عنوان :

مقاله تغییرات پوشش در دوره قاجار

تعداد صفحات : ۱۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

بدین گونه قوم ایرانی که از اعصار باستان اعتقاد به پوشیدگی و مستوری زن داشت و حتی خدایان و الهه‌های خود را در اوج پاکی و قداست می‌پرستید و با قبول دین اسلام و تأکید و تأیید این دین بیش از پیش بر پوشیدگی زنان دقت می‌کرد، تحت فشارهای گوناگون قرار گرفت : «هجوم مغول بعینه نمونه‌ای از این فشارها مبنی بر حضور زن بدون پوشش در مجامع عمومی بود که پس از قدرت گرفتن حکومتهای شیعی مذهبی چون سربداران و صفویان منتفی شد و زن ایرانی با پوشش همچنان به حضور خود در اجتماع می‌پرداخت. »

در عصر قاجار، شیوه‌ی پوشش زنان در محیط خانه و بیرون از آن، متفاوت بود. نوع پوشش آنان را در درون خانه از لحاظ تاریخی می‌توان به سه دوره تقسیم کرد:

دوره‌ی اول، از ابتدای دوران قاجار تا مسافرت «ناصرالدین‌شاه» به فرنگ.

دوره‌ی دوم، از مسافرت «ناصرالدین‌شاه» تا پایان عصر ناصری و ابتدای دوره‌ی مظفّری. دوره‌ی سوم، از ابتدای دوره‌ی مظفری تا پایان دوره‌ی قاجار.

واژه های کلیدی: پوشش زنان، دوره قاجار، ناصرالدین شاه،

فهرست مطالب

چکیده    ۱
مقدمه    ۲
پوشاک زنان دوره اول قاجار تا عهد ناصرالدین شاه    ۳
البسه غربی چگونه وارد ایران شد    ۶
چه گروهی از زنان قاجار در آشناسازی زنان دربار با مد اروپایی نقش ایفا می کردند؟.۷
ناصرالدین شاه شخصا چقدر مشوق یا مخالف لباس های اروپایی برای شاهزاده خانم ها بود؟۹
اصولا تغییر لباس زنان درباری، آیا به تدریج تاثیری در آرا و اندیشه ها و سبک زندگی آنها و تعاملاتشان با شاه و شوهرانشان به همراه داشت؟.۱۱
مد در دربار قاجار چقدر جامعه زنان تهران را تحت تاثیر قرار داد؟ آیا جامعه اساسا به زنان قجری به عنوان الگوهای مد نگاه می کرد؟ ۱۳
نتیجه گیری.۱۵
منابع۱۶

منابع

پانویس ها:

 (۱): خاطرات تاج السلطنه، کتاب هفتم قاجاریه

(۲): فرهنگ معین، انتشارات امیر کبیر، ۱۳۸۱، جلد ۶

(۳): یا مرگ یا تجدد، ماشاءالله آجودانی،

 (۴): صحیفه نور

مقدمه

دوران قاجاریه به عنوان نخستین دوران رویارویی نزدیک با غرب حائز اهمیت بود. ایرانیان نخستین تجربیات تلخ شکست از غرب را در جنگهای ایران و روسیه آزمودند و به ناچار به تفوق نظام جنگی و علمی آنان آگاه شدند. بروز جنگهای ایران و روس، روابط ایران را که سالیان سال به دلیل جنگهای داخلی از اوضاع جهانی بی خبر بود گسترش داد و رفت و آمد خارجیان فزونی گرفت. از سویی دیگر اعزام محصلین ایرانی به خارج از کشور به منظور کسب علوم و فنون جدید، ایرانیان را با سبک زندگی غربی آشنا کرد. همین رفت و آمدها به دربار و ارتباط خارجیان با ایرانیان در نوع پوشش مردان تأثیر گذاشت و کم کم استفاده از پیراهن و کفش چرمی معمول گشت.

( خاطرات تاج السلطنه، کتاب هفتم قاجاریه)

پوشاک زنان دوره اول قاجار تا عهد ناصرالدین شاه

 در دوره اول قاجار پوشاک زنان تفاوت چندانی با دوره قبلی خود نداشت و در واقع ادامه عهد زندیه بود. در این دوره لباس زنان تا حدی ساده بود و با لباس مردان چندان اختلافی نداشت. عموما زنان پیراهن تنگی بر تن می کردند که پارچه آن اغلب از نخ و ابریشم بود و چاک پیراهن از جلو باز می شد و در زیر گلو به وسیله روبان یا دکمه ای محکم می شد. زنان آن دوران در مواقع احتیاج اغلب ارخالق آستین سنبوسه یا کلیجه آستین کوتاه که بلندی آن بر حسب مقتضیات تغییر می کرد، روی پیراهن می پوشیدند. زنان در آن زمان، همانند مردان، شلوار گشاد و بلندی به پا می کردند و روی آن دامن گشاد و نسبتا بلندی می پوشیدند که طول آن تا وسط ساق پا می رسید و مقداری از شلوار و لبه آن پیدا بود. شلوار زنان گشاد و پارچه های راه راه بود. (فرهنگ معین، انتشارات امیر کبیر، ۱۳۸۱، جلد ۶، ص ۱۴۵۱)

در دوره اول قاجار، طرز لباس زنان، دنباله همان لباس های عهد زندیه بود با این تفاوت که دامن یا پاچین زنان بسیار بلندتر از زمان زندیه بود، به گونه ای که لبه دامن روی زمین کشیده می شد و چون بلندی دامن مانع از ظاهر شدن شلوار می شد از این رو در این زمان شلوار اهمیت خود را از دست داد و بنابراین دهانه اش تنگ تر و زینتش نیز کمتر شده بود. بر این اساس لباس زنان این دوره را مانند سابق پیراهن و دامن بلند و شلوار تشکیل می داد. اولیویه که در دوره مورد بحث به ایران سفر کرده است در مورد پوشاک زنان در زمان آغامحمدخان چنین نوشته است: «البسه زنان با لباس مردان، تفاوت دارد. شلوار گشادتر اما آکنده از آستر است و تا پای ساقین، هیچ نمایان نباشد و معلوم نگردد.» «پیراهن که از پیش تا وسط شکم، گشاد است و از بالا تکمه شود، از ابریشم و غیره باشد.» «لباسی که از روی پیراهن در برکنند، از پیش گشاد شود و به وسیله تکمه های ابریشمی یا فلزی بسته شود و تا به زانو برسد.» اولیویه در ادامه می نویسد: «کمربند مفتول، گاه از طلا یا نقره ساده یا مرصع به جواهرات است یا با سنگ های قیمتی تزیین شود. همچنان به عوض کمربند، شال کشمیری یا پارچه پشمی استعمال کنند که با آستری از همان پوست یا سفید یا خاکستری رنگ و نوک آن با ماهوت یا ترمه کشمیری یا پوست ساده سفید، قبه دوزی شده که بر سنگینی و گرمی آن می افزاید. «… عصابه [سربند] و کرزَن [نیم تاجی که از دیبا باشد] و اکالیل [سربندها و تاج ها] بر حسب شأن و شوکت و ثروت متفاوت باشد.» در مورد پوشش سر نیز می نویسد: «مانند مملکت اروپا، چهارقدی که برای پوشاندن سر است، استعمال نمایند که به چندین صورت مختلف و گوناگون به کار برند و به پشت و شانه افکنند یا در زیر گلو سنجاق کنند یا به دور حلق بپیچند یا دور سر بگردانند. از انواع چارقد، چارقد قالبی و آفتاب گردانی را می توان نام برد.» در بیرون از خانه، خانم ها سراپای خود را در چادر بزرگ مشکی یا بنفش حاشیه دار می پوشاندند و چاقچور در پا می کردند و روبنده سفیدی که در مقابل صورت دارای دو سوراخ به شکل چشم یا توری مسدس بود، روی صورت می کشیدند. کفش خانم ها در این دوره نیز همانند دوره پیشین، راحتی و نعلین و ساغری نوک برگشته بود که در انواع رنگ ها دوخته می شد. این طرز لباس پوشیدن کمابیش و تا هنگام سفر ناصرالدین شاه به اروپا ادامه داشت.

ساختار طبیعی فلات ایران در طول اعصار تاریخی این مرز و بوم و مرکزیتی که به دلیل داشتن پل ارتباطی بین شرق و غرب عالم داشت باعث شد که این سرزمین سالیان سال در معرض یورش و تهاجمات اقوام و ملل گوناگون قرار گیرد. بدیهی است که این یورشها توسط اقوامی که دارای فرهنگ و اعتقادات ویژه خود بودند صورت می‌گرفت و شدیدترین فشارها را بر فرهنگ بومی و سنتی جامعه به وجود می‌آورد. (یا مرگ یا تجدد، ماشاءالله آجودانی، ص ۲۴۰ و ۲۴۱)

بدین گونه قوم ایرانی که از اعصار باستان اعتقاد به پوشیدگی و مستوری زن داشت و حتی خدایان و الهه‌های خود را در اوج پاکی و قداست می‌پرستید و با قبول دین اسلام و تأکید و تأیید این دین بیش از پیش بر پوشیدگی زنان دقت می‌کرد، تحت فشارهای گوناگون قرار گرفت : «هجوم مغول بعینه نمونه‌ای از این فشارها مبنی بر حضور زن بدون پوشش در مجامع عمومی بود که پس از قدرت گرفتن حکومتهای شیعی مذهبی چون سربداران و صفویان منتفی شد و زن ایرانی با پوشش همچنان به حضور خود در اجتماع می‌پرداخت.»

دوران قاجاریه به عنوان نخستین دوران رویارویی نزدیک با غرب حائز اهمیت بود. ایرانیان نخستین تجربیات تلخ شکست از غرب را در جنگهای ایران و روسیه آزمودند و به ناچار به تفوق نظام جنگی و علمی آنان آگاه شدند. بروز جنگهای ایران و روس، روابط ایران را که سالیان سال به دلیل جنگهای داخلی از اوضاع جهانی بی خبر بود گسترش داد و رفت و آمد خارجیان فزونی گرفت. از سویی دیگر اعزام محصلین ایرانی به خارج از کشور به منظور کسب علوم و فنون جدید، ایرانیان را با سبک زندگی غربی آشنا کرد. همین رفت و آمدها به دربار و ارتباط خارجیان با ایرانیان در نوع پوشش مردان تأثیر گذاشت و کم کم استفاده از پیراهن و کفش چرمی معمول گشت.

البسه غربی چگونه وارد ایران شد؟

برای شروع بحث بفرمایید لباس های با دوخت و طرح اروپایی نخستین بار از چه زمانی به دربار قاجار در ایران وارد شد؟

 پیش از دوره قاجار اطلاع از لباس های اروپایی در میان زنان ایرانی محدود بود. عمده اروپائیان دیپلمات ها، سربازان، تاجران که به اصفهان پایتخت صفویان سر می زدند مرد بودند. طبیعتا آنها جامه اروپایی بر تن داشتند اما زمانی که لازم بود لباس ایرانیان را می پذیرفتند. جامه زنان اروپایی از طریق تصاویر وارداتی از زیبایی های مد روز شناخته می شد. تصاویری که همزمان توسط هنرمندان ایرانی که تخصص شان در نقاشی از چهره برای آلبوم مشتری هایشان بود گرته برداری می شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .