عنوان :
مقاله بررسی عوامل تهاجم فرهنگی از نظر دانشجویان دختر
تعداد صفحات : ۱۰۰
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
در هر جامعه ، فرد با فرهنگهای ویژه گروه‌های خاصی که با آنها زندگی می‌کند در رابطه است و در درون یک جامعه بزرگ از برخی جهات گروه‌های فرعی محلی، طبقاتی ، ملی ، قومی و نژادی شواهدی از تنوع فرهنگی را نشان می‌دهد . تفاوت این گروه‌ها تنها از لحاظ یک یا دو خصلت خاص نیست بلکه از خیلی جهات نظام‌های فرهنگی ویژه‌ای را می‌سازند. این پاره‌فرهنگها در حقیقت دنیاهایی در چارچوب فرهنگ ملی هستند . هر پاره‌فرهنگ دارای واژه هایی خاص است که نقش آن تحکیم دنیای خصوصی آنان در مقابل بیگانگان است .
فرهنگ همواره در حال تغییر است حتی در جوامع راکد و ایستا نیز فرهنگ تغییر می‌کند اما با روند کندتری و از آنجا که الگوهای فرهنگی یک جامعه منسجم است ، تغییر در بخشی از فرهنگ (اختراع ، رشد جمعیت یا پیدایش هر چیز نو) سبب ایجاد تغییرات در سایر قسمت‌های فرهنگ خواهد گردید .
در ایران مسائل خاص بحران فرهنگی از مدتها پیش به صور گوناگون تحت عناوین « بحران هویت » و یا « غرب زدگی » مطرح گردیده است . در شرایط استعماری ، فرهنگ‌پذیری در خیلی از موارد ، حالتی آسیب‌شناختی به خود می‌گیرد . « ویلیام ریورس » محقق انگلیسی اعتقاد داشت که بر اثر نتایج تضاد میان فرهنگ غربی و فرهنگ بومی در بعضی از قبایل بدوی لذت زندگی از میان رفته است به این اعتبار « فرهنگزدایی» که بر اثر آن فرد فاقد هنجارهای قابل استناد برای رفتار خویش می‌گردد منجر به بروز برخی دشواریهای اجتماعی خواهد شد .
برای یک ملت فاجعه فرهنگی از فاجعه اقتصادی بسیار سنگین‌تر و خسارت‌بارتر است . (مقام رهبری)
رهبر معظم انقلاب در رهنمودهای بسیار روشن‌گرایانه خویش از زوایای مختلف از دسیسه‌های دشمنان امت بویژه از حیله‌های دشمنان فرهنگی کشور ، به روشنی و صراحت پرده برداشته‌اند .
تحقیق حاضر به بررسی برخی از عوامل گرایش جوانان مخصوصاً قشر دانشجویان دانشگاه‌های آزاد و پیام نور سبزوار به فرهنگ مبتذل غرب می پردازد. جامعه دانشگاه آزاد مورد مطالعه در این پژوهش حدود ۶۰۰۰ نفر است که نمونه‌ای به تعداد ۵۰ نفر از دانشجویان دختر این دانشگاه را مورد پژوهش قرار داده است .
تعداد جامعه دانشجویان دانشگاه پیام نور سبزوار حدود ۲۰۰۰ نفر است که از آن نیز نمونه‌ای به تعداد ۵۰ نفر از دانشجویان دختر را بصورت تصادفی مورد بررسی قرار داده‌ایم .
نتایج نشان داد که بین آگاهی جوانان ازفرهنگ و مظاهر غرب و گرایش به غرب رابطه وجود دارد، بین نقش خانواده در فرهنگ‌دهی به جوانان در برابر فرهنگ منفی غرب و عملکرد خود والدین ، رابطه وجود دارد . ایجاد برنامه‌هایی در زمینه فرهنگ غرب و ارائه نکات مثبت و منفی این فرهنگ ، در روی آوردن به فرهنگ غرب موثر است . گسترش نوارهای غیرمجاز رادیویی و تلویزیوی در روی آوردن به فرهنگ غرب موثر است . : آزادی بی‌حد و حصر یا محدودیت بیش از اندازه ، در روی آوردن به فرهنگ غرب تاثیرگذار است . غنی بودن فرهنگ بومی و آگاهی از فرهنگ جهانی ، مانعی برای گرایش به فرهنگ غرب می‌شود . شرایط اقتصادی اجتماعی مرفه خانوادگی در بروز گرایش به فرهنگ غرب موثر است .
واژه های کلیدی: فرهنگ، تهاجم فرهنگی، فساد، سلطه فرهنگی، مقابله فرهنگی، پوشش‌های نامناسب، غربگرایی، جوان، نگرش و باورها
فهرست مطالب
چکیده الف
فصل اول : طرح تحقیق
مقدمه ۲
بیان مساله ۴
اهمیت واهداف تحقیق ۶
هدف عمده تحقیق ۷
اهداف ویژه ۷
سوالهای تحقیق ۷
تعاریف مفاهیم و اصطلاحات بصورت عملیاتی ۸
تجزیه و تحلیل دادهها ۱۱
فصل دوم : تاریخچه و پیشینه تحقیق
مفهوم و ویژگیهای فرهنگ ۲۱
تفاوت‌های فرهنگی ۲۲
طبقه بندی فرهنگ ۲۳
عوامل مقاوم در برابر تغییر ۲۶
پاره فرهنگ ۲۷
انتقال و اشاعه فرهنگی ۲۸
جهانی شدن و فرهنگ ۲۹
بحث واردات ۳۲
تکنولوژی و استحاله فرهنگی ۳۳
فرهنگ بومی و سنتی و چگونگی حفظ آن در برابر پدیده جهانی شدن ۳۵
دیرینه تمدن شرقی ۳۷
تفاوت مقابله فرهنگی با تبادل فرهنگی ۳۹
پیشینه تحقیق (تحقیقات انجام شده) ۴۰
فصل سوم : روش تحقیق
مقدمه ۴۴
روش تحقیق (جامعه و نمونه) ۴۴
روشها و ابزار جمع آوری اطلاعات ۴۶
روش تجزیه و تحلیل دادهها ۴۷
فصل چهارم : یافته‌های پژوهش ، تجزیه و تحلیل دادهها
یافته‌های پژوهش ۷۲-۴۹
فصل پنجم : خلاصه تحقیق
بحث و خلاصه /نتیجه‌گیری ۷۴
خلاصه پژوهش ۷۴
بحث درباره یافته‌ها و سوالها ۷۷
کاربرد پژوهش ۸۳
محدودیت‌ها ۸۶
پیشنهادات ۸۷
منابع و مآخذ ۸۸
پرسشنامه (نمونه‌ای از آن ) ۹۰
منابع و مآخذ :
– احمدی حکتی کار ، حسین ، بررسی نگرش نوجوانان پسر و دختر ۱۸-۱۵ ساله به فرهنگ بیگانه در شهر کرمان ، ۱۳۷۹
– ابراهیمی ، عبدالجواد ، تهاجم فرهنگی (سخنان استاد محمدتقی مصباح یزدی) ، انتشارات موسسه آموزشی خمینی ، چاپ چهارم ، ۱۳۷۹
– آدمیت ، فریدون ، اندیشه‌های میرزا فتحعلی خان آخوند زاده
– آل احمد ، جواد ، غربزدگی (چاپ جدید) ، فردوس ،تهران ، ۱۳۷۲
– امام خمینی ، امام و انقلاب فرهنگی ، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تربیت معلم ، ۱۳۶۱
– اتکینسون ، ایتال (و دیگران) ، زمینه روانشناسی (جلد۱) ، رشد ،تهران ، ۱۳۶۹
– بست‌جان ، روشهای تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری ، ترجمه پاشا شریفی و نرگس طالقانی ، انتشارات رشد ، ۱۳۶۹
– رضوانی ، اصغر ، توسعه فرهنگی در آسیا و کشورهای عربی ، انتشارات شعاع ، ۱۳۸۰
– رهنمایی ، سیداحمد ، آسیب‌شناسی فرهنگی ، مجله معرفت ، شماره ۳۳ ، ۱۳۷۹
– رحیمی ، عزیزا… ، بررسی مظاهر و پیامدهای تهاجم فرهنگی درآپ ، انتشارات پژوهشکده اقبال ، ۱۳۸۰
– شرفی ، م ، دنیای نوجوان ، نشر بنیاد ، ۱۳۷۴
– شریعتی ، علی ، چه باید کرد ، انتشارات حسینیه ارشاد ، تهران ، ۱۳۶۰
– فرهنگی ، علی‌اکبر ، تکنولوژی و تکامل فرهنگی ، انتشارات فرهنگ‌خانه اسفار
– فیاض ، محمدسعید ، مهمترین عوامل موثر در تهاجم فرهنگی غرب علیه انقلاب اسلامی ایران ، ۱۳۷۹
– مدرسی ، خ ، جاودانی ، خ ، بررسی و شناخت ابعاد گوناگون تهاجم فرهنگی ، تهران ، ۱۳۷۳ .
– مسعودی فر ، احمدرضا ، بررسی عوامل گرایش نوجوانان ۱۸-۱۴ ساله دبیرستانهای تهران به فرهنگ بیگانه ، ۱۳۷۲
– مکارم شیرازی ، ح ، غربزدگی جوانان ، سازمان تبلیغات ، تهران ، ۱۳۷۲
– منصوری ، جواد ، نظری به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ، چاپخانه سپهر ، ۱۳۶۵
– محسنی ، منوچهر ، مقدمات جامعه‌شناسی ، انتشارات آگاه ، ۱۳۸۲
– محسنی ، منوچهر ، جامعه‌شناسی عمومی ، انتشارات کتابخانه طهوری ، ۱۳۵۳
– میرحسنی و کیانی ، ارتباط بین فرهنگها ، انتشارات باز ، ۱۳۷۹
– وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، بررسی عوامل گرایش نوجوانان ۱۸-۱۵ ساله دبیرستانهای مشهد به فرهنگ بیگانه ، ۱۳۸۱
مقدمه :
برای یک ملت فاجعه فرهنگی از فاجعه اقتصادی بسیار سنگین‌تر و خسارت‌بارتر است یورش فرهنگی از یورش نظامی بسیار بی‌رحمانه و صعب‌العلاج‌تر است (مقام معظم رهبری)
فرهنگ و تمدن غرب ، پس از رنسانس ، با اصالت دادن به انسان و ترویج اومانیسم ، درصدد نفی مذهب و فرهنگهای غیرغربی برآمد .
غربیان برای گسترش سلطه اقتصادی خود بر سایر ملتها و کسب منابع و منافع بیشتر تلاش کردند با تحریف ، تخریب و مسخ فرهنگ دیگران ، آنها را از خود بیگانه و بی‌هویت کنند و فرهنگ و اندیشه‌های غربی را در بین آنان تبلیغ و حاکم گردانند .
برای تحقق این هدف شوم آنها با بهره‌گیری از کلیه ابزارها و روشهای مستقیم و غیرمستقیم ، زمینه برقراری حاکمیت خود را در سطح جهان فراهم کردند . با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و احیای تفکرات دینی در بسیاری از کشورهای جهان بر همه تلاشهای آنان خط بطلان کشید .
دشمنان با سرمایه‌گذاری بلند مدت ، فرهنگ اسلام را فرهنگی بی‌محتوا و بی‌تفاوت جلوه دادند و به اشاعه فساد و بدحجابی و بی‌بند و باری در جامعه پرداختند و از طرف دیگر به مصرف هر چه بیشتر کالاهای غربی و غیرضروری بویژه در بین نسل جوان دامن زدند .
در زمینه کودکان و نوجوانان یکی از مسائل مهمی که همیشه مطرح است مساله هویت‌یابی و بحران هویت است که در آینده تاثیرات بسزایی در شکل‌گیری شخصیت و جهت‌گیری آنها خواهد گذاشت در این پروژه سعی شده عوامل گرایش دانشجویان دختر دانشگاه آزاد و پیام نور به مظاهر ضدارزش فرهنگ بیگانه مورد بررسی قرار گیرد و درپایان هم راهکارهایی برای رفع این مشکل که جنبه کاربردی دارند بیان می‌شود. به نظر می‌رسد برای دانشجویان درباره نارسایی‌های فکری و فرهنگی آنان تاکنون اقدامات موثر کمتری در سطح جامعه صورت گرفته است .
بیان مساله
در باب تهاجم فرهنگی سخن بسیار گفته شده است و دربیان اهمیت و حساسیت این پدیده قرن و نوع برخورد با آن ، گفته‌ها و نظریه های مختلفی ابراز شده که هر یک اغلب ناظر به بعدی از ابعاد فرهنگ است . اگر چه مساله تهاجم فرهنگی در کشورها از مدتها قبل مطرح بوده اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نفوذ فرهنگ پویای اسلام در عرصه‌های بین‌المللی ، نمودی تازه یافته است .
استکبار جهانی با سرمایه‌گذاریهای وسیعی تلاش می‌کند تا حرکت انقلاب و نفوذ فرهنگ اسلامی را متوقف سازد . از آنجایی که انگیزه تهاجم فرهنگی ، نخست ایجاد جو خودباختگی و روح بی‌تفاوتی در جامعه نسبت به ارزشهای اصیل خودی و تخریب هویت مذهبی است و سپس ایجاد جامعه‌ای تازه که تفکرات و باورهای جهان غرب را بپذیرد و از نظر فرهنگ غرب ، در الگوی مصرفی غرب ، غرق شود و با توجه به اهمیت و حفظ اصالت فرهنگ اسلامی و ایرانی و با عنایت به اینکه جوانان ، نیروی پتانسیل هر جامعه‌ای هستند و آینده کشور در دست توانای این قشر عظیم رقم می‌خورد بیانگر اهمیت بررسی این موضوع در بین این گروه وسیع را توجیه می‌کند .
همچنین امروزه با توجه به پیشرفت سریع علم و تکنولوژی و استفاده بشر از ابزارهای ارتباطی پیشرفته نظیر ماهواره‌ها و شبکه‌های اطلاع‌رسانی کامپیوتری که انسان را قادر ساخته‌اند درکمترین وقت ممکن به آخرین اطلاعات و اخبار درباره موارد مختلف دست پیدا کند تبادل افکار و فرهنگها امری عادی و حتی اجتناب‌ناپذیر است که این تبادل فرهنگی مانند اکثریت ابزار مورد استفاده بشر ، هم دارای مزیت‌های بسیار و هم زمینه مشکلات متعددی برای بشر می باشد ، موضوعی که در این پروژه بررسی می‌شود امری اجتماعی و فرهنگی در ایران است و در برخی کشورها دارای روند تاریخی است که می‌تواند تاثیرات زیاد و مخربی را بر هر کشوری داشته باشد . تهاجم فرهنگی ابتدا با گرفتن هویت و اعتقادات ملی افراد شروع می‌شود و درنهایت موجبات دوری از استقلال و خودکفایی و وابستگی را فراهم می‌آورد .
در این صورت است که با نابودی فرهنگ یک کشور ، زمینه برای رشد سیطره سیاسی و اقتصادی و گسترش سلطه همه‌جانبه استکبار جهانی هموار خواهد شد . با عنایت به توضیحات صفحات قبل ، ضرورت و اهمیت تحقیق در زمینه خطر تهاجم فرهنگی را جلوه‌گر می‌سازد .
چنانکه رهبر معظم انقلاب بارها در فرمایشات خود ، به اهمیت و ارزش فرهنگ اسلامی و ایرانی اشارت مبسوطی داشته‌اند و تهاجم فرهنگی را شبیخون فرهنگی تعبیر کرده‌اند .
اهمیت و اهداف تحقیق :
اکنون که استکبار جهانی از انقلاب اسلامی ما سیلی خورده و به نقش عظیم مسلمین در معادلات جهانی پی برده است ما شاهد ایجاد اختلال در جوامع اسلامی بوده و هستیم . بنابراین شکی نیست که همه ما باید از برادران مسلمان خود در این کشورها (بوسنی و هرزگوین ، فلسطین ، لبنان) و سایر نقاط مسلمان‌نشین جهان پشتیبانی کنیم .
آنچه درباره این موضوع از اهمیت بیشتری برخوردار است و متاسفانه تاکنون در بسیاری از موارد ، با غفلت همراه بوده است مساله مبارزه فرهنگی می‌باشد زیرا همانطور که قبلاً اشاره شد تهاجم فرهنگی برخلاف تهاجم نظامی و اقتصادی یک جریان کاملاً ملموس نیست که بتواند در برابر آن واکنش دفاعی نشان داد بلکه دارای طبیعتی پیچیده است که از تلاشهای دشمنان اسلام ، طی مدتهای طولانی شکل گرفته و با فرهنگ اسلامی عجین شده است .
این شیوه ، خطرناکترین نوع هجوم است که اگر با موفقیت همراه باشد دشمن به همه اهداف خود رسیده است و دیگر ، نیازی به مبارزه نظامی هم نخواهد داشت .
مساله تهاجم فرهنگی که ما بارهای روی آن تاکید کرده‌ایم یک واقعیت روشنی است که با انکار آن نمی‌توانیم اصل تهاجم را از بین ببریم . تهاجم فرهنگی وجود دارد اگر ما آن را انکار کردیم ، مصداق این فرموده امیرالمومنین (ع) می‌شویم که : « و من نام لم ینم عنه[۱] » تو اگر در سنگر به خواب روی ، معنایش این نیست که دشمن هم در سنگر مقابل به خواب رفته است و تو که خوابیده‌ای ، سعی کن خودت را بیدار کنی[۲] .
هدف عمده تحقیق :
بررسی برخی از عوامل گرایش جوانان مخصوصاً قشر دانشجویان دانشگاه‌های آزاد و پیام نور سبزوار به فرهنگ مبتذل غرب در سال تحصیلی ۸۵-۸۴
اهداف ویژه
۱-بررسی نحوه عملکرد شیوه‌های تربیتی والدین و گرایش جوانان به فرهنگ غرب
۲-بررسی میزان و نوع تبلیغات رسانه‌های گروهی در جامعه ایران و گرایش جوانان به این فرهنگ
۳-بررسی دادن آزادی یا محدودیت بیش از اندازه در بروز این گرایش
سوالهای تحقیق :
۱-آیا بین آگاهی جوانان از اهداف فرهنگ و مظاهر غرب و گرایش به غرب رابطه وجود دارد ؟
۲-آیا بین نقش خانواده در فرهنگ‌دهی به جوانان در برابر فرهنگ منفی غرب و عمل خود والدین به این موضوع ، رابطه وجود دارد ؟
۳-آیا ایجاد برنامه‌هایی در زمینه فرهنگ غرب و ارائه نکات مثبت و منفی این فرهنگ ، در روی آوردن به فرهنگ غرب موثر است ؟
۴-آیا آزادی بی‌حد و حصر یا محدودیت بیش از اندازه ، در روی آوردن به فرهنگ غرب موثر است ؟
۵-آیا غنی بودن فرهنگ بومی و آگاهی از فرهنگ جهانی ، مانعی برای گرایش به فرهنگ غرب می‌شود ؟
۶-آیا شرایط اقتصادی اجتماعی مرفه خانوادگی ، در بروز گرایش به فرهنگ غرب موثر است ؟
تعاریف مفاهیم و اصطلاحات بصورت عملیاتی :
– فرهنگ : ادب و نفس ، تربیت ، دانش و علم ، معرفت ، بیرون کشیدن ، برکشیدن[۳] ، و در اصطلاح فرهنگنامه معین به این معانی اشاره شده : ادب ، تربیت ، دانش ، فضیلت ، حکمت و عقل .
– فرهنگی : منسوب به فرهنگ ، با فرهنگ ، باادب
– تهاجم : به انبوه درآوردن ، ناآگاه آمدن ، درتاختن ، هجوم بردن ، حمله کردن به یکدیگر ، یورش
– تهاجم فرهنگی : یک مجموعه سیاسی یا اقتصادی برای اجرای مقاصد خاص خود و اسارت یک ملت ، به بنیانهای فرهنگی آن ملت هجوم و برد به قصد جایگزینی باورهای تازه به آن ملت .
– فساد : هر گونه عمل یا جریانی که از نظر اسلام و قرآن و سنت نامشروع است اعم از جریانهای اقتصادی یا هر گونه ترویج فکر و روش مغایر با شرع مقدس .
– سلطه فرهنگی : عبارتست از مبادله یک جانبه عناصر و پدیده‌های فرهنگی به منظور تضعیف ، تحریف و نابودسازی هویت فرهنگی گروه مقابل .
– مقابله فرهنگی : حمله فرهنگی دو قوم بر یکدیگر به منظور تغییر و تبدیل عناصر و پدیده‌های فرهنگی قوم مقابل بنابراین در مقابله فرهنگی ، حمله ۲جانبه و ۲ سویه است و دو قوم مقابل یکدیگر ، بر هم یورش می‌آورند .
پوشش‌های نامناسب :
کلیه لباسهایی که از سوی غربیان جهت هویت‌زدایی جامعه اسلامی طراحی شده و با نام مد وارد کشور می‌شود .
– فرهنگ اسلامی : فرهنگی که مبتنی بر موازین شرع مقدس اسلام و هماهنگ با جهان‌بینی و ایدئولوژی خاص آن باشد .
– فرهنگ غیراسلامی : مجموعه‌هایی که اسلام را به عنوان تنها ملاک و مناط ارزشگذاری رفتارهای فردی و اجتماعی نپذیرفته باشند .
– غربگرایی : از دیدگاه جامعه شناسی عبارتست از : طرز تفکر خاصی که به پذیرش هر چه قوی باشد گرایش دارد و از هر چه سنتی و شرقی است بیزار است .
[۱] -نهج البلاغه ، نامه ۶۲
[۲] -برگرفته از سخنان مقام معظم رهبری
[۳] –
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
