عنوان :

مقاله بررسی تئوری شاهی آرمانی و تداوم آن در دوره اسلامی

تعداد صفحات : ۲۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

این مقاله به دنبال بررسی نظریه شاهی آرمانی در ایران باستان و به عبارتی اندیشه سیاسی ایرانشهری و تداوم آن در دوره اسلامی می‌باشد؟ و مشخص نمود که این مفهوم از یک موقعیت ویژه در تفکر ایرانی برخوردار است. سؤال اساسی این می‌باشد که مدل رهبری سیاسی ارائه شده در اندیشه سیاسی ایرانشهری کدام می‌‌باشد؟ و این تئوری ارائه شده در دوره بعد از اسلام به چه شکلهایی متجلی شد؟ ویژگیهای تئوری شاهی آرمانی و برداشت وجوه مختلفی از آن در هر یک از قالبتهای تفکری مورد بحث، یعنی فلسفه سیاسی، سیاستنامه و حکمت اشراق دغدغه اصلی این مقاله بود؛ ، اما این قالبهای تفکر هر کدام به فراخور موقعیت و شرایط سیاسی خاص خود، وجوهی از آن برداشته و در قالب تفکر خاص خود ادامه دادند.

همانطور که در بحثها مورد بررسی قرار گرفت، تئوری شاهی آرمانی مفهوم بنیادین اندیشه سیاسی ایرانشهری یا آرمانشهر است که بعنوان رئیس اول مدینه‌ فاضله در فلسفه سیاسی فارابی، پادشاه آرمانی در نظریه‌ سلطنت خواجه نظام الملک طوسی و حکیم شاه در حکمت اشراق شیخ شهاب الدین سهروردی بکار رفته است. در حالی که سهروردی به گم شدن فلسفه در زمان خود که فلسفه اشراق به جا مانده از ایران باستان می‌باشد، پرداخته است، نظام الملک اصول تئوری ایرانشهری را با بحث در مورد مدل شاهانه ایران باستان احیاء کرد و سعی کرد آنرا با واقعیتهای زمان خود هماهنگ کند.

واژه های کلیدی: ایران باستان ، تئوری شاهی آرمانی ، دوره اسلامی، فلسفه سیاسی، سیاستنامه و حکمت اشراق

فهرست مطالب

۱- مقدمه     ۱
۲- جهان بینی در ایران باستان    ۲
۳- ویژگیهای شاه آرمانی    ۴
الف. قدرت موثر یا زور    ۵
ب. آئین یا قرارداد اجتماعی    ۶
پ- فرّه ایزدی یا شوکت    ۶
۴- تداوم اندیشه ایرانی در دوره اسلامی     ۸
الف. فلسفه سیاسی    ۸
ب. سیاستنامه    ۱۱
پ. حکمت اشراق    ۱۳
۵- نتیجه‌گیری و جمعبندی     ۱۵
۶- فهرست منابع    ۱۷

 فهرست منابع:

پازوکی، شهرام (۱۳۷۸) «شرق سهرودی و غرب هیدگر» نامه فرهنگ، سال نهم، دوره سوم، شماره ۳۱، (پائیز)

حلبی، علی اصغر (۱۳۷۲) «تاریخ اندیشه‌های سیاسی در ایران و جهان اسلام»، تهران: بهبهانی.

رجائی، فرهنگ (۱۳۷۳) «موکه جهان بینی‌ها»، تهران: احیاء کتاب.

رجائی، فرهنگ (۱۳۷۵) «تحول اندیشه سیاسی در شرق باستان»، تهران: قومس.

صالحی، بهروز (۱۳۸۳) «آموزه‌ هماهنگی جامعه با نظام هستی در اندیشه سیاسی» اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره ۲۰۰-۱۹۹ (فروردین و اردیبهشت)، صص ۱۹۵-۱۸۲٫

طباطبائی، سید جواد (۱۳۷۵) « خواجه نظام الملک»، تهران: طرح نو.

طباطبائی، (۱۳۸۲) «درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران»، تهران: کویر.

طباطبائی، (۱۳۸۲) «زوال اندیشه سیاسی در ایران»، تهران: کویر

عنایت، حمید (۱۳۶۹) «شش گفتار درباره ‌دین و جامعه»، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

قادری، حاتم (۱۳۸۲) «اندیشه سیاسی در ایران و اسلام»، تهران: سمت.

مجتبائی، فتح الله (۱۳۵۲) «شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی در ایران باستان»، تهران: انجمن فرهنگ ایران باستان.

۱- مقدمه

اندیشه ایرانیان باستان را مانند اندیشه دیگر مردمان دنیای قدیم، می توان از اسطوره‌های حماسه‌ها، کتابها و باورهای دینی و نیز سنگ نبشته‌های آنان دریافت. انسانهای دنیای کهن، اندیشه‌هایشان را در قالب اسطوره‌ها، آیین‌ها و سرودهای دینی بیان کرده‌اند؛ از این رو به قول مردم دکتر حمید عنایت یکی از علل دشواری تحقیق در اندیشه‌های سیاسی در ایران آمیختگی آنها با عقاید و تعالیم دینی و اخلاقی وجهان شناسی و تاریخی است . در حالی که در مغرب زمین و از زمان افلاطون سنت بر آن بوده است که رساله‌ها و کتابهای جداگانه در موضوع سیاست و کشورداری بنویسند، در فرهنگ ایرانی تفکرات مربوط به جامعه و حکومت چه در دوره پیش از اسلام و چه پس از اسلام در ضمن ملاحظات عام‌تری درباره این و دنیا مندرج است. بدین جهت آگاهی از چگونگی اندیشه‌های سیاسی مستلزم آن است که کم و بیش همه متون و منابعی که به نحوی خود کار بینش و نگرش ایرانی در زندگی فردی و اجتماعی است از اندرز نامه‌ها گرفته تا کتب ملل و نحل و شرح حالها بدقت مطالعه شود (عنایت، ۱۳۶۹: ۶۱)

این مقاله به دنبال بررسی نظریه شاهی آرمانی در ایران باستان و به عبارتی اندیشه سیاسی ایرانشهری و تداوم آن در دوره اسلامی می‌باشد؟ سؤال اساسی این می‌باشد که مدل رهبری سیاسی ارائه شده در اندیشه سیاسی ایرانشهری کدم می‌‌باشد؟ و این تئوری ارائه شده در دوره بعد از اسلام به چه شکلهایی متجلی شد؟ فرضیه‌ای که مورد سنجش قرار می‌گیرد این است: مدل رهبری سیاسی در اندیشه ایرانشهری
Persian utopia تئوری شاهی آرمانی بوده است؛ بعد از ظهور اسلام این تئوری در قالبهای مختلف از قبیل فلسفه سیاسی،  سیاستنامه و حکمت اشراق …. تداوم پیدا کرد، اما این قالبهای تفکر هر کدام به فراخور موقعیت و شرایط سیاسی خاص خود، وجوهی از آن برداشته و در قالب تفکر خاص خود ادامه دادند.

مفهوم بنیادین اندیشه سیاسی ایرانشهری شاه آرمانی دارای فرّه ایزدی است که شاه آرمانی دارای فرّه ایزدی عین شریعت است و نه هجری آن؛  اندیشه شاه آرمانی دارای حره ایزدی در کهن‌ترین منابع اندیشه‌ ایرانشهری آمده است و با همین مفهوم بنیادین، اندیشه‌ سیاسی مسیحی سده‌های میانه و بویژه روم شرقی پیوند می‌یابد که در آن نیز شاه موجودی نامیرا و خدا گونه است. شاه آرمانی نیز از آنجا که دارای فرّه ایزدی است. در نوشته‌های ایرانشهری به عنوان انسانی خداگونه، نماینده و برگزیده خدا بر روی زمین فهمیده می‌شود (طباطبائی؛ ۱۳۷۵: ۱۳۱)

۲- جهان بینی در ایران باستان

با اینحال، اندیشه سیاسی مردمان باستان در بافت کلی جهانشناسی آنها جای گرفته است. جهان‌شناسی شیوه‌ای در پرداخت اندیشه است که فلسفه، دین، اخلاق و اندیشه سیاسی را با هم در بردارد، در جهان شناسی و جهان بینی ایرانیان، جهان دارای نظم و همگونی است. این نظم طبیعی، مقدس، و قا بل احترام است. البته این نحوه نگرش اختصاص به ایران ندارد؛ در واقع، کیهان شناسی غالب در میان انسانها تا قبل از عصر نوزایی (رنسانس)، نه فقط در میان ایرانیان، بلکه در همه جای دنیا، جهان را مجموعه‌ای می‌دانست که می‌توانست که می‌توان آنرا به یک خیمه همانند نمود. در این جهان خیمه‌ای همه چیز موزن است، چرا که طبیعت چیزها این طور تلقی می گردید و این طور استنتاج می‌‌شد که این موزونی مقدس است. (رجائی، ۱۳۷۳: ۴۰-۴۱)

در جهان شناسی هند و ایرانی، آرته (Arta) مفهوم مهمی است . آرته آیین و شیوه‌ای است که سراسر جهان هستی از طبیعت تا جامعه و تا عالم مجردات را به هم پیوند می‌زند. آرته که زیر بنای فکری آریائیهای ایرانی را تشکیل می‌دهد، همه ابعاد زندگی انسان در جامعه و نظام هستی و کل عالم وجود را در بر می‌گیرد و حیات در این چارچوب معنی می‌یابد.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .