عنوان :
مقاله بررسی مشکلات فرشبافی در ایران
تعداد صفحات : ۷۴
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
فرش دستباف یکی از کهن ترین هنرهای پر افتخار ملت سربلند ایران می باشد که قدمتی چند هزار ساله داشته و با تمدن و هنر ایرانی به هم گره خورده است .فرش هویت دارد زیبایی دارد و از مهمترپیچیدگی به اندازه تاریخ پر فراز نشیب ایران که باید به آن توجهی خاص مبذول گردد.
فرش ایران با قدمتی دیرین، آوازه نیکویی در جهان دارد، چنانکه در بیشتر کشورهای صاحب هنر، ایرانی را با نام فرش ایران می شناسند. فرش از جمله کالاهای قدیمی است که بر پایه دانش چندهزار ساله ایرانیان تولید می شود. امروز نیز این کالای قدیمی مورد توجه کشورهای بزرگ دنیاست حتی برخی کشورها نظیر چین، پاکستان و هند به دلیل ظرافت، زیبایی و منحصر بودن فرش دستباف ایران اقدام به کپی از آن می کنند. همین مساله دلهره ای در میان متولیان صنعت فرش کشور ایجاد کرده است; شاید کسی تصور نمی کرد روزی جایگاه فرش ایران که مدعی است حرف نخست را در دنیا می زند به یکباره دستخوش تزلزلی قابل توجه شود و چنان از بازارهای دنیا عقب بماند که دیگران جسارت کنند و به خود اجازه دهند از این سرمایه اصیل ایرانی کپی برداری کرده وآن را به نام خود راهی بازارهای جهانی کنند. آمارهای صادرات فرش در سال های اخیر گویای این حقیقت است که ما از قافله جهانی عقب مانده ایم. براساس آمار، سهم ایران از صادرات فرش در سال۲۰۰۳، ۵۳۷ میلیون دلار، سال ۲۰۰۴، ۵۳۶ میلیون دلار و سال ۲۰۰۵ با کاهش چشمگیر به ۴۴۷میلیون دلار رسید و این رقم در سال های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ به روند نزولی خود ادامه می دهد. در کاهش صادرات فرش عوامل مختلفی دخیل است. نبود شناخت دقیق از بازارهای صادراتی، کمبود تبلیغات، تولید بدون کیفیت و اطلاع رسانی نادرست در بازارهای بین المللی از جمله اصلی ترین این عوامل است. اما باید اعتراف کرد افت صادرات فرش دلایل دیگری نیز دارد، باید قبول کرد که تولید فرش ایران با سلیقه مشتری خارجی هماهنگی نداشته و بازارهای هدف نیز شناخت کافی از آن ندارند. در این میان تولیدکنندگان و تجار فرش نیز بی تقصیر نیستند. چراکه به گفته خودشان تجار قدرت ریسک پذیری کمی دارند.بیشتر آنان به فکر سود آنی هستند و به صادرات دراز مدت فکر نمی کنند. شاید به جرات بتوان گفت یکی از مهم ترین دلایل ضعف تجارت فرش دستباف ایران همین مساله باشد.
در این تحقیق ضمن مروری بر جایگاه فرش دستباف در اقتصاد کشور، به بررسی میزان صادرات و رقابت با کشورهای رقیب و نیز سهم ایران در صادرات از بازار جهانی فرش دستباف نیز توجه کرد.
واژه های کلیدی: فرش دستباف ،ایران، اقتصاد کشور، صادرات ، رقابت ،بازار جهانی فرش دستباف ، فرش اراک
فهرست مطالب
چکیده ۷
مقدمه ۸
تاریخچه فرش و قیمت پایه صادراتی انواع فرش دستباف جهت مطالعه و ابزار و مواد فرش ۱۰
هویت فرش دستباف ۱۵
فرش اراک ۱۵
سوابق قالیبافی در اراک : ۱۶
مراکز تولید فرش در اراک : ۱۸
وجوه اقتصادی فرش در اوج شکوفائی : ۲۰
ویژگیهای فنی : ۲۱
مشخصات عمومی و مواد اولیه : ۲۱
رنگ و رنگرزی در فرش اراک : ۲۳
طرح و نقشه : ۲۳
مرحله اول : ۲۳
مرحله دوم : ۲۴
مرحله سوم : ۲۴
مرحله چهارم : ۲۴
مرحله پنجم : ۲۵
طراحان بزرگ اراک : ۲۵
ویژگیهای فرشهای تولیدی این زمان در منطقه : ۲۵
سازمانها و مراکز دولتی فعال در فرشبافی : ۲۶
مسائل و مشکلات : ۲۶
فرش ترکمن ؛ اوج هنر و هویت زنان کرانه خزر ۲۹
نقوش فرش ترکمنی حفظی بافت است ۲۹
کاهش مرغوبیت فرش ترکمن نگران کننده است ۳۲
بازار فروش ۳۲
عکس دار کردن فرش های ایرانی ۳۳
کیفیت فرش ایران قربانی افزایش تولید ۳۴
تولید سالانه۲۰۰ هزار متر مربع فرش دستباف در استان ۳۴
تقلیل کیفیت فرش دستباف بر اثر افزایش فشارهای زندگی ۳۵
سرخوردگی بافندگان از عدم اعطای تسهیلات بانکی ۳۶
ایجاد رقابت ناسالم در اثر حمایت دولت از قشر خاص ۳۷
قالیباف؛آخرین بازمانده از سود میلیاردی فرش ۴۳
نظام تولید فرش ایران متناسب با سلایق جهانی نیست ۴۵
سایه سنگین عدم ثبت جهانی فرش دستباف بر صادارت این صنعت ۴۶
شناسنامه دار کردن فرشهای تولیدی آذربایجان غربی اجباری می شود ۴۸
کاهش ۳۰ درصدی فروش فرش دستباف در آذربایجان غربی ۵۲
قیمت پایه صادراتی انواع فرش دستباف ۵۶
تجارت سنتی فرش دیگر جواب نمی‌دهد ۶۰
لزوم اصلاح نرخ ارز ۶۰
بازاریابی حلقه مفقوده فرش دستباف ایران ۶۲
تکرار روش های سنتی تجارت ۶۳
بررسی مشکلات صدور شناسنامه برای فرش دستباف ۶۷
نتیجه گیری: ۷۱
منابع: ۷۴
منابع:
غروب زرین نوشته شیرین صور اسرافیل
قالی ایران نوشته سیسیل ادواردز
قالیهای تصویری نوشته پرویز تناولی
طراحان بزرگ قالی نوشته شیرین صور اسرافیل
پژوهشی در فرش ایران نوشته تورج ژوله
مقدمه
در جهان کمتر هنری استمرار یافته در تاریخ اقوام و بر انگیخته از ذهن انسان می توان یافت که همچون فرشبافی ضمن داشتن جنبه هنری صد در صد، صنعتی و مصرفی و قوام بخش پایه های اقتصاد خانواده ها ، ایلات و عشایر و اقوام و کشورها و نیز متاعی تجاری و سود بخش باشد، بدون آنکه بتوان بین خواص متفاوت مذکور مرز و جدائی قائل گردید و مشاهده نمود یا جنبه ای را بر سایر جنبه های آن برتری داد. این ویژگی است که فرش را در میان دیگر دستاورد های هنری جهانیان پر آوازه و مقبول عام ساخته است.از لحاظ هنری این دستباف چکیده ای از مجموعه هنرهای دستی انسان در طول تاریخ آشنایی او با هنر از جمله خط ،نگارگری صورتگری و نقاشی و تهذیب و تشعیر،منبت،معرق،خاتم،کاشی کاری ،منیاتور،سیاه قلم ، رنگ و رنگرزی و نیز مبین و سلیقه، استعدادو خلاقیت و تفکرو تجسم اوست .
صنعتی دستی است زیرا با وجود توسعه دامنه بهره گیری از اهرم و چرخ و ماشین در عصر حاضر ، امور مربوط به آن از مرحله پرورش گوسفند تا چیدن پشم و رستن و تابیدن نخ و رنگرزی و طراحی و بافتن و سرانجام بریدن این دستباف از دار بدون هر گونه وابستگی انجام نشدنی است و بدین گونه صورت می پذیرد و بدین لحاظ است که عصاره هنر انسان و بهترین بیانگر طبییعت و تمنیات اوست .
مصرفی است نه تفننی ،تزینی محض است . کدام کالای دستی را می توان یافت که به این حد در متن زندگی و کاشانه اکثریت غریب به اتفاق جامعه حاضر باشد و پیوسته راحتی و آسایش هدیه کند .
قوام بخش پایه های اقتصاد افراد و خانواده ها و اقوام و در مجموعه کشور می باشد زیرا برای افراد سرمایه ای است مطمئن که روز به روز به ارزش آن افزوده می گردد و جهت کشور تامین کننده از ذخایر ارزی در سطح جهان است و تجربه نشان داده است که فرش در بین صادرات غیر نفتی مهمترین پشتوانه و تامین کننده اعتبار می باشد.
سرانجام متاعی تجاری و سود بخش است بدان گونه که هزاران سرمایه گذر ایرانی و غیر ایرانی را به خود مشغول داشته و جملگی ایشان از دست یافتن بدان خشنود و راضی اند.
تعریف فرش دستبافت فرش کلمه ای است عربی به معنی گستردن و گستردنی ،و آن هر چیز که گسترده شود،از قالی و پلاس و بستر و نظایر آن را شامل می شود.قالی از کلمه ترکی قالین می باشدو به معنی فرش بزرگ پرداز که با نخ و پشم به رنگها و نقوش مختلف می بافته ، و قال کوچک را قالیچه می گویند مقصود از فرش یا قالی دستباف ، فرشی است که بوسیله دست از تار و پود ساخته می شود و در این نوشته ها هر جا صحبت از فرش یا قالی می شود همان نوع دست باف مد نظر است .کما اینکه امروزه فرشهای ماشینی گسترش زیادی یافته اند که موضوع بحث ما نیستند
تاریخچه فرش و قیمت پایه صادراتی انواع فرش دستباف جهت مطالعه و ابزار و مواد فرش
اولین فرش به احتمال زیاد بوسیله افراد چادر نشین برای فرش کردن کف خاکی چادرشان بافته شده بود. ولی امکان اینکه فرش بوسیله مصریها، یا چینیها و یا حتی بوسیله افراد دیگر اختراع شده باشد است. و حتی امکان اینکه تمام این مردم فرش را خودشان اختراع کرده باشند بدون اینکه با هم ارتباط و یا تماسی داشته باشند است.
ما مطمئن هستیم که فرش بافی به بالاترین حد خود در پنج قرن قبل از میلاد رسیده بود. این بوسیله باستان شناسان روسی رودنکو و گریازنوف در سال ۱۹۴۹ در دره پازیریک، تقریباً ۵۰۰۰ فوتی کوههای التایی کشف شده و به نام فرش “گره دار” معروف است.
فرش پازیریک نمونه کمیاب و زیبایی است که با تکنیک بالا بافته شده است، فرش پازیریک که ۲۴۰۰ یا ۲۵۰۰ سال از عمر آن میگذرد در مقبره یخ زده رئیس سیتها در مغولستان که بصورت بسیار خوب نگهداری شده بود پیدا شد.
در گذر تاریخ ایران صنعت و پیشه فرشبافی بصورت یک هنر و مهارت خاص درآمده است.
موقعی که کوروش کبیر در سال ۵۳۹ قبل از میلاد کشور بابل را فتح کرد، صنعت و هنر فرش را به کشور خود معرفی کرد. گفته شده است که در آرامگاه کوروش که در پرسپولیس بخاک سپرده شده است، با گرانبهاترین فرشها پوشیده بود. حتی قبل از او هم مردم صحرا نشین در مورد فرش بافی گره ای اطلاعاتی داشتند. آنها از گله های گوسفندان و بزهای خود پشم خوب و بادوام برای کار خود میگرفتند
اولین مدرک موجود در رابطه با موجودیت فرش در نوشته های چینیها مربوط به سلسله ساسانیان که در سال ۲۲۴ تا ۶۴۱ بعد از میلاد است میباشد. در سال ۶۲۸ میلادی امپراطور هراکلیس مقداری فرش بعد از پیروزی به شهر تیسفون که پایتخت ساسانیان بود آورد. موقعی که در سال ۶۳۷ میلادی عربها به شهر تیسفون غلبه کردند، و شهر را غارت کردند مقدار قابل توجهی فرش بود که یکی از آنها فرش باغی مشهوری بود بنام ” موقع بهار خسرو”. این فرش در تاریخ بنام گرانبها ترین فرش بوده است. فرشهایی که در موقع سلطنت خسرو اول که در سال (۵۳۱ – ۵۷۹) بود بصورت ۹۰ فوت مربع بافته میشد، که مورخان عرب اینگونه توصیف کرده اند: گوشه های آن تختی باشکوه از گلهای آبی، قرمز، سفید، زرد و سبز است; رنگ زمینه آن کپی از زمین به رنگ طلائی، سنگهائی به شفافیت کریستال که به باطل تصوری از آب است، گیاهان با حریر و میوه ها با رنگ سنگی شکل گرفته اند، ولی متاًسفانه عربها این فرش گرانبها را به قطعات کوچک بریده و جداگانه فروخته اند.
بعد از دورهً سلطه خلفای عرب، یک نفر از قبایل ترک، بنام سلجوق ایران را فتح کرد. سلطه سلجوقیان (۱۰۳۸ – ۱۱۹۴ ) به لحاظ تاریخ فرش در ایران مهم است. زنان سلجوقی تبحر خاصی در بافتن فرش با گره های ترکی داشتند، در استانهای آذربایجان و همدان که بمدت زیادی تحت نفوذ سلجوقیان بود،از گره های ترکی در این مدت استفاده می شد.
حمله مغولان (۱۲۲۰ – ۱۴۴۹) اولین حمله وحشیانه به ایران بود، اما بعد از چندی آنان تحت نفوذ ایرانیان قرار گرفتند. شهر تبریز، متعلق به رهبر ایلخانیان، غازان خان (۱۲۹۵ – ۱۳۰۴)، با فرشهای گرانقیمت فرش شده بود. فرمانروای مغولان شاهرخ (۱۴۰۹ – ۱۴۴۶ ) که در بازسازی آنچه از حمله مغولان ویران شده بود به تشویق کردن و دلگرم کردن تمام هنرمندان و صنعتگردان سرزمین و کشور پرداخت. اما قالیبافی در این دوران به شکلی خیلی ساده که بیشتر نقشهای هندسی داشت تمام می شد.
شاید مهمترین تاریخ در صنعت فرش در ایران مربوط باشد به دوره فرمانروایان صفویه(۱۴۹۹ – ۱۷۲۲ ). براستی و حقیقتا که محکمترین دلیل و گواه این هنر و صنعت به این دوره برمیگردد. تقریبا ۱۵۰۰ اثر حفظ شده در موزه ها و کلکسیونهای سراسر دنیا موجود است. در ایران در دوره فرمانروائی شاه عباس (۱۵۷۱ – ۱۶۲۹)، تجارت و هنر و صنعت شکوفا شد. شاه عباس به تشویق و دلگرم کردن مردم به تماس و مبادله با اروپا بود و پایتخت خودش را که اصفهان بود به یکی از مجلل ترین و عظیم ترین شهرهای ایران درآورد. او همچنین یک کارگاه بزرگ برای فرش ها درست کرد که هنرمندان در آنجا کار کنند تا بهترین و باشکوه ترین نمونه های فرش را ببافند. بیشترین این فرشها از ابریشم با رشته های طلا و نقره که تزئین کننده آنها بود بافته شده بودند
دوره کارگاه های فرش در ایران با هجوم افغانها(۱۷۲۲) به پایان رسید. افغانها تا زمانی که (۱۷۳۶) سلطه آنها در ایران بود اصفهان را از بین بردند، تا اینکه یک سالار جوان از خراسان، بنام نادر خان شاه ایران شد. در تمام مدت فرمانروائی نادر شاه تمام وقت و نیروی آن صرف جنگیدن با افغانها، ترکها و روسها را گذشت. در این دوره و تمام دوران یاغی گری و آشفته ایران بعد از مرگ او(۱۷۴۷) هیچ فرشی که ارزشی داشته باشد بافته نشد، و این رسم و سنت بتنهائی بوسیله افراد چادر نشین و هنرمندان این صنعت در شهرهای کوچک دنبال میشد. ر
در آخرین ربع قرن نوزدهم و در زمان فرمانروایان قاجار این شغل دوباره پا گرفت. صنعت فرش با فرستادن آن به اروپا از تبریز به استانبول دوباره رونق گرفت. در اواخر قرن نوزدهم میلادی بعضی از شرکتهای اروپائی و آمریکایی به ایران آمدند و این هنر و صنعت را به بازارهای کشور خودشان فرستادند.
امروزه، بافتن فرش به گسترده ترین هنر دستی در ایران مبدل شده است، و همینطور در خارج از کشور هم بخوبی شناخته شده است. فرشهای ایرانی امروز از شهرت و اعتبار خاصی که به خاطر رنگ و تنوع و الگوهای گوناگونشان، برخوردار است.
فرش ایران با قدمتی دیرین، آوازه نیکویی در جهان دارد، چنانکه در بیشتر کشورهای صاحب هنر، ایرانی را با نام فرش ایران می شناسند. فرش از جمله کالاهای قدیمی است که بر پایه دانش چندهزار ساله ایرانیان تولید می شود. امروز نیز این کالای قدیمی مورد توجه کشورهای بزرگ دنیاست حتی برخی کشورها نظیر چین، پاکستان و هند به دلیل ظرافت، زیبایی و منحصر بودن فرش دستباف ایران اقدام به کپی از آن می کنند. همین مساله دلهره ای در میان متولیان صنعت فرش کشور ایجاد کرده است; شاید کسی تصور نمی کرد روزی جایگاه فرش ایران که مدعی است حرف نخست را در دنیا می زند به یکباره دستخوش تزلزلی قابل توجه شود و چنان از بازارهای دنیا عقب بماند که دیگران جسارت کنند و به خود اجازه دهند از این سرمایه اصیل ایرانی کپی برداری کرده وآن را به نام خود راهی بازارهای جهانی کنند. آمارهای صادرات فرش در سال های اخیر گویای این حقیقت است که ما از قافله جهانی عقب مانده ایم. براساس آمار، سهم ایران از صادرات فرش در سال۲۰۰۳، ۵۳۷ میلیون دلار، سال ۲۰۰۴، ۵۳۶ میلیون دلار و سال ۲۰۰۵ با کاهش چشمگیر به ۴۴۷میلیون دلار رسید و این رقم در سال های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ به روند نزولی خود ادامه می دهد. در کاهش صادرات فرش عوامل مختلفی دخیل است. نبود شناخت دقیق از بازارهای صادراتی، کمبود تبلیغات، تولید بدون کیفیت و اطلاع رسانی نادرست در بازارهای بین المللی از جمله اصلی ترین این عوامل است. اما باید اعتراف کرد افت صادرات فرش دلایل دیگری نیز دارد، باید قبول کرد که تولید فرش ایران با سلیقه مشتری خارجی هماهنگی نداشته و بازارهای هدف نیز شناخت کافی از آن ندارند. در این میان تولیدکنندگان و تجار فرش نیز بی تقصیر نیستند. چراکه به گفته خودشان تجار قدرت ریسک پذیری کمی دارند.بیشتر آنان به فکر سود آنی هستند و به صادرات دراز مدت فکر نمی کنند. شاید به جرات بتوان گفت یکی از مهم ترین دلایل ضعف تجارت فرش دستباف ایران همین مساله باشد. اما جالب اینجاست که با وجود کاهش حجم تجارت جهانی صادرات فرش، ایران همچنان رتبه اول بازار فرش جهان را در اختیار دارد این نکته ای است که «فرجی» رییس مرکز ملی فرش ایران به آن تاکید دارد. به گزارش میراث آریا، بسیاری از کارشناسان معتقدند: در این میان محبوبیت فرش ایران مدیون طرح و نقشه دل انگیز آن است. در حقیقت از این استدلال می توان به این نتیجه دست یافت که فرش دستباف ایران با میهمان کردن طرح ها و نقشه های اصیل و نمادین، خود را به این درجه از اهمیت هنری و اقتصادی در جهان رسانده است.
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
