عنوان :

مقاله آفات مهم ذرت در ایران و مدیریت تلفیقی آنها

تعداد صفحات : ۳۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

ذرت با سطح کشت جهانی، بالغ بر ۱۴۰ میلیون هکتار و تولید بیش از ۵۸۵ میلیون تن در سال، یکی از منابع اصلی تامین غذای انسان، دام و مصارف صنعتی می‌باشد. این محصول ارزشمند، علاوه بر تامین بخش مهمی از نیاز غذایی انسان و دام، یکی از منابع مهم در صنایع غذایی، شیمیایی و دارویی است.

به حداقل رساندن عوامل بازدارنده رشد و حفظ این محصول از گزند عوامل مختلف مانند آفات و بیماری‌های گیاهی، یکی از اقدامات بسیار اساسی در افزایش این محصول می‌باشد. ذرت  بر خلاف قدرت فیزیولوژیک و رشدی خود، دارای آفات گوناگونی است که میزان قابل توجهی از آن محصول را نابود می‌کنند.

شناخت و مبارزه اصولی با این آفات، می‌تواند گامی اساسی درافزایش عملکرد در واحد سطح باشد.

در این مقاله بحث، سعی بر این است تاآفات مهم و کلیدی ذرت بررسی شود و راهکارهای عملی و مناسب در مدیریت این آفات مورد بحث قرار گیرد.

دانه ذرت می‌تواند به دلایل مختلف برای مدتی در انبار نگهداری گردد. در صورتی که انبار محل نگهداری، شرایط لازم را نداشته و نکات لازم بهداشتی در آن رعایت نشده باشد، شرایط برای رشد و فعالیت آفات انباری فراهم می‌گردد. آفاتی که به دانه ذرت در انبار حمله می‌کنند و آن را آلوده می‌سازند اکثراً همان آفاتی هستند که دیگر غلات را آلوده می‌سازند که از مهمترین آنها بید غلات، شپشه گندم، سوسک کشیش، شب‌پره هندی که مورد بحث قرار می‌گیرد.

واژه های کلیدی: ذرت، آفات، مدیریت تلفیقی ، کرم مفتولی، شته ذرت، تریپس ذرت، آفات انباری

فهرست مطالب

پیشگفتار    ۱
مقدمه:    ۲
آفات مهم و کلیدی ذرت    ۳
کرم مفتولی                      Agriotes elongatus, Marsch    ۵
مگس بذر و گیاهچه                 Hylemia platura, Meign    ۷
کلاغ                                                      Corvus corone L.    ۹
شته ذرت                      Rhopalosiphum maidis Fitch.    ۱۰
تریپس ذرت:                                       Anaphothrips spp    ۱۱
کنه تارتن:                       Tetranychus urticae, koch    ۱۲
زنجره‌های ذرت:                                    Corn leafhoppers    ۱۴
کرم برگ‌خوار ذرت:                Spodoptera exigua, Hbn    ۱۵
کرم طوقه‌بر:                              Agrotis segetum Schiff    ۱۶
کرم ساقه‌خوار اروپایی ذرت:      Ostrinia nubilalis Hb.    ۱۸
کرم برگ‌خوار ذرت:                   Mythimna lareyi Dup.    ۲۱
کرم ذرت:                                  Sesamia cretica Led    ۲۳
کرم بلال ذرت:                            Heliothis zea Boddie    ۲۶
آفات انباری    ۲۸
منابع:    ۳۵

منابع:

۱.  بهداد، ابراهیم، دائره المعارف گیاه پزشکی، ۱۳۷۵
۲٫  جعفری‌پور، منوچهر، گزارش کمیته آفات و بیماری‌های گیاهی طرح توسعه کشت ذرت
۳٫ حبیبی، جلال‌الدین، آفات مهم و کلیدی ذرت و عوامل و عملیات مورد کاربرد در مدیریت تلفیقی آنها جهت ارائه در گردهمایی آموزش آفات ذرت در مرکز تحقیقات کشاورزی قزوین، ۱۳۷۸
۴٫   میرکریمی، اسداله، بررسی بیواکولوژیکی کرم ذرت Sesamina cretica در منطقه ورامین در نشریه مجله علوم کشاورزی ایران، جلد ۱۸، شماره‌های ۱٫۲، ۱۳۶۶
۵٫  نعیم، عزیزاله، ذرت، ۱۳۵۸

۶٫  King, A.B.S and Saunders, J.L. (1948) The invertebrate pests Annual Food Crops in Central America.
۷٫ Ortega, A. C. (1986) Insect pests of Maize, A guide for field identification CIMMYT.

پیشگفتار

 افزایش سرسام‌آور جمعیت دنیا (روزانه ۲۵۰ هزار نفر)، نیاز روزافزون آنان به غذا و ناکافی بودن منابع غذایی از سال‌های قبل، بخش عظیمی از مردم جهان را مواجه با پدیده شوم گرسنگی و سوء تغذیه نموده است. را ه مقابله با این پدیده رنج‌آور، جز با استفاده بهینه از منابع آب و خاک و تکنولوژی پیشرفته و توسعه کشت و کار محصولات با عملکرد بالا میسر نیست.

در میان محصولات تامین کننده منابع غذایی، ذرت با توجه به ویژگی‌های خاص خود، یکی از این محصولات امیدبخش است که امروزه در سطح بسیار وسیعی مورد کشت و کار قرار گرفته است. هرچند که کشت و کار این محصول از قرون گذشته در دنیا متداول بوده و بخش قابل ملاحظه‌ای از نیازهای غذایی و دام را تامین می‌کرده است، لیکن توسعه کشت این محصول در این هنوز به اندازه کافی نیست و امید می‌رود که با حمایت‌های لازم، شاهد توسعه و رشد فزاینده این محصول باشیم.

 مقدمه:

ذرت با سطح کشت جهانی، بالغ بر ۱۴۰ میلیون هکتار و تولید بیش از ۵۸۵ میلیون تن در سال، یکی از منابع اصلی تامین غذای انسان، دام و مصارف صنعتی می‌باشد. این محصول ارزشمند، با توجه به دوره رویش کوتاه و عملکرد افزون‌تر از دیگر محصولات و سازگاری با شرایط آب و هوایی مختلف از نظر سطح کشت در مرتبه سوم پس از گندم و برنج و از نظر عملکرد، در مرتبه دوم پس از گندم قرار گرفته است.

این محصول ارزشمند، علاوه بر تامین بخش مهمی از نیاز غذایی انسان و دام، یکی از منابع مهم در صنایع غذایی، شیمیایی و دارویی است.

کشت و کار این محصول در ایران، تا دو دهه قبل بسیار محدود بود و با وجودی که سطح زیر کشت و میزان تولید آن، طی ۱۵-۱۰ سال اخیر، رشد خوبی داشته، لیکن با توجه به نیاز حدود ۵/۲ میلیون تن برای تامین منابع غذایی و استفاده در بخش صنعت، فقط ۱۳۰۰۰۰۰ تن ذرت از ۱۹۰۰۰۰ هکتار کشت به دست آمده است که هنوز تا رسیدن به مرز خودکفایی و عدم نیاز به واردات آن از خارج که مشکلات عدیده‌ای را به دنبال دارد، راهی طولانی در پیش روی می‌باشد.

به حداقل رساندن عوامل بازدارنده رشد و حفظ این محصول از گزند عوامل مختلف مانند آفات و بیماری‌های گیاهی، یکی از اقدامات بسیار اساسی در افزایش این محصول می‌باشد. ذرت  بر خلاف قدرت فیزیولوژیک و رشدی خود، دارای آفات گوناگونی است که میزان قابل توجهی از آن محصول را نابود می‌کنند.

شناخت و مبارزه اصولی با این آفات، می‌تواند گامی اساسی درافزایش عملکرد در واحد سطح باشد.

در این جلسه بحث، سعی بر این است تا آفات مهم و کلیدی ذرت بررسی شود و راهکارهای عملی و مناسب در مدیریت این آفات مورد بحث قرار گیرد.

آفات مهم و کلیدی ذرت

اکوسیستم مزرعه ذرت با توجه به رشد زیاد و متفاوت با دیگر مزارع، به گونه‌ای است که گاهی طول بوته‌ها به ۳ متر می‌رسد و متراکم و انبوه می‌شود و این ویژگی سبب می‌شود بوته‌های ذرت عمدتاً با توجه به وضعیت ظاهری و غنی‌بودن مواد غذایی بسیار متنوع شامل کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، اسیدهای چرب و املاح متنوع معدنی و ویتامین‌ها یکی از مطلوب‌ترین محصولات برای حضور آفات مختلف گردد.

با بررسی‌های انجام گرفته، بیش از ۴۰۰ گونه از بندپایان شامل حشرات و کنه‌ها در مزارع ذرت فعالیت دارند.

هرچند که ذرت به دلیل چهار کربنه بودن آن (C₄)[1] و خصوصیات فیزیولوژیک و رشد ناشی از این وضعیت بیوشیمیک، باید قدرت تحمل زیادی در مقابل آفات داشته باشد، ولیکن علیرغم این ویژگی‌ها آفات مختلفی ذرت را مورد حمله قرار می‌دهند و آسیب‌های تعدادی از این آفات شدید و اقتصادی است، به طوری که در این جلسه بحث، به عنوان «آفات مهم و کلیدی ذرت و راه‌های مقابله اصولی با آن‌ها» مورد بحث قرار می‌گیرند.

بوته ذرت، در دوره رشد خود از مرحله قرار گرفتن بذر آن در خاک تا مرحله برداشت و انتقال به انبار، مورد حمله آفات مختلفی قرار می‌گیرد که این آفات بر حسب دوره حمله و آلودگی در ۴ گروه به شرح زیر طبقه‌بندی می‌گردد:

کرم مفتولی   Agriotes elongatus, Marsch

از علام آلودگی مزرعه ذرت به کرم مفتولی (Wireworm) می‌توان به عدم رویش و سبزشدن یکنواخت مزرعه و پژمردگی بوته‌های تازه سبز شده اشاره نمود. کرم‌های مفتولی با تغذیه از بذور ذرت، مانع سبز شدن و همچنین با خوردن ریشه‌ها و سوراخ کردن آنها، باعث قطع ریشه و در نتیجه ضعف بوته‌های ذرت می‌گردند.