عنوان :

مقاله بررسی اثر بخشی درمان گروهی با رویکرد تحلیل محاوره‌ای برن (TA) برافزایش ابراز احساسات و رضایت زناشویی در بین زنان

تعداد صفحات : ۱۳۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

ازدواج به عنوان مهمترین و عالی ترین رسم اجتماعی, برای دست یابی به نیازهای عاطفی و امنیت افراد, همواره مورد تأیید بوده است. ازدواج رابطه انسانی پیچیده, ظریف و پویا می باشد که از ویژگی های خاص برخوردار است. همچنین توجه به کانون خانواده, محیط سالم و سازنده, روابط گرم و تعاملات میان فردی عواملی هستند که می توانند موجب رشد و پیشرفت افراد گردد. صمیمیت به زن و شوهر امکان می دهد تا از دنیای تنهایی و جدایی به در آیند وبه فضای یکپارچگی احساس و عواطف خود با دیگران دست یابند. باید باورها و تجربه های خود را با هم در میان بگذارند و هر چه وجوه مشترک بیشتر شود صمیمیت عمیق تر می شود.

رضایت زناشویی هدف اساسی هر ازدواجی است و زوجین خواستار آنند که بیشترین رضایت را از زندگی زناشویی خود داشته باشند. بنابراین رضایت زناشویی یک مقوله چند بعدی است و به عوامل زیادی وابسته است که به شرط مهیا بودن این عوامل قابل دستیابی است.

رضایت زناشویی مفهومی گسترده و چند بعدی است که عوامل مختلفی در آن دخیل و تأثیر گذار می باشد و همچنین دارای ابعاد مختلفی همچون ارتباط عاطفی, رابطه جنسی, ادراک نقش ها و … می باشد. آنچه در این زمینه قابل توجه است این نکته می باشد که در جغرافیای روابط زناشویی آنچه به رضایت و عدم رضایت زناشویی منجر می شود, کیفیت و نه کمیت ارتباط و تعامل زوجین می باشد .

تحقیقات در زمینه رضایت زناشویی نشان می دهد که مجموعه ایی از سبک های ارتباطی مثبت مانند بیان و ابراز همدلانه و مناسب احساسات با رضایت زناشویی همبستگی دارد و حال آنکه بسیاری از زوج هایی که در زندگی زناشویی با هم اختلاف دارند در برخورد با روابط فی ما بین  تنها متوجه اشکالات می شوند و آنچه را دوست ندارند می بینند و از درک این که برای انجام سبک های ارتباطی مثبت ( ابراز احساسات ) چه کاری از آنها ساخته است عاجزند.

در این پژوهش به بررسی اثر بخشی درمان گروهی بارویکرد تحلیل محاوره ای برن( TA) بر افزایش ابراز احساسات و رضایت زناشویی در بین زنان شهر تهران پرداخته شده است . جامعه مورد مطالعه شامل تمام زنان ازدواج کرده که هم اکنون با همسران خود زندگی می کنند و ساکن شهر تهران هستند می باشد .تعداد ۹۰  نفرازبین مادران دانش آموزان انتخاب شدند وازبین آنها ۲۴ نفر انتخاب وبه صورت تصادفی در دو گروه ۱۲ نفری آزمایشی وکنترل جایگزین شدند. نمونه گیری با استفاده از روش خوشه ای چند مرحله ای انجام شد.

برای بررسی فرضیه ها پژوهش از آزمونهای رضایت زناشویی انریچ ۴۷ سؤالی چهار گزینه ای وآزمون بیان احساسات ۳۴ سوالی پنج گزینه ای  قبل ازانجام روان درمانی گروهی(TA)  وبعدازآن درمورد هر دو گروه اجرا گردید.

سپس یافته ها با استفاده از آزمونهای کالموگروف و t مستقل و وابسته بوسیله نرم افزار SPSS تحلیل شدند نتایج نشان داد که درمان گروهی با رویکرد تحلیل محاوره ای (TA ) بر شیوه های صحیح ابراز احساسات و رضایت زناشویی تأثیر مثبت داشته است.

واژگان کلیدی: درمان گروهی تحلیل محاوره ای ، ابراز احساسات ، رضایت زناشویی.

فهرست مطالب

چکیده . ۱
فصل اول:کلیات پژوهش  ۲ مقدمه۳
بیان مساله۵
اهمیت وضرورت انجام تحقیق ۶
اهداف پژوهش ۹
فرضیه های تحقیق۱
متغیرها۱
تعریف نظری متغیرهای تحقیق ۱
تعریف عملیاتی متغرهای تحقیق۱۲
فصل دوم: ادبیات وپیشینه پژوهش  ۱۳
مقدمه      ۱۴
خانواده وساختار آن        ۱۵
رضایت زناشویی۱۵
عوامل موثر بر رضایت زناشویی  ۱۶
تاثیر رضایت زناشویی برسایرابعادزندگی  ۲۹
نظریه چرخه زندگی  ۳۱
عوامل آسیب رسان به رضایت زناشویی ۳۵
رضایت زناشویی وابراز احساسات۳۶
ابراز احساسات۳۷
پایه های ارتباط زناشویی ۳۸
موفقیت روابط زناشویی۳۹
بیان عواطف واحساسات۴
تعارض درابرازاحساسات وعواطف۴۱
چگونه احساسات ناخوشایندخودراباهمسردرمیان بگذاریم؟۴۱
قواعد بیانگر احساسات۴۳
ابرازعشق ومحبت زوجین نسبت به یکدیگر۴۵
عوامل موثردررابطه سالم زناشویی۴۵
توجه (رفتارکلامی وغیرکلامی) ۴۶
گوش دادن۴۷
ستایش وتقدیر۴۷
رابطه زناشویی ازدیدگاه اسلام۴۸
تحلیل محاوره ای….   ۴۹
فرضهای فلسفی(TA)   ۵۱
خوشگذرانی-نقش –بازی کردن      ۵۱
کاربرد-اهداف تغییرات در(TA)     ۵۱
استقلال     ۵۲
ارتباط باز     ۵۳
دستورالعمل درمان-سه (P )     ۵۴
الگوی حالات روانی    ۵۴
والد    ۵۴
بالغ    ۵۵
کودک    ۵۶
وضعیتهای زندگی    ۵۷
من خوب نیستم شما خوب هستید    ۵۷
من خوب نیستم شما خوب نیستید    ۵۸
من خوب هستم شما خوب نیستید    ۵۹
من خوب هستم شما خوب هستید    ۵۹
آسیب شناسی ساختاری     ۶
آلودگی     ۶
طرد    ۶۲
تحلیل تبادلها-وقت گذرانی ۶۳
کلک بازی قصه ها ۶۴
روابط متقابل     ۶۵
روابط متقابل مکمل    ۶۵
روابط متقابل متقاطع    ۶۷
نوازش      ۶۸
مثلث نمایشی کارپمن     ۶۸
تحلیل ارتباط محاوره ای ودرمان     ۶۹
تعریف گروه    ۷
روان درمانی گروهی     ۷
هدفهای گروه درمانی    ۷
گروه درمانی بارویکردتحلیل محاوره ای     ۷۱
وظایف درمانگر وهدف درمان بارویکردتحلیل محاوره ای      ۷۱
خانواده درمانی    ۷۲
تحقیقات انجام شده درداخل     ۷۲
تحقیقات انجام شده درخارج     ۷۲
خلاصه وجمع بندی    ۷۶
فصل سوم:روش انجام پژوهش  ۷۸
روش پژوهش      ۷۹
جامعه مورد مطالعه    ۷۹
حجم نمونه وروش نمونه گیری     ۷۹
ابزارهای جمع آوری اطلاعات:     ۷۹
الف)پرسشنامه انریچ     ۸
ب)پرسشنامه بیان احساسات     ۸۱
روش اجرای پژوهشر    ۸۲
روشهای آماری وتجزیه وتحلیل اطلاعات     ۸۳
فصل چهارم : تجزیه وتحلیل آماری      ۸۴
تجزیه وتحلیل توصیفی داده ها وجدولها      ۸۵
تجزیه وتحلیل استنباطی یافته ها و فرضیه ها     ۹۳
فصل پنجم: بحث ونتیجه گیری       ۹۶
مقدمه     ۹۷
بحث در زمینه فرضیه های پژوهش     ۹۷
پیشنهادها    ۹۹
الف :براساس یافته ها    ۹۹
ب: برای آیندگان     ۹۹
محدودیتهای پژوهش    ۹۹
منابع    ۱۰۶
پیوستها    ۱۱۱

منابع :

– قرآن مجید.

– آرمان، سرور وزارعی، ناهید (۱۳۸۳)، بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی- رفتاری بر عملکرد خانواده و رضایت زناشویی در مادران مبتلا به اوتیسم، ارائه شده در نخستین کنگره آسیب شناسی خانواده در ایران.

– ابراهیمی، محمدرضا (۱۳۸۵)، ازدواج و رضایت زناشویی، مقالات علمی و تخصصی در زمینه روانشناسی بالینی و مباحث مرتبط، فروردین ماه.

– احمدی، خدابخش، (۱۳۸۳)، بررسی تأثیر روش مداخله تغییر شیوه زندگی بر کاهش ناسازگاری زناشویی، پایان نامه دکتری، دانشگاه طباطبایی، تهران.

– اربابان اصفهانی، مرضیه، (۱۳۸۵)، بررسی رابطه بین رضایت­مندی و سازگاری زناشویی مردان و زنان شهر اصفهان، دومین کنگره سراسری آسیب شناسی خانواده در ایران (۱۳۸۵).

– ادیب راد، نسترن و منصور، لادن (۱۳۸۳)، مقایسه بین تعارض زناشویی و ابعاد آن در مراجعین زن و مرکز خدمات مشاوره ای دانشگاه شهید بهشتی در زنان عادی، تازه­ها و پژوهشهای مشاوره، جلد۲، شماره۱۱٫

– استوارت، یان و جونز، ون ، روشهای نوین در روان شناسی تحلیل رفتار متقابل، ترجمه دادگستر، بهمن، (۱۳۸۵)،تهران: چاپ چهارم، ص ۱۱۷،۲۸،۲۳،۲۱،۱۰،۹ تا ۱۲۳،۱۵۱ ،۴۷۳ و ۴۷۴٫

– الیس، البرت، هارپر، زندگی عاقلانه، ترجمه فیروز بخت، مهرداد (۱۳۷۷)، انتشارات رشد، تهران.

– امانی، احمد و همکاران، (۱۳۸۳)، مطالعه تأثیر درمانی شناختی، رفتاری به شیوه گروهی بر رضایتمندی زناشویی در زنان، نخستین کنگره سراسری آسیب شناختی خانواده تهران.

– امینی قمی، محمد، (۱۳۸۰)، بررسی رابطه ابراز احساسات زوجین با رضایت زناشویی، پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.

–  براتی، طاهره، (۱۳۷۵)، بررسی تأثیر تعارضات زناشویی بر روابط متقابل زن و شوهر، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.

– برنشتاین، ف، اچ و برنشتاین، م، تی،  زناشویی درمانی، ترجمه ح، پورعابدی نائینی و غ، منشئی،(۱۳۸۰) تهران انتشارات رشد.

– برن، اریک،  تحلیل رفتار متقابل، ترجمه فصیح، اسماعیل، تهران (۱۳۷۴)، نشرالبرز، چاپ اول، ص۶، ۶۱٫

– بک، ارون، تی،  عشق هرگز کافی نیست، ترجمه قراچه داغی، مهدی،(۱۳۸۵)، انتشارات آسیم، چاپ نوزدهم، ص ۲۲۳، ۲۲۴، تهران.

– بنی اسد، حسن، (۱۳۷۵)، بررسی و مقایسه عوامل موثر در زوج های سازگار و ناسازگار شهر کرمان، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.

– بهاری، رزاق، (۱۳۸۵)، بررسی اثر بخشی آموزش تکنیک کنترل خودگویی به زنان در حل تعارضات زناشویی در بین زنان شهر ارومیه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.

– به پژوه، احمد، حجازی، الهه، و احدی، بتول، (۱۳۸۳)، رضایتمندی زناشویی و ابراز هیجان والدین ارائه شده در نسختین کنگره سراسری آسیب شناسی خانواده در ایران.

– بهرامی، بدری السادات، (۱۳۷۹)، مقایسه اثر بخشی شیوه روان درمانی گروهی با روش تحلیل روانی و شناختی بر روی ناسازگاری زوجین، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.

– پروچاسکاه، جمیزاو، نورکراس، جان سی،  نظریه های روان درمانی، ترجمه سید محمدی، یحیی،(۱۳۸۵)، تهران، انتشارات رشد، چاپ سوم.

– پهلوان، محسن، (۱۳۸۳)، بررسی اثر بخشی شناخت درمانی بک و روان درمانی بین فردی در درمان اختلال افسرده خویی، رساله دکتری مشاوره، دانشگاه اصفهان.

– تاجیک، اسماعیلی، عزیزالله، (۱۳۷۸) آموزش جوانان در آستانه ازدواج، انتشارات انجمن اولیا و مربیان.

– تبریزی، مصطفی، (۱۳۸۳)، بررسی و مقایسه اثر بخشی گروه درمانی تلفیقی زوجها، شناخت درمانی گروهی بک و کتاب درمانی در کاهش نارضایتی زناشویی، پایان نامه دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.

– ثنایی ذاکر، باقر، (۱۳۷۷)، روان درمانی و مشاوره گروهی، تهران، انتشارات چهره.

– جی هی لی، روان درمانی خانواده، ترجمه باقر ثنایی،(۱۳۷۰)،‌  انتشارات امیر کبیر، تهران.

– حاجی سید نصیر، مهین السادات (۱۳۸۱)، بررسی تأثیر مشاوره گروهی با رویکرد تحلیل رفتار تبادلی بر منبع کنترل و خودپنداره دانشجویان دختر دانشگاههای تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

– حیاتی، مژگان،‌ مقایسه اثر بخشی رویکردهای شناختی هیجان مدار و الگوهای تلفیقی بر میزان رضایت زناشوئی، پایان نامه دکتری، دانشگاه علامه ۱۳۸۶٫

– خزایی، معصومه، (۱۳۸۵)، بررسی رابطه بین الگوهای ارتباطی با تعارضات زناشویی دانشجویان زن دانشگاههای تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه خاتم.

– خیاوی، سیامک (۱۳۸۶)، بررسی تاثیر  مشاوره گروهی با رویکرد تحلیل ارتباط محاوره ای بر کاهش اضطراب دانش آموزان دبیرستانهای پسرانه مشکین شهر، پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.

– دانش، عصمت، (۱۳۸۵)، تأثیر روش تحلیل ارتباط محاوره ای در سازگاری زناشویی زوج های ناسازگار دومین کنگره سراسری آسیب شناسی خانواده در ایران، (۱۳۸۵).

مقدمه

خانواده ؛  این واحد به ظاهر کوچک اجتماعی ؛ از ارکان عمده و از نهادهای اصلی هر جامعه به شمار می رود . در واقع ؛ خانواده را می توان  خشت زیر بنایی جامعه و کانون اصلی حفظ سنت و رسوم و ارزشهای والا ؛ مورد احترام و شالوده ی مستحکم مناسبات پایدار اجتماعی و روابط میان افراد دانست که مهد پرورش فکر و اندیشه و اخلاق و تعالی روح انسانی به شمار می رود .

خانواده اساساً کانون کمک ؛ تسکین ؛ التیام ؛ و شفا بخشی است . کانونی است که باید فشارهای روانی وارد شده بر اعضای خود را تخفیف دهد و راه رشد و شکوفایی آن را هموار کند . اگر خانواده ؛ محیط سالم و سازنده ای بر ای اعضای خود باشد و نیازهای جسمانی و روانی آنها را براورده سازد بی شک نیاز آنان به نهادهای درمانی خارج از خانواده کاهش خواهد یافت .

در این میان ؛ با توجه به اهمیت حفظ خانواده در جامعه ؛ یکی از مشکلات شایع که توجه خانواده  – درمانگران را به خود جلب کرده ؛ عدم ابراز مطلوب احساسات است . این مشکل ممکن است ؛ باعث عدم رضایت زناشویی شود ؛ نارضایتی زناشویی ؛ ناشی از انتخاب رفتارهای غیر مسئولانه و نادرست در رابطه زناشویی است . هر انسانی نیازهایی دارد و بر اساس هر نیازی دارای خواسته هایی است . ما رفتارهای خود را طوری انتخاب می کنیم که مؤید دنیای ادراکی ما باشد . تضاد خواسته های زوجین ؛ غیر واقعی بودن خواسته ها و ناتوانی در ارزیابی درست از رفتارهای خود موجب عدم رضایت زناشویی می گردد .

( گلاسر۱  ۲۰۰۰ ، به نقل از عزیزی ، ۱۳۸۶ )

نارضایتی زناشویی زمانی بالا می گیرد که ابراز احساسات بین زوجین به صورت نامطلوب و غیر صحیح صورت گیرد و به عنوان یکی از عوامل ؛ در کنار سایر عوامل نارضایتی به حساب می آید و باعث اختلافهای جزئی تا تعارضات شدید می شود ( ادیب راد ۱۳۸۳ ) .

از آنجایی که بروز نارضایتی زناشویی می تواند یکی از مقدمات جدایی  و طلاق باشد ؛ اگر این مسأله  به گونه ای حل و کنترل شود ؛ به جدایی زوجین ختم نمی شود ؛ در غیر اینصورت به طلاق منجر خواهد شد . در کشورهای غربی آمار طلاق و جدایی بیش از ۵۰ درصد می رسد . یعنی ؛ از هر دو ازدواج که برای اولین بار صورت می گیرد یکی از انها به طلاق منجر می شود ؛ که یکی از مهمترین عوامل آن نارضایتی زناشویی و ناتوانی طرفین در ابراز صحیح و مطلوب احساسات است . ( فرح بخش ؛ ۱۳۸۳ ) .

تحقیقات  نشان داده است که آمار طلاق در جامعه ی  ایران نیز روبه افزایش است به طوری که از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۸ این میزان از ۳/۶ درصد به ۱۵ درصد نسبت به میزان ازدواج افزایش یافته است ( فریدی ۱۳۸۵ ، به نقل از عزیزی، ۱۳۸۶) .

تحلیل ارتباط محاوره ای[۱] علاوه بر زبانی ساده و جذاب ؛ همخوانی با ارزشها ؛ مفاهیم فرهنگی و مذهبی ما نظریه ای است که در مورد شخصیت و روش منظمی است برای روان درمانی به منظور رشد و تغییرات شخصی به کار گرفته می شود ( جونز[۲]  ؛  استوارت[۳] به نقل از دادگستر ۱۳۸۵ )

رویکرد تحلیل ارتباط محاوره ای ؛ به اشخاصی که به جای تطبیق با دیگران می خواهند تغییر کنند ؛ به اشخاصی  که به جای سازش می خواهند دگرگونی در درون خود به وجود آورند  جوابهای تازه ای داده است . هریس۱ می گوید : یکی از علت های عمده ای که تحلیل ارتباط محاوره ای ؛ چنین امید گسترده ای  را در پر کردن شکافهای بین نیاز و وسیله درمانی به ما می دهد ؛ آن است که این روش بهتر از هر جا در گروه ها ثمر بخش است .

از طریق روش تحلیل ارتباط محاوره ای گروهی به اعضا کمک می شود  تا در سطح مقبول و مناسبی با دیگران ارتباط برقرار سازند و آگاهی و ارتباط خود را با دیگران فزونی بخشند .

به نظربرن۲ ( ۱۹۶۱) مراحل تغییر رفتار عبارتند از : زدودن عوامل نامناسب از رفتار ؛ تخلیه ی روانی ؛ توصیف و روشن سازی شیوه های ارتباط و جهت یابی جدید ( شفیع ابادی ۱۳۸۵ ) .

در این رابطه هریس می گوید  : “” از اینکه اغلب مشاهده می کنم چگونه از همان جلسه اول مردم شروع به تغییر می کنند ؛ خوب می شوند و رشد می کنند و اولین حرکت را برای خلاصی از استبداد گذشته اغاز می کنند ؛ لذت ژرفی به من دست می دهد . . .  اگر اشخاص بتوانند تغییر کنند ؛ دنیا می تواند تغییر کند . این امیدی است که ما در دل می پرورانیم “” ( هریس[۴] ترجمه فصیح ۱۳۸۵ ) . مشاهده تحقیقاتی در زمینه رابطه با ابراز احساسات و رضایت زناشویی ( امینی قمی ۱۳۸۰ )  و رابطه ابراز احساسات و رضایت زناشویی توسط (نورالهی ۱۳۸۲ ) همچنین علاقه شخصی به رویکرد تحلیل رفتار متقابل( TA) برن[۵] انگیزه اصلی انتخاب موضوع این تحقیق از جانب پژوهشگر است.

بیان مسئله :

انسان باید نیازهای زیستی خود را در اوضاع و احوال اجتماعی به ویژه خانواده ارضا نماید . اوضاع و احوال زندگی دائم در حال تغییر و دگرگونی است ؛ چرا که هیچ انسانی در خلاء زندگی نمی کند و بخش قابل ملاحظه ای از رفتار انسان  مراوده با سایر مردم بخصوص اعضا خانواده اش است . انسان در بسیاری از شئون زندگی اجتماعی  و خانوادگی خود با سایر افراد جامعه و اعضای خانواده در رابطه با فعل و انفعالات مداوم قرار دارد . او باید برای ادامه حیات و تأمین حوائج خود به زندگی گروهی تن دهد و با دیگران برای رسیدن به هدفهای مشترک ؛ تشریک مساعی کند . در چنین شرایطی و در ارتباط با سایر افراد جامعه و خانواده است که هر کس ناگزیر باید به نوعی سازگاری رضایت بخش دست یابد و به همین دلیل است که مشکلات و موانع سازگاری انسان از حیات اجتماعی و خانوادگی او سرچشمه می گیرد (مورینو ۱۹۷۵ ؛ به نقل از مهرآبادی ۱۳۸۵) .

خانواده به عنوان بنیادی ترین نهاد اجتماعی ؛ نیاز به ایجاد در روابط زناشویی پر داوم دارد . تحقق این رابطه ؛ مستلزم دستیابی به اهداف زندگی مشترک است . خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی ؛ همچون دیگر نهادهای اجتماعی در حال پیچیده تر شدن است ؛ به طوری که عضویت و تداوم زندگی در آن توسط یک زوج ؛ مستلزم مهارتهایی بسیار بیشتر از دوران گذشته است . فقدان این مهارتها  بخصوص ابراز احساسات مطلوب بین زوجین موجب افزایش نارضایتمندی زناشویی و نتیجتاً طلاق شده است  ( نور الهی ۱۳۸۲ ) .

روابط رضایت بخش زناشویی برای زن و شوهر و فرزندانشان و نیز افزایش انعطاف پذیری انها در برابر فشارهای زندگی مشکلات ارتباطی عامل عمده ای در بروز بیماریهای روانی و جسمانی هستند .   ( هالفورد[۶]، ترجمه تبریزی و همکاران ۱۳۸۴ ) .رضایت زناشویی یک مقوله چند بعدی است و به عوامل زیادی وابسته است که به شرط مهیا بودن این عوامل قابل دست یابی است .   پژوهش های زیادی برای شناسایی مؤلفه های رضایت زناشویی انجام گرفته است که از این مؤلفه ها می توان به کیفیت ارتباطات ؛ صمیمیت در روابط جنسی ؛ اعتماد ؛ احترام متقابل ؛  تفاهم همدلانه و برابری اشاره کرد ( برین و مکی۱۹۹۵[۷] و لوتز [۸]۱۹۹۰  ؛ رابینسون وفنل[۹]   ۱۹۹۳  ،به نقل از مهانیان خامنه ، ۱۳۸۲). مجموعه ای از سبک های ارتباطی مثبت مانند بیان و ابراز همدلانه و مناسب احساسات با رضایت زناشویی همبستگی دارد و حال آنکه بسیاری از زوجین که در زندگی زناشویی با هم اختلاف دارند ؛ در برخورد با روابط فی مابین  تنها متوجه اشکالات می شوند و آنچه را که دوست ندارند؛ می بینند و از درک این که برای انجام سبک های ارتباطی مثبت (ابراز احساسات ) چه کاری از آنها ساخته است ؛ عاجزند  ( اربابان اصفهانی ؛ ۱۳۸۵ ) .

تحقیقات نشان می دهد که رضایت زناشویی از عوامل مؤثر در برخورداری از رابطه ای مطلوب بین زن و شوهر است در این رابطه توانایی ابراز احساسات زن و شوهر در رضایت زناشویی آنان نقش حیاتی دارد . ( نوابی نژاد ۱۳۸۰ ) .

زوجین در جامعه امروزی برای برقراری و حفظ روابط صمیمی و در ابراز صحیح احساسات از جانب همسرشان به مشکلات فراگیر و متعدد دچارند . بدیهی است که مشکلات موجود در ابراز صحیح احساسات و درک ان از طرف زوجین و در کنار عوامل متعدد دیگر از قبیل ( عوامل اقتصادی ؛ فرهنگی ؛ اجتماعی و . . . ) اثرات نامطلوبی بر زندگی مشترک آنها می گذارد که می توان به کمبودهایی در توانایی خود اگاهی ؛ خویشتن  داری ؛ همدلی ؛ توانایی تسکین دادن به یکدیگر اشاره نمود ؛ و این معضل سبب پریشانی روابط زناشویی آنها شده و احساس رضایت و خشنودی از زندگی زناشویی را در انان کاهش می دهد و بطور منطقی هر چه نارضایتی از زندگی مشترک بیشتر باشد احتمال طلاق و جدایی افزایش می یابد که همین مسئله یکی از دلایل مراجعه فراوان درمان جویان به مراکز مشاوره       می باشد . ( مهانیان خامنه ۱۳۸۲ ) .متخصصان مشاوره و درمان مشکلات زناشویی و خانواده کوشیده اند تا راهکار ها و مدلهایی برای افزایش ابراز احساسات و بالا بردن رضایت زناشویی از جمله درمان گروهی تحلیل رفتار متقابل ( TA) را ارائه کرده اند و ما در این پژوهش می خواهیم میزان اثر بخشی این نوع درمان گروهی را بر افزایش ابراز احساسات و رضایت زناشویی در بین زنان متاهل شهر تهران مورد بررسی قرار دهیم.

اهمیت و ضرورت پژوهش :

شکست در برقراری  ارتباط ؛ یکی از رایج ترین مشکلاتی است که از سوی همسران ناراضی ابراز می شود . اگر چه این باور همگانی سالهاست که پذیرفته شده است . ولی پژوهشگران درستی آن را در عمل به تازگی بررسی کرده اند . نتایج این پژوهش ها نشان می دهد که دشواری های ارتباطی تنها  علت اختلافهای  زناشویی نیست ؛ با این حال ؛ مشخص کننده ی روابط همسران پریشان است و به نظر می رسد که مشکلات موجود را تشدید می کند (برنشتاین،ف،اچ[۱۰] ؛ ترجمه پور عابدی ۱۳۸۰) .

عصر حاضر دوران روابط پیچیده  انسانی است که در آن پدیده های مربوط به واکنش ها در مسیر فشارزای خاص خود در جریان است . این روابط پر پیچ و خم  و درهم آمیخته اگر  مورد بررسی علمی قرار نگیرند مشکلات بسیاری بوجود می اورند که نه تنها این

مشکلات اثرات مخربی بر خود شخص دارد بلکه اثرات مهلکی را بر خانواده ها خواهد داشت . تحلیل رفتار متقابل نظریه ای است که با کاربرد آن می توان گامهای مؤثری در شناخت و درمان شخصی و رشد روحی روانی برداشت . همچنین این نظریه در بهبود روابط انسانی اثرات مثبت مؤثری دارد .

( استوارت ؛ به نقل از دادگستر ۱۳۸۵ ) .

نظریه تحلیل رفتار متقابل بخصوص با فرهنگ پر بار و بالنده ما هم نوایی و هم سوئی دارد در نتیجه کاربرد آن را در بهبود و رفتارها و روابط انسانی به وضوح می توان مشاهده کرد .

بررسیهای انجام شده در ایران و سایر کشورها نشان میدهد شیوع بیماریهای روانی در زنان بیشتر از مردان است . بنابر یافته های این پژوهشها میزان شیوع اختلالهای روانی در زنان ۲ تا ۳ برابر مردان گزارش داده شده است . زنان نسبت به مردان نشانه های بیشتری را مشاهده می کنند زیرا بیش تر به فکر سلامتی خود هستند و بیش تر برای دریافت دانش های بهداشتی مشتاقند . شاید به این دلیل که مسئولیت سلامت خانواده را سالیان سال عهده دار بوده اند . زنان بیش از مردان از خدمات بهداشتی و درمانی استفاده می کنند . در صد بالای مراجعه کنندگان زن به مراکز بهداشتی ؛ مشاوره ای و درمانی این مطلب را تأیید می کنند . ( نوابی نژاد ۱۳۸۵ ) .

اگر چه شرح نظریه ” تحلیل ساختاری ” و  ” تحلیل رفتار متقابل ” پیچیده می نماید به کارگیری آنها تنها مستلزم دانستن شش واژه است : واژه های ” روان برونی ” و ” روان جدید ” ؛ ” روان قدیمی ” به عنوان دستگاههای روانی تلقی می گردند

که از لحاظ پدیده شناسی به صورت  ” حالت من ” نشان داده می شوند . روان برونی ” حالت من تشخیص دهنده  ” روان جدید حالت ” من داده پردازی شده ” روان قدیم ” من واپس رونده ” که به زبان عامیانه این انواع ” حالت من ”  را   ” والد ” ؛ ” «بالغ » ” و ” کودک ” می نامیم . این سه اصل ؛ اصطلاحات کلی  تحلیل ساختاری شخصیت را تشکیل می دهند ( برن ؛ به نقل از فصیح ۱۳۷۴ ) .

حالت ” من  کودکی “مجموعه ای از احساسات ؛ نگرشها و طرحهای رفتاری است که بقایای از دوران کودکی خود فرد هستند . حالت ” من والدینی ” مجموعه ای از احساسات ؛ نگرشها و طرحهای رفتاری هستند که ویژگی هایی مشابه همین در والدین هم وجود دارد . حالت “من   «بالغ » ” به وسیله مجموعه ای از احساسات ؛ نگرشها و طرحهای رفتاری خود مختار و مستقل توصیف می شود که با واقعیت موجود تطبیق و هماهنگی دارند ( شفیع آبادی ۱۳۸۵).

با توجه به اینکه در ایران در مورد تحلیل ارتباط محاوره ای برن تحقیق زیادی صورت نگرفته بویژه در مشکلات خانوادگی ؛ پژوهشگر حاضر  سعی بر آن دارد که مشخص کند که آیا درمان گروهی با تکیه بر رویکرد  تحلیل ارتباط محاوره ای (TA) برن  بر بهبود شیوه های ابراز احساسات و در نتیجه رضایت زناشویی تأثیر دارد ؟ .

در زندگی مشترک ؛ غالباً به هنگام مواجه با مشکلات احساس ناکامی ؛ تحقیر و . . .  احساسات و هیجانات به جای عقل و منطق بر همسران غلبه می کند  ؛ لذا شناخت و هدایت راههای صحیح ابراز احساسات برای حفظ روابط زناشویی بسیار مهم است . نتایج تحقیقات حاکی از ان است که “” کفایت های عاطفی ؛ توان تحمل استرس و حل مشکلات روزانه افزایش می دهد و این مهارتهای شخصی می تواند فرد را در مقابله با فشارهای ناگهانی محیطی ؛ موفق سازد “”      ( حیاتی ؛  ۱۳۸۶ )  . با توجه به پژوهش های انجام شده در خصوص روابط همسران ؛ به نظر می رسد که نحوه ابراز احساسات می توانند دربهبود رضایت زناشویی مؤثر باشد . ( روابط صمیمانه زوجین نیاز به مهارتهای ارتباطی دارد از قبیل توجه افراد به مسائل از دید همسرشان و توانایی درک همدلانه آنچه که همسرشان تجربه نموده است و همچنین حساس و اگاه بودن از نیازهای او. ( گاتمن[۱۱] و همکاران  ۱۹۸۹،ترجمه مصباح و همکاران ۱۳۸۵ ) .بدیهی است که عوامل متعددی می توانند در نارضایتی زناشویی دخالت داشته و آن را تشدید نمایند . وقتی  یک زوج در چرخه فزاینده انتقاد ؛ قرار گرفتن در موضع دفاعی ؛ خاموشی گزیدن و افکار منفی و پذیرش مکرر درماندگی هیجانی اسیر شوند ؛ این چرخه به خودی خود منعکس کننده این واقعیت است که در توانایی خود آگاهی خویشتن داری ؛ همدلی وتسکین دادن به خود و به یکدیگر ؛ اختلالی  وجود دارد ( گلمن[۱۲] ۱۹۹۵ ) .

بدین ترتیب اهمیت پرورش مهارتها و شیوه های مطلوب و صحیح ابراز احساسات با مراجعه به امار روبه رشد طلاق و اختلافات زناشویی بیشتر اشکار می گردد . همسرانی که از خود اگاهی بالاتری برخوردارند بهتر می توانند نقاط قوت و ضعف خود را شناخته و به نیازهای واقعی خود و توقع از همسرانشان واقف باشند . افرادی که توانایی کنترل احساسات و هیجانات خود را دارند ( خویشتن داری ) و بر نحوه ابراز احساسات خود نسبت به دیگران خصوصاً همسرشان تسلط دارند ؛ مانع بروز بسیاری از برخوردها و سوء تفاهمات در روابط زناشویی خود می شوند . هم چنین انهایی که توان همدلی کردن با دیگران را دارند ؛ توان درک احساسات افراد دیگر را دارند و برای همسران خود حق داشتن احساس مستقل را قائل می شوند . همسرانی که برای رسیدن به هدف معین در زندگی ؛ خود انگیزه دارند نسبت به آینده و موقعیت های خود در  مواجهه با دشواری ها  ؛ خوش بین بوده و دارای انرژی روانی کافی هستند و آنها که توانایی مدیریت روابط خود و دیگران را دارند و به مهارتهای اجتماعی  مجهزند به راحتی می توانند رفتارهای دیگران را با انگیختن ایشان برای عملکردی خاص ؛ هدایت کنند .

وجود مجموعه ای از قابلیت های عاطفی ؛ عمدتاً ارام شدن و ارام کردن طرف مقابل ؛ همدردی و خوب گوش کردن می تواند این احتمال را افزایش دهد که همسران نکات مورد اختلاف خود را به صورتی کارآمد حل و فصل کنند  ( گاتمن  ۱۹۹۸،ترجمه مصباح و همکاران ۱۳۸۵  ) .

اگر چه تأکید بر تأثیر شیوه های صحیح و مطلوب ابراز احساسات در احساس رضایت زناشویی به معنای نادیده انگاشتن سایر عوامل نیست ، لذا سلامت روابط و تبادلات عاطفی بین زوجین و سلامت  روانی خانواده و مقابله با بسیاری از مشکلات اساسی خانواده اهمیت دارد . برای مطلوبتر ساختن روند زندگی مشترک و پیشگیری از ناکامی و بالا بردن توان شغلی و اجتماعی اعضای خانواده و کاستن از آمار طلاق در جامعه توجه به راهبردهای اکتسابی ؛ در جهت آموزش شیوه های صحیح ابراز احساسات ضرورت می نماید .

هدف کلی :

تعیین میزان  اثر بخشی درمان گروهی با رویکرد تحلیل محاوره ای (TA) بر  افزایش ابراز احساسات ورضایت زناشویی در بین زنان متاهل شهر تهران سال ۱۳۸۶

اهداف ویژه :

تعیین میزان اثر بخشی درمان گروهی با رویکرد تحلیل  محاوره ای (TA ) بر رضایت زناشویی در بین زنان شهر تهران سال ۱۳۸۶ .

تعیین میزان اثر بخشی درمان گروهی با رویکرد تحلیل محاوره ای TA) ) بر افزایش بیان آزاد احساسات در بین زنان شهر تهران .

تعیین میزان اثر بخشی درمان گروهی با رویکرد تحلیل محاوره ای (TA ) بر افزایش بیان موضوعات شخصی در بین زنان شهر تهران .

تعیین میزان اثر بخشی درمان گروهی با رویکرد تحلیل  محاوره ای (TA ) بر حل تعارض زناشویی در بین زنان شهر تهران  .

تعیین میزان اثر بخشی درمان گروهی با رویکرد تحلیل محاوره ای (TA)بر افزایش احترام متقابل در بین زنان شهر تهران .

فرضیه ها :

درمان گروهی با رویکرد تحلیل محاوره ای (TA) بر رضایت زناشویی زنان تأثیر مثبت دارد .

درمان گروهی با رویکرد تحلیل محاوره ای (TA ) برافزایش بیان آزاد احساسات  زنان تأثیر مثبت دارد .

درمان گروهی با رویکرد تحلیل  ر محاوره ای (TA ) برافزایش بیان موضوعات شخصی  زنان تأثیر مثبت دارد .

درمان گروهی با رویکرد تحلیل محاوره ای TA))برحل تعارض زناشویی زنان تأثیر مثبت دارد .

درمان گروهی با رویکردتحیل محاوره ای TA)) برافزایش احترام متقابل زنان تأثیر مثبت دارد .

متغییرها :

متغییر مستقل : درمان گروهی با رویکرد تحلیل محاوره ای برن TA)) .

متغییرهای وابسته : ابراز احساسات و رضایت زناشویی

متغییر کنترل :جنس ،سن تحصیلات،شهرتهران.

تعریف متغیرهای پژوهشی

تعریف نظری رضایت زناشویی :

رضایت زناشویی  عبارت است از ؛ احساس خوشایندی ورضایتمندی تجربه شده بوسیله یک زوج هنگامی که تمام جنبه های زندگی زناشویی خود را مورد توجه قرار می دهند (هاکنیز۱ ،۱۹۶۸اولسون۲ ،۱۹۹۸، به نقل ازنور الهی۱۳۸۲)

تعریف عملیاتی رضایت زناشویی :

رضایت زناشویی عبارت است از؛نمره ای که آزمودنی ها از پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ[۱۳] بدست می آورند .

 تعریف نظری ابراز احساسات :

به هرگونه اظهارات ، گفته ها ، حرکات ، اعمال ورفتارهای آشکار که زن وشوهر به منظور نشان دادن احساسات خود اعم از احساسات مثبت ویا احساست منفی به طرف مقابل بروز می دهند ، مانند تعریف وتمجید از ویژگیهای همسر ، لبخند زدن به او ، هدیه دادن و… اطلاق می شود. (طیب زاده ، ۱۳۷۹ ، به نقل از نورالهی ۱۳۸۲)

تعریف عملیاتی ابراز  احساسات :

ابرازا احساسات در این پژوهش عبارت از ؛ نمره ای  است که آزمودنی ها از پرسشنامه  ابراز احساسات  ؛ بدست می آورند.

تعریف درمان گروهی[۱۴] :

مشاوره ی گروهی فرایندی میان فردی است که بر افکار و رفتار اگاهانه متمرکز است و کارکردهای درمانی آزاد و مجاز ؛ واقعیت گرایی ؛ عقده گشایی و اعتماد و توجه ؛ درک و پذیرش و حمایتهای متقابل را شامل می شود . کارکردهای درمانی از طریق مشارکت و طرح مسائل مورد نظر در گروههای کوچک با حضور تعدادی از افراد و مشاور رخ می دهد . آنچه از مشاوره و روان درمانی گروهی  موقعیتی بی نظیر و خاص می سازد ؛ آن است که نظامی امن ؛ بسته و قانونمند است . محتوای جلسات گروهی محرمانه است و اعضا نباید مسائل و مطالب طرح شده در گروه را ؛ خارج از گروه بازگو کنند . جلسات اولیه گروه معمولا ً متمرکز بر ایجاد اعتماد و امنیت است . ( نوابی نژاد ۱۳۸۵ ) .

رویکرد تحلیل محاوره ای:(TA)

تحلیل  محاوره ای نظریه ای است در مورد شخصیت و روش منظمی است برای روان درمانی به منظور رشد و تغییرات شخصی ؛ که توسط اریک برن ارائه شده است .

تعریف عملیاتی

– درمان گروهی با رویکرد محاوره ای :

تأثیر مجموعه فعالیتها و مداخلات درمانی که در جلسات مشاوره گروهی با رویکرد محاوره ای با هدف افزایش مطلوب ابراز احساسات و رضایت زناشویی زنان انجام پذیرفته است در ۱۲ جلسه و هفته ای ۲ جلسه کار درمان گروهی صورت پذیرفته است که شرح آن درپیوستها آمده است .

۱ – Glasser

[۱] transctional  analysis

[۲] Jons

[۳] Stoart

[۴] Hariss

[۵] Eric Berne                                

[۶] Halfoard

[۷] Brin & Maci

[۸] Lowtz

[۹]Robinson & Fenll

[۱۰] Fellip- H

[۱۱] Gottman

[۱۲]Goleman.D

۱– Hawkins

۲ Olson

[۱۳] Enrich

[۱۴]group therapy

120,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .