عنوان :

مقاله روشهای بهبود رنگرزی الیاف پنبه با رنگزاهای طبیعی

تعداد صفحات : ۲۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده:

پنبه فراوانترین لیف طبیعی است و بطور وسیع بصورت خالص و یا مخلوط با الیاف مصنوعی در بسیاری از مصارف نساجی مورد استفاده قرار میگیرد. این لیف خواص فیزیکی و شیمیایی عالی نظیر جذب آب ،جذب رنگ و پایداری از خود بروز میدهد.

رنگزاهای طبیعی از دیر باز برای رنگرزی الیاف پشم مورد استفاده در فرش دستباف مورد توجه بوده اند . در زمینه رنگرزی الیاف پشم با این رنگزاها تحقیقات بسیاری صورت گرفته و الیاف پشم به سادگی قادر به جذب رنگزاهای طبیعی می باشد. اما در مورد رنگرزی الیاف پنبه با رنگزاهای طبیعی مشکلاتی از جمله جذب رنگ بسیار کم و ثبات پایین رنگرزی حاصله وجود دارد. در تحقیق حاضر روشهای مختلفی که برای بهبود جذب رنگزاهای طبیعی بر روی الیاف پنبه و افزایش درجات ثباتی رنگرزی حاصله پیشنهاد شده مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. محققان مختلف روشهایی از جمله استفاده از دندانه های معدنی، استفاده از تانیک اسید، استفاده از مواد شیمیایی خاص و افزودن گروههای فعال آنیونیکی به الیاف پنبه و … را مورد بررسی قرار داده اند که در این مقاله کلیه روشهای موجود، مورد بررسی و جمع بندی قرار گرفته است.

واژگان کلیدی: رنگزای طبیعی، رنگرزی طبیعی، الیاف پنبه، فرش دستباف

فهرست مطالب

چکیده:.    ۱
مقدمه:.    ۲
شرح تحقیقات:    ۲
الف- استفاده از دندانه های فلزی و دندانه های زیستی(گیاهی)    ۲
ب: استفاده از امواج مافوق صوت در رنگرزی    ۳
ج: استفاده از اسید تانیک    ۴
د: استفاده از کایتوسان    ۵
ه: افزودن عوامل فعال آنیونیکی به پنبه    ۶
و: استفاده از آنزیم و تانیک اسید بدون حضور نمکهای اسیدی    ۸
نتیجه گیری و بحث:    ۱۰
آب و پس آب در رنگرزی:    ۱۱
رنگ آب و کدورت آن:    ۱۲
یون های مزاحم:    ۱۳
قلیائی آب:    ۱۳
سختی آب:    ۱۴
انواع سختی:    ۱۴
لوازم مورد نیاز:    ۱۶
روش آزمایش:    ۱۷
پسآب در کارگاههای رنگرزی:    ۱۹
اکسیژن:    ۲۰
مواد معلق:    ۲۰
مواد رنگزا:    ۲۱
مواد چربی و روغن ها و شوینده ها:    ۲۱
اسیدها و قلیائیها:    ۲۱
ترکیب فلزات سنگین:    ۲۱
استفاده مجدد از پس آب:    ۲۳
مراجع:    ۲۶

مراجع:

جزوات تدریس شده در دانشکده نساجی دانشگاه امیرکبیر
کتاب رنگرزی الیاف و نخ، نسرین صدری، انتشارات جهاد دانشگاهی
Kim T. , Dyes and Pigments, 60 (2004) 121-127
Vankar P. S. , Dyes and Pigments, xx (2006) 1-6
Vankar P. S. , J. of Cleaner Production xx (2006) 1-10
Kim H. , Dyes and Pigments , 75 (2007) 351-355
Ozgur M.U. ” Dyeing cotton strips with natural dyes” ,
dnan Menderes University, 4th AACD Congress, 2004 ,
urkey, Proceedings book 240
Cristea D. , Dyes and Pigments, 70 (2006) 238-24

مقدمه:

پنبه فراوانترین لیف طبیعی است و بطور وسیع بصورت خالص و یا مخلوط با الیاف مصنوعی در بسیاری از مصارف نساجی مورد استفاده قرار میگیرد. این لیف خواص فیزیکی و شیمیایی عالی نظیر جذب آب ،جذب رنگ و پایداری از خود بروز میدهد. برای رنگرزی پنبه رنگزاهای مصنوعی متنوعی قابل استفاده اند از جمله رنگزاهای مستقیم، آزوئیک، خمی و راکتیو که به راحتی قابل کاربرد بر روی الیاف پنبه هستند. امروزه به دلیل مسائل و ملاحظات زیست محیطی و بعضا حساسیت زایی رنگزاهای مصنوعی، توجه ویژه ای به رنگزاهای طبیعی برای رنگرزی الیاف، از جمله الیاف پنبه می شود. رنگزاهای طبیعی به سادگی جذب الیاف طبیعی پشم و ابریشم میشوند اما در زمینه رنگرزی الیاف پنبه با رنگزاهای طبیعی مشکلاتی از جمله جذب رنگ بسیار کم و همچنین ثبات پایین رنگرزی حاصله وجود دارد. رنگزاهای طبیعی غالبا به تنهایی به مقدار بسیار اندک جذب پنبه می شوند و برای افزایش جذب رنگ و همچنین ثبات رنگرزی تلاشهایی صورت گرفته است. در این تحقیق نتایج تلاشهای انجام شده مورد بررسی قرار میگیرد.

شرح تحقیقات:

برای افزایش جذب رنگزاهای طبیعی به الیاف پنبه از روشهای متفاوتی استفاده شده است که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

 الف- استفاده از دندانه های فلزی و دندانه های زیستی(گیاهی)

 P.S.Vankar و همکاران تلاش کردند تا الیاف پنبه را با استفاده از عصاره گیاه Rubia cardifia رنگرزی کنند. این گیاه حاوی رنگزاهای آنتراکینونAlizarin ,Purpurin Munjistin ,Rubiadin در ریشه ها ،ساقه و برگهایش می باشد. این رنگزای آنتراکینون تمایل ضعیفی به الیاف پنبه دارد و لذا نیاز به دندانه دارد تا بتواند جذب الیاف پنبه شود. ملکول آلیزارین قادر به تشکیل کمپکس با یونهای آلو مینیوم میباشد و کمپلکس حاصله در مقابل استخراج توسط آب و حلالهای آلی مقاوم است. به عنوان دندانه گیاهی از عصاره برگ گیاه E. acuminata استفاده شده که حاوی مقادیر قابل توجهی آلومینیوم می باشد. آلومینیوم موجود در این گیاه می تواند نقش کمپلکس دهندگی با رنگزای آنتراکینونی را داشته باشد. این محققین نشان دادند که روش پیش دندانه دادن با دندانه فلزی و دندانه گیاهی نسبت به روشهای دندانه دادن همزمان با رنگرزی و یا بعد از رنگرزی با همان دندانه ها نتیجه بهتری را حاصل می کند. درصد برداشت رنگ برای روشهای بدون دندانه، با دندانه گیاهی و دندانه آلوم به ترتیب ۱۴٫۸ % ، ۲۳٫۵ % و ۳۳٫۵ % بدست آمده است. لذا تاثیر دندانه دادن در افزایش جذب رنگ به وضوح مشخص است.

 ب: استفاده از امواج مافوق صوت در رنگرزی

   در بررسی که توسط P. S. Vankar و همکاران انجام شده، در رنگرزی پنبه با رنگزای گیاهی Rubia Cordifia در حضور امواج مافوق صوت، رمق کشی ۵۸ % و بدون حضور آن رمق کشی ۴۰ % بدست آمده است. در تحقیق دیگری که توسط همین محقق انجام شده نیز، نتیجه مشابه بدست آمده است و تاثیر امواج مافوق صوت در افزایش رمق کشی رنگزاهای گیاهی به الیاف پنبه اثبات شده است. امواج مافوق صوت سبب افزایش سرعت تحرک ملکولهای مایع و در نتیجه افزایش نفوذ آن به داخل الیاف می شود. ضمن اینکه افزایش موضعی دما سبب تورم الیاف می گردد که این مسئه نیز سبب افزایش نفوذ رنگزا به الیاف می شود.

ج: استفاده از اسید تانیک

M. Ozgur و همکاران، در تحقیقی که در زمینه رنگرزی الیاف پنبه با رنگزای حاصل از پوست پیاز قرمز (دسته آنتوسیانین ها ) انجام دادند، نشان دادند که پنبه بدون استفاده از دندانه، هیچ رنگی جذب نمی کند و هنگامی که دندانه ها استفاده می شوند، تونهای مختلف رنگی حاصل می گردد. بهترین نتیجه با مخلوط دندانه های فلزی و تانیک اسید در pH معادل ۶ بدست آمده است. ضمن اینکه در این مورد نیز روش پیش دندانه دادن نسبت به دو روش دیگر نتیجه بهتری داده است.

د: استفاده از کایتوسان

کایتوسان یک بیوپلیمر طبیعی است که حاوی تعداد زیادی گروههای آمینو می باشد. این مسئله سبب می گردد که این بیوپلیمر تمایل زیادی به جذب یونهای فلزات داشته باشد. همچنین این ماده قابل جذب بر الیاف پنبه نیز می باشد، لذا پس از اتصال به الیاف پنبه بر روی آن مکانهای جدیدی برای جذب اتهای فلزات (دندانه ها) ایجاد می کند. این اتمهای فلزات می توانند با ملکولهای رنگزا کمپلکس ایجاد کنند و باعث افزایش جذب رنگ و همچنین افزایش ثبات رنگرزی حاصله شوند. در حالتیکه از مخلوط کایتوسان + نمک های فلزی برای دندانه دادن استفاده شود، جذب رنگ افزایش یافته و بهترین نتیجه از روش دندانه دادن همزمان با رنگرزی و به کمک نمک FeSO4 بدست آمده است.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .