عنوان :

تحقیق شناخت ملاک های موجود و مطلوب انتخاب سردبیران گروه های داخلی خبری ایرنا

تعداد صفحات :۲۱۲

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

    سازمان وسایل ارتباط جمعی با توجه به نیاز بشر به کسب اخبار و آگاهی های روز جهان در حداقل زمان و ارزشگذاری خبر در گذر ثانیه ها به وجود آمده و گسترش یافته است . بدون تشکیلات منظم و سلسله مراتب و تقسیم وظایف ، هیچ وسیله ارتباط جمعی نمی تواند به کار بپردازد و در عرصه رقابت سالم خبری موفق شود. آنچه به عنوان “ویراستاری و مدیریت اخبار” مورد بحث است ، دقیقا مربوط به حوزه وظایف مدیر تحریریه یا سردبیر رسانه خبری است.  از طرفی امروزه زمان بازتاب و انعکاس خبر بسیار کم شده است. شاید ، زمانی ، ارزش خبری یک خبر را به لحاظ زمانی تا بیست و چهار ساعت محاسبه می کردند اما امروزه ، با توجه به تعدد رسانه های مکتوب و چاپ مکرر آنها در روز و پیدایش و رشد رسانه های الکترونیکی ویژه پخش اخبار ، ارزش زمانی برخی از خبرها مانند ترور یا مرگ شخصیت های معروف ، اعلام وقوع یا پایان جنگ ، سقوط قیمت ارز ، شاید به ثانیه محدود شود، بنابراین ، کمترین تعلل و تاخیر در انعکاس سریع رویدادها به کاهش اعتبار رسانه و ادامه این روند در دراز مدت به مراجعه مخاطبان به رسانه های رقیب ، کاهش میزان آگهی ها و در نتیجه به مرگ رسانه یا حداقل به کم و بی خاصیت شدن آن منجر می شود. از دگر سو تخصصی شدن مشاغل ، بکارگیری نیروهای متخصص ، مطلع و کارآمدی را می طلبد که با استفاده از تخصص ، اطلاعات و دانش خود کار را  با صرف کمترین هزینه و با بیشترین سرعت ارایه کنند. جهان امروز ، جهان رقابت ، سرعت و انجام کارها در کمترین زمان ممکن است . حوزه اطلاع رسانی نه تنها از این امر مستثنی نیست بلکه سرعت در انتقال خبر و اطلاع رسانی یکی از ویژگی های اساسی در خبرنویسی است و حساسیت کار اطلاع رسانی ، نیاز مخاطبان به دسترسی سریع و به موقع به خبرها برای اتخاذ تصمیم درست ، افزایش تعداد رسانه ها به ویژه رسانه های جدید و قدرتمند الکترونیکی و رقابت میان آنها بر ضرورت سرعت در کار خبررسانی افزوده است. بنابر این یک سردبیر باید علاوه بر دانش و تخصص لازم ، باید چیرگی ها و مهارت های خاصی داشته باشد. ایرنا نیز به عنوان پیشکسوت خبرگزاری های ایران ،  سرعت ، دقت و صحت را در سرلوحه کار خود قرار داده است .اما سوال این است که ایرنا تا چه اندازه توانسته است با اعمال ضوابط حرفه ای در انتخاب سردبیران گروه های خبری خود به این شعار تحقق بخشد و در واقع ، ضوابط موجود  برای انتخاب سردبیران گروه های خبری در ایرنا کدامند و شکل مطلوب آن از نظر خبرنگاران هر گروه چیست ؟ بنابر آنچه بیان شد ، پژوهش حاضر با هدف پاسخگویی به این سؤال و اهداف دیگری نظیر ۱) شناخت ضوابط  موجود و مطلوب انتخاب سردبیران   گروه های خبری در ایرنا از دیدگاه خبرنگاران  ۲) تاثیر اعمال این ضوابط در تحقق شعار سرعت ، دقت و صحت ایرنا در اطلاع رسانی و  ۳ ) شناخت ضعف ها و کاستی های موجود در زمینه ضوابط تعیین سردبیران و ۴) ارایه راهکاری مناسب برای ارتقای سطح اطلاع رسانی ایرنا در جامعه آماری خبرنگاران ایرنا و در نمونه ای به حجم ۷۹ نفر که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند طراحی و اجرا شد.
پژوهش حاضر در دو سطح کتابخانه ای و میدانی انجام شده است. برای تحلیل داده ها  نیز از روش های مختلف توصیفی و استنباطی استفاده شده است. در پژوهش حاضر که به روش پیمایشی انجام شده ، جهت سنجش متغیر های مورد بررسی و بدست آوردن اطلاعات لازم از یک پرسشنامه محقق ساخته در مقیاس لیکرت که در مجموع ۳۶ مقوله- اعم از مشخصات فردی ، متغیر های مورد بررسی و  متغیر های جانبی- را مورد سنجش قرار داده در دو حیطه وضعیت موجود ( ۱۳ سؤال ) و وضعیت مطلوب(۱۸ سؤال) استفاده شده است. ضریب آلفای کرونباخ برای اعتبار یابی سؤالات وضعیت مطلوب معادل ۸۰۹/۰ و برای وضعیت موجود ۷۸۴/۰ بوده و داده های بدست آمده وارد رایانه  شده و با استفاده از نرم افزار SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و یافته های بدست آمده در ادامه آمده است.
واژه های کلیدی: وسایل ارتباطی، خبرنگاران گروه های خبری داخلی ایرنا، گرایش سیاسی، فناوری های نوین ارتباطی

فهرست مطالب

۱-۱- بیان مساله    ۲
۱-۲- اهداف تحقیق :    ۳
۱-۳ – فرضیه ها :    ۳
۱-۴ – جامعه آماری :    ۴
۱-۵ – روش تحقیق :    ۴
۱-۷ – متغیرها :    ۴
۱-۸ – تعریف مفهومی متغیرها :    ۵
۱-۹- تعریف عملیاتی متغیرها    ۷
۱-۱۰- محدودیت های پژوهش    ۹
مقدمه    ۱۰
فصل دوم    ۱۰
۲-۱- نگاهی به تعاریف ارتباط، وسایل ارتباط جمعی، ویژگی ها و وظایف    ۱۲
تعاریف ارتباط    ۱۲
انواع ارتباط    ۱۴
ارتباط جمعی یا عمومی:    ۱۶
ویژگیهای اصلی ارتباط جمعی    ۱۸
ارتباطات و نگرش    ۱۸
کارکردهای اصلی رسانههای جمعی    ۱۹
وظایف رسانههای خبری    ۲۴
۲-۲- خبر و عوامل تاثیرگذار در تولید آن    ۲۶
ارزش‌های خبری:    ۳۱
برجستگی یا معروفیت شامل شهرت و بدون شهرت.    ۳۳
منابع خبری:    ۳۸
منابع خبری رسانه‌ها:    ۳۹
اعتبار منبع خبر و تاثیرگذاری بر مخاطب    ۳۹
جامعه‌شناسی تولید خبر    ۴۰
گزینش و استحاله خبر:    ۴۲
تغییر جهت در خبر    ۴۴
۲-۳- نقش رسانهها در شکل گیری افکار عمومی    ۴۵
رسانه و فرهنگ    ۴۸
رسانهها و رفتارهای اجتماعی    ۴۹
رسانهها و کنترل اجتماعی    ۵۰
رسانهها و توسعه سیاسی    ۵۳
۲-۴-  قدرت و رسانه    ۵۴
قدرت‌های تاثیرگذار در فرآیند خبر    ۵۵
دروازه‌بانی خبر    ۵۶
نگاهی به تاریخچه تئوری دروازه بانی    ۵۶
فرایند دروازه بانی    ۵۹
عوامل موثر در توجه ارتباط گر به یک خبر:    ۶۴
گروه‌های دروازه‌بانی خبر    ۶۸
سایر عوامل تاثیرگذار بر فرآیند گزینش خبر:    ۶۹
معیار عبور خبر و مدل های دروازه بانی    ۷۱
مدیریت در دروازه بانی    ۷۶
نقش اجتماعی «دروازه بانی خبر»    ۷۷
تاکتیک‌ها و فرا تاکتیک‌ها، ابزار محتوایی دروازه بانان خبری    ۷۸
سوگیری در رسانه‌ها    ۸۰
نظریه‌های مرتبط با سوگیری    ۸۱
سوگیری اجتماعی    ۸۳
سوگیری سیاسی    ۸۴
برجسته‌سازی    ۸۵
اولویت و متغیرها در فرایند برجسته سازی    ۹۴
عوامل مؤثر بر برجسته سازی    ۹۷
۲-۵- آشنایی با آژانس‌های خبری و خبرگزاری‌ها    ۱۰۱
شکل‌گیری آژانس‌های خبری    ۱۰۱
تعریف خبرگزاری    ۱۰۳
ممیزه های خبری خبرگزاری ها    ۱۰۵
محدودیت‌های خبرگزاری‌ها    ۱۰۶
مالکیت خبرگزاری‌ها    ۱۰۶
خبرگزاریهای دولتی    ۱۰۷
مداخله دولت‌ها در خبرگزاریها    ۱۰۸
اهمیت وجود خبرگزاریهای دولتی    ۱۰۹
خبرگزاری‌ها و جهت‌گیری    ۱۰۹
سازمان وسایل ارتباط جمعی به طور اعم    ۱۱۰
سردبیری : علم و تجربه    ۱۱۴
ویراستار(سردبیر) کیست ؟    ۱۱۴
ویژگی ویراستار (سردبیر)    ۱۱۵
وظایف ویراستار(سردبیر)    ۱۱۵
ویرایش محتوا    ۱۱۶
تلفیق اخبار    ۱۱۷
بازآفرینی و تکمیل خبر    ۱۱۸
تغییر جهت در خبر    ۱۱۸
ویراستار (سردبیر) و وظایف فنی    ۱۱۹
خبرگزاریها در ایران    ۱۱۹
تاریخچه خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)    ۱۲۱
ارکان ایرنا    ۱۲۲
اهم وظایف ایرنا    ۱۲۳
ساختار تشکیلاتی ایرنا    ۱۲۳
چگونگی انتشار اخبار ایرنا    ۱۲۴
وظایف سردبیر در ایرنا    ۱۲۵
تحصیلات دانشگاهی سردبیران گروه های خبری داخلی ایرنا    ۱۲۶
۳-۱- روش پژوهش    ۱۲۸
۳-۲- جامعه آماری    ۱۲۸
۳-۳- نمونه آماری  و روش نمونه گیری    ۱۲۹
۳-۴- حجم نمونه و روش نمونه گیری    ۱۲۹
۳-۵- ابزار سنجش متغیرها    ۱۳۰
۳-۶- سنجش روایی و اعتبار  پرسشنامه    ۱۳۱
۳-۷- روایی پرسشنامه    ۱۳۱
۳-۸- اعتبار پرسشنامه    ۱۳۲
۳-۹- روش جمع آوری اطلاعات    ۱۳۲
۳-۱۰- روش تجزیه و تحلیل داده ها    ۱۳۳
مقدمه    ۱۳۵
۴-۱- تجزیه و تحلیل توصیفی    ۱۳۶
نتیجه گیری    ۱۹۸
مقدمه    ۱۹۸
۵-۱- یافته های پژوهش    ۲۰۰
پیشنهادها    ۲۰۳

فصل اول

 کلیات

-۱- بیان مساله

    تخصصی شدن مشاغل ، بکارگیری نیروهای متخصص ، مطلع و کارآمدی را می طلبد که با استفاده از تخصص ، اطلاعات و دانش خود کار را  با صرف کمترین هزینه و با بیشترین سرعت ارایه کنند. جهان امروز، جهان رقابت ، سرعت و انجام کارها در کمترین زمان ممکن است . حوزه اطلاع رسانی نه تنها از این امر مستثنی نیست بلکه سرعت در انتقال خبر و اطلاع رسانی یکی از ویژگی های اساسی در خبرنویسی است و حساسیت کار اطلاع رسانی ، نیاز مخاطبان به دسترسی سریع و به موقع به خبرها برای اتخاذ تصمیم درست ، افرایش تعداد رسانه ها به ویژه رسانه های جدید و قدرتمند الکترونیکی و رقابت میان آنها بر ضرورت سرعت در کار خبررسانی افزوده است.

    شاید، زمانی ، ارزش خبری یک خبر را به لحاظ زمانی تا بیست و چهار ساعت محاسبه می کردند اما امروزه ، با توجه به تعدد رسانه های مکتوب و چاپ مکرر آنها در روز و پیدایش و رشد رسانه های الکترونیکی ویژه پخش اخبار ، ارزش زمانی برخی از خبرها مانند ترور یا مرگ شخصیت های معروف ، اعلام وقوع یا پایان جنگ ، سقوط قیمت ارز ، شاید به ثانیه محدود شود، بنابراین ، کمترین تعلل و تاخیر در انعکاس سریع رویدادها به کاهش اعتبار رسانه و ادامه این روند در درازمدت به مراجعه مخاطبان به رسانه های رقیب ، کاهش میزان آگهی ها و در نتیجه به مرگ رسانه یا دستکم به کم و بی خاصیت شدن آن منجر می شود.

    البته به این مساله نیز باید توجه کرد که همانگونه که وجود هواپیما، تانک ، ناو و افراد انسانی به خودی خود موجب ایجاد یک نیروی نظامی کارآمد نمی شود، وجود قلم ، کاغذ، ضبط صوت ، اینترنت و نیروی انسانی به اسم خبرنگار نیز صرفا موجب تولید خبر و اطلاع رسانی نمی شود.  استفاده از دبیران و سردبیران متخصص ، آشنا به مسایل حرفه ای ، مطلع از حوزه تحت پوشش و  فناوری های ارتباطی در کنار تجهیزات و امکانات شغلی و خبرنگاران ورزیده و حرفه ای ، از جمله عوامل موثر بر انتقال سریع اخبار است .

    خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) به عنوان پیشکسوت خبرگزاری های ایران،  سرعت ، دقت و صحت را در سرلوحه کار خود قرار داده است . اما سوال این است که ایرنا تا چه اندازه توانسته است با اعمال ملاک های حرفه ای در انتخاب سردبیران گروه های خبری خود به این شعار تحقق بخشد و در واقع، ملاک های موجود  انتخاب سردبیران گروه های داخلی خبری در ایرنا کدامند و ملاک های مطلوب آن از نظر خبرنگاران هر گروه چیست ؟

۱-۲- اهداف تحقیق :

    ۱- شناخت ملاک ها ی موجود و مطلوب انتخاب سردبیران گروه های دخلی خبری ایرنا ،

    ۲- میزان اعمال این ملاک ها،

    ۳- تاثیر اعمال این ملاک ها در تحقق شعار سرعت ، دقت و صحت ایرنا در اطلاع رسانی و

   ۴- شناخت ضعف ها و کاستی های موجود در زمینه ملاک های تعیین سردبیران و ارایه راهکاری مناسب برای ارتقای سطح اطلاع رسانی ایرنا .

۱-۳ – فرضیه ها :

    ۱- به نظر می رسد از دیدگاه خبرنگاران گروه های داخلی خبری خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، داشتن تحصیلات دانشگاهی تکمیلی مرتبط، یکی از ملاک های مطلوب انتخاب سردبیران ایرنا است .

    ۲- به نظر می رسد از دیدگاه خبرنگاران گروه های داخلی خبری خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، داشتن سابقه کار حرفه ای مرتبط ، یکی از ملاک های مطلوب انتخاب سردبیران ایرنا  است.

    ۳- به نظر می رسد از دیدگاه خبرنگاران گروه های داخلی خبری خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، آشنایی با فناوری های نوین ارتباطی و زبان خارجی، یکی از ملاک های مطلوب انتخاب سردبیران ایرنا است .

    ۴- به نظر می رسد از دیدگاه خبرنگاران گروه های داخلی خبری خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، گرایش های(سوگیری) سیاسی، یکی از ملاک های موجود انتخاب سردبیران ایرنا است .

    ۵- به نظر می رسد از دیدگاه خبرنگاران گروه های داخلی خبری خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، جنسیت، یکی از ملاک های موجود انتخاب سردبیران ایرنا است .

    ۶- به نظر می رسد از دیدگاه خبرنگاران گروه های داخلی خبری خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، مناسبات و ارتباطات فردی، یکی از ملاک های موجود انتخاب سردبیران ایرنا است.

۱-۴ – جامعه آماری :

خبرنگاران گروه های خبری ایرنا .

۱-۵ – روش تحقیق :

پیمایشی .

۱-۶- روش تجزیه و تحلیل داده ها : استفاده از امار توصیفی و استنباطی  .

۱-۷ – متغیرها :

متغیر مستقل :

    ملاک های مطلوب و موجود انتخاب سردبیران خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)،

 متغیرهای وابسته :

    – داشتن تحصیلات دانشگاهی تکمیلی مرتبط با روزنامه نگاری ،

    – داشتن سابقه کار حرفه ای (دستکم ۱۰سال )،

    – آشنایی با فناوری های نوین ارتباطی و زبان خارجی ،

    – گرایش (سوگیری سیاسی) ،

    – ارتباطات و مناسبات فردی و

    – جنسیت .

۱-۸ – تعریف مفهومی متغیرها :

    خبرگزاری جمهوری اسلامی :  در سال ۱۳۱۳ ، اداره‌ای به نام “آژانس پارس” در وزارت امور خارجه ایران  در جایگاه یک مرکز خبری ملی و رسمی تاسیس شد. این اداره زیر نظر وزارت امور خارجه به انتشار اخبار ملی و بین‌المللی پرداخت و روزانه دو بار بولتن خبری به زبان فارسی و فرانسه منتشر و میان مسوولان، اداره های دولتی، خبرگزاری های بین‌المللی در تهران و مطبوعات ملی توزیع می‌کرد.

مهمترین وظایفی که در اساسنامه ایرنا برای این سازمان تعیین شده است عبارتند از:

    – جمع‌آوری، پردازش حرفه‌ای و انتشار اخبار و گزارش های خبری از رودیدادهای ایران و جهان در سطح ملی و انعکاس اخبار ایران در سطح بین‌المللی،

    – تهیه، تولید و انتشار عکس‌های خبری از رویدادها و وقایع،

    – خرید و فروش خبر، گزارش‌، مقاله، تفسیر و عکس در سطح ملی و بین‌المللی،

    – انجام فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی در موضوعات مختلف،

    – مشارکت در ایجاد و تقویت سازمان‌ها و ائتلاف‌های خبری، منطقه‌ای و بین‌المللی،

    بر اساس آخرین تغییرات تشکیلاتی ایرنا در سال ۱۳۷۰، این سازمان در سطح بالا دارای مدیرعامل و سه معاونت خبری، اجرایی و فنی است. معاونت خبری سه مدیریت “اخبار داخلی”، “اخبار خارجی” و “پژوهش و بررسی‌های خبری” را مدیریت و هماهنگ می کند. معاونت اجرایی، مدیریت‌‌های “امور اداری”،”امور مالی”، “طرح و برنامه”  و “بازرگانی” را شامل می‌شود. معاونت فنی نیز دارای مدیریت‌های “مهندسی و ارتباطات” و “خدمات رایانه و ماهواره” است.

    بر اساس آخرین تغییرات تشکیلاتی، “ایرنا” دارای ۵۰ دفتر در مراکز استان‌ها و شهرستان‌های مختلف کشور و ۳۰ دفتر خارجی است. علاوه بر دفاتر خارجی، ایرنا در برخی کشورهای خارجی از خبرنگاران آزاد و رابطین خبری، برای کسب خبر بهره می‌برد.

سردبیر :

    در هر سازمان تحریریه ، سردبیر (ویراستار) نقش سیاستگذار، کانال پالایش خبر، هماهنگ کننده فعالیت تحریریه ، انطباق اخبار و مطالب با خط مشی رسانه ، انتخاب کننده اخبار ، اولویت گذاری خبر در صفحات ، انتخاب کننده نهایی عکس ، طرح و کاریکاتور و اعمال مدیریت در تمامی سرویس ها و بخش های خبری و فنی ایفا می کند .

خبرنگاران گروه های خبری داخلی ایرنا :

    تمامی افرادی که در سال ۱۳۸۶در گروه های خبری داخلی ایرنا( علمی ، فرهنگی ، سیاسی ، فرهنگی ، ورزشی ، اقتصادی، استان تهران و شهرستان ها ) به عنوان خبرنگار به تهیه ، گردآوری و تنظیم خبر و گزارش و ارایه به سردبیر مشغول به کار هستند.

تحصیلات دانشگاهی تکمیلی مرتبط با رونامه نگاری :

    منظور از تحصیلات دانشگاهی تکمیلی مرتبط با روزنامه نگاری ، تحصیل درسطح کارشناسی ارشد و بالاتر در رشته های روزنامه نگاری ، ارتباطات ، تحقیق در ارتباطات و … در دانشگاه های داخل و خارج کشور است.

سابقه کار حرفه ای :

    منظور از داشتن سابقه کار حرفه ای ، فعالیت در زمینه کارهای خبری و روزنامه نگاری در سازمان ها و موسسات خبری ، روزنامه ها و … دستکم به مدت ۱۰سال است.

فناوری های نوین ارتباطی :

    منظور از فناوری های نوین ارتباطی همه انواع لوازم الکترونیکی ، ارتباطی و تمامی تجهیزات نامتجانس در قالب یک شبکه واحد و دانش ها و مهارت های فنی که ادغام و یکپارچگی کلیه خدمات را در قالب وسایل قابل حمل و بی سیم برای بشر به ارمغان می آورد. منظور از زبان خارجی ، زبان های بیگانه اعم از انگلیسی ، فرانسه ، عربی ، روسی، ایتالیایی، اسپانیولی ، ژاپنی و … است .

گرایش (سوگیری) سیاسی :

    منظور از گرایش سیاسی ، جانبداری و طرفداری از احزاب و گروه های سیاسی رسمی موجود در جامعه اعم از گروه های راستگرا و چپگراست .

ارتباطات و مناسبات فردی :

    منظور از ارتباطات و مناسبات فردی ، فراگرد تفهیم و تسهیم معنی بین یک شخص و انسان های دیگر، حداقل یک نفر دیگر است که به دلایل گوناگون مانند حل مسایل و مشکلات ، رفع تضادها و تعارضات ، رد و بدل کردن اطلاعات و رفع نیازهای اجتماعی برقرار می گردد.

جنسیت : 

    منظور از جنسیت همان زن یا مرد بودن است .

۱-۹- تعریف عملیاتی متغیرها

    ۱- تحصیلات دانشگاهی : منظور از تحصیلات دانشگاهی متغیری است که در وضعیت مطلوب با سؤالات ۱ و ۱۰ و در وضعیت موجود با سؤال ۲۷ مورد سنجش قرار گرفته است. (در مقیاس لیکرت)

    ۲- سابقه کار حرفه ای : منظور از سابقه کار حرفه ای متغیری است که در وضعیت مطلوب با سؤالات ۴ و ۱۵ و در وضعیت موجود با سؤالات ۲۵ و ۲۷ مورد سنجش قرار گرفته است.

    ۳- آشنایی و مهارت در فن آوری های نوین ارتباطی و زبان خارجی : منظور از آشنایی و مهارت در فن آوری های نوین ارتباطی و زبان خارجی متغیری است که در وضعیت مطلوب با سؤالات ۲ ، ۵ ، ۸ ، ۱۲ و ۱۳ و در وضعیت موجود با سؤالات ۱۹ ، ۲۱ ، ۲۲ ، ۲۶ و ۳۰  مورد سنجش قرار گرفته است.

    ۴- گرایش های (سوگیری)سیاسی : منظور از گرایش های سیاسی متغیری است که در وضعیت مطلوب با سؤالات ۷ و ۹ و در وضعیت موجود با سؤال ۳۱  مورد سنجش قرار گرفته است.

    ۵- جنسیت : منظور از جنسیت متغیری است که در وضعیت مطلوب با سؤالات ۶ و ۱۷و در وضعیت موجود با سؤالات ۲۰ و ۲۴  مورد سنجش قرار گرفته است.

    ۶- مناسبات و ارتباطات فردی : منظور از مناسبات و ارتباطات فردی متغیری است که در وضعیت مطلوب با سؤالات ۳ ، ۱۱ ، ۱۴ و ۱۶ و در وضعیت موجود با سؤال ۲۳ مورد سنجش قرار گرفته است.

۱-۱۰- محدودیت های پژوهش

    اگر چه هر تحقیق و پژوهشی ماهیتاً به دنبال ارتباط بین عوامل و میزان تأثیر آن می باشد اما به هر حال در بطن خود یک سری محدودیت هایی دارد که با ظاهر شدن بر سر راه تحقیق، کاررا مشکل و تعمیم نتایج را با دشواری مواجه می کند. پژوهش حاضر نیز از چنین امری مستثنی نبوده و دارای محدودیت هایی به شرح زیر بوده است:

    ۱- محدود بودن جامعه آماری به خبرنگاران، تعمیم نتایج را به افراد خارج از جامعه مذکور غیر ممکن ساخته است. به عبارت دیگر پژوهش حاضر فقط منعکس کننده نظرات خبرنگاران ایرنا است. به دیگر سخن، برای بدست آوردن ملاک های وضعیت موجود ، ممکن بود بتوان از نظرات افراد صاحبنظر در انتخاب سردبیران استفاده نمود که البته محدودیت های این کار کمتر از رجوع به خبرنگاران نیست.

    ۲- افت اولیه نمونه به دلیل عدم دسترسی به برخی ازافراد نمونه مورد بررسی موجب شد تا افراد دیگری جایگزین آنها شوند. این کار نمونه گیری کاملا تصادفی را زیرسؤال برده و روایی بیرونی پژوهش را تا حدودی مورد تهدید قرار داد.البته با توجه به تفاوت اندک بین حجم نمونه وحجم جامعه می توان گفت که نمونه حاضر در حد اطمینان آوری معرف جامعه آماری مورد بررسی است.

    ۳- افت ثانویه نمونه به دلیل عدم پاسخگویی کامل تعداد خیلی معدود پاسخگویان موجب شد تا افراد دیگری جایگزین آنها شوند. این کار نیز نمونه گیری کاملا تصادفی را زیر سؤال برده و روایی بیرونی پژوهش را تا حدودی مورد تهدید قرار داده است. در این مورد نیز به نظر می رسد تفاوت اندک بین حجم نمونه و حجم جامعه می تواند جبران کننده این محدودیت باشد.

    ۴- شاید پاسخگویی غیر دقیق و سوگیری احتمالی برخی پاسخگویان ، سبب کاهش ناچیز روایی درونی پژوهش گردیده باشد.

    ۵- برخی محدودیت ها در مورد بررسی وضعیت موجود سبب شد تا روایی درونی پژوهش در مواردی اندک مورد تردید باشد. به عبارت دیگر وضع موجود شاید به طور دقیق نشانگر ملاک های ایجاد چنین وضعیتی نباشد ، به تعبیر دقیقتر در پرسشنامه وضعیت موجود سؤال شده است و نیک می دانیم که وضعیت موجود به طور کامل نمی تواند نمایانگر ملاک های بوجود آمدن وضعیت موجود باشد. البته چاره ای نبود جز اینکه وضعیت موجود ، آیینه ای برای ملاک های انتخاب سردبیران در نظر گرفته شود.

    ۶- محدود بودن ابزار سنجش به پرسشنامه موجب محدودیت در امر سنجش متغیر ها بوده است.

مقدمه

     رسانه‌های جمعی در دهه‌های اخیر به ویژه پس‌ از جنگ جهانی دوم به دوره‌ای از بلوغ رسیده‌اند که با توجه به ویژگی‌های خاص خود برای بقیه جامعه مساله‌ساز شده و سبب نظارت و سیاستگذاری دولت‌ها و حتی دستگاه های فراملی را فراهم آورده اند.

    در وهله اول ، رسانه‌ها به لحاظ خاستگاه، عملکرد و قواعد، بیشتر نهادهایی ملی با محتواهای خاص خود هستند که به واسطه فشارهای سیاسی و اجتماعی داخلی و توقعات مخاطبانشان محدود می‌شوند و کارشان اطلاع رسانی و گاه خدمت فعالانه به منافع ملی (که توسط کنشگران قدرتمند دیگر تعیین شده‌اند) می‌باشد.

    در درجه دوم، تصویر رسانه به عنوان میانجی بین اعضای معمولی جامعه و جهان که کمتر در معرض رویدادها و دسترس قدرت هستند، خود به خود مستلزم نوعی “پیوند” بر اساس اطلاعات مستمر است.

    سوم اینکه، “رسانه‌ها” برای تداوم نوعی از نظام اجتماعی که مشخصه جامعه بزرگ امروزی (صنعتی و اطلاعاتی) است، لازم به نظر می‌آید.

    هر حوزه‌ای از زندگی اجتماعی که به اندازه ارتباطات حساس باشد، به انحاء مختلف و بطور گسترده با سیاست درآمیخته خواهد شد. بدون تردید در این حوزه‌ها بحث و جدل‌های شدیدی وجود خواهد داشت و برنامه‌های سیاسی، بخشی از کشمکش‌های گروه‌های ذینفع رقیب را تشکیل خواهد داد که الزاما در راستای نیازهای شهروند عادی نیست. درعین حال شکست ها و خلاءهای آشکار در سیاستگذاری می‌تواند منعکس کننده عمق مبارزات سیاسی باشد. رسانه‌ها حوزه‌ای غیرقابل سیاستگذاری هستند اما ارتباطات عمومی هرگز حوزه‌ای غیرسیاسی نخواهد شد، هرچند به نظر می‌رسد در حال فاصله گرفتن از مدل های قدیمی نظام سیاسی شده ای که مشخصه روزنامه است، می باشد. (مک کوییل،۲۰۰۲ )

۲-۱- نگاهی به تعاریف ارتباط، وسایل ارتباط جمعی، ویژگی ها و وظایف

تعاریف ارتباط

    “ارتباط” و برقراری ارتباط ، شالوده ضروری هرگونه کنش اجتماعی است.تقریبا به تعداد نظریه‌پردازان و صاحبنظران در حوزه ارتباطات، تعاریفی هم از ارتباط در دست است اما در این میان دو تعریف شاخص‌ترند. نخستین تعریف که به مکتب فرآیند نگر معروف شده است، ارتباط را فرآیندی می‌داند که به واسطه آن ارتباط گر یا فرستنده پیام از طریق یک رسانه یا مجرا (وسیله ارتباطی)، پیامی را با تاثیراتی معین به گیرنده یا مخاطب می‌رساند. تعریف دیگر، ارتباط را کنشی اجتماعی می‌داند که افرادی از یک فرهنگ مشخص در واکنش به تجربه خود از واقعیت به مبادله معانی می‌پردازند.

    هدف مکتب فرآیندنگر، تفکیک اجزا و مراحل مختلف فرآیند ارتباط است تا به این ترتیب بتواند نحوه کار کل فرآیند ارتباط را بررسی کند. مدل کلامی “هارولد لاسول”[۱] (۱۹۴۸) یکی از اولین نمونه‌های مدل ارتباط به مثابه یک فرآیند است: «چه کسی چه چیزی را از چه مجرایی به چه کسی و با چه تاثیر می گوید.» از آنجا که او مشخصا به تبلیغات (ارتباط اقناعی) توجه داشت، بر مفهوم تاثیر ارتباط تاکید می کرد. از نظر متفکران دیگر، مفاهیم، قصد و بافت ارتباط، اهمیت اساسی دارند زیرا بیشتر ارتباط گران از ایجاد ارتباط هدفی دارند و نیز شرایط اجتماعی ارتباط لزوما بر نحوهِ بیان و فهم پیام‌ها تاثیر می‌گذارد.(گیل و آدامز،۲۰۰۲)

    “ویلبر شرام”[۲] در کتاب “فراگرد و تاثیر ارتباط اجتماعی” می گوید: در فراگرد ارتباط بطور کلی می‌خواهیم با گیرنده پیام خود در یک مورد و مساله معین همانندی (اشتراک فکر) ایجاد کنیم. وی ارتباط را ابزاری می خواند که هستی جوامع را امکانپذیر می‌سازد. “چارلز کولی”[۳] نیز در کتاب “مفهوم ارتباط در سازمان‌های اجتماعی” ارتباط را مکانیسمی می‌خواند که روابط انسانی بر اساس و به وسیله آن بوجود می‌آید و تمام مظاهر فکری و وسایل انتقال و حفظ آنها در مکان و زمان بر پایه آن توسعه پیدا می‌کند. وی می‌گوید: در حقیقت ارتباط “فراگرد انتقال اطلاعات با وسایل ارتباطی گوناگون از یک نقطه، یک شخص یا یک دستگاه به دیگر است.”(محسنیان راد، ۱۳۶۸)

    “کلود شانون”[۴] و “وارن ویور”[۵] ، کلمه ارتباط را معرف تمام جریان‌هایی می‌دانند که به‌وسیله آن یک اندیشه می‌تواند اندیشه دیگر را تحت تاثیر قرار دهد. به عبارت دیگر ارتباط سبب می‌شود که وجدان انسان در وجدان دیگران، تصاویر، مفاهیم، تمایلات و رفتارها و آثار روانی گوناگونی پدید آورد.

    منبع با اهداف خاص خود پیام را رمزگذاری کرده و به سوی گیرنده ارسال می کند. گیرنده هم پیام دریافتی را که پارازیت های محیط روی آن اثر گذاشته است، رمزخوانی کرده و دریافت می کند.

    دکتر “مهدی محسنیان‌راد” در کتاب ارتباطات انسانی در تعریف ارتباط می‌نویسد: “ارتباط عبارتست از فراگرد انتقال پیام از سوی فرستنده برای گیرنده مشروط بر اینکه در گیرنده پیام مشابهت معنی با معنی مورد نظر فرستنده پیام ایجاد شود.”

    “ادوین امری”[۶] نویسنده آمریکایی در کتاب “مقدمه ای بر ارتباطات جمعی” در تعریف ارتباط می‌نویسد: “ارتباط، عبارت از فن‌آوری انتقال اطلاعات و افکار و رفتاری انسانی از یک شخص به شخص دیگر است.”

    به هر حال، ما برای برآورده ساختن نیازهای روزمره اقتصادی و اجتماعی، سرگرم شدن،  بروز خلاقیت اجتماعی و مبادله اطلاعات باید ارتباط برقرار کنیم. در واقع ارتباط ما را به شبکه‌ همواره گسترش یابنده انسان‌ها پیوند می‌زند.

انواع ارتباط

    ارتباطات در شرایط مختلف و با افراد و گروه‌های مختلف شکل می‌گیرد. گاه ما با خود ارتباط برقرار می‌کنیم و زمانی با انسانی دیگر و در زمانی دیگر با تعداد کثیری از انسانها.

    عناصر ارتباط در ساده‌ترین جریان ارتباطی شامل سه عنصر اصلی “پیام دهنده”، “پیام” و “پیام گیرنده” است.

    در ارتباط مستقیم ،پیام دهنده یک شخص واحد است که پیام خود را در قالب کلام، نگاه، لبخند، اشاره و.. به گیرنده پیام که او هم یک شخص واحد است، منتقل می‌کند.

    در ارتباط غیرمستقیم برای برقراری ارتباط از یک وسیله ارتباطی استفاده می‌شود. بنا بر این یک عنصر جدید به نام “وسایل ارتباطی” به عنوان چهارمین عنصر وارد فرآیند ارتباط می‌شود.

در این نوع ارتباط، پیام در وسیله ارتباطی است و به‌عبارتی فرآیند ارتباط دارای چهار عنصر شامل فرستنده پیام، پیام، وسیله ارتباطی و مخاطب است.

دکتر “باقر ساروخانی” در تقسیم بندی انواع ارتباط، ارتباط را به هشت نوع تقسیم می‌کند:

    ۱- ارتباط مستقیم: ارتباطی بدون واسطه بین انسان یا انسان‌هایی دیگر است.

    ۲- ارتباط جهانی: با درنظر گرفتن محدوده ارتباطات، ارتباط به دو نوع ملی و جهانی تقسیم می‌شود.

    ۳- ارتباط احساس برانگیز: فرآیند ارتباطی است که از طریق سخن یا نمادهای گوناگون برقرار می‌شود بدون آنکه معنای دقیقی انتقال یافته باشد. در جریان این نوع فرآیند ارتباطی، انتقال نمادها موجب همبستگی اجتماعی و آمادگی روانی می‌شود. قسمت اعظم ارتباطاتی که از طریق هنر و به ویژه موسیقی برقرار می‌شود، این نوع ارتباط است.

    ۴- ارتباط معطوف به هدف: در این نوع ارتباط، برقرار کننده ارتباط دارای هدفی خاص، از پیش تعیین شده و برخوردار از برنامه‌ای مدون است.

    ۵- ارتباط بازتابی: در این نوع ارتباط، هدفی از پیش تعیین شده وجود ندارد و افراد یکباره و بدون آگاهی قبلی، در جریان ارتباط قرار می‌گیرند.

    ۶- ارتباط اجتماعی: به ارتباطاتی گفته می‌شود که موجب انتقال معانی یا پیام‌هایی در بین جمع می‌شوند. ویژگی این ارتباط آن است که بیش از یک نفر در جریان آن قرار دارد، نشانه‌ها یا نمادهایی حامل پیام هستند و مجراها در انتقال پیام و ایجاد ارتباط اجتماعی، کاربرد گسترده دارند.”ژرژ میلر”[۷] در کتاب “زبان و ارتباط”، چهار هدف را برای ارتباط اجتماعی برمی‌شمارد که عبارتند از: ۱) یکسان‌تر کردن اطلاعات، ۲) یکسان‌تر کردن افکار عمومی، ۳) دگرگونی سلسله مراتب گروهی و ۴) اظهار و انتقال حالات عاطفی.

    ۷- فراارتباط: به معنای ارتباطی است که قواعد ارتباط یا ارتباط های بعدی را مشخص می‌کند. ماورای ارتباط می‌تواند یک حرکت بدنی، یک لبخند یا حتی نگاه باشد. وقتی کسی سخن می‌گوید و ما ابرو درهم می‌کشیم، این ماورای ارتباط است زیرا از این طریق پیامی به او می‌رسانیم.

    ۸- ارتباط حرکتی: ارتباطی است که با تکیه بر حرکات بدن مانند حرکات چهره، دست و سر و گردن، صورت می‌گیرد، نه از طریق سخن. در این ارتباط عنصر کلام وجود ندارد.

    در میان انواع ارتباطات، ارتباط جمعی یا عمومی از اهمیت بیشتری برخوردار است و اساسا شامل برنامه‌های سرگرم کننده و انتشار  اخبار و اطلاعاتی است که سازمان‌های دولتی یا شرکت‌های خصوصی برای خیل عظیم مخاطبان خود پخش می‌کنند.(ساروخانی،۱۳۶۷)

ارتباط جمعی یا عمومی:

    اگر از دیدگاه فردی به ارتباط بنگریم، ارتباط ما را قادر می کند تا به عضو مفید و موثری برای اجتماع تبدیل شویم و از منظر اجتماعی، ارتباط بین اجزای جامعه رشد و بقای جامعه را تضمین می کند. “ارتباط جمعی”[۸] نوعی از ارتباط است که بر اساس آن، فرد با تعداد کثیری از انسان‌های دیگر ارتباط برقرار می‌کند. این ارتباط، فراگرد تفهیم و تفاهم و تسهیم معنی با شمار کثیری از انسان‌های دیگر است.(فرهنگی،۱۳۶۸)

    “ژان کازنو”[۹] در کتاب جامعه شناسی “وسایل ارتباط جمعی”[۱۰] درتعریف ارتباط جمعی می‌نویسد: ارتباط جمعی عبارت از آن وسیله ارتباطی است که مورد توجه عده کثیری قرار می‌گیرد.

    ارتباطات، حاوی پیام‌هایی است که میان طرفین گفت و گو مبادله می‌شود. ترکیب و محتوای این پیام‌ها تاحدی به نظر خالقین آنها وابسته است و پیامدهای گوناگونی می‌تواند داشته باشد.

    در ارتباط جمعی به سبب فراوانی پیام‌ها، وسعت میدان ارتباط، پراکندگی پیام گیرندگان و همچنین لزوم پخش سریع پیام‌های ارتباطی، دیگر امکان ارتباط مستقیم وجود ندارد و جریان ارتباط غیرمستقیم به عناصر تازه‌ای نیازمند است.

    در این نوع ارتباط برای برقراری ارتباط، فرستنده، کانال، گیرنده، سه عنصر اصلی برقراری ارتباط به شمار می‌روند. معمولا در ارتباطات جمعی هر یک از سه عنصر نیازمند سازمان و وسایل خاصی است تا ارتباط برقرار شود.

    ارتباط جمعی بیشتر از طریق رسمیت، ساختار و برنامه‌ریزی خود، قابل تشخیص است. امروزه به این ارتباط توجه زیادی می‌شود و دست‌اندرکاران سیاست، تجارت و … کم و بیش، بیشترین تلاش خود را در جهت بهبود آن مبذول داشته و خود را ملزم و مکلف به شناخت بهتر آن و فراگیری نکات ظریف آن می‌دانند.

    در بالاترین سطح، ارتباطات در متن روابط موجود در بین ارتباط گیرندگان مبادله می‌شود و در فرآیند ارتباط روابط را دگرگون می‌کند.

    “ژوزف تی کلاپر”[۱۱] در کتاب “تاثیر ارتباط جمعی”[۱۲] می گوید: “ارتباط جمعی عبارت است از رساندن اطلاعات، ایده‌ها و برداشت‌ها از طریق وسایل ارتباطی و دریافت این اطلاعات به وسیله عده زیادی از انسانها در یک زمان.” (محسنیان راد،۱۳۶۸)

    وسایل ارتباط جمعی در تمدن‌های جدید بوجود آمده و ویژگی اصلی آنها قدرت و شعاع عمل گسترده است.

    انتشار اخبار از رسانه‌های جمعی که با هدف انتقال اطلاعات و پیام‌های همراه آن صورت می‌گیرد، جزئی از روند ارتباطات است که در آن رسانه‌های خبری به عنوان منبع ارتباط، خبر را به گیرنده یا مخاطبان انتقال می‌دهند. (کازنو،۱۹۸۲)

ویژگی‌های اصلی ارتباط جمعی

    ارتباط جمعی یکی از فرآیندهای ارتباطی است که در سطح جامعه عمل می‌کند و به سهولت از روی ویژگی نهادی بودنش شناخته می‌شود، ترکیبی از هدف، سازمان و فعالیت عملی.در ارتباط جمعی، منبع یک فرد واحد نیست بلکه سازمانی رسمی، و فرستنده اغلب یک ارتباط‌‌‌ ساز حرفه‌ای است. پیام، منحصر به فرد، متغیر و غیرقابل پیش‌بینی نیست بلکه معمولا ساخته و پرداخته، به معیار شده و تکثیر شده است. پیام همچنین ثمره کار و کالایی دارای ارزش مبادله است و گوشه‌چشمی نمادین به ارزش مصرف دارد. رابطه میان فرستنده و گیرنده یک‌جهتی و بندرت دوطرفه، ضرورتا غیرشخصی و اغلب “مستقل از اخلاق” و قابل پیش‌بینی است به این معنا که معمولا فرستنده، مسوولیت تاثیرات خاص پیام بر افراد را بر عهده نمی‌گیرد، او فقط پیام را در مقابل پول یا توجه مبادله می‌کند.

    غیرشخصی بودن تا حدودی از فاصله فیزیکی و اجتماعی میان فرستنده و گیرنده ناشی می‌شود و تا حدودی از غیرشخصی بودن نقش ارتباط ساز جمعی که معمولا تحت سیطره هنجارهای بی‌طرفی و فاصله‌گذاری قرار دارد، متاثر است.

    ارتباط جمعی اغلب دربرگیرنده تماس همزمان بین فرستنده و گیرندگان بسیار است که تاثیری فوری و در سطحی بسیار گسترده را فراهم می‌سازد و پاسخ فوری تعداد زیادی از مردم را در یک لحظه در پی دارد. هر چند یکنواختی تاثیر را نمی‌توان مفروض دانست اما بسیار احتمال می‌رود که نسبت به اشاعه متوالی اطلاعات از فرد به فرد، تنوع پاسخ‌های بسیار کمتر باشد.

ارتباطات و نگرش

    “دیوید برلو” (۱۹۶۰) اثرات نگرش‌ها بر ارتباطات را برشمرده است. اگر ارتباط گران یا ارتباط‌‌‌ سازان نگرش مثبتی نسبت به خود داشته باشند، این اعتماد به نفس به ایشان کمک می‌کند که با دیگران ارتباطی موفقیت‌آمیز و قانع کننده برقرار کنند. نگرش آن‌ها به موضوعی که بدان می‌پردازند نیز به همین میزان اهمیت دارد. دانشمندان علوم اجتماعی نشان داده‌اند که چنانچه ارتباط‌ گران بخواهند تغییری در نگرش مخاطبان‌شان ایجاد کنند، باید بتوانند مخاطبان را قانع کند که ماهر و مطمئن‌اند، باید گیرا و جذاب باشند و بتوانند نشان دهند با زمینه‌های ذهنی علایق مخاطبانشان آشنایی دارند. اگر ارتباط گران بتوانند نشان دهند که نظر مخاطبان برایشان اهمیت دارد، مخاطبان نیز به نوبه خود آمادگی بیشتری برای توجه کردن به پیام آن‌ها از خود نشان می‌دهند. این اطمینان و توجه باعث می‌شود که ارتباطات بر نگرش و در پی آن بر رفتار انسان تاثیر می‌گذارد.

کارکردهای اصلی رسانه‌های جمعی

    رسانه‌ها به عنوان مجاری یا کانال‌های میانجی در جامعه کارکردهایی مانند “برقرار کردن ارتباط”، “نشان دادن راه”، “تفسیر” و غیره دارند.

    “هارولد لاسول” کارکردهای اصلی ارتباطات و طبقه‌بندی وظایف اجتماعی وسایل ارتباط جمعی را به شرح زیر خلاصه کرده است:

    الف) نظارت بر محیط (نقش خبری): رسانه‌ها با تهیه و پخش اخبار و اطلاعات، افراد جامعه را با محیط زندگی خود آشنا می‌کنند و بدین گونه، آنان را آماده می‌کنند تا از محیط خود، اطلاع کافی به‌دست آورند و عکس‌العمل‌های لازم را برای انطباق با آن، نشان دهند.

    ب) ایجاد همبستگی اجتماعی در واکنش به محیط (نقش تفسیر و راهنمایی): این نقش، مکمل نقش قبلی است و با توجه به ضرورت نظارت بر محیط، لزوم همبستگی افراد را در این مورد یادآوری می‌کند. در این زمینه تحلیل و تفسیر رویدادهای مسایل زندگی جمعی و نیز راهنمایی افکار عمومی و همچنین تبلیغات سیاسی، برای همبستگی اجتماعی، اهمیت خاص دارند.

    ج) انتقال میراث فرهنگی (نقش آموزشی): کمک به انتقال میراث فرهنگی جامعه از نسل‌های گذشته به نسل‌های آینده است. زیرا هر نسلی برای ادامه زندگی ناچار است از تجربیات نسل‌های قبل استفاده کند و وسایل ارتباطی با انتخاب و ارائه ارزش‌ها و معیارهای فرهنگی نسل‌های گذشته به نسل معاصر آموزش می‌دهند.

    اینها به ترتیب به تامین اطلاعات و ایجاد وفاق جمعی، بیان ارزش‌های فرهنگی و نمادهایی که برای هویت و استمرار جامعه اساسی‌اند، برمی‌گردد.

    “ویلبر شرام”، استاد آمریکایی علوم ارتباطات نیز در کتاب “انسان‌ها، پیام‌ها و وسایل ارتباط جمعی” برای نقش‌های سه گانه مزبور، سه صفت خاص بکار برد. وی نقش اول را به عنوان نقش “نگهبان”، نقش دوم را به منزله نقش “راهنما” و نقش سوم را به عنوان نقش “معلم” ذکر کرده است. (قندی، ۱۳۸۳)

    “چارلز رایت”[۱۳] (۱۹۶۰) این طرح کلی را برای توصیف بسیاری از آثار رسانه‌ها ارائه کرد و “تفریح و سرگرمی”[۱۴] را به عنوان چهارمین کارکرد عمده رسانه به آنها افزود: این چهارمی را می‌توان جزئی از همان انتقال فرهنگ دانست اما جنبه دیگری هم دارد که عبارت است از فراهم آوردن پاداش، استراحت و کاستن از تنش و از این راه آسان‌تر کردن سازگاری با زندگی واقعی برای مردم و جوامع و جلوگیری از انهدام و سقوط آنها (مندلسون، ۱۹۶۶)[۱۵] .

    کارکردهای (اهداف) اصلی رسانه‌های جمعی از نقطه نظر جامعه، یک کارکرد دیگر دارد و آن بسیج رسانه‌هاست. تقریبا همه جا از رسانه‌های جمعی انتظار می‌رود که منافع ملی را به پیش ببرند و بعضی ارزش‌ها و الگوهای رفتاری کلیدی را تبلیغ و ترویج نمایند اما بویژه در شرایط بحرانی این وظیفه اهمیت بیشتری می‌یابد. در برخی کشورهای در حال توسعه و همین طور گروهی از کشورهای سوسیالیستی وظیفه تهییج و بسیج مردم رسما به رسانه‌ها محول شده است.

    اهداف رسانه‌های جمعی بطور اختصار بشرح زیر است:

    اطلاع رسانی:

    – تامین اطلاعات درباره رویدادها و شرایط موجود در جامعه و جهان،

    – اشاره به روابط قدرت،

    – تسهیل نوآوری، سازگاری و پیشرفت،

    همبستگی:

    – تبیین، تفسیر و اظهار نظر درباره معنای رویدادها و اطلاعات، جلب حمایت برای قدرت و هنجارهای موجود و جاافتاده،

    – اجتماعی کردن،

    – هماهنگ کردن،

    – ایجاد وفاق جمعی،

    – تنظیم اولویت درجات و اشاره به شان نسبی مردم/تنظیم اولویت واشاره به منزلت

نسبی مردم،

    پیوستگی و تداوم:

    بیان فرهنگ مسلط و به رسمیت شناختن خرده فرهنگ‌ها و تحولات جدید فرهنگی تحکیم و حفظ ارزش های مشترک تفریح و سرگرمی:

    – اهداف سرگرمی، انحراف توجه ا ز واقعیات و آرامش،

    – کاستن از تنش های اجتماعی،

    بسیج:

    تبلیغ و ترویج اهداف جامعه در زمینه سیاست، جنگ، توسعه اقتصادی، کار و گاه مذهب.

    یک نکته مهم این است که به سادگی نمی‌توان میان آنچه رسانه خود انجام می‌دهد و آنچه سایر نهادها با استفاده از رسانه‌ها انجام می دهند، تمایر قائل شد و تا حدودی به همین دلیل است که لازم است به رسانه از دو دیدگاه مجزا نگاه کنیم. اول به عنوان “مبلغ”  برای نهادی دیگر و دوم به عنوان “مجرای ارتباطی” یا “دروازه‌بان مجرای ارتباطی”.

    محتوا یا فعالیت واقعی که تجسم این کارکردهاست نیز بر حسب اینکه در خدمت مقاصد چه کسی قرار گیرد، متفاوت خواهد بود. مثلا ایجاد همبستگی ممکن است به شکل عقاید سیاسی، انگاره سازی، نظرگاه‌های مذهبی، اظهار نظرهای مطبوعاتی و یا غیر آن بروز کند.

    اهمیت رسانه‌های جمعی بر حسب زاویه دید یا نقطه نظری که انتخاب می‌شود و نیازها و منافعی که با آن زاویه دید ملازم است، الزاما متفاوت است. نکات اصلی که می‌تواند دربرگیرنده زوایای دید اصلی ترین گروه‌ها و منافع باشد، در شکل زیر خلاصه شده است. (مک کوییل،۱۹۸۸)

    بیشتر سازمان‌ها اهداف متنوعی دارند و غالبا همه این اهداف را صراحتا اعلام نمی‌کنند. رسانه‌های جمعی هم از این لحاظ، به‌خاطر مرزهای نامعین و تجزیه درونی نهاد رسانه، دچار ابهام بیشتری هستند. در طبقه‌بندی اتسیونی[۱۶] (۱۹۶۱)، اهداف سازمانی به سه دسته اجباری، منفعت گرایانه و عام المنفعه تقسیم شده‌اند. مراد از اجباری، استفاده از زور یا تهدید به استفاده از آن برای دستیابی به اهداف یک سازمان است (مثل ارتش و زندان).

    هدف از سازمان منفعت گرا تولید یا خدمات مادی و استفاده از پاداش‌های نقدی یا جنسی و قراردادهای حقوقی برای نیل به این مقصود است (مثل بنگاه‌های تجارتی).

    سازمان عام‌المنفعه خواهان پیشبرد ارزشی معین یا دستیابی به یک شرایط ارزشمند بر اساس تعهد داوطلبانه مشارکت کنندگان در آن است (مثل سازمان‌های مذهبی یا علمی). جایگاه سازمان رسانه جمعی در این گونه شناسی مبهم است. هرچند رسانه‌ها به عنوان ابزار مراکز قدرت یا تبلیغات در شرایط انحصاری ممکن است رنگ قهر و اجبار به خود بگیرند (مثلا وقتی که آگاهانه ایجاد خوف می‌کنند و مردم را گوش به زنگ و هراسان نگه می دارند) اما در هر حال رسانه‌ها را به هیچ وجه نمی‌توان در زمره سازمان‌های اجبار جای داد.

    رایج ترین سازمان رسانه‌ای، سازمانی است که مثل یک شرکت تجاری یا دولتی با کارکنان مزدبگیر اداره می‌شود و بر اساس تهیه خدمتی ارزشمند یا مفید، مخاطبانی را برای خود تدارک می‌بیند.

    نوع دیگر سازمان رسانه‌ای که به اندازه اولی رایج نیست، سازمانی است که بر اساس اهداف آرمانی اداره می‌شود، کارکنانش تعهد شخصی به آن دارند و مخاطبانش نیز خود را از نظر اخلاقی به سازمان متعهد می‌دانند. بیشتر نظام‌های رسانه‌ای از عناصر نفع پرستانه و هنجاری هستند و دارای مخاطبانی با درجات مختلف از تعهد اخلاقی نسبت به رسانه می‌باشند.

وظایف رسانه‌های خبری

120,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .