عنوان :

مقاله اصول غبارگیری و شستشوی فرش دستباف

تعداد صفحات : ۶۲

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در شستشوی فرش دستباف مراحل مختلفی باید صورت گیرد . از جمله مقدمات شستشو غبارگیری فرش است که به شیوه دستی و یا توسط دستگاه انجام می شود پس از غبارگیری ، قبل از شستشو، فرش روی زمین گسترده می شود و از نظر وجود لکه ، سوراخ و پوسیدگی بررسی می شود تا از ایجاد خسارت احتمالی در حین مراحل شستشو جلوگیری نمایند . پس از بررسی فرش و شناسایی نقاط آسیب دیده در مرحله بعد باید سوراخها را چنانچه قابل ترسیم است ، رفو نمود . بعد از رفو کردن ، فرش را لکه گیری می کنند .

سپس شستشوی فرش نیز به کمک دستگاههای مکانیکی در کارخانه ها و یا در منزل و با روشهای سنتی صورت می گیرد .برای شستشو از مواد متفاوت سنتی و صنعتی استفاده می شود که آگاهی از اثرات هر یک در انجام بهتر این کار موثر خواهد بود .

    در طی شستشو و یا پس از آن عملیاتهای تکمیلی متفاوت روی فرش انجام می شود مانند کلرینه کردن و یا شستشو با سود و هیدروسولفیت و کربنات ها و یا ضد بید کردن فرش که هر یک برای تامین هدفی و آسودگی خاطر مصرف کنندگان انجام می گیرد .

 واژه های کلیدی: شستشوی فرش، غبارگیری، بازرسی، رفوکاری، لکه گیری، کلیرینه کردن، ضد بید کردن فرش

فهرست مطالب

مقدمه    ۸
فصل یک :    مقدمات شستشو    ۹
-غبارگیری    ۹
۱- غبارگیری معمولی (دستی)    ۱۰
۲- غبارگیری ماشینی :    ۱۲
الف : ماشین های ضربه زن مکانیکی :    ۱۲
ب- غبارگیری با دستگاه مکنده :    ۱۲
ج- دستگاههای جدید غبارگیری :    ۱۳
۳- بازرسی :    ۱۴
۴- رفوکاری :    ۱۴
۵- لکه گیری ( لکه زدایی)    ۱۴
فصل دو- شستشو:    ۱۷
۱- قالیشویی به روش سنتی:    ۱۸
۲- قالیشویی به روش جدید در کارخانه:    ۱۸
<2- قالیشویی در منزل :    ۲۱
کاربرد مواد شیمیایی در شستشوی فرش    ۲۴
– بررسی روشهای علمی رنگبری :    ۲۴
– مواد خارج کننده رنگ :    ۲۴
۱- نمک سولفات سدیم :    ۲۴
۲- آمونیاک :    ۲۵
۳-پریدین :    ۲۵
۴- کربنات سدیم Na2Co3:    ۲۵
۵- مواد کمکی غیر یونی:    ۲۶
– مواد رنگ بر عبارتند از :    ۲۶
۱- دی کرومات و اسید سولفوریک :    ۲۶
۲- سدیم دی تیونیت یا هیدرو سولفیت سدیم Na 2s2o 4 :    ۲۷
۳-ترکیبات فرمالدئید- سولفوکسیلات :    ۲۷
۴- کلروازن :    ۲۸
شیوهای رنگبری در کارخانهای قالیشویی:    ۲۸
الف- شستشو با هیدروسولفیت سدیم:    ۲۹
ب – شستشو با سود سوزآور:    ۳۱
ج – کلیرینه کردن:    ۳۱
– کلرینه کردن در PHقلیایی :    ۳۲
کلرینه کردن در PH اسیدی :    ۳۳
تاثیر مواد شیمیایی بر الیاف طبیعی فرش    ۳۴
اثر قلیا بر روی پشم:    ۳۵
اثر مواد احیا کننده بر روی پشم:    ۳۶
اثر مواد اکسید کننده بر روی پشم:    ۳۷
پراستیک اسید ch3coooh    ۳۸
-اثر نوری روی پشم:    ۳۹
اثر گرما روی پشم:    ۴۰
اثر حلالهای آلی بر روی پشم:    ۴۰
ساختمان شیمیایی الیاف پشم:    ۴۰
پیوندها و نیروهای بین مولکولی در پشم:    ۴۱
;۲- پیوندهای یونی یا نمکی :    ۴۱
۳- پیوند هیدروژنی:    ۴۱
۴- نیروی واندروالس:    ۴۲
ب- اثر موا شیمیایی بر روی پنبه:    ۴۲
;ج- اثر مواد شیمیایی بر روی ابریشم :    ۴۴
الف- بیولوژی حشره بید:    ۴۶
ب – روشهای مبارزه با بید :    ۴۷
۱- مسموم کردن محیط تغذیه و تنفس لارو :    ۴۷
۲- جلوگیری از خسارت بید با روش سرد کردن :    ۴۸
۳- مسموم کردن بید از طریق تماس با سم :    ۴۹
الف – غیر ماکول کردن کالا ( غیر قابل خوردن کردن کالا )    ۴۹
ب – مسموم کردن لارو از طریق خوردن کالای مسموم :    ۵۰
– ضد بید کردن پشم پس از بافت قالی :    ۵۱
-ضد بیدکردن پشم زمان رنگرزی :    ۵۱
ضد بید کردن پشم زمان پشم شویی :    ۵۱
ضد بید کردن دستباف    ۵۳
الف- بیولوژی حشره بید:    ۵۳
ب – روشهای مبارزه با بید :    ۵۴
– چهار روش عمده برای مبارزه با بید وجود دارد :    ۵۵
۱- مسموم کردن محیط تغذیه و تنفس لارو :    ۵۵
۲- جلوگیری از خسارت بید با روش سرد کردن :    ۵۵
۳- مسموم کردن بید از طریق تماس با سم :    ۵۶
۴- استفاده از داروهایی که بر دو قسم می باشند :    ۵۶
الف – غیر ماکول کردن کالا ( غیر قابل خوردن کردن کالا )    ۵۶
ب – مسموم کردن لارو از طریق خوردن کالای مسموم :    ۵۷
– ضد بید کردن پشم پس از بافت قالی :    ۵۸
-ضد بیدکردن پشم زمان رنگرزی :    ۵۸
ضد بید کردن پشم زمان پشم شویی :    ۵۸
نکاتی در مورد شستشو و نگهداری فرش    ۶۰
منابع و ماخذ :    ۶۲

منابع و ماخذ :

    – پژوهشی و فرش ایران – ژوله ، تورج – چاپ اول – ۱۳۸۱ – فصل ۱۴

    – فرش ایران – نصیری ، محمدجواد- چاپ اول – ۱۳۸۲ – فصل ۹

    – سیری در هنر قالیبافی ایران – نصیری ، محمد جواد – چاپ اول – زمستان ۸۶

    – مقدمه ای بر شناخت قالی ایران – ساولی، جواد – چاپ اول – ۱۳۷۰

    – مقاله ، شرایط نگهداری و انبارداری بافته ها – ایمن شیرازی ، شهرزاد – بهادری ، رویا – کتابخانه اداره امور پژوهشی آستان قدس رضوی

    – مقاله ، آشنایی با مواد ویژه مرمت قالی – مهندس مهرورزان – کتابخانه اداره امور پژوهشی آستان قدس رضوی

    – مقاله ، مواد اولیه و رنگهای مورد استفاده در فرش – آقای دهقان – کتابخانه اداره امور پژوهشی آستان قدس رضوی

مقدمه

 یک عامل بسیار مهم در حفظ و نگهداری فرش ، تمیز نگه داشتن آن است . آلودگی و ناپاکی نه تنها از جلوه ز یبایی فرش می کاهد بلکه خسارتهای فراوانی نیز به آن وارد می آورد.

 همه قالبهای مورد استفاده اعم از قالبهای مفروش کننده منازل و یا قالبهای تزیینی پس از چند سال به علت مجاورت دائمی با انواع آلودگی می بایست شسته شده و تمیز گردند .

  با توجه به اینکه حتی ذرات گردوغبار موجود در هوا در لابه لای فرش فرو می روند و در بلند مدت باعث چرک و تیره شدن سطح فرش می گردند .بدیهی است فرش های با زمینه روشن و پرز بلند و یا آنهایی که بیشتر در معرض تردد و آلودگی هستند نیاز بیشتری به تمیز شدن دارند. شستشو و نظارت فرش از اهمیت ویژه ای برخوردار است و رعایت اصول و قواعد خاص آن سبب خواهد شد تا دستباف کیفیت اولیه خود را از دست نداده ، سلامت خود را باز یابد و حتی الامکان خصوصیات ظاهری و ساختمانی خود را حفظ نماید .

  شستشوی فرش به طور معمول ، بعد از خاتمه بافت جهت ارتقاء کیفیت صورت می گیرد و نیز برای زدودن آلودگی هایی که به مرور زمان بر آن می نشیند ، که در این مورد غبارگیری از مقدمات شستشو خواهد بود که امری اجتناب ناپذیر است ، اما مراحل آن دارای ویژگیهای خاص است . در ادامه به تفصیل به شیوه های غبارگیری و شستشوی فرش و سایر مراحل تکمیلی دیگر در این راستا پرداخته می شود

فصل یک :مقدمات شستشو

 -غبارگیری

غبار همیشه به صورت ترکیبات مختلفی در هوا وجود دارد و ممکن است به صورت ذرات آهن ، کربن به شکل دوده ،آلومین .و سایر مواد به داخل پرز فرش نفوذ کند . ذرات ریز غبار به صورت لایه ای نازک روی سطح و داخل پرزهای فرش نفوذ می کند . این لایه ها جذب کننده ی رطوبت نیز هستند و در بلند مدت به صورت لکه های چرک روی سطح فرش پدیدار می شوند و حتی باعث پوسیدگی فرش نیز می گردند .

    کانونهای اجتماع غبار و خاک در درون فرش مکان مناسبی برای زندگی انواع حشرات مانند بید است که می توانند الیاف پشم را بجوند و از بین ببرند . بنابراین غبارگیری فرش هراز گاهی الزامی است .

    بهترین وسیله برای زدودن گرد و خاک و تمیز نمودن فرش جاروهای دستی و معمولی(جاروهای رشتی و مشابه آن ها) می باشد .استعمال این قبیل جاروها با وجود آن که وقت بیشتری را گرفته و تا حدودی خسته کننده می باشند . معهذا جهت دوام فرش بیشتر توصیه می شوند .

 به کار بردن جاروهای برقی با دور کم هر چند روز یک بار بدون اشکال است ولی هرگز نباید از جاروهای برقی که برس های چرخنده دارند بکار برد ، چه حرکات چرخشی این برسها باعث شکسته شدن الیاف پشم و کنده شدن گره ها از جسم فرش می شود و همچنین از گردش جاروبرقی در اطراف محل ریشه ها اکیداً خودداری می شود چه با این عمل ریشه ها به داخل دستگاه مکیده می شود و از بین می روند .

نوصیه می شود هر چند هفته یکبار با جاروبرقی و یا جاروی معمولی پشت فرش نیز جارو شود چون این عمل گرد و خاک و ناپاکی هایی که در پشت فرش رخنه نموده اند ، زدوده خواهد شد .

در غبارگیری قالی و قالیچه ها هیچ گاه مانند پتو و ملافه روزانه آنها را تکان نداده و از پنجره و بالکن آویزان نکنید . چون تکان دادن روزانه آن ها سبب شل شدن تدریجی گره ها و کنده شدن آنها از جسم فرش می شود ( شدت خسارت بیشتر در محیط جانبی فرش بروز می کند) و هم چنین آویزان کردن قالی و قالیچه ها علاوه بر آن که آن ها را در معرض نزولات آسمانی قرار می دهد موجب آن می گردد که رنگ این دست بافت ها نیز در اثر اشعه آفتاب به شدت تغییر نماید .

    به دلیل وجود ذرات خاک و گردوغبار که در لابه لای پرز فرش نفوذ کرده اند می بایست قبل از شستشو آنرا به خوبی غبارگیری نمود . چنانچه ذرات گردوغبار از میان فرش خارج نگردند هنگام شستشو با آب ترکیب شده و تشکیل لایه ای شبیه گل در انتهای پرز فرش می دهند که پس از مدتی باعث پوسیدگی زودرس فرش می شود . در این حالت با کوچکترین ضربه های ناگهانی و حتی با تا نمودن فرش جهت حمل و نقل احتمال ترکیدگی و پاره شدن فرش بسیار است .

 قبل از شستشو غبارگیری به طرق مختلف صورت می گیرد :

۱- غبارگیری معمولی (دستی)

در این حالت به چند روش فرش غبارگیری می شود :

– برخی فرش را به پشت روی زمین پهن کرده و با چوب به پشت آن می زنند ، سپس فرش را کنار زده و گردوخاک و سایر موادی که بر روی زمین ریخته شده جمع می نمایند و روی فرش را با جارویی زبر می روبند.

– برخی نیز فرش را از پشت بر روی یک شبکه ی توری فلزی که در ارتفاع مناسبی از زمین قراردارد پهن با چوب و یا وسیله ی دیگری به پشت آن می زنند . در این حالت کلیه ذرات گردوغبار از فرش خارج شده و چون بین فرش و زمین فضای خالی است ذرات گردوغبار دوباره به داخل فرش نفوذ نمی کند .

– در برخی موارد چهار نفر هر یک گوشه ای از فرش را گرفته و به ترتیب ضربه ای موجی شکل را به فرش وارد می سازد و به این ترتیب فرش از چهارطرف تکان داده شده و آلودگیهای آن خارج می گردد .

( نکته : ضربات چوب نباید بنحوی محکم باشد که به بافت فرش لطمه بزند .)

– برخی نیز فرش را محکم به زمین یا سطح سفتی می کوبند تا غبار آن خارج شود . البته کوبیدن فرش بر زمین از جمله اعمال نادرست و بدترین نوع غبارگیری فرش است ، زیرا احتمال هر نوع آسیبی وجود دارد که موجبات گسیختگی تارپود و پرز فرش را فراهم می آورد .

چنانچه فرش کهنه و قدیمی باشد یا دارای قسمتهای رفو شده باشد ، هرگونه غبارگیری دستی که همراه با ضربات شدید و ناگهانی باشد باعث وارد شدن آسیب های جبران ناپذیر به فرش می گردد .

• شاید بهترین روش در مورد فرشهای جوان و نو بافت آن باشد که فرش را از یک ارتفاع مناسب آویزان نمود و با چوب به آهستگی و از پشت به آن ضربه زد .

• در مورد فرشهای قدیمی بهتر آن است که با استفاده از بررسیهای نرم ذرات گردوغبار از لای پرزهای فرش بیرون آورد . سپس با جاروهای برقی ذرات گردوغبار را از درون پرز فرش بیرون کشید .

(نکته: در هنگام استفاده از جاروبرقی بهتر است نوک مکنده آن با فاصله ای مناسب از سطح فرش قرار گیرد تا ذراتی که از فرش خارج شده و در هوا معلق نشده اند به خوبی جمع شده و دوباره به داخل فرش وارد نشوند .)

 ۲- غبارگیری ماشینی :

امروزه با پیشرفت فن آوری ، ابزارها و ماشین آلات خاصی برای غبارگیری فرش طراحی و ساخته می شود .

الف : ماشین های ضربه زن مکانیکی :

نمونه های قدیمی تر این ماشین ها دارای عرض زیاد بین ۵-۴ متر و طول بسیار کم بین ۲-۵/۱ متر است .درون این دستگاه دو محور استوانه ای قرار دارد که به هریک تسمه های پلاستیک یا برزنتی بسته شده است .هنگامی که دستگاه روشن می شود ، فرش از یک طرف به داخل آن هدایت می شود . ابتدا توسط برسهای مخصوص پرز فرش شانه می شود تا از حالت نمدی و خوابیده خارج شده و بلند گردد . سپس توسط ریلهای مخصوصی فرش به میان محورهای گفته شده هدایت می شود . محورهای مذکور به علت گردش سریع به دور محور طولی ، تسمه های برزنتی یا پلاستیکی را به صورت مکرر به پشت و روی فرش می کوبند .

با توجه به این که پرزهای فرش توسط برس ها حالت ایستاده یافته اند ذرات گردوغبار به راحتی از درون آنها خارج می شوند . به این ترتیب تمام فرش از یک طرف وارد غبارگیری شده و از طرف دیگر خارج می گردد .

این عمل قبل از شستشو و در طول شستشو انجام می شود و دور برس غلطکتی برحسب نو و کهنه بودن و یا ضخامت فرش تنظیم شده و ضرب دستگاه حتی الامقدور نباید محکم باشد .

در مورد فرشهای قدیمی و رفو شده باید دقت شود تا آسیب جدی به فرش وارد نشود ، زیرا با ضربات شدید در این دستگاه ممکن است فرش دوباره پاره شود و نیاز به ترمیم مجدد باشد .

ب- غبارگیری با دستگاه مکنده :

    گرد و غبار قالیهای کهنه بوسیله برس یا جاروی نرمی در جهت خواب فرش جارو شده و بوسیله دستگاه مکنده جمع آوری می شود .در این حال باید شدت مکثی دستگاه برحسب نو و کهنه بودن و یا ضخامت فرش بنحوی تنظیم شود که ضمن خارج کردن گرد و غبار و کثافات از فرش باعث کنده شدن الیاف و پرزهای فرش نشود .

    ( نکته : هنگام تمیز کردن قالبهای کهنه باید نسبت به « خواب» قالی توجه مخصوص مبذول گردد ، چرا که بهم خوردگی و آشفتگی در خواب قالی پیدا شود « بافت قالی» تغییر شکل می یابد و سبب پخش شدن اشعه انعکاسی می گردد، در چنین حالتی قلی « بدنما » شده و لکه دار جلوه گر می شود .)

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .