عنوان :

مقاله بررسی تأثیر هنر غرب بر هنر فرش دوره قاجار

تعداد صفحات : ۷۰

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

قالی بافی از روزگاران پیشین توسط عشایر، روستاییان و شهروندان ایران انجام می شد و چندین قرن است که از شهرت بسزایی در خارج از کشور برخوردار است.ولی هنوز زیاد حمل و نقل صدور آن را شدیداً محدود ساخته است وتا اوایل قرن بیستم طولی نکشید که هجوم روزافزون اروپاییان و آمریکاییان بدان،باعث تقاضای زیادخارجی این کالا شد.

این مسئله نه تنها به افزایش تولید آن در منابع سنتی انجامید  بلکه به برقراری و تاسیس کارخانه ها و کارگاهها به وسیله تجار خارجی ونیز تجار تبریزو بازرگانان دیگر منجر شد که یکی از آنها در گزینش زیر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

هنر و صنعت قالی بافی در دوره قاجاریان تغیر و تحول چشمگیری را داشته، که عوامل بسیاردر آن تغیرات سهیم بودند. عواملی چون اجتماعی،اقتصادی،سیاسی و… یکی از این عوامل، رابطه های اقتصادی و سیاسی بیش از گذشته با کشورهای دیگر است که غربیان را بیش از پیش با هنر قالی بافی آشنا ساخت.

در این تحقیق جهت پاسخ به این سوَال که هنر غرب بر فرش دوره قاجار اثرات مثبت داشت یا منفی پرداخته شد. ابتدا تاریخ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این دوره مورد مطالعه قرار گرفت ، بعد از آن پیشینه و تاریخ فرش دوره قاجار، فرش قاجار از حیث صادرات، طرح و نقش آن، رنگرزی و ابعاد و…. مورد بحث قرار گرفته، در آخر چند منطقه مهم قالی بافی این دوره بیان شده است.

واژگان کلیدی: سلسله قاجار، فرش دست بافت، هنر غرب، صادرات، طرح و نقش

فهرست مطالب

فصل اول: طرح تحقیق
۱-۱- مقدمه    ۲
۱-۲- طزح تحقیق    ۳
۱-۳- سوَال تحقیق    ۳
۱-۴ – فرضیه    ۳
۱-۵- هدف    ۳
۱-۶- روش انجام تحقیق    ۳
فصل دوم: سلسله قاجاریان
۲-۱- سلسله قاجاریان    ۶
۲-۲- نظام سیاسی قاجارها    ۶
۲-۳- تاریخ سیاسی اواخر دوره قاجار    ۷
۲-۴- اعتراض و انقلاب    ۸
۲-۵- روابط خارجی ایران    ۹
۲-۵-۱- رابطه ایران با امپراتوری عثمانی سده۱۹م    ۹
۲-۵-۲- رابطه ایران با روسیه    ۹
۲-۵-۳- رابطه ایران با شرکتهای بازرگانی اروپایی    ۱۰
۲-۶- نظام اقتصادی قاجارها    ۱۰
۲-۶-۱- رخنه اقتصادی اروپا    ۱۰
۲-۶-۱-۱- ترابری    ۱۲
۲-۶-۱-۲- بازرگانی    ۱۲
۲-۶-۱-۳- سرمایه گذاری خارجی    ۱۴
۲-۶-۱-۴- تولید صنعتی    ۱۴
۲-۷- مجلس و کالای تجار ایران    ۱۵
۲-۸- سازمان اجتماعی ایلات و عشایر در سده های ۱۸و۱۹ م    ۱۶
۲-۹- بررسی مقدماتی فرش قاجار    ۲۰
فصل سوم: فرش دوره قاجار
۳-۱- راه اندازی  شرکت های چند ملیتی فرش    ۲۴
۳-۱-۱- مهم ترین شرکتهای چند ملیتی    ۲۴
۳-۲- صادرات فرش در دوران قاجار    ۲۸
۳-۳- طرح و نقش فرشهای قاجار    ۳۰
۳-۴- فرشهای تاریخی دوران قاجار    ۳۳
۳-۵- رنگ های شیمیایی    ۳۴
۳-۶- ابعاد فرش های صادراتی    ۴۷
فصل چهارم: مناطق مهم قالیبافی دوره قاجار
۴-۱- فرش تبریز در دوره قاجار    ۴۹
۴-۱-۱- پیدایش روش قالی شوئی    ۵۰
۴-۱-۲- تحول در ماهیت صنعت قالیبافی    ۵۰
۴-۱-۳- قالیبافان تبریز    ۵۱
۴-۱-۴- چگونگی رنگرزی در تبریز    ۵۱
۴-۲- توسعه صنعت قالی بافی در کرمان    ۵۲
۴-۲-۱- تحول و پیشینه تاریخی نقش قالیهای کرمان    ۵۶
۴-۲-۱-۱- دوره نخست یا عصر ترمه، همزمان با زوال شالبافی    ۵۶
۴-۲-۱-۲- عصر بازگشت    ۵۷
۴-۲-۱-۳- عصر گوبلن    ۵۷
۴-۲-۲- رنگ و رنگرزی در کرمان    ۵۸
۴-۳- قالی بافی در کاشان    ۵۹
۴-۳-۱- رنگ    ۵۹
۴-۳-۲- طرح    ۶۰
۴-۴- صنعت قالیبافی اراک: سوابق تاریخی    ۶۰
۴-۴-۱- طرح های اراک    ۶۱
۴-۴-۲- رنگرزی در اراک    ۶۲
فصل پنجم: نتیجه گیری
نتیجه گیری    ۶۴
منابع    ۶۵

منابع:

– تاریخ و هنر فرش بافی در ایران/ بر اساس دایرهَ المعارف ایرانیکا

– سیسیل ادوارز / قالی ایران

– فضل ا… حشمتی رضوی / تاریخ فرش

– فریدون آدمیت و هما ناطق / افکار اجتماعی و سیاسی و اقتصادی / انتشارات آگاه

-مجموعه تاریخ کمبریج / تاریخ ایران

– محمد جواد نصیری / فرش ایران

– نیکی آر کدی / ایران دوران قاجار و بر آمدن رضا خان / انتشارات ققنوس

۱-۱- مقدمه

قاجاریان در اوایل قرن سیزدهم زندیان را از صفحه تاریخ حذف کردند و تهران را پایتخت خود قرار دادند و دوره خدمت ورونق تازه ای را به وجود آوردند. هنرها تحت سرپرستی بهتری قرار گرفتند و قالی بافی نیز (بتدریج) جان تازه ای یافت. زندگی پر شور و تجمل دربار قاجاری در پرده های رنگارنگ بزرگ بازتاب یافت و در بیشتر آنها نقوش قالی ها به تصویر در آمدند.

تاریخ معاصر ایران با دوران قاجاریان و راه اندازی شرکت های قالی بافی چند ملیتی آغازمیشود که با مداخله بیگانگان و سرمایه خارجی تواَم است. اواخر دوران قاجار و دو دهه اول قرن چهاردهم هجری قمری تقاضای زیادی از شرکتهای خارجی از کشورهایی چون انگلیس،امریکا،سوﺌیس و یونان و… به سرمایه گذاری در فرش ایران و تولید انبوه آن ترغیب گردید. این مداخله بیگانگان غیر از اینکه تولید را بالا برد،بر طرح و نقش و رنگ و حتی ابعاد فرش ایران تاَثیراتی چند گذاشت. این نفوذ غربیان هم در رشد و تولید این هنر وصنعت تاَثیرات مثبتی داشته وهم در فن آن تاَثیرات منفی به جای گذارد. که این تاَثیرات در طول این تحقیق بیان شده است.

دوران سلسلهَ قاجار که با به قدرت رسیدن رضا خان به پایان رسید (۱۳۰۴-۱۱۷۵ه.ش) مرحله اصلی گذر به سوی ایرانی نوین و تا حد زیادی دگرگونی یافته،است.

طی این بررسی روند رو به رشد ویا حتی رکود قالی بافی در این دوره پرداخته شده تا تاَثیرات هنر غرب بر این هنر و صنعت در این دوره تاریخی بررسی گردد و به نتایج مثبت و منفی آن پی برده شود، و در نتیجه به ارزیابی این تاَثیرات ذکر شده بر روی این هنر و صنعت به چه صورت و تا چه حد بوده است.

۱-۲- طزح تحقیق:

بررسی تاَثیرات هنر غرب بر هنر فرش دوره قاجار

۱-۳- سوَال تحقیق:

۱-آیا هنر غرب بر فرش دوره قاجار تاَثیری داشته یا خیر؟

۲-آیا تاَثیرات صورت گرفته بر فرش دوره قاجار به این هنر لطمه غیر قابل جبران وارد کرد؟

۱-۴ – فرضیه:

در دوره سلسله قاجاریان هنر غرب بر هنر فرش ایران تاَثیراتی چند داشته است.

تاَثیرات صورت گرفته در مسیر هم مثبت و هم منفی بوده است.

۱-۵- هدف:

هدف از انجام این تحقیق، پرداختن به بررسی تاَثیرات هنر غرب بر هنر و صنعت فرش دوره قاجاریه است.

طی این تحقیق به میزان این تاَثیرات پرداخته میشود، این تاَثیرات را ارزیابی کرده و موارد مثبت و منفی آن بیان میشود.

از آنجا که هر تحقیقی باید درصدد پاسخ گویی به یک سوَال اصلی باشد لذا سوَال اصلی در این بحث عبارت است از اینکه هنر دوره قاجار دچار رکود از هر نظر بوده تا چه حد و اندازه درست است؟

۱-۶- روش انجام تحقیق:

کتابخانه ای.

این مجموعه شامل چهار فصل است که فصل اول آن کلیاتی از تحقیق است. در فصل دوم به تاریخ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، دوره قاجار پرداخته شده، و در آخر این فصل پیشینه ای از فرش این دوره بیان شده است.

فصل سوم تحقیق شامل مباحثی در زمینه صادرات فرش در دوره قاجار و طرح و نقش و رنگ آن است.

در فصل چهارم به بررسی فرش چند منطقه قالی بافی دوره قاجار پرداخته شده است.

فصل دوم:

 ۲-۱- سلسله قاجاریان  

پادشاهی سلسه قاجار حدود سال  ۱۲۰۰ه.ق (۱۷۸۵م) پس از به قدرت رسیدن آقا محمد خان تشکیل می شود و پس از او به ترتیب فتحعلی شاه، محمد شاه ، ناصر الدین شاه .محمد علی شاه و احمد شاه قاجار به سلطنت میرسند و حکومت این سلسله تا کودتای اسفند ۱۲۹۹ه.ق به طول می انجامد . در اثنای این یک قرن بزرگترین حادثه در تاریخ ایران صدور فرمان مشروطیت در چهار دهم جمادی الثانی سال ۱۳۲۴ق(۱۴ مرداد ۱۲۸۵ش) از طرف مظفر الدین شاه قاجار است که خود منشا تحولات عظیم در همه شئون مملکت اعم از علوم از طرف مظفر الدین شاه قاجار است که خود منشا تحولات عظیم در همه شئون مملکت اعم از علوم، فنون، صنعت و هنر می شود. در این دوران علاوه بر آشفتگیهای سیاسی و اجتماعی ، ذخالت بیگانگان در امور مملکت به شدت در اداره امور فرش بافی ایران تاثیر گذاشت که گرچه به رونق صادرات قرش منجر شد . ولی از خصلتهای استعمار زدگی در واج شرکتهای چند ملیتی خارج نبود.[۱]

۲-۲- نظام سیاسی قاجارها

از زمان سلجوقیه تا قاجاریه هر سلسه مهم ایرانی یا منشاء ایلی داشته یا برای کسب قدرت به ایلات متکی بوده است. در اوایل قرن نوزدهم (اواخر ق دوازدهم ه.ش ) بر آوردشده است که ایلات چادر نشین از یک سوم تا نیمی از جمعیت ایران تشکیل می دادند.[۲]

علاوه بر طبقات بومی و سنتی صاحب قدرت ذکر شده- دیوان سالاری. دربار و خانواده – سلطنتی : رؤسای ایلات . زمین داران و علما – دوره قاجار شاهد رشد قدرتی جدید و غیر بومی بود که عمیقا بر تاریخ ایران تاثیر گذاشت و آن خارجیان بودند . گرچه ملل بیگانه ایران را مانند مصر . سواحل شرقی مدیترانه یا ترکیه اشغال نکردند . اما از طریق سیا ستهای  حکومتهای خود و تعدادی از بازرگانان خارجی اعمال نفوذ زیادی می کردند . در آغاز درگیریهای استراتژیک فرانسه . بریتانیا و روسیه قرار گرفت . بریتانیا و روسیه علاوه بر منافع اقتصادی در ایران و بعدا مسئله اخذ امتیاز. منافع سیاسی و استراتژیک شدیدی در ایران داشتند .

حکومتهای اروپایی می خواستند حتی با شکل پرخاشگرانه منافع بازرگانی کشورهای خود را در ایران افزایش دهند .

با توجه به موقعیت ممتاز و مطلوب بازرگانان غربی . که بر خلاف تجار ایرانی مجبور به پرداخت عوارض داخلی نبودند . عدم امکان حمایت از صنایع نوپا و صنایع دستی ناشی از اجبار پرداخت مالیات و عوارض . و فقدان هر گونه سیاست حکومتی جدی برای کمک به کارگزاران اقتصادی و سوداگران . ایران از لحاظ اقتصادی شدیدا وابسته به غرب شده بود.[۳]

۲-۳- تاریخ سیاسی اواخر دوره قاجار

تصمیم ناصرالد ین شاه به حکومت بدون صدر اعظم

یک تحول جدید که در حفظ و قدرت حکومت مرکزی در ایلات به شاه کمک کرد ساخت تلگراف در ایران بود که در ۹-۱۸۵۸(۸-۱۲۳۷ه.ق ) آغاز شد.

در نوامبر ۱۸۷۱(آبان ۱۲۵۰) شاه بعد از کوشش ناموفق در حکومت بدون رئیس الوزراء.میرزا حسین خان را به سمت صدراعظم منصوب کرد . وی بر خلاف امیر کبیر که اهمیت توسعه استقلال ایران و قطع وابستگی آن به انگلستان و روسیه را دریا فته بود ودر این راستا عمل می کرد. میرزا حسین خان حتی پیش از آنکه صدر اعظم شود باور داشت که آنچه اهمیت دارد جلب یاری بریتانیا تا حد امکان برای حمایت و توسعه ایران است.

در سال ۱۸۷۲ (۱۲۵۱ هجری شمسی) به اسرار میرزا حسین خان قرار داد رویتر توسط شاه امضاء شد.

ناصرالدین شاه در سال ۱۸۷۳ (۱۲۵۲ ه-ش) به عنوان اولین شاه قاجار به اروپا سفر کرد.

شاه میرزا حسین خان را از سمت رئیس الوزراء برکنار کرد. و در سال پس از ۱۸۷۳ به حکومت بدون رئیس الورزاء بازگشت.

میرزا علی اصغر خان امین سلطان پسر آقا ابراهیم در اواسط دهه ۲۰ سا لگی همه القاب پدر را به ارث برد. و با قدرتی قابل ملاحظه صدر اعظم شاه شد. وی تا ۱۸۹۲(۱۲۷۱ه.ش) سیاستی به طور کلی هوادار انگلستان داشت.

۲-۴- اعتراض و انقلاب

آشفتگی ها و اختلا لات اقتصادی و سیاسی ناشی از برخورد با غرب باعث تضعیف بسیاری از صنعتگران ایرانی . تبدیل فرش بافان ایرانی به کارگران مزدوری که برای یک دستمزد بخور نمیر کارمی کردند.

سقوط قیمت های صادرات ایران در مقایسه با وادرات از غرب . و سقوط مصیبت بار قیمت بین المللی نقره که اساس پول رایج ایران بود. گشت.

ناصر الدین شاه هیچ میراث با  ارزش سیاسی یا ارتشی کارآمد از خود باقی نگذاشت . اما اعمال او نتایج منفی نداشت. حمایت او از هنرها باعث نو آوری هایی در موسیقی . نقاشی و خطاطی و خوشنویسی شد . تماسهای فراوان با غرب بسیاری از این نو آوریها تاثیر داشت. تعدادی از آثار اروپایی به فارسی ترجمه شد. چند مدرسه و درمانگاه جدید تاسیس شد که ابتکار آن بیشتر از جانب هئیت های مذهبی اروپایی بود.[۴]

[۱] . فضل ا… حشمتی رضوی/تاریخ فرش ص ۲۳۹

[۲] . از مجموعه تاریخ کمبریج / تاریخ ایران ص ۲۲۴

[۳] . کمبریج / تاریخ ایران ص۲۳۱

[۴] . از مجموعه تاریخ کمبریج/ تاریخ ایران   ص  ۲۴۵

70,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .