عنوان :

مقاله جمهوری اسلامی و پارادوکس جمهوریت و اسلامیت

تعداد صفحات : ۲۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

مقاله حاضر بر آن است تا نشان دهد که ”جمهوریت“ در جمهوری اسلامی ایران, چگونه و با چه تبیینی مدعی مقابله, رویارویی و یا حتی گفت و گو با ”جمهوریت“ در تمدن لیبرالیستی جهان معاصر است. آیا اساس با ابزارهای موجود امکان رویارویی و گفت و گو میان دو جریان جاری سنت اسلامی و لیبرالیسم وجود دارد؟ برای نیل به اهداف مورد نظر چه ابزارهایی لازم است؟ نقایص و ضعفها در کجاست؟ چگونه می توان آنها را بهبود بخشید؟ و بالاخره اینکه چه وضعیتی را می توان برای جریان آینده پیش بینی نمود؟

پروژه کلان آزادیخواهی در ایران در یکصد سال اخیر با دو دستمایه برگرفته از متن فرهنگی و دینی ایران و نیز تجربه غرب (جمهوریت)همراه بوده است. تردیدی وجود ندارد که برای تنظیم ساخت و بافت اجتماع بهره گیری از هر دو دستآورد, یکی برای حفظ هویت و دیگری برای حضور در عرصه رقابت, ضروری است. اما افراط گرایی سیاسی این دوران و کشاکش غیر ممزوج بین سنت و مدرنیسم عمل به جای بهره گیری از سنت برای طرح چارچوب و لیبرالیسم برای ابزارسازی و رقابت در عرصه بین المللی کار را به جایی کشانده که شکاف عمیقی بین سنت و مدرنیسم ایجاد شده است. تا آنجا که کناکنش اسلامیت و جمهوریت در کنار هم را در مظان چالش قرار داده است. در اینجا بحث بر سر تحمل, تساهل و یا برخورد روادارانه گروههای رقیب نیست؛ بحث بر سر آن است که این دو, یعنی: اسلامیت و استفاده از ابزارهای معقول انسان معاصر در نزد سنت را می توان با هم پیوند داد و در پرتو حکمت دولت یکپارچه کرد؟ زیرا تنها در این صورت است که وحدت ملی پدید می آید و تنها در پرتو این وحدت است که انزوا, مسکنت, درنده خویی و ترس ناشی از ناامنی به همدلی, حرکت, عشق, اعتماد و نهایت  امنیتی حاصل از ایمان قلبی تبدیل خواهد شد.

واژه های کلیدی: جمهوری اسلامی ایران ، جمهوریت، اسلامیت، جهانی شدن لیبرالیسم، انقلاب مشروطه، انقلاب اسلامی

فهرست مطالب

چکیده    ۴
مقدمه    ۵
نخستین اختلاف    ۷
جهانی شدن لیبرالیسم    ۱۱
پارلمانتاریسم ایرانی    ۱۴
انقلاب مشروطه    ۱۴
انقلاب اسلامی    ۱۶
پارادوکس جمهوری اسلامی    ۱۸
نتیجه  گیری    ۲۱
منابع    ۲۴

منابع:

۱ـ ابونصر فارابی، محمد، اندیشه های اهل مدینه فاضله، ترجمه و تحشیه دکتر سید جعفر سجادی، تهران، طهوری، ۱۴۵۱ ق.

۲ـ حلبی، علی اصغر، تاریخ اندیشه های سیاسی در ایران و جهان اسلامی، تهران، بهبهانی، ۱۳۷۲٫

۳ـ شریعت، فرشاد، جان لاک و اندیشه آزادی، تهران، آگاه، ۱۳۸۰٫

۴ـ شریعت، فرشاد، عوامل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی موثر بر اندیشه سیاسی جان لاک، (رساله دکتری)، تهران، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۷۹٫

۵ـ طباطبایی، سید جواد، زوال اندیشه سیاسی در ایران، تهران، کویر، ۱۳۷۳٫

۶ـ عنایت، حمید، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ترجمه بهاء الدین خرمشاهی، تهران، خوارزمی، بی تا.

۷ـ مطهری، مرتضی، نهضت های اسلامی در صد ساله اخیر، تهران، صدرا، ۱۳۶۶٫

۸ـ مظفر، محمد حسن، فضایل و امامت علی (ع)، ترجمه محمد سپهری، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۷٫

۹ـ منتظری، حسینعلی، مبانی فقهی حکومت اسلامی، ج ۲، ترجمه و تقریر محمود صلواتی، قم، نتشر تفکر، ۱۳۶۹٫

۱۰ـ موسوی خمینی، روح ا…، حکومت اسلامی یا ولایت فقیه، تهران، امیرکبیر، ۱۳۵۷٫

مقدمه

نظریه پردازان یک مکتب هنگام باز تفسیر و توضیح مبانی و مقومات یک نظریه, همواره تلاش می کنند که چارچوب نظریه خود را به گونه ای تبیین کنند که ضمن پویا نمودن روبناهای مکتب مختار, اساس و بنیادهای آن را نیز از فروپاشی و زوال مصون دارند. به عبارت دیگر نظریه پردازان مصلح, حتی در پژوهشهای نقادانه پست مدرنیستی, هر چند که در سپهر نظریه پردازی، جسورانه در جستجوی شالوده شکنی وضع موجود هستند, اما غالب در عمل سعی غایی آنها در بیرون آمدن از جدول انحصاری مکتب و نگاه بیرونی برای به روز درآوردن آن, در جهتی است که تا حد ممکن کلیت و شمولیت سنت مختار در مواجهه با بحرانها و سؤالاتی که جدول رقیب پیش روی گذاشته محفوظ مانده و توأمان توان رویارویی آن را در مقابله با مکاتب رقیب افزایش دهند.

مثال کلیشه ای و تاریخی این توضیح را می توان در مباحثات نظریه بطلمیوسی و گردش سیاره ها در مدار دایره جستجو کرد. در واقع این نظریه پردازان با اینکه می دانستند  مدار گردش سیارات بیضی است, مع هذا برای حفظ قداستی که جامعه علمی برای دایره و حرکت در مسیر دایره قائل بود, سعی داشتند با ترسیم دوایر کوچک در مسیر حرکت بیضی نشان دهند که هر چند  حرکت سیارگان در نمای کلان بیضوی است, لکن در حرکت درونی خود تابع حرکت در مسیر دایره هستند.

مثال جدیدتر و مرتبط تر با موضوع ما لاک شناسی معاصر است. بررسی نشان می دهد که لاک شناسان غرب حدود سه دهه است که دریافته اند لیبرالیسم, که ریشه در فلسفه سیاسی لاک و اندیشه لیبرالیستی وی دارد, چندان هم متکی بر قواعد آزادی خواهانه بشری نبوده است. به بیان دیگر این لاک شناسان با رمزگشایی از اندیشه سیاسی لاک دریافته اند که بستر اندیشه سیاسی لیبرالیسمِ مأخوذ از لاک بر نوعی نژادپرستی و حمایت از سیاستهای استعماری, استثماری و حتی استحماری نهفته است.^[۱] بررسی بیشتر نشان می دهد که اتفاق چنین برداشتی از نظریه سیاسی لیبرالیسم در بستر اندیشه سیاسی لاک گرچه کمی انحرافی است, اما چندان هم بیراهه نیست. زیرا لاک برای حفظ جریان لیبرالیستی انگلستان و برقراری توافق در حوزه داخل ناچار بود تا با تکیه بر نظام برده داری, طرحی نو در دنیای جدید – یعنی آمریکا- تدارک ببیند. طرحی که برای نیل به لیبرالیسم داخلی و ناسیونالیسم اقتصادی تنظیم شده بود و بر آن بود که از طریق بازخوران دستاوردهای لیبرالیسم و ناسیونالیسم در یک جریان خود افزایندگی بنای امپراطوری بزرگ انگلستان را تضمین کند.^[۲] ناگفته پیداست که چنین رد پای روشنی در هیچ یک از کتابهای درسی که معمول باور علمی غالب در آنها درج می شود, نیامده است.^[۳] علت چنین امری را می توان به تعهد لاک شناسان مکتب لیبرالیسم معطوف داشت. در واقع این لاک شناسان هر چند که می دانند بنای نظریه روادارانه و ملی گرایانه لاک چندان هم از پایه و اساس متقن و استواری برخوردار نیست, مع هذا از آنجا که جایگزین مناسب و شایسته ای برای آن ندارند, سعی می کنند تا ضمن نقادی از لیبرالیسم لاک و نیز کل پروژه لیبرالیسم, صرف آن قسمت از لیبرالیسم را مورد بحث بگذارند که به انسجام درونی مکتب آسیبی وارد نمی کند.

با این مقدمه, مقاله حاضر بر آن است تا نشان دهد که ”جمهوریت“ در جمهوری اسلامی ایران, چگونه و با چه تبیینی مدعی مقابله, رویارویی و یا حتی گفت و گو با ”جمهوریت“ در تمدن لیبرالیستی جهان معاصر است. آیا اساس با ابزارهای موجود امکان رویارویی و گفت و گو میان دو جریان جاری سنت اسلامی و لیبرالیسم وجود دارد؟ برای نیل به اهداف مورد نظر چه ابزارهایی لازم است؟ نقایص و ضعفها در کجاست؟ چگونه می توان آنها را بهبود بخشید؟ و بالاخره اینکه چه وضعیتی را می توان برای جریان آینده پیش بینی نمود؟

اول: نخستین اختلاف

اغلب به اشتباه تصور می شود که نخستین اختلاف بین امت پیامبر اکرم (ص) از مسئله جانشینی علی (ع) بین شیعه و اهل سنت آغاز می شود؛ (حلبی، ۱۳۷۲، ص ۵۱)^[۴] حال آنکه ماهیت مسئله چیز دیگری است. در حقیقت اختلاف شیعه بر سر اجماع یا اتفاق  بر علی (ع) نبود, بلکه آنها برسر چگونگی جانشینی پیامبر (ص) مختلف شدند. به عبارت دیگر شیعه با پیروی از علی (ع) معتقد بود که جانشینی خداوند اساس مسئله ای است که تنها از طرف خدا معین می شود, نه پیامبر (ص) و نه هیچ کس دیگر نمی تواند جانشینی برای خود تعیین کند؛ مگر آنکه خداوند باری تعالی اذن دهد. لکن اهل سنت از همان ابتدا با انتخاب ابوبکر به عنوان خلیفه بلافصل پیامبر اکرم (ص) بر مصدر خلافت اولین گام را برای قطع رابطه خدا از انسان و زمینی نمودن سیاست برداشت.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .