عنوان :

مقاله بررسی قالی بافی و تجارت فرش در اراک

تعداد صفحات : ۴۸

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

گسترش تجارت فرش ودر اراک و افزایش تجارت خانه های خارجی در این منطقه یاداور بازار  پررونق وسودآور فرش در اواخر سلطنت ناصر الدین شاه عصر مظفرالدین شاه ،احمدشاه واوایل پهلوی است. دلیل رونق تجارت قالی بیشترین هدف از طراحی وبافت قالی صادرات ان بهحساب می آمدو برای فرش هرچه بیشتر وبدست‌ آوردن سودبیشتر قالیبافن مجبور به بافت قالی متناسب با تقاضا های بازارهای خارج شدند ویکی از دلایل مهمی جذابیت فرش اراک (ساروق و مداهان) ویژگ های محلی این فرش ها وطرح ونقش آنها است زیرا نشانی از بافت نوع فرشهای ظریف وبزرگ پارچه با رحهای اسلیمی وپیچیده دوره ی صفوی نیست ودر دوره قاجار و قبل از جنگ جهانی اول شهر اراک بازار مهمی برای تجارت وصادرات فرش تمام منطقه ودر آمد عمده این شهر بوده است.

فرش اراک فارسی باف و بوسیله دست است ، البته در برخی مناطق از قلاب نیز استفاده می شود . دارها عمودی هستند و چله دوانان چله ها را بر روی زمین می دوانند .سابقاً فرش اراک دو پود بوده ولی هم اکنون از  پودهای ضخیم و غیر استاندارد و البته از یک پود استفاده می کنند .پود فرش آبی رنگ می باشد و گاه اگر متن ساده باشد پود سیاه یا سورمه ای استفاده می شود .

فرش اراک از نوع درشت بافت و در بهترین فرم آن فرشهای با رجشمار متوسط ۴۰ و بندرت ۵۰ یا بالاتر است . البته به ندرت و بر اساس سفارش فرشهای ریز باف بوده ولی فرش این منطقه به حضور نوعی خصلت بومی ـ منطقه ای و کهن و بر اساس استفاده از پشم و رنگ و طرحهای خام و ساده و تقریباً روستائی اشتهار یافته .

فرش درشت بافت ››› گره های ضخیم ، بلند ، مقاوم و با خاصیت ارتجاعی زیاد .

فرش اراک زمان شکوفائی و البته قبل از تغییر توسط طرحهای خارجی جزو فرشهای روستائی بوده

اگر چه فرش ۱۵-۲۰ رج خرسکهائی پست با رنگها و بافتهای زیر استاندارد به حساب میآید ولی فرش قدیم مشک آباد با رج ۱۵-۲۲ و اندکی بیش شهرتی جهانی می یابد و این به دلیل رنگ آمیزی خوب و نقوش ابتدائی و مخصوصاً‌ نوع پشم مصرفی با طول بلند و خاصیت ارتجاعی بسیار بوده است . این کیفیت فرش در فرشهای نوع مرغوبتر آن زمان یعنی ساروق ( منطقه‌ فراهان ) که رجشمار در حدود ۳۵-۴۰-۴۵ دارند نیز دیده می شود یعنی پشم بلند و ضخیم و جعد خاص خود که از محلهای سبزه وار ، بروجرد ، چهار محال بختیاری و اطراف همدان و کرمانشاه تأمین می شده که دارای بهترین نوع پشم برای فرش ایرانند .

واژه های کلیدی: اراک، فرش، قالی بافی، رنگ و رنگرزی، طرح و نقشه،

فهرست مطالب

پیشگفتار     ۱
تاریخچه    ۲
فصل اول
پروپوزال     ۵
فصل دوم
ادبیات موضوعی    ۱۱
مراکز تولید فرش در اراک    ۱۵
وجوه اقتصادی فرش در اوج شکوفائی    ۱۶
ویژگیهای فنی    ۱۷
رنگ و رنگرزی در فرش اراک    ۱۹
طرح و نقشه    ۲۰
طرحهای مورد استفاده عبارتند از    ۲۲
تجارت فرش    ۲۶
بازار وشهر قدیمی به عنوان مراکز سازماندهی تولید وتجارت فرش    ۲۷
اشکال سازماندهی تجارت شهری فرش    ۲۹
فصل سوم
مصاحبه به حقدادی رئیس سابق شرکت فرش اراک    ۳۱
مشکلات بانکی مانعی در مسیر توسعه تولید    ۳۳
فصل چهارم
تحلیل نتایج حاصل از طرح    ۳۷
فصل پنجم
پیشنهادهای اجرایی نتایج طرح    ۳۹
منابع    ۴۲

منابع :

فصل نامه راه دانش ، شماره۱۱ و ۱۲، پاییز و زمستان ۱۳۷۶، ویژه تحقیقات فرهنگی هنری استان مرکزی
یساولی، جواد، کتاب(قالی ها و قالیچه های ایران) انتشارات یساولی، چاپ اول
بررسی فرش های ساروق و فراهان (پایان نامه خانم مریم پشنگ پور)
صور اسرافیل، شیرین، کتاب(غروب زرین فرش ساروق) چاپ ۷۲
هانحگدین ، آرمن، کتاب (قالی های ایران) ترجمه اصغر کریمی

پیشگفتار

در این برسی نگاه ما به فرش منطقه و فرش اراک، به دلیل شهرت خاص آن نگاهی پرسشگر بود که بی تردید فقط میزان اندکی از انبوه فرشهایی را که زمانی به دست تجار و شرکت های خارجی به اروپا و امریکا حمل می شد تأمین می کرده است.

پس کیفیت این فرش چگونه بود است که نام و شهرت آن بر تمام فرش منطقه و فرشهایی با سابقه و قدمت نظیر فرش فراهان و مشک‌‌آباد و غیره سایه افکنده بود.

بی گمان فرشبافی در ایران حاصل نوعی استعداد غریزی و فطری است که بر بستری از شرایط زیستی نامساعد و استفاده از برخی امکانات بومی و محلی شکل گرفت و قوام یافته است.

فرشهایی که به هر دلیلی اعتباری هنری می یابد، پیش از آنکه کالایی تجاری باشد جزئی از فرهنگ ملی محسوب می شود.

 تاریخچه

ازآنچه که درباره تاریخچه اراک کفتم برمی آید که این شهر سابقه دیرینی در فرشبافی ندارد ولی شواهد تاریخی و وضعیت نطقه ای حکم بر ان دارد که به همان دلایلی که در شهرهای اطراف ان یعنی قم وکاشان اصفهان همدان فرشبافی وجد داشته این منطقه نیز از فرشبافی بی نیاز نبوده ودر بعضی از بخشهای آن یعنی ساروق فراهن سربند و مدادآباد از قدیمی ترین ایام تولید فرش وجود داشته بنابراین بعضی از اقوام هنگام عبورش پوتند والا کتاف از فراهان در ساروق فرشی او اهدا شده است بعضی از ظهور اسلام تا قرون متمادی نشان مستندی از فرش در این منطقه نیستند زیرا صرف نظ ر از اینکه فرش کالایی منسوج واز بین رفتنی است وضعیت خاص و آرامی ودر کیوی های مدام در نقطه ی مرکزی ایران نیز خبر اقتدار کارکاههای گسترده ای و فرشهای بزرگ .بانونی نمی دهد. تولیدات نقاطی نظیر فراهان و توابع اطراف آن که به احتمال قوی در انها فرشبافی رایج بوده است نیز بدون تردید جزء فرش مناطق نظیر کاشان اصفهان و حتی ساوه به حساب آمدهاست از اواسط حکومت ناصرالدین شاه است که فرش اراک حضوری قابل لمس یافته وفرشهای منطقه شهرت جهانی می یابند. ناصر الدین شاه در سفرنامه اش درسال ۱۲۷۸ه ق به هنگام مراجعت از زیارت عتبات عالیات از راه عراق به طرف آستان وتهران مینویسد به سلطان آبد عزیمت کردیم ترتیب کوچه وتقسیم آب شهر خیلی منظم است امارت حکومت از شهر خارج است در شهر خانه ها و عمارتهای عالی بسیار است تجار آذربایجان وعده ای در این شهر به تجارت قالی مشغولند هر ساله قالی زیاد از این جا به ممالک روس عثمانی حمل می شود عراق از ممالک های خوب و حاصلخیز است اهالی آن به سبب صامت راغبند دیروز وامروز نمونه های خیلی خوب وممتاز از قالی عراق دیدیم ک مستوجب خیلی تمجید است این امر نه تنها مرغوبیت فرش اراک گواهی می دهد بلکه نمودار آن است که تولید فرش از زمانهای بیشتر در آن منطقه وضع بوده  موقعیت اداری این شهر و قرار گرفتن آن بر ر راههای بازرگانی وتجاری کشور شرایط من بی برای استقرار تجار وبازرگانان فراهم اورد برای اولین بار در صص سالهای ۱۲۵۴ ه.ش در زمان ناصر الدین شاه بازرگانام تبریزی قدام به صدور فراورده های اراک و نواحی طراف آن نمودند می توان دریافت که ارزش اقتصادی این امر در آن زمان به چه حدی می رسیدهکه حدود سالهای ۱۲۶۶ه.ش /۱۸۸۳ شرکت انگلیسی سوئیی الاصل رنگینه واسماً اقدام به گشودن دفتری در این شهر نمود به گفته سییل ادوار این امر به دنبال آن صورت گرفت که یکی از کرمندان شرکت انگلیس به نام اتراوس پیشناد می نمایدکه به جای تبدیل کردن پولهای به دست آمده به امپریال (طلایی روسی) وجود آن را صرف خریدقالی بنماید ناصرالدین شاه در سفر خود در سال ۱۳۰۹ه.ق به اراک شهادت می دهد که آن تجارتی که زیگلر مشغول ساختن بنای عظیمی بوده است که در نظر داشته شاید مدرسه ای هم جمعیت نساجی بر این اصول علمی تهیه می نماید راساس آنچه ادوارد  می گوید کارمندان شرکت زیگلر برای نخستین بار کلاسهای رنگ شده وآماده به بافندگان دادند به دنبال شرکت زیگلر طی ده سال کمپانی دیگر در اراک شروع به فعالیت کردند که نام برخی از آنها در زیر آمده کمپانی سهندو چیان نیویورک – ل فعالیت این شرکت منطقه وسعی بود که فعلاً اداری دارایی است نداری ودربیسرتان ترکیه قرار دارد وبه انبار غله معروف است.

کمپانی شرق (ازمیدی) محل کار این شرکت حدود کوچه الکه بوده

کمپانی غازان این شرکت در کوچه بانک عباس آباد قرار داشت.

شرکت تلفنیان مخصوص خرید و صددفرش ومحل کار ان دربازار سرای نزدری.

شرکت تراگوزیان محل ،کاراتن کمپانی حدود خیابان حجازی وفعالیت این شرکت چشمگیر بوده و درحدود ۲۰۰۰دار قالی داشت.

شرکت سلیم شاهنیان قاراپت شاهنیان،خیاطان،موچکیان هواسائیان،یایایان لوان داوودیان برادران سامده ای قعابیان چنگیان قونطامیان وطافشانچیان کار اکثر این شرکت ها خردی برای آمریکا ومحل فعاشیان بازار بوده است.

فصل اول

فرم پیشنها طرحهای تحقیقاتی وزارت تعاون

۱_ خلاصه اطلاعات طرح پژوهشی

به دلیل رونق تجارت قالی بیشترین هدف از طراحی وبافت قالی صادرات آنها به حاب می آید وبرای فروش هر چه بیشتر و بدستاوردن ود بیشتر قالیبافان مجبور به بافت قالی متناسب با تقاضای بازارهای خارج شد.

 ۱_۱_ عنوان طرح به فارسی : بررسی قالی بافی و فرش بافی در اراک

 ۱_۲_ نوع طرح : کاربردی بنیادی

 ۲_ خلاصه طرح :

دردوره قاجاریه بازار فرش با رونق بازارهای اروپا که از دوره صفویه آغاز شده بود سیر عادی خود را پیش گرفت وبازرگانان تبریزی نه تنها در تبریز بلکه در کرمان ومشهد باتاسیس کارگاههای فراوان قالیبافی به صدور قالیهای بافته شده از طریق استانبول به اروپا همت گماشتند لذا بازرگانا خارجی خود به فکر سرمایه گذاری در ایران افتادند وبا ایجاد کارگاههای بافت قالی در شهرهایی نظیر کاشان اراک و کرمان هدایت این فن را به عهده گرفتند ویا اعمال سلیقه دگرگونی طرحها اصالت آنها را نادیده انگاشتند. طرح های آمریکایی که خواسته آمریکاییان را در برداشته تحت عنوان (باب آمریکا) وکپی از طرحهای فرانسوی (ایوسون وساوندی) ثمره این دوران دگرگونی طرحهای اصیل فرشبافی است وجود جنگهای بین ااملل اول بازار پر رونق فرش ایران رابا رکود مواجه ساخت بسیاری از این کارگاهها را که طریق ارتزل مردم بود به تطیلی کشیده وسبب در شسته شدن بسیاری از تجر گردید بعد از جنگ اول روند تولید فرش عادی بود تا زمانی که چند شرکت المانی سوئیسی باز اقدام به تاسیس کارگاههای قالی بافی در ایران مخصوصاً در سلطان آباد که مرکز آنها بودند قلعه بزرگی که در مرکز اراک بود (که فعلاً در زمین آن استانداردی ساختمان سیلوی قدیمی و اداره دارایی و چند اداره دیگ و دسیستان دخترانه ودیگر اداراک را شامل می شود.) محک کمپانی بود که صادرات وتولید فرشهای صادراتی می نمودند قالی سلطان آباد معروف بودند.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .