عنوان :

تحقیق عوامل مؤثر بر بهداشت روانی کودک از دیدگاه معلمین ابتدائی

تعداد صفحات :۶۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

یکی از مهمترین و موثرترین دوران زندگی آدمی کودکی است. دورانی که شخصیت انسان در آن پایه ریزی می شود و مشکل می گیرد اما این حقیقت به اثبات رسیده است که کودک در سنین طفولیت فقط به توجه و مراقبت جسمانی نیازمند نیست بلکه به پرورش اجتماعی، روانی، عاطفی و رفاهی هم نیازمند است. اصولا اختلال ها و ناسازگاری های افراد ناشی از دوران حساس کودکی آنها است. عوامل زیادی را می توان در سلامت روانی کودک موثر دانست اما واقعاً چه عواملی موثر هستند و میزان تأثیر آنها چقدر است؟ با پاسخگوئی به این سوال می توان مهمترین عوامل را مشخص نمود و عواملی که باعث ارتقای سلامت روانی کودکان را تقویت نمود تا کودکان بتوانند از زندگی اجتماعی  سالم­تری برخوردار شوند.

هدف اصلی ما از این تحقیق بررسی عوامل موثر بر بهداشت روانی کودک است و اهداف دیگری که برای این تحقیق می توان برشمرد عبارتند از:

۱)     بررسی میزان تأثیر هریک از عوامل و پی بردن به موثرترین عامل

۲)     کاهش عواملی که باعث بروز اختلالات و ناسازگاری در کودک می شود.

۳)     آگاهی از نحوه رفتار با کودک برای کاهش اختلالات روانی کودک

۴)     تقویت و افزایش عواملی که باعث همه جانبه کودک شود.

هدف اصلی بهداشت روانی پیش گیری است و این منظور وسیله ایجاد محیط فردی و اجتماعی مناسب حاصل می گردد.

اصول اساسی بهداشت روانی عبارت است از:

۱)     احترام فرد به شخصیت خود و دیگران

۲)     شناختن محدودیتها در خود و افراد دیگر

۳)     دانستن این حقیقت که رفتار انسان معلول عواملی است.

۴)     آشنایی به اینکه رفتار هر فرد تابع تمامیت وجود اوست.

۵)     شناسایی احتیاجات و محرکه ایی که سبب ایجاد رفتار و اعمال انسان می گردد.

جامعه عبارت است از همه اعضای واقعی یا فرضی که پژوهشگر علاقه مند است یافته های پژوهش را به آن تعمیم بدهد.جامعه آماری ما معلمین ابتدائی (زن) شهر میبد در سال تحصیلی ۸۵-۸۴ است که تعداد کل آنها ۱۲۵ نفر است و ما تعداد ۹۷ نفر را از طریق مجسم نمونه جامعه آماری برای ارزیابی انتخاب نموده ایم.

از آنجا که جامعه تحقیق ما گسترده است برای انتخاب نمونه بهتر از روش خوشه ایی استفاده شده است. نمونه گیری خوشه ای زمانی به کار می رود که انتخاب گروهی از افراد امکان پذیر و آسانتر از انتخاب افراد در یک جامعه تعریف شده است.به این ترتیب در هریک از مناطق میبد چند مدرسه را به صورت تصادفی انتخاب کرده و پرسشنامه را در اختیار معلمین آن مدارس قرار دادیم.

واژه های کلیدی: بهداشت روانی، خانواده، عوامل اجتماعی، رسانه های گروهی

 فهرست مطالب

فصل اول:   ۱
مقدمه   ۲
بیان مسئله   ۵
اهداف و ضرورت تحقیق   ۷
فرضیه   ۸
تعاریف عملیاتی   ۹
بهداشت روانی(۱)Metal Hygiene   ۹
کودکBaby   ۹
خانواده Family   ۹
مدرسهSchool   ۱۰
هم سال   ۱۰
رسانه   ۱۰
رفتارBehavior   ۱۰
فصل دوم:   ۱۱
پیشینه تحقیق   ۱۱
ادبیات نظری   ۱۲
بهداشت روانی(۱)   ۱۲
اصول بهداشت روانی(۱)   ۱۴
خانواده و بهداشت روانی کودک   ۱۵
انواع خانواده   ۱۹
نگرش ها و رفتار والدین   ۲۱
محیط خانه   ۲۱
رابطه برادران و خواهران   ۲۲
عوامل اجتماعی   ۲۳
مدرسه:   ۲۳
روابط با همسالان و تأثیر آنها در یکدیگر   ۲۵
رسانه های گروهی   ۲۷
اختلال های دوران کودکی   ۲۸
بیش فعالی(ADHP)   ۲۹
اضطراب (ANXIETY)   ۳۱
افسردگی(DEPRESSION)   ۳۲
۱) تیکها   ۳۳
ادبیات پژوهشی   ۳۵
فصل سوم:   ۳۹
روش اجرای تحقیق   ۳۹
روش تحقیق   ۴۰
جامعه آماری   ۴۰
روش نمونه گیری   ۴۰
ابزار جمع آوری اطلاعات   ۴۱
شیوه جمع آوری اطلاعات   ۴۱
فصل چهارم:   ۴۲
تجزیه و تحلیل   ۴۲
مقدمه   ۴۳
تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق   ۵۸

مقدمه

سلامت روانی^(۱)از دیرباز مورد توجه جوامع انسانی بوده است و در این رهگذر با پیچیدگی مناسبات اجتماعی پیشرفت و صنعتی شدن جوامع و افزایش رشد جمعیت و همچنین مسائل دیگر بر شدت و جذب توجه به آن افزوده شده است.

به طور کلی اختلالات روانی^(۲)از جمله مشکلات شایعی است که در اجتماعات مختلف انسانی کم و بیش به چشم می خورد. تاکنون تعاریف مختلف و متنوعی از سلامت روانی ارائه شده است. برای مثال یکی از این تعاریف, سلامت روانی عبارت است از داشتن سازگاری کافی یا احساس خوب بودن از دیدگاه روانشناختی و خاصه هنگامی که این سازگاری یا احساس خوب بودن با معیارهای قابل قبول روابط انسانی و معیارهای جامعه ایی که فرد در آن زندگی می کند هم خوانی داشته باشد.

کارشناسان سازمان جهانی بهداشت سلامت روانی را این طور تعریف می کنند: سلامت روانی عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی، حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی و عادلانه و مناسب در بهداشت روانی^(۳)کوشش بر این است که آدمی از مراجعه با مسائل و مشکلات نگران نباشد و برای حل آنها با روش درست و با پذیرش مسائل و دشواری های آن بتواند با جرات و جسارت پیش رود و در اجتماع سازگاری سالم و مثبت داشته باشد و براساس ضوابط و قواعد اندیشیده و به پیش رود تا بتواند خوب رشد کند و کار آمد بار آید و برای خود مدیری مسلط باشد.

 تأمین بهداشت روانی برای تمامی ادوار لازم است. یکی از این دوران, دوران کودکی است. که تأمین بودن سلامت روانی در این دوره، بسیار مهم است. اساس و مبنای روانی فرد در دوران کودکی پی ریزی می شود و عدم توجه به سالم سازی از نظر مسائل عاطفی و روانی کودکان را با مسائل و مشکلات عدیده ای روبروی می گرداند. و آنان را به صورت یک کودک دشوار تحویل جامعه می دهد.

در عصر ما این امر مسلم گشته است که رفتار بشر نتیجه موقعیت ها و عوامل متوری است که مهمترین آنها خانواده، مدرسه اجتماع می باشد. هنگام طفولیت و کودکی این سه عامل اساس شخصیت فرد را پی ریزی کرده و پایه رفتارهای بعدی او را استوار     می سازد.

اگر خانواده، مدرسه و اجتماع هریک وظایف خود را به خوبی انجام دهند شانس موفقیت کودک در زمان بلوغ و بزرگسالی افزایش خواهد یافت و بالعکس چنانچه این سه عامل از انجام وظایف خود به طریق مناسبی تصور ورزند، سازگاری فرد در این دوران جوانی و بزرگسالی بسیار دشوار و گاه نیز غیر ممکن خواهد شد.

تأثیر خانواده در رفتار کودک بیشتر در دوران قبل از مدرسه است. خانواده مهمترین پناهگاه برای کودک است. اساس خانواده از نظر اسلام بر مبنای دوستی و مرحمت است. قرآن مجید در این باره می فرماید:«و جعل بینکم مودهّ و رحمه(سوره روم آیه ۲۰) خداوند بین اعضای خانواده دوستی و شفقت قرار داد»

رابطه خانوادگی باید بر مبنای عطوفت و تفاهم باشد و همان گونه که پیامبر اسلام فرمودند: باید بزرگترها نسبت به کوچکتر ها مهربان باشند و کوچکتر ها احترام بزرگترها را نگه دارند.

بعد از خانواده مسئولیت مدرسه و تربیت کودک سنگین تر خواهد شد. برآوردن احتیاجات جسمانی، اجتماعی و روانی کودک که قسمت عمده ای از پرورش و تربیت کودک را شامل می شود از عوامل بسیار مهم پرورش کودک می باشد اگرچه تربیت جسمانی کودک از سالها پیش مورد توجه قرار گرفته است و وسایل مختلف از قبیل زمینهای بازی و استودیو های ورزشی و امثال آن بدین منظور ایجاد گردیده اند ولی موضوع سلامت روانی به نحو صحیح مورد توجه و قبول قرار نگرفته است. همچنین در این دوران کودک کنترل احساسات و عواطف را نیز می آموزد بدین معنی که یاد      می­گیرد چه موقع برسد یا خشمناک گردد یا محبت ورزد و یا تحت چه شرایطی عواطف خود را کنترل نموده یا آنها را رها سازد هرچه محرومیت در این موارد زیادتر باشد کودک بیشتر دست به اکتساب رفتارهای نا به هنجار می زند رفتاری که با کودک      می شود باید به صورتی باشد که نه تنها موجب تشدید اعمال غیر عادی نگردد بلکه تا اندازه زیادی خانواده، مدرسه و اجتماع فرصت یادگیری رفتارهای سالم و مطلوب را به او بدهد.

بیان مسئله

بشر امروزه در پرتو گستردگی جوامع افزایش جمعیت و رشد تکنولوژی آنقدر درگیر جهان بیرونیش گردیده که دنیای درونی خویش را به فراموش سپرده است. این روند انسان را از مهمترین مقوله کارآمدی زندگیش یعنی سلامت روان دور می نماید. گما اینکه مسئله سلامت روان این است که بشر صرفاً به فکر بهبود و ترقی اوضاع و شرایط بیرونی نباشد بلکه به بهبود و تعالی و خود خویشتن نیز بی اندیشد و در این راه تعدادی از نیروی خود را صرف تعمیق وجود خود نموده تا بتواند به اعتلای سلامت روانی خود در جامعه و کارآمدی اجتماع را از هر لحاظ بالا ببرد.

بهداشت روانی یعنی نداشتن بیماری روانی به عبارتی دیگر یعنی کسی که از نظر روانی هیچ نوع ناراحتی احساس نکند.

در سال ۱۹۴۸ کمیسیون مقدماتی سومین کنگره جهانی بهداشت روانی، تعریف دو قسمتی ارائه داد:

۱)  بهداشت روانی حالتی است که از نظر جسمی، روانی و عاطفی در حدی که با بهداشت روانی دیگران انطباق داشته باشد و برای فرد مطلوب ترین رشد را ممکن سازد.

۲)  جامعه خوب جامعه ای است که برای اعضا خود چنین رشدی فراهم آورد در عین حال رشد خود را تضمین می کند و نسبت به سایر جوامع بردباری نشان می دهد.

اساس رفتار بشر در دوران کودکی آنان ایجاد می شود در آن هنگام یاد می گیرند که چگونه بنشینند، راه روند یا صحبت نمایند. آنان می آموزند که چطور باید با کودکان دیگر به بازی پرداخته یا به چه طرزی با آنها سازش کنند. کودکی مرحله ایی از رشد انسانی است که از تولد تا یازده سالگی به حساب می آید بنابراین این دوره سالهای بسیار زیادی را در بر می گیرد و از اهمیت زیادی نیز برخوردار است. عواملی که بر بهداشت روانی کودک تأثیر دارند عبارتند از ویژگیهای خود کودک،خانواده، اجتماع، مدرسه و همسالان و که هریک به نحوی رفتار و روان کودک را مورد بررسی قرار می دهند.

هدف از این تحقیق بررسی تأثیر هریک از این عوامل برروی بهداشت روانی کودک از دیدگاه معلمین مدارس ابتدائی است.

اهداف و ضرورت تحقیق

در بیان اهمیت و ضرورت تحقیق باید گفت همانطور که از قبل اشاره کردیم یکی از مهمترین و موثرترین دوران زندگی آدمی کودکی است. دورانی که شخصیت انسان در آن پایه ریزی می شود و مشکل می گیرد اما این حقیقت به اثبات رسیده است که کودک در سنین طفولیت فقط به توجه و مراقبت جسمانی نیازمند نیست بلکه به پرورش اجتماعی، روانی، عاطفی و رفاهی هم نیازمند است. اصولا اختلال ها و ناسازگاری های افراد ناشی از دوران حساس کودکی آنها است. عوامل زیادی را می توان در سلامت روانی کودک موثر دانست اما واقعاً چه عواملی موثر هستند و میزان تأثیر آنها چقدر است؟ با پاسخگوئی به این سوال می توان مهمترین عوامل را مشخص نمود و عواملی که باعث ارتقای سلامت روانی کودکان را تقویت نمود تا کودکان بتوانند از زندگی اجتماعی  سالم­تری برخوردار شوند.

هدف اصلی ما از این تحقیق بررسی عوامل موثر بر بهداشت روانی کودک است و اهداف دیگری که برای این تحقیق می توان برشمرد عبارتند از:

۱)    بررسی میزان تأثیر هریک از عوامل و پی بردن به موثرترین عامل

۲)    کاهش عواملی که باعث بروز اختلالات و ناسازگاری در کودک می شود.

۳)    آگاهی از نحوه رفتار با کودک برای کاهش اختلالات روانی کودک

۴)    تقویت و افزایش عواملی که باعث همه جانبه کودک شود.

فرضیه

فرضیه، قضیه آزمایشی پیشنهاد شده ای برای حل مسئله یا تعیین یک پدیده است.

از آنجا که تحقیق موردنظر در راستای عوامل موثر بر بهداشت روانی کودک است.

فرضیه های مرتبط با این موضوع به شرح زیر است:

۱)    ویژگیهای خود کودک(جسمانی،هوشی) بر بهداشت روانی او تأثیر دارد.

۲)  ساختار خانواده(خصوصیات اخلاقی والدین، میزان تحصیلات، وضعیت اقتصادی…) بر بهداشت روانی کودک تأثیر دارد.

۳)    عوامل اجتماعی(ساختار مدرسه، همسالان، رسانه های گروهی و…) بر بهداشت روانی کودک تأثیر دارد.

ما در این تحقیق بر آنیم میزان تأثیر هریک از این عوامل را از دیدگاه معلمین میبد مورد بررسی قرار دهیم.

تعاریف عملیاتی

بهداشت روانی^(۱)Metal Hygiene

بهداشت درست به معنای نیکو نگه داشتن، نگاهداری است.

روان درست به معنای جان، روح، روح انسانی و نفس ناطقه است.

بهداشت روانی درست این چنین تعریف شده است:بخشی از بهداشت عمومی که درباره حفظ سلامت روانی بحث می کند.

فرهنگ روانپزشکی کمیل این اصطلاح را در احساس رضایت و بهبودی روانی و تطابق کافی اجتماعی موازین مورد قبول هر جامعه تعریف کرده است.

کودکBaby

 کودک در لغت به معنای بچه، پسر یا دختر خردسال است.^(۲)

کودکی دوره از رشد انسان که خود به دوره هایی تقسیم شده است.^(۳)

نخستین دوره کودکی از تولد تا دو سالگی، دومین دوره کودکی از دو سالگی تا هفت سالگی و سومین دوره کودکی از هفت سالگی تا دوازده سالگی

خانواده Family

خانواده در لغت به معنای خاندان، اهل خانه، زن و فرزند و فامیل است.^(۴)

خانواده در محدود ترین معنی این اصطلاح به واحد خویشاوندی بنیادی اطلاق می شود در شکل هسته ای خانواده مرکب است از پدر و مادر و فرزندان. در کاربرد وسیعتر ممکن است خانواده گسترده را هم در برگیرد که شامل پدربزرگ و مادربزرگ، خاله، دایی، عمو، و فرزند خوانده ها و غیره نیز می گردد.^(۵)

مدرسهSchool

مدرسه در لغت به معنای جای درس خواندن، محل درس دادن،آموزشگاه است.^(۶)

هم سال

در لغت به معنای هم سن، دو تن که به یک اندازه عمر کرده باشند^(۷)

رسانه

در لغت به معنای هر وسیله که مطلب یا خبری را به اطلاع مردم برساند.^(۸)

رفتارBehavior

طرز بودن به عمل کردن و زیستن موجودات زنده(انسان و حیوانات)تظاهرات عینی فعالیت های کلی آنها

ادبیات نظری

بهداشت روانی^(۱)

فرهنگ بزرگ روانشناسی لاروس بهداشت روانی را چنین تعریف می کند:

«استعداد روان برای هم آهنگ و موثر کارکردن، برای بازیابی تعادل خود، توانایی داشتن.» سازمان جهانی بهداشت، بهداشت روانی را چنین تعریف می کند:

«بهداشت روانی در درون مفهوم کلی بهداشت جای می گیرد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقشهای اجتماعی، روانی و جسمی. بهداشت تنها نبود بیماری یا عقب ماندگی نیست.»

در این تعاریف، همانطور که ملاحظه می شود سازگاری با محیط اهمیت زیادی دارد. طبق این تعاریف، کودکی که بتواند با محیط خود، اعضای خانواده، همسالان، همسایگان و به طور کلی اجتماع خوب سازگار شود از نظر بهداشت روانی بهنجار خواهد بود. این کودک با تعادل روانی رضایت بخش پیش خواهد رفت، تعارضهای خود را با دنیای برون و درون حل خواهد کرد و در مقابل ناکامی های اجتناب پذیر زندگی مقاومت خواهد داشت. اگر کسی توان انجام این کارها را نداشته باشد در نتیجه با محیط خود به شیوه نامناسب و دور از انتظار برخورد کند از نظر روانی بیمار محسوب خواهد شد.

 در سالهای اخیر، انجمن کانادایی بهداشت روانی، بهداشت روان را در سه قسمت تعریف کرده است:قسمت اول، نگرش های مربوط به خود، قسمت دوم:نگرش های مربوط به دیگران(با دیگران راحت بودن) و قسمت سوم:نگرشهای مربوط به زندگی ( رویارویی با الزام های زندگی )

– نگرش های مربوط به خود

– تسلط بر هیجان های خود

– آگاهی از ضعف های خود

– رضایت از خوشی های ساده

نگرش های مربوط به دیگران

– علاقه به دوستی های طولانی و صمیمی

– احساس تعلق به یک گروه

– احساس مسئولیت در مقابل محیط انسانی و مادی

اصول بهداشت روانی^(۱)

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .