عنوان :

مقاله اصلاح دام

تعداد صفحات : ۵۲

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله به تعریف، هدف و تاریخچه  اصلاح دام، تنوع ژنتیکی ، وراثت پذیری یا قابلیت توارث صفات، انتخاب، روش های انتخاب گاو نر برای اصلاح گاوهای شیری، رکوردبرداری و اندازه گیری مقدار شیر و چربی شیر و نقش تلقیح مصنوعی و انتقال جنین در اصلاح گاوهای شیری را مورد بررسی قرار می دهد.

امروزه صنعت اصلاح دام با پیشرفت علم ژنتیک سوار بر مرکب اسب تندرویی شده که هر روز بیشتر از دیروز در حال توسعه و پیشرفت می باشد و علم ژنتیک برای انجام اصلاح نژاد یا به نژادی همانند یک شالوده و اساسی غیر قابل انکار است.

در اصلاح دام هدف به وجود آوردن تغییرات و تنوع ژنتیکی در جوامع حیوانی مورد نظر پرورش دهندگان و همچنین بهره برداری اقتصادی و افزایش تولید از این تغییرات ژنتیکی می باشد.

انتخاب وسیله بسیار مهمی در اصلاح دام است که به کمک آن می توان فرامان ژن ها را جهت ایجاد افرادی که برای منظور خاصی مناسب ترند تعمیم داد. در برنامه های اصلاحی ابزارهای انتخاب و دقت در انتخاب بیشتر در طول محور حیوان نر می چرخد. زیرا از یک حیوان نر می توان در در طول عمر آن شاید بیشتر از هزاران گوساله بدست آورد. ولی در مورد ماده گاوها، هر گاو می توان حداکثر ۸ گوساله به دنیا بیاورد پس در برنامه های اصلاحی بیشترین تمرکز بر روی انتخاب گاو نر بود.

 واژه های کلیدی: اصلاح دام، تنوع ژنتیکی،وراثت پذیری صفات، انتخاب، رکوردبرداری، درصد شیر، تلقیح مصنوعی، انتقال جنین،گاو های شیری

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
تاریخچه:    ۳
تعریف اصلاح دام:    ۴
هدف از اصلاح دام:    ۵
اصلاح دام:    ۵
تنوع ژنتیکی یا تنوع وراثت یا اثر ژنوتیپ :    ۶
اثر محیط    ۷
اثر متقابل محیط در وراثت    ۸
وراثت پذیری یا قابلیت توارث صفات:    ۹
انتخاب :    ۱۰
انتخاب طبیعی:    ۱۰
انتخاب مصنوعی    ۱۱
اما روش های انتخاب گاو نر برای اصلاح گاوهای شیری    ۱۳
ارزیابی گاو نر با روش دختر ـ مادر، روش ایستگاهی    ۱۳
ارزیابی گاو نر با روش مقایسه همزمان :    ۱۶
ارزیابی حیوان نر از طریق روش ایستگاهی:    ۲۲
روش دختر ـ پدر    ۲۴
سلکسیون بر اساس آزمون نتاج    ۲۷
رکوردبرداری و اندازه گیری مقدار شیر و چربی شیر:    ۳۱
شیوه های رکوردبرداری:    ۳۲
تعیین وزن شیر و میزان چربی و پروتئین:    ۳۳
روش محاسبه مقدار شیر تولیدی و درصد چربی آن:    ۳۴
فاصله بین رکورد برداری:    ۳۵
تعیین درصد چربی شیر:    ۳۶
به گزینی برای تیپ شیری، نرخ رشد و اندازه بدن:    ۳۶
چسبندگی پستان ها:    ۳۸
تأثیر پرورش خویشاوندی در اصلاح گاوهای شیری:    ۴۰
آمیزش غیر خویشاوندی و تلاقی گری:    ۴۳
نقش تلقیح مصنوعی و انتقال جنین در اصلاح گاوهای شیری:    ۴۵
روش انتقال جنین:    ۴۶
منابع    ۴۸

منابع

۱- خدایی، ص و مظلومی، ف، ۱۳۸۳، مبانی اصلاح دام، نشر اختر

۲- ادریسی، م. ع و وطن خواه، م ۱۳۷۷ . ژنتیک و اصلاح نژاد گاو شیری، نشر ارکان اصفهان

۳- لسلی، ج.ف ۱۳۷۲، ژنتیک و اصلاح دام، انتشرات دانشگاه رازی

۴- ادریسی، م. ع و مستأجران، ۱۳۸۳، اصلاح نژاد دامهای بومی، انتشارات ارکان.

مقدمه

تغذیه  برای فرزندان آدم از بدو خلقت و زمانی که جمال نیمه وحشی در داخل غارها به سر می برد تا به امروز که به کمک تکنولوژی فضا را تحت سیطره خود درآورد. مهمترین مسئله ی حیات را تشکیل می داده است و حتی امروز نیز با تمام پیشرفت هایی که در شئون مختلف زندگی آدمی پدیدار گشته مسئله ی تغذیه از نظر اقتصادی و اجتماعی در درجه اول اهمیت در جوامع بشری قرار گرفته است. به طوری که سطح تمدن درجه پیشرفت هر جامعه ای را از چگونگی تغذیه آنها ارزیابی می کنند. شکی نیست که پیشرفت همه جانبه ی یک اجتماع بستگی به سلامت روحی و جسمی افراد آن دارد.

به عبارت دیگر هر چقدر افراد یک جامعه که نیروی فعال و سرمایه ی واقعی آن را تشکیل می دهند سالم تر باشد پیشرفت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آن سریع تر خواهد بود. برای اینکه مردم یک مملکت تندرست و قوی باشند باید در درجه ی اول غذای کافی و کامل در خاتیار آنها باشد. در میان مواد غذایی مختلف آنچه پیش از هر ماده ی دیگری مورد احتیاج مبرم روزانه انسان است پروتئین بخصوص نوع حیوانی آن می باشد که در مورد تأثیر آن در جسم و روان تا کنون شرح بسیار گفته شده است. به طوری که هر گونه بحث بیشتر در این مورد عبث و زاید است.

متأسفانه در اغلب نقاط گیتی و از جمله ایران کمبود فقر و پروتئین حیوانی وجود دارد. از آمار تقریبی که در دست است به نوعی معلوم می شود که میزان پروتئین حیوانی دریافت شده توسط هر فرد ایرانی در روز با مقدار احتیاجات او تفاوت زیادی دارد و این امر بالطبع لطمات قابل توجهی به سلامت روحی و جسمی افراد کشور ما وارد می آورد. بدین ترتیب مسئله تامین پروتئین کافی برای تغذیه مردم باید در رأس کلیه برنامه های ملی مملکت قرار گیرد.

همچنین افزایش جمعیت انسانی یکی از عواملی است که می تواند تأثیر همی در تولید دام های دنیا بگذارد. اکنون جمعیت دنیا بالغ بر ۹ میلیارد نفر شده است و به علت توزیع ناعادلانه ی غذای موجود در دنیا بحران غذا وجود دارد. بعضی از پیش بینی های انجام یافته بر اساس نرخ رشد سالانه ی جمعیت دنیا بیان می کندک ه طی ۲۵ سال آینده جمعیت انسانی دو برابر خواهد شد اکنون که بحران غذایی وجود دارد انسان از تصور وضع این بحراندر ۲۰ سال آینده به حیرت می افتد.

اگر بحران غذا به اندازه کیفی تشدید شود، بین انسان ها و حیوانات بر سر صرف غلات رقابت خواهد بود. و عمده ترین رقابت بین انیان با خوک و طیور بر روی غلات خواهد بود و اولین راه حل که به نظر می رسد بالا بردن تولید از طریق افزایش دام یا سطح زیر کشت و … می باشد. ولی خود این افزایش هم دارای مشکلاتی از قبیل تأمین آب و جایگاه و غیره، ضمناً با توجه به محدودیت منابع موجود در کره خاکی می بایست فکر دیگری هم برای افزایش تولید نمود.

در این راستا، توجه بیشتر به بالا رفتن ظرفیت تولید هر دام معطوف گشت و متوجه گردید با استفاده به نژاد و توجه ویژه به شرایط زیستی می توان از هر دام بهره ی بیشتری برد.

 تاریخچه:

اهلی شدن دام ها در حدود ۶۰۰۰ سال پیش انجام شده است و اولین حیواناتی که اهلی شدند، سگ و سپس احتمالاً گاو بوده است.

هدف انسان از اهلی کردن حیوانات استفاده بیشتر و بهتر از حیوانات آنها بود و لذا از دام هایی که می توانستند بهتر پاسخگوی نیاز او باشند بیشتر نگهداری و مراقبت کرد و آنها را که احتیاجات او را چندان تامین نمی کردند حذف و کشتار می نمود.

این کار که به نام انتخاب مصنوعی نیز همواره موسوم است، اساس علم اصلاح دام است. تا قبل از قرن ۱۷ میلادی تصویر روشنی از کارهای انجام شده در اصلاح دام ها در دست نیست. آنچه مسلم است افراد با ذوق و علاقمند به دامداری کاو اصلاح دام ها را به طور پراکنده و به صورت تفننی انجام می دادند و بعضی از آثار تاریخی تا اندازه ای روشنگر این مطلب است. در اوایل قرن ۱۷ مؤسساتی در امریکا و اروپا جهت شناسایی و ثبت رکورد و شجره برخی از نژادها شناخته شده و در آن زمان به وجود آمد.

قدیمی ترین مدرک مربوط به عملیات نژادی در گاو مربوط به زمان ربرت بیک ول یعنی بین سالهای ۱۷۶۰ و ۱۷۹۵ درلیستر شایر انگلستان است. قبل از آن بیشتر، انتخاب طبیعی بود که باعث تغییرات در گونه گاو می شد. به هرحال، تا آنجایی که گزارش ها نشان می دهد، اولین فردی که در هوش و قدرت خلاقیت انسان می تواند نیروی تعیین کننده ای در تغییرات گونه ی گاو باشد بیک ول بود.

پس از او افرادی مانند برادران گالینگ بر اساس عملکرد فرد و آزمون نتاج و خویش جفتی و بخصوص تلاقی اجداد مناسب با فرزندانشان اقدام به عمل به نژادی نمودند اما پیشرفت سریع اصلاح دام را می توان مرهون کارهای فیشر، رایت، هالدن و لاتن در بین سالهای ۱۹۱۸ تا ۱۹۳۹ دانست.

و امروزه نیز با پیشرفت سایر علوم و وارد شدن آنها در علم اصلاح دام مانند علم ژنتیک کمی و روش های آماری موفقیت های چشمگیری در افزایش میزان تولید دام های اهلی و همراه کردن این تولیدات با خواستهایی بشر داشته و از این طریق نقش مهمی در تامین نیازهای بشر داشته باشد.

تعریف اصلاح دام:

اصلاح دام عبارت است از مجموعه شیوه های ممکن در بالا بردن ظرفیت ارثی یا ژنتیکی دام ها در زمینه تبدیل موثر مواد گیاهی به تولیدات دامی و نیز بالا بردن کیفیت تولید و همراه کودن نوع محصول آنها با نیاز های حال و آینده. البته باید متذکر شد که اصلاح به تنهایی قادر به رسیدن به هیچ یک از اهداف فوق نبوده و تنها در صورتی موفق خواهد بود که با بهبود محیط زندگی دام ها همراه باشد. وظیفه ی کسی که قصد اصلاح دامهایش را دارد این است که ابتدا توانایی ژنتیکی دام های خود را تشخیص دهد.

در هر حال ابزار دست فرد اصلاح کننده دو چیز است: اول به گزینی و دوم نوع جفت گیری. همچنین در افزایش تولید و بازده بهتر دام ها، علاوه بر کاربرد اصول علم اصلاح دام می بایست عوامل دیگری نظیر بهبود تغذیه و بهداشت دام ها و تغییر در سیستم های مدیریتی را که تاثیر فراوانی داشته ذکر نمود.

علم اصلاح دام ظرفیت ارثی را برای تولید بیشتر و بهتر افزایش داده و سایر عوامل محیطی لازم جهت بروز این ظرفیت بالقوه و ژنتیکی را فراهم می آورند.

هدف از اصلاح دام:

در اصلاح دام هدف به وجود آوردن تغییرات و تنوع ژنتیکی در جوامع حیوانی مورد نظر پرورش دهندگان و همچنین بهره برداری اقتصادی و افزایش تولید از این تغییرات ژنتیکی می باشد.

اصلاح دام:

 همانطور که گفته شد، امروزه صنعت اصلاح دام با پیشرفت علم ژنتیک سوار بر مرکب اسب تندرویی شده که هر روز بیشتر از دیروز در حال توسعه و پیشرفت می باشد و علم ژنتیک برای انجام اصلاح نژاد یا به نژادی همانند یک شالوده و اساسی غیر قابل انکار است.

صفات مهم اقتصادی دام ها ( تولید شیر، تولید پشم، افزایش وزن و … ) اکثراً از صفاتی هستند که باید با یک واحد کمّی ( گرم ، سانتیمتر و … ) اندازه گیری شوند. از این نظر ارتباط اصلاح کنندگان دام ها بیشتر به آن بخشی از علو ژنتیک است که درباره ی روش های کمی بررسی ای نوع صفات گفتگو نموده و به نام ژنتیک کمی نامیده می شود. همچنین در اصلاح دام بالا بردن میزان تولید یک دام به تنهایی و یا به طور کلی یک جمعیت دامی بود.

صفات جانداران نیز تحت تأثیر یک سری عوامل محیطی و ژنتیکی تکامل می یابند و تنها خواص فنوتیپی است که مورد اندازه گیری قرار می گیرد. به عبارتی،  صفات کمی = ژنوتیپ + محیط

در حقیقت فنوتیپ یک فرد تابع اثر مشترک عوامل ژنتیکی و محیط می باشد.

تنوع ژنتیکی یا تنوع وراثت یا اثر ژنوتیپ :

ساختمان ژنتیکی هر یک از افراد جمعیت در زمانی که گامت های والدین جوان به وجود آوردن آن فرد با همدیگر لقاح پیدا می کنند یا به عبارت دیگر در زمان آبستنی مشخص می شود و در صورتی که وقایع خاصی مانند مرتاسیون اتفاق نیفتد، آن ساختمان ژنتیکی تا آخر عمر فرد ثابت باقی می ماند. از طرفی دیگر، در ساختمان ژنتیکی هر فرد و والدینش بیش از هزاران جفت ژنی که بر صفات مختلف تاثیر دارند تشکیل شده است.

بعضی از این ژن ها به صورت هموزیکوتی هستند. و بقیه به صورت هتروزیکوتی اند هر چه ساختمان ژنتیکی دو فرد به صورت هموزیکوتی باشد گامت هایی که از هر یک از آنها تولید می شود شباهت بیشتری با هم دارند و افراد خویشاوند تشابه ژنتیکی شان با هم بیشتر شده است و هر چقدر این گونه ها بافرهای هترو زایکوس تر باشند، تنوع ژنتیکی بین آنها کمتر است.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .