عنوان :
مقاله روش شناسی در اسلام
تعداد صفحات : ۲۱
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
یکی از مسائل بسیار مهمی که در دین اسلام همواره از ارزش و اهمیت فراوانی برخوردار بوده است, علم و تعلیم و تربیت است.
دین، با توجّه به معنایی که ارایه گردید، چگونه و از چه راهی شناخته می‌شود و حقانیّت و بطلان آن چگونه قابل تفسیر است یا اینکه چه عناصری در آن وجود دارد و اساساً قلمرو آن تا کجاست و مطالبی را که در آن اثبات می‌شود؛ از چه راهی باید تحقیق نمود؟ و این همان بحث «روش شناسی» دین است.
در این تحقیق درصدد هستیم روش شناخت مسائل دینی و اینکه کدام روش در معرفت معتبر است را بررسی نماییم; به این امید که گامی در جهت اعتلای تعلیم و تربیت و شکوفایی آن برداشته باشیم.
واژه های کلیدی: تعلیم و تربیت، اسلام، روش شناسی مطالعات دینی ، مطالعات میان رشته ای
فهرست مطالب
مقدمه ۱
کلیات ۳
اهمیت مساله شناخت ۵
شناخت تعقلی و علمی ۶
شناخت حسی مقدمه شناخت تعقلی ۶
روش تجربی ۸
روش شناسی علوم انسانی با بحران عقلانیت مواجه است ۹
روش شناسی از دیدگاه حضرت آیت الله مصباح یزدی ۱۰
منابع ۱۸
منابع
کتاب :شهید مطهری ، مرتضی ، شناخت در قرآن ، محل نشر : انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، پاییز ۶۱
مقدمه
یک مکتب تا زمانی که درباره شناخت ، ابزارها ، منابع و کیفیت آن نظری نداده باشد ، مکتب نیست.[۱]
یکی از مسائل بسیار مهمی که در دین اسلام همواره از ارزش و اهمیت فراوانی برخوردار بوده است, علم و تعلیم و تربیت است.با بررسی کلی روی مکاتب گوناگون درباره توجه به علم و دانش, بر ما روشن می گردد که اسلام بیشترین تأکید را نسبت به علم و دانش داده و جایگاه رفیعی را برای تعلیم و تربیت قائل شده است. نخستین آیاتی که در سوره علق بر وجود مقدس رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم)نازل شده, سخن از علم و دانش و توجه به این مهم را در برداشت. مسئله بسیار جالب این جا است که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)(امّی) و درس نخوانده بود و محیط حجاز را سراسر جهل و نادانی و خرافات فرا گرفته بود. در این آیات تأکید بر مسئله علم و قلم شده است که بلافاصله بعد از نعمت بزرگ خلقت و آفرینش در این آیات ذکر گردیده است.
با توجه به آیه ۲ سوره جمعه که خداوند می فرماید: (هو الذی بعث فی الامیین رسولاً منهم یتلوا علیهم آیاته ویزکیهم ویعلمهم الکتاب والحکمه وان کانوا من قبل لفی ضلال مبین) به این مطلب پی می بریم که تعلیم و تربیت یکی از اهداف انبیاء بوده است و انبیای الهی به ویژه وجود نازنین رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم)تلاش ها و سختی های زیادی را متحمل گردیدند تا بشر را از جهل و نادانی و خرافات درآوردند و زنگارهای شرک و کفر را که همه آنها نشأت گرفته از جهل می باشد, از وجود انسان ها پاک کنند و از آنها افرادی مؤمن بسازند.
آموزش و تعلیم و تربیت با دعوت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)نخستین معلم و مربی مسلمانان از مسجد که در واقع اولین پایگاه تعلیمات اسلامی بود آغاز گردید. بعد از وجود مقدس پیامبر ائمه اطهار(علیهم السلام)در راستای تحقق آرمانهای الهی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)که یکی از آنها تعلیم و تربیت است, تلاش های طاقت فرسای را به جان خریدند تا انسان ها را هدایت نمایند.توجه فوق العاده آیات الهی به علم و عالم و تعلیم و تربیت و تفکر و توجه به قلم و نوشتن, زمینه توجه مسلمانان را نسبت به ایجاد مدارس, کتابخانه ها و توجه به علوم و صنایع و انتشار آن فراهم نمود و آنان را برای رسیدن به این امر مهم تشویق کرد.در این تحقیق درصدد هستیم روش شناخت مسائل دینی و اینکه کدام روش در معرفت معتبر است را بررسی نماییم; به این امید که گامی در جهت اعتلای تعلیم و تربیت و شکوفایی آن برداشته باشیم.[۲]
کلیات
تبیین موضوع : یکی از اصول و قواعد گفتگو و مناظره، ضرورت وجود مفاهیم مشترک بین دو طرف است، یعنی هرگاه با مخاطب مواجه می‌شویم و درصدد اثبات امری برای او هستیم، باید در مقام گفتگو، مفاهیم مشترکی داشته باشیم، وگرنه به آن می‌ماند که دو طرف مناظره، هر یک به زبانی سخن بگوید که دیگری را الفت معنایی با آن نباشد؛ که در این صورت، گفتگو، با حفظ نوع زبان، و گذشته از غیر عقلایی بودن آن، تحقق نپذیرفته و به نتیجه‌ای نخواهد رسید و تنها زمانی می‌تواند نتیجه‌ی عقلائی داشته باشد که از زبان مشترک برخوردار باشد.
یادآوری این نکته لازم است که گاهی تحقق نپذیرفتن مفاهمه، ریشه در تفاوت اصطلاحات دارد؛ مثلاً در حالی که گوینده، اصطلاح دیگری را از آن واژه در نظر دارد؛ ولی شنونده از آن لفظ، معنای اعم یا اخص و یا مباین درک می‌کند. پس فهم واژه‌هایی که در میدان بحث و گفتگو واقع می‌شوند، برای دو طرف امری بدیهی است، از این رو لازم است قبل از هر احتجاجی، اصطلاح مورد نیاز تبیین گردد.
توجّه به نکته‌ی یاد شده در بحث دین، ضروری است؛ یعنی وقتی ما می‌خواهیم درباره‌ی مسائلی از قبیل ضرورت داشتن و یا نداشتن دین، قلمرو دین، راه تحقیق دین، روش دین‌پژوهی و دیگر مسائل دین محور، بحث کنیم، باید ابتدا در خصوص واژه‌ی «دین» توافق داشته باشیم؛ البتّه لازم نیست همه‌ی جهانیان به معنای مشترک معتقد باشند، اعتقاد و باور کسی که در این گفتگو می‌خواهد از آن دفاع کند کافی است؛ از این رو باید در بحث دین، تعریفی از آن ارائه شود که بر دین اسلام قابل تطبیق باشد و به همین جهت منظور از دین، در مباحث دین، دینی است که مورد نظر خدا و قرآن باشد، نه اصطلاحاتی که در علوم مربوط به جامعه‌شناسی، فلسفه‌ی دین و دیگر علوم انسانی در کار می‌رود.
به دیگر سخن، مقصود ما از دین در این بحث مجموعه‌ای از اعتقادات، و مقررات اجرایی و رفتاری است که در اصطلاح ما، به اعتقادات، اخلاق، و احکام دین معروف می‌باشد؛ بنابراین، اگر کسی دین را امری قدسی، حتّی خالی از اخلاقی و قانونی و حکم عملی بداند، یا دین را سکولار صفت تعریف نماید خارج از بحث ماست، پس باید برای دین، قلمروی در نظر گرفت تا بتوان گفت فلان چیز درون دین است یا بیرون دین و آنجاست که می‌توان فهمید که آیا اضافه کردن قید «سکولاریسم» به آن صحیح است یا خیر؟ یا سکولاریسم در مسیر دین یا در مقابل آن می‌باشد؟
[۱] . شهید مطهری
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
