عنوان :

مقاله انقلاب اسلامی ایران و نظریه اسکاچپل

تعداد صفحات : ۱۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی فرو شکستن قالب‌های فکری نظریه‌پردازی درمورد انقلاب‌هاست. ازجمله نظریه‌های مطرح در محافل علمی جهان، نظریه خانم تدا اسکاچپل درکتاب دولت‌ها و انقلاب‌های اجتماعی۴ است که همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی درسال ۱۹۷۹م به چاپ رسید.

وقوع انقلاب اسلامی در ایران با تکیه بر ایدئولوژی خاص، رهبری آگاه و مردمی پرشور نشان داد که این انقلابی جبری و به دور از اراده و تفکر نیست. بلکه پیامد اندیشه سیاسی خاصی است که حتی در شرایطی که نظریه‌پردازان انقلاب، امکان وقوع انقلاب را منتفی می‌دانند، می‌تواند تحول عظیم در ساختارهای مختلف جامعه به وجود آورد و نظامی دیرپا را که از حمایت‌های داخلی و خارجی بر خوردار است به نابودی بکشاند.

شاید همین دور ماندن قدرت نهانی در اندیشه سیاسی شیعه از ذهن نظریه‌پردازانی چون اسکاچپل موجب شد تا وقوع انقلاب‌ها را تنها در قالب انقلاب‌های روسیه، فرانسه و چین ارزیابی نماید و نقش ایدئولوژی و مکتب را در وقوع انقلاب انکار نماید. این مهم بود که موجب شد ساختار نظری، نظریه‌پردازان انقلاب فرو ریخته وآنها را به اعتراف وا دارد:

اسکاچپل پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۹۸۲با نوشتن مقاله‌ای با عنوان”دولت تحصیلدار و اسلام شیعه در انقلاب ایران”می‌نویسد: “اگر در واقع بتوان گفت که یک انقلاب در دنیا وجود داشته که عمداً و آگاهانه توسط یک نهضت اجتماعی توده‌ای ساخته شده است تا نظام پیشین را سرنگون سازد، به طور قطع آن انقلاب، انقلاب ایران علیه شاه است. انقلاب آنها صرفاً نیامد، بلکه به صورت آگاهانه و منطقی ساخته شد. این انقلاب قابل توجه، همچنین مرا وادار می‌سازد تا به درک خود در قبال نقش بالقوه و محتمل سیستم‌های عقاید و ادراک‌های فرهنگی در شکل بخشیدن به کنش‌های سیاسی، عمق و وسعت بیشتری ببخشم. این انقلاب مطمئناً شرایط یک “انقلاب اجتماعی” را دارا می‌باشد. مع الوصف وقوع آن به ویژه در جهت وقایعی که منجر به سقوط شاه شدند انتظارات مربوط به علل انقلاب‌ها را که من قبلاً در تحقیق تطبیقی ـ تاریخی‌ام در مورد انقلاب‌های فرانسه، روسیه و چین تکامل و توسعه بخشیده‌ام زیر سؤال برد.” نظریه اسکاچپل از جنبه‌های مختلف قابل نقد و ارزیابی است این نوشتار تنها عهده‌دار بیان این مسئله است تا تحول در نظریه‌پردازی انقلاب‌ها را به عنوان یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی معرفی نماید. از این روی نظریه اسکاچپل تنها به عنوان یکی از شواهد این ادعا مطرح شده است.

واژه های کلیدی: انقلاب اسلامی ایران، نظریه اسکاچپل، انقلاب سیاسی، انقلاب اجتماعی

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
نظریه اسکاچپل    ۵
تحول در نظریه اسکاچپل    ۹
منابع و مآخذ    ۱۰

منابع و مآخذ

منوچهر محمدی، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
چالشی بر تئوری‌های سخت گرا، احمد رهدار
مصطفی ملکوتیان، سیری درنظریه‌های انقلاب

مقدمه

یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی فرو شکستن قالب‌های فکری نظریه‌پردازی درمورد انقلاب‌هاست. ازجمله نظریه‌های مطرح در محافل علمی جهان، نظریه خانم تدا اسکاچپل درکتاب دولت‌ها و انقلاب‌های اجتماعی است که همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی درسال ۱۹۷۹م به چاپ رسید.

انقلاب اسلامی ایران که مبتنی بر آموزه‌های شیعی است، درسال ۱۳۵۷ (۱۹۷۹م) به پیروزی رسید. ماهیت انقلابی اندیشه شیعی، اعتقاد به ظهور منجی موعود(عج) و برپایی حکومتی بر محور عدل و عدالت موجب پویایی تفکر شیعی بوده و سبب گردیده است تا شیعیان از وضع موجود ناراضی بوده و همواره به سوی وضعی مطلوب‌تر گام بر دارند.

بر این اساس، سیر تاریخی تفکر شیعه حاکی از آن است که اندیشه سیاسی شیعه با توجه به وضع و شرایط هر زمان در قالبی خاص ظهور نموده و موجب بقای سازمان خویش گردیده است.
اگر چه شیعه در طول حیات خویش در دوران‌های مختلف در قالب مفاهیمی همچون تقیه موجودیتش را حفظ نموده است؛ اما وجود مفاهیمی همچون امر به معروف و نهی از منکر، جهاد، ظلم‌ستیزی و دفاع از مبانی و اصول اسلام دایره تقیه را محدود ساخته و شیعه را به اقدام عملی ملزم می‌سازد. بنابراین نارضایتی و خشم از وضع موجود و آرمان وضع مطلوب آن گاه که در کنار حس پرخاشگری و ظلم‌ستیزی قرار گیرد، منجر به وقوع تحولی در راستای نفی وضع موجود و جایگزینی وضعیت مطلوب خواهد شد. در این میان آنچه محرک اصلی خواهد بود مکتبی است که این اندیشه بر اساس آن شکل گرفته است.

برای وقوع چنین تحولی در کنار شاخصه‌های فوق، وجود رهبری آگاه و عالم که نمونه‌ای از انسان ایده‌آل اسلام باشد ضروری می‌نماید؛ چراکه در هر مرحله از این حرکت تحول‌آفرین امکان انحراف از مسیر حقیقت و موج‌سواری شخصیت‌های فرصت‌طلب دور از ذهن نمی‌باشد و تاریخ گواه این مطلب است که حرکت‌های آزادی‌بخش شیعی همچون نهضت مشروطیت و نهضت ملی‌شدن صنعت نفت چگونه از مسیر اصلی به بیراهه کشانده شد.

انقلاب اسلامی در ایران که شالوده‌های خود را بر مکتب اسلام و مبنای خویش را حرکت تحول‌آفرین حسین بن علی(ع) در عقبه تاریخی‌اش قرار داده بود، با وجود رهبری آگاه، فقیه و مجاهد و حضور مردمی پرشور با عزمی راسخ به وقوع پیوست. این انقلاب در شرایطی رخ داد که نظریه‌پردازان انقلاب نقش دین و مکتب را در وقوع انقلاب‌ها منکر شده یا به حداقل رسانده بودند.

از سوی دیگر کشور ایران دارای وضعیتی بود که هیچ کدام از نظریه‌پردازان و صاحب‌نظران سیاسی دنیا وقوع انقلاب را در آن نه تنها پیش‌بینی نمی‌کردند، بلکه به طور کلی احتمال آن را هم ناممکن می‌شمردند. جیمی کارتر درباره ایران گفت:”ایران همچون جزیره‌ای با ثبات در یکی از بحرانی‌ترین مناطق جهان می‌باشد.” تحلیل‌گران سازمان سیا نیز یک سال قبل از انقلاب ادعا کردند: “ایران نه تنها در وضع انقلابی نیست، بلکه در حالت پیش از انقلاب هم به سر نمی‌برد.”

به هر حال انقلاب رخ داد، به پیروزی رسید و حدود ۳۰سال است که به حاکمیت خود ادامه می‌دهد. امروز آنچه فراروی ماست کارنامه ۳۰ ساله انقلاب اسلامی در حوزه‌های مختلف است.
درباره دستاوردهای انقلاب اسلامی، کتاب‌ها و مقالات فراوانی نوشته شده است و این مسئله را از جهات مختلف علمی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و… می‌توان مورد توجه قرار داد. آنچه در این نوشتار به شکل مختصر و گذرا مورد بحث قرار می‌گیرد تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر تئوری‌های انقلاب از سوی جامعه‌شناسان غربی می‌باشد. که در اینجا نظریه یکی از این جامعه‌شناسان سیاسی یعنی خانم تدا اسکاچپل مورد توجه می‌باشد.

اسکاچپل متولد ۱۹۴۷ در میشگان آمریکاست و دکتری خود را در سال ۱۹۷۶ از دانشگاه هاروارد اخذ کرده است و هم اکنون از استادان برجسته دانشگاه کمبریج انگلستان می‌باشد. وی در تحلیل جوامع و انقلاب‌ها در زمره ساختارگرایان قرار دارد. مطالعه بسیار جدی و عمیق درباره سه انقلاب روسیه، چین و فرانسه و مقایسه آنها با یکدیگر و انتشار کتاب‌ها و مقالات متعدد در این حوزه او را در شمار نظریه‌پردازان مطرح در این زمینه قرار داده است.

نظریه اسکاچپل

یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی فرو شکستن قالب‌های فکری نظریه‌پردازی درمورد انقلاب‌هاست. ازجمله نظریه‌های مطرح در محافل علمی جهان، نظریه خانم تدا اسکاچپل درکتاب دولت‌ها و انقلاب‌های اجتماعی۴ است که همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی درسال ۱۹۷۹م به چاپ رسید.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .