عنوان :
مقاله رجعت
تعداد صفحات :۱۷
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
در این مقاله درباره رجعت، معنی لغوی، معانى اصطلاحى، رابطه رجعت با بعضى از امور اعتقادى و جایگاه رجعت در اعتقادات شیعه بحث می شود.
اعتقاد به رجعت و بازگشت نخبگان امت، پیش از قیامت، به دنیا ، از ویژگى خاصى برخوردار است و در منابع اسلامى اهمیت آن با بیانات گوناگونى مطرح شده است. در برخى روایات روز رجعت را یکى از روزهاى الهى که عظمت و قدرت الهى در آن متجلى خواهد شد، برشمردهاند.
“عن ابى عبداله علیه السلام قال: ایامالله ثلاثه: یوم یقوم القائم و یوم الکره و یومالقیامه”
امام صادق(ع) فرمودند: روزهاى الهى سه تاست: روزى که قائم آل محمد(ع) قیام خواهد کرد، و روز رجعت و روز قیامت .
منظور از “روزهاى خدا” چیست؟ مرحوم علامه طباطبائى در این زمینه مىفرماید:
“اینکه ایام خاصى به خدا نسبت داده مىشود با اینکه همه روزها متعلق به خداست ، نکتهاش این است که در آن روزهاى خاص، امر خدا چنان ظهورى مىیابد که براى هیچ کس دیگرى این ظهور پیدا نمىشود. مثل مرگ در آن موقعى که تمام اسباب دنیوى از تاثیر گذارى مىافتد و قدرت و عظمت الهى ظهور و بروز مىکند. ایشان در ادامه احتمال دیگرى را در تفسیر “ایامالله” بیان مىکند که ممکن است مقصود این باشد که نعمتهاى الهى در آن روز ظهور خاصى مىیابند ، که آن ظهور براى غیر او نخواهد بود، مثل روز نجات حضرت ابراهیم(ع) از آتش.
پس منظور از “ایامالله” روزهایى است که امر الهى اعم ازنعمتیا نقمت ، عزت و ذلت ظهور تام مىیابد.
آرى رجعت و بازگشت انسانهایى که سالها پیش از دنیا رفتهاند حکایت از قدرت و عظمت الهى دارد و در آن روز این عظمت و شوکت الهى براى همگان آشکار مىشود (معناى اول) و یا در آن روز نعمتهاى خداوند شامل مؤمنان برجسته و نخبه شده و آنان را براى مشاهده ظهور امام عصر (عجلالله تعالى فرجه الشریف) و غلبه مظلومان بر زور مداران به این دنیا بر مىگرداند ، و از طرفى هم با بازگشت کافران از سیه دل ، آنان را بر سر خاک ذلت و خوارى خواهد نشاند (معناى دوم).
واژه های کلیدی: رجعت، معنی لغوی، اعتقاد شیعه،
فهرست مطالب
مقدمه : ۱
معناى لغوى ۲
معانى اصطلاحى ۲
رابطه رجعت با بعضى از امور اعتقادى ۵
شرح تعریف ۶
جایگاه رجعت در اعتقادات شیعه ۷
منابع : ۱۴
منابع :
در علم صرف بیان شده که مصدر داراى انواعى است. یک نوع آن “مره” است که براى وقوع فعل یکبار به کار مىرود.
لسان العرب، ج ۸ ، ص ۱۱۴، ابن منظور چاپ نشر ادب الحوزه۱۳۶۳ شمسى ۱۴۰۵ قمرى)
اقرب الموارد ج۱ ، ص ۲ – ۳۹۱ (سعید الخورى الشرتونى . چاپ مؤسسه النصر)
لغتنامه دهخدا حرف راء ص ۲۹۴ و ۲۹۵ (على اکبر دهخدا – چاپ دانشگاه تهران – ۱۳۴۲ تهران)
“جامعه و تاریخ” استاد مصباح یزدى ، چاپ سازمان تبلیغات اسلامى ، ص ۱۴ رجوع شود.
الایقاظ من المجعه بالبرهان على الرجعه ، چاپ دارالکتب العلمیه ، اسماعیلیان – قم ص ۱۴۰ و ۱۴۱
اوائل المقالات ص۸۹، شیخ مفید، ناشر مکتبه الداورى قم
المجلسى،مولى محمد باقر، همان، ج۵۳ ، ص۵۶٫
بحارالانوار ، ج۵۳ ، ص۶۳ ، چاپ مؤسسه الوفاء ، بیروت – لبنان و معانى الاخبار ص۳۶۶ ، چاپ جامعه مدرسین قم .
۱۰٫ تفسیر المیزان ج ۱۲ ، ص ۱۸-۱۹ . مؤسسه الاعلمى للمطبوعات، – بیروت – علامه سیدمحمد حسین طباطبایى
۱۱٫ بحارالانوار، ج۵۳ ، ص ۹۲ و ۱۲۱
۱۲٫ حقالیقین ، ج ۲، ص ۳۵ ، چاپ منشورات اعلمى ، عبدالله شبر
۱۳٫ الشیعه والرجعه ج ۲ ، ص۱۰۷ . محمدرضا طبسى نجفى – چاپ اول ، مطبعه الحیدریه – النجف الاشرف ۱۳۷۵ ه ق
مقدمه :
یکى از آرزوهاى دیرینه بشر گسترش عدالتبه معناى واقعى در سرتاسر گیتى است; و این امید و آرزو به شکل نوعى اعتقاد در ادیان الهى تجلى نموده است. در طول تاریخ کسانى که مدعى تحقق این ایده شدند، طرحها ریختند و چارهها اندیشیدند، ولى، نتوانستند بشر خسته دل را امیدى بخشند. آرى اندیشه ظهور مهدى (عجل الله تعالى فرجه الشریف) تنها چراغ فروزانى است که مىتواند تاریکیها و غبار خستگى را از انسان دور کند. روزى که او مىآید و حکومت واحد جهانى تشکیل مىدهد، انحراف و بىعدالتیها را محو مىسازد و ابرهاى خود خواهى و نفاق را کنار مىزند تا بشر لذت و زیبایى زندگى واقعى را در سایه حکومت اهل بیت(ع) و پیاده شدن همه احکام الهى با تمام وجود احساس کند.
در آستانه این ظهور نورانى، حوادث شگفتانگیزى اتفاق مىافتد که یکى از آنها بازگشت گروهى از مؤمنان واقعى براى درک و تماشاى عظمت و شوکت جهانى اسلام خواهد بود. البته عدهاى از کافران بدطینت نیز در این میان پیش از آخرت به دنیا بر مىگردند تا به سزاى پارهاى از اعمال ننگین خویش برسند. بازگشت گروهى از مؤمنان خالص و کافران ستمگر به این جهان پیش از قیامت رجعت نامیده مىشود.
اعتقاد به رجعتیکى از اعتقادات مسلم “شیعه” است و سایر مذاهب اسلامى به چنین امرى اعتقاد ندارند. از این روى پیوسته رجعتیکى از موضوعات کلامى مورد اختلاف شیعه و سنى بوده است.اندیشمندان اسلامى کتب و مقالاتى گرانمایه در این موضوع نگاشتهاند، که هر یک از سبکى ویژه برخوردار است. برخى به سبک روایى محض ، برخى دیگر در پاسخ به شبهات و دلائل مخالفان و …
معناى لغوى
الفاظ مختلفىبراى بیان این اصل اعتقادى در قرآن مجید و روایات اسلامىبه کار رفته است، مانند: رجعت، ایاب، کره، رد، حشر ، که همه در معناى بازگشت مشترکند ولى در میان همه این الفاظ ، لفظ رجعت مشهورتر است. رجعت مصدر “مره است”[۱] و بیانگر “یکبار بازگشت” است، چنانچه در “لسان العرب”[۲] آمده است:
“رجعت مصدر مره از ماده رجوع است.”
در “اقرب الموارد”[۳] در توضیح واژه رجعت ذکر شده: “رجع الرجل رجوعا و مرجعا ، و معه انصرف … هو یومن بالرجعهاى بالرجوع الى الدنیا بعدالموت” . یعنى رجوع به معناى بازگشت است و فلانى به رجعت ایمان دارد یعنى او به رجوع به دنیا پس از مرگ اعتقاد دارد، پس واژه رجعت در لغتبه معناى “یکبار بازگشت” است.
معانى اصطلاحى
رجعت همانند بسیارى از واژهها علاوه بر معناى لغوى، در علوم مختلف در معانى گوناگونى به کار رفته، و با توجه به این معانى است که مىتوانیم تصویر و شناخت صحیحى از معناى مورد بحث داشته باشیم. لغتنامه دهخدا معانى اصطلاحى مختلفى براى رجعتبر شمرده است، که به اختصار آنها را نقل مىکنیم:
۱- اصطلاح فقهى: بازگردیدن مرد به سوى زن مطلقه خود در مدت قانونى و شرعى .
۲- اصطلاح نجومى: رجعت نزد منجمان و اهل هیات عبارتست از حرکتى غیر از حرکت کوکب متحیره به سوى خلاف توالى بروج و آن را رجوع و عکس نیز مىنامند.
۳- اصطلاح عرفانى: نزد اهل دعوت عبارتست از رجوع و کال و نکال و ملال صاحب اعمال به سبب صدور فعل زشت از افعال ، یا متکلم گفتارى سخیف از اقوال [۴].
۴- اصطلاح جامعهشناسى: برخى جامعهشناسان به هنگام بحث از قانونمندى جامعه و تاریخ ،معتقدند که قوانین تطورات تاریخى در همه جوامع مشترک است و تاریخ سه مرحله ربانى و قهرمانى و انسانى را طى مىکند و همیشه این ادوار تکرار مىشوند و آنان این حرکت تاریخ را “ادوار و اکوار” و “رجعت” گویند[۵].
روشن است که هیچکدام از معانى چهارگانه مذکور مورد بحث ما نیست و آنچه در این تحقیق مورد توجه است اصطلاح کلامى است.
۵ – اصطلاح کلامى: شیخ حر عاملى در بیان تعریف اصطلاحى رجعت مىفرماید:
“بدان که رجعت در اینجا [کلام] همان حیات و زندگى بعد از مرگ و قبل از قیامت است، و این معنا از لفظ رجعتبه ذهن سبقت مىجوید، و همین معناست که مورد تصریح علما بوده که از موارد به کارگیرى آن و نیز از احادیث استفاده مىشود”[۶].
این تعریف بیانگر معناى کامل اصطلاحى رجعت نیست ، زیرا مجرد زنده شدن بعد از مرگ ، قبل از قیامت ، نمایانگر معناى اصطلاحى رجعت نیست ، زیرا (همانطور که خواهد آمد) قرآن ماجراى عدهاى را بیان مىکند که پس از مرگ زنده شدند. مثل جریان زنده شدن عدهاى از یاران حضرت موسى که مىخواستند خدا را ببینندو … روشن است که رجعت در اصطلاح کلام شیعه چنین رجوعى نخواهد بود (زنده شدن عدهاى از مؤمنان خالص و کافران فاجر در زمان ظهور امام عصر (عجل الله تعالى فرجه الشریف) افزون بر اینکه معناى لغوى رجعت در این تعریف لحاظ نشده است، چرا که رجعتبه معناى بازگشتبه دنیا پس از مرگ است نه زنده شدن ، به هر حال این تعریف گویاى معناى اصطلاحى رجعت نیست.
تعریف دیگر تعریف شیخ مفید است. که گویاى معناى واقعى رجعتبوده و داراى نواقص تعریف نخست نیست. ایشان در تبیین معناى اصطلاحى (کلامى) رجعت چنین مىنویسد:
“ان الله یرد قوما من الاموات الى الدنیا فى صورهم التى کانواعلیها فیعز فریقا و یذل فریقا و المحقین من المبطلین و المظلومین منهم من الظالمین و ذلک عند قیام مهدى آل محمد علیهم السلام”[۷]
“خداوند گروهى از اموات را به همان صورتى که در گذشته بودند، به دنیا بر مىگرداند، و گروهى را عزیز و گروهى دیگر را ذلیل مىکند و اهل حق را بر اهل باطل غلبه و نصرت داده ، و مظلومین را بر ظالمین و ستمگران غلبه مىدهد، این واقعه هنگام ظهور ولى عصر (عجل الله تعالى فرجه الشریف) رخ خواهد داد”.
رابطه رجعت با بعضى از امور اعتقادى
[۱] – در علم صرف بیان شده که مصدر داراى انواعى است. یک نوع آن “مره” است که براى وقوع فعل یکبار به کار مىرود.
[۲] – لسان العرب، ج ۸ ، ص ۱۱۴، ابن منظور چاپ نشر ادب الحوزه۱۳۶۳ شمسى ۱۴۰۵ قمرى)
[۳] – اقرب الموارد ج۱ ، ص ۲ – ۳۹۱ (سعید الخورى الشرتونى . چاپ مؤسسه النصر)
[۴] – لغتنامه دهخدا حرف راء ص ۲۹۴ و ۲۹۵ (على اکبر دهخدا – چاپ دانشگاه تهران – ۱۳۴۲ تهران)
[۵] – براى مطالعه بیشتر به “جامعه و تاریخ” استاد مصباح یزدى ، چاپ سازمان تبلیغات اسلامى ، ص ۱۴ رجوع شود.
[۶] – الایقاظ من المجعه بالبرهان على الرجعه ، چاپ دارالکتب العلمیه ، اسماعیلیان – قم ص ۱۴۰ و ۱۴۱
[۷] – اوائل المقالات ص۸۹، شیخ مفید، ناشر مکتبه الداورى قم
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
