عنوان :
مقاله آتشفشان
تعداد صفحات : ۲۷
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
آتشفشانها، مکانهایى هستند که به علل مختلف فیزیکى و تکتونیکى مواد مذاب درونى زمین را به شکل گدازه‌هاى آتشفشانى، مواد پیروکلاستیک و گازها از خود خارج و امکان راهیابى آنها را به سطح زمین مى‌دهند. یک انفجار آتشفشانى مى‌تواند همراه با خروج قطعات سنگى جامد، مواد مذاب و گازهاى آتشفشانى باشد.
بسیارى از آتشفشان شناسان پیش بینى مى کنند که تغییر در ترکیب گازهایى که از آتشفشان بیرون مى‌آیند، احتمالاً نشانه هایى از فعال شدن یک آتشفشان هستند. با این حال، هرگونه تفسیر در مورد پیش بینى ترکیب گازهاى حاصله از یک آتشفشان، کار بسیار دشوارى است، زیرا گازهاى آتشفشانى معمولاً داراى تغییرات قابل ملاحظه اى هستند. بنابراین معمولاً ممکن نیست بتوان تغییرات ترکیبى را که معرف شرایط خاص آتشفشان مى باشد مشخص کرد. یکى از این روش ها تطابق طیف سنجى (Correlation Spectrometry) است که در آن اندازه گیرى جذب اشعه فرابنفش مدنظر است و به کمک آن مى توان تصاعد SO4 را بررسى کرد. مشاهدات عینى تصاعد بخار یا ابرهاى خاکستر، به شرایط اقلیمى بستگى دارد.
در این مقاله درباره ویژگی های آتشفشان، بلایاى همراه با آتشفشان و آتشفشانهاى نئوژن- کواترنر در ایران را بیان می کنیم.
واژه های کلیدی: آتشفشان، مواد مذاب ،فعالیت زمین لرزه اى، آتشفشان دماوند، آتشفشان سهند، تفتان
فهرست مطالب
تعریف آتشفشان ۱
آتشفشان هاى منفرد ۴
ویژگى هاى طبیعى آتشفشان ۷
بلایاى همراه با آتشفشان ۷
جریان هاى گل ۹
فعالیت آذر آوارى ۱۰
آثار ثانویه ۱۲
بلایاى آتشفشانى ۱۲
پیش بینى فعالیت آتشفشان ها ۱۳
پیش درآمدهاى آتشفشان ۱۴
فعالیت هاى زمین لرزه اى ۱۵
تغییر شکل زمین ۱۶
بررسى هاى حرارتى و زمین گرمایى ۱۶
بررسى هاى ژئوشیمیایى ۱۷
عکس العمل در برابر پیش بینى فوران ۱۸
آتشفشانهاى نئوژن- کواترنر در ایران ۱۹
آتشفشان سهند ۲۱
آتشفشان سبلان ۲۲
آتشفشان تفتان ۲۴
آتشفشان بزمان ۲۵
منابع: ۲۶
منابع:
۱- مبانى آتشفشان شناسى با نگرشى بر آتشفشانهاى ایران (۱۳۸۲)، دکتر منصور قربانى، انتشارات آرین زمین
۲- زمین شناسى زیست محیطى (۱۳۸۱)، تالیف: دکتر فریدون غضبان، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران
۳- آتشفشان شناسى،دانشنامه رشد
تعریف آتشفشان
آتشفشانها، مکانهایى هستند که به علل مختلف فیزیکى و تکتونیکى مواد مذاب درونى زمین را به شکل گدازه‌هاى آتشفشانى، مواد پیروکلاستیک و گازها از خود خارج و امکان راهیابى آنها را به سطح زمین مى‌دهند. یک انفجار آتشفشانى مى‌تواند همراه با خروج قطعات سنگى جامد، مواد مذاب و گازهاى آتشفشانى باشد. بطور معمول هر یک از ما با شنیدن نام آتشفشان، گدازه‌هاى آتشفشانى سیال و روان را به خاطرمى‌آوریم که با حرکت خود هر چیزى را در روى سطح زمین به کام خود مى‌کشد. عواملى همچون غلظت ماده مذاب سیال، میزان گازها، شیب سطح زمین و سرعت سرد شدن بر روى میزان سرعت حرکت گدازه‌ها تأثیرگذار مى‌باشند. یک فوران آتشفشانى قادر است ستونى از مواد مختلف را تا ارتفاعى حدود ۱۹ کیلومتر (در بالاى قله آتشفشان) به بیرون پرتاب نماید و منجر به تشکیل یک ابر آتشفشانى گردد. در ۱۵ سال اخیر بیش از ۸۰ فروند هواپیماى تجارى در اثر برخورد با ابرهاى آتشفشانى صدمه دیده‌اند. خاکسترهاى آتشفشانى حاصل از یک فوران قادرند تا منطقه وسیعى در اطراف خود را بپوشانند و این وسعت گاه تا ۳۵۰۰۰ کیلومترمربع را نیز دربرمى‌گیرد.
گازهاى آتشفشانى به صورت مستقیم مى‌توانند بر روى سلامتى انسانها تأثیرگذارند و یا با تسهیل در ایجاد بارانهاى اسیدى مشکلاتى را ایجاد نمایند. جریانهاى مواد پیروکلاستیک، زمین لغزشهاى حاصل از آتشفشانها، جریانهاى گلى (Lahars) از جمله پدیده‌هاى مخربى مى‌باشند که با وقوع آتشفشانها همراهند. در هر سال تقریباً ۵۰ فوران آتشفشانى در جهان رخ مى‌دهد. خطرهاى ناشى از یک آتشفشان خاص، بستگى به نوع عملکرد، نوع ماگما و نیز جایگاه زمین شناسى و جغرافیایى آن دارد. نظیر زمین لرزه ها، پراکندگى و عملکرد آتشفشان ها توسط شکل هندسى صفحات تکتونیکى کنترل مى شود و آتشفشان ها در سه خاستگاه تکتونیکى دیده مى شوند. در درجه نخست تمرکز آنها در مناطق بین صفحات تکتونیکى بسیار زیاد است. نزدیک به ۸۰% آتشفشان هاى فعال در مناطق فرورانش یعنى جایى که صفحات تکتونیکى توسط صفحه دیگر به زیر مى روند واقع اند. آتشفشانهاى واقع در منطقه فرورانش انفجارى ترین نوع هستند. مهمترین نوع این آتشفشان ها استراتوولکانو و آتشفشان مرکب است. نوع دوم، آتشفشان هاى ریفتى مى باشند و در جایى که صفحات از یکدیگر دور مى شوند، رخ مى دهند. این نوع آتشفشان ها با انفجار کمترى همراهند و در کف اقیانوس ها واقع مى شوند. نوع سوم، آتشفشان هاى نقطه داغ (Hot spot) مى باشند که در مرکز صفحات جایى که پوسته ضعیف بوده و اجازه نفوذ مواد مذاب از درون زمین داده مى شود ایجاد مى شوند. در حدود ۸۰% آتشفشانهاى فعال روى زمین در منطقه حلقه آتشین قرار گرفته اند.
در کشور ما عظیم‌ترین فعالیتهاى آتشفشانى مربوط به دوره ائوسن مى‌باشند که در سه منطقه جغرافیایى، ایران مرکزى (ارومیه – دختر)، البرز و بلوک لوت توسعه دارند. اما از دیدگاه کاربردى آتشفشانهایى فعال شمرده مى‌شوند که در دوران کواترنر فعالیتى را از خود نشان داده باشند. مهمترین این آتشفشانها در ایران خصوصیاتى مانند خروج بخار آب، گازهاى گوگردى را در مرحله گوگردزائى نشان مى‌دهند. البته براى اینکه مشخص گردد که آتشفشانى پتانسیل فعالیت مجدد را نشان مى‌دهد یا نه مطالعات جامعى مورد نیاز است. چنین آتشفشانهائى باید بصورت مداوم تحت بازرسى و کنترل باشند. گروه زمین شناسى مهندسى سازمان زمین‌شناسى کشور، طرح کنترل و مطالعات ادوارى آتشفشانهاى با قابلیت فعالیت را در دستور کار خود قرار داده و مطالعه منظم در مورد فعالیت دماوند در این گروه از مدتى پیش آغاز گردیده است.
آتشفشان هاى منفرد
بسیارى از افراد فکر مى کنند که آتشفشان ها از یک دودکش مرکزى از یک منطقه نظیر یک کوه بلند فوران مى کنند. اکثریت فعالیت آتشفشان ها نزدیک به مرکز صفحات زمین ساختارى اتفاق مى‌افتد. همچنین بیشتر آتشفشان ها روى مناطق فرورانش قرار گرفته اند و معرف مکان هایى هستند که ماگماها در عمق در اثر ذوب شدن ورقه (slab) لیتوسفر اقیانوسى یا با ذوب لیتوسفر فوقانى یا استنوسفر در حال فرورانش به سمت بالا صعود مى کنند. مجاورت با یک منطقه فرورانش، معرف یک منطقه آتشفشانى است، همین طور احتمال زمین لرزه و خطرهاى همراه با آن، در این ناحیه وجود دارد.
آتشفشان ها توسط نوع ساختمانى که تشکیل مى دهند، رده بندى مى شوند. ساختمان آنها معمولاً منعکس کننده نوع مواد آتشفشانى است که فوران مى کند و اغلب نوع جایگاه تکتونیکى نیز از روى آن مشخص مى شود. این ویژگى ها تا حد زیادى در تعیین نوع فوران از چنین آتشفشان هایى که در آینده احتمال آن داده مى شود، کمک فراوانى مى کنند.
در آتشفشان هاى «سپرى شکل» ، مواد مذاب بازالتى که نسبتاً از نظر SiO2 فقیر و داراى میزان بالایى از تمرکز آهن و منیزیم هستند، نسبتاً روان بوده و به آزادى و سهولت جارى مى شوند و فاصله زیادى را از نقطه فوران طى مى کنند. نوع توپوگرافى و منظر آتشفشانى تشکیل شده بسیار مسطح است. به دلیل شباهت این آتشفشان ها به سپر مسطح، به آنها آتشفشان هاى سپرى (Shield volcano) گویند. هرچند مواد مذاب به صورت متناوب روان مى شوند و ممکن است از نظر ضخامت نازک و کمتر از چند متر ضخامت داشته باشند،ولى چندین فوران ماده مذاب باعث به وجود آمدن ضخامت گسترده اى مى شود. براى مثال، جزایر هاوایى از نوع آتشفشان سپرى است. مرتفع ترین نقاط این جزایر، ارتفاعى در حدود ۵/۳ کیلومتر از سطح دریا دارد اگر اندازه گیرى ها دقیق باشد، این ارتفاع بسیار قابل توجه است.
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
