از یک مجموعه نهاده مفروض را نشان می دهد و کارایی تخصیص که نشان از استفاده مناسب و بهینه از نهاده ها را در صورت داشتن قیمت ها و فن آوری تولید دارد . (آقایی ، ۱۳۸۲ )

 

۱-۳-۱-۲ کارایی فنی

کارایی فنی[۷] عبارت است از : « حداکثر تولید ممکن که میتوان از مقدار مشخصی از عوامل تولید بدست آورد .» این عبارت به معنی جلوگیری از اتلاف آشکار منابع می باشد . فارل کارایی تکنیکی را « توانایی یک واحد تولیدی برای رسیدن به حداکثر تولید با استفاده از مجموعه ثابتی از منابع موجود » میداند . پس ناکارایی زمانی بوجود می آید که همان ستاده با میزان کمتری نهاده بتواند تولید شود . ناکارایی تکنیکی معرف کارکردهای ضعیف صنایع میباشد . بنابراین یک واحد دارای کارایی تکنیکی ( فنی ) است که از مجموعه منابع خود حداکثر میزان تولید را ارائه کند .

منحنی زیر یک منحنی تولید یکسان میباشد که نقطه B نقطه تولیدی است و نقطه P نقطه ای است که شرکت هزینه میکند .

لازم به توضیح است نقطه ای دارای بیشترین کارایی میباشد که نقطه تلاقی منحنی های هزینه یکسان باشد . در اینجاست که تولید بهینه میگردد .( زارع پور ، ۱۳۸۲ )

اکثر مطالعاتی که قبل از دهه پنجاه میلادی انجام شده است بر مبنای این نوع کارایی بوده است . در کارایی فنی تنها استفاده کامل از همه منابع اهمیت دارد ، به بیان دیگر شرط کارآمد فنی بودن یک سازمان این است که اتلاف منابع نداشته باشد و از همه منابع استفاده شده باشد . ( نادری کزج ،۱۳۸۲)

 

۲-۳-۱-۲ کارایی تخصیصی

کارایی تخصیصی[۸] منعکس کننده توانایی یک بنگاه برای استفاده از ورودی ها در نسبت بهینه با توجه به قیمت و تکنولوژی  است . (مهرگان ، ۱۳۸۳ ، ۲۶ )

به عبارت دیگر کارایی تخصیص بر تولید بهترین ترکیب کالا با استفاده از کم هزینه ترین ترکیب
نهاده ها دلالت دارد . فارل کارایی تخصیص را نمایانگر میزان توانایی واحد تولیدی در تخصیص بهینه منابع بین محصولات مختلف بر اساس ارزش تولید نهایی منابع و قیمت محصولات می داند و کارایی تخصیص زمانی حاصل می گردد که حاشیه سود اجتماعی کالا با هزینه نهایی اجتماع آن برابر گردد .
بنابراین کارایی تخصیص بیان می کند که آیا ترکیب منابع ( ورودی ها ) برای تولید ، منطقی می باشد
یا خیر ؟ ( زارع پور ، ۱۳۸۲ )

 

۳-۳-۱-۲ کارایی اقتصادی (کلی )

این نوع از کارایی ، حاصل کارایی فنی و کارایی نخصیص است و معمولاً از حاصلضرب کارایی فنی در کارایی تخصیصی حاصل می شود . طبق تعریف ، کارایی اقتصادی را توانایی بنگاه در بدست آوردن حداکثر سود ممکن با توجه به قیمت و سطوح نهاده ها می دانند و در حقیقت کارایی اقتصادی در صورتی تحقق میابد که علاوه بر عدم اتلاف منابع ، بهترین استفاده از آنها صورت گیرد که این امر معمولاً مستلزم انتخاب ترکیبی از نهاده هاست که کمترین هزینه را در بر داشته باشد .( نادری کزج ، ۱۳۸۲ )

کارایی تخصیصی * کارایی فنی = کارایی اقتصادی

و طبق شکل ۲-۲ این کارایی عبارت است از :

= کارایی اقتصادی

 

۴-۳-۱-۲ کارایی دینامیک

این کارایی زمانی بدست می آید که بنگاهها تکنولوژی جدید و روشهای جدید یا فرایندهای
نو را بسرعت در بنگاه پیاده سازی نمایند . می توان گفت که در شرایط رقابت کامل که خود به خود کارایی تکنیکی و تخصیصی را فراهم میکند ، عملاً بنگاهها ناگزیرند در جهت کارایی دینامیک[۹] حرکت نمایند .

 

۵-۳-۱-۲ کارایی مقیاس

در متدولوژی تحلیل پوششی داده ها کارایی دیگری به عنوان کارایی مقیاس[۱۰] مطرح میشود که عبارت است از : کارا کردن در اندازه مقیاس که برای آن ترکیب از نهاده ها و ستاده ها به شرط حصول کارایی تکنیکی ، متوسط بهره وری ماکزیمم شود .

کارایی مقیاس بیان می کند که اندازه سازمان چه تأثیری روی کارایی دارد . بطوریکه در حالت بازده به مقیاس ثابت اندازه سازمان بر کارایی تأثیری ندارد اما در حالت بازده متغیر نسبت به مقیاس این اندازه نیز بر کارایی تأثیر دارد . ( Heas et al , 2000 )

۴-۱-۲ تابع تولید

[۱]. DEA

[۲]. DMU_s

[۳]. BOX-COX

[۴]. Benchmarking

[۵] . Efficiency

[۶] . Farrel , 1957

[۷] . Technical Efficiency

[۸]. Allocative Efficiency

[۹]. Dynamic Efficiency

[۱۰]. Scale  Efficiency

 

100,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .