عنوان :

مقاله روش های تدریس ریاضیات

تعداد صفحات : ۵۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله درباره کلیاتی درباره آموزش ریاضی، و روش های تدریس ریاضیات توضیح می دهد.

از آنجا که علم ریاضی در پیشرفت سایر علوم نقش عمده ای داشته یکی از عوامل توسعه فن آوری در دهه های اخیر بوده است توجه بیشتر به آموزش همگانی در دنیای امروز ضروری به نظر می رسد .

روشهای تدریس را به ۳ دسته تقسیم می شوند. روش زبانی و شفاهی ،روش مکاشفه ای ، روش فعال ( تجربه و عمل )

در روش شفاهی معمولا معلم متکلم وحده است با توجه به کلیه قوانین یا نتایج معمولا توسط معلمان قواعد و قوانین و چگونگی اجرای برنامه های ریاضی را بیان نموده و شاگردان هم به طور ماشینی آن قواعد را فرا گرفته و در حل مسائل که معمولا هیچ گونه کاربردی در زندگی معمولی آنها ندارد به کار می برند

پستالوزی (۱۷۴۶ – ۱۸۲۷ )مربی مشهور سویس اولین کسی بود که به معایب تعلیم زبانی پی برد  . با ابداع  روش  مکاشفه ای و به کار بردن انواع واقسام شکلها و امکانات آموزشی توانست قدمی  مؤثر در راه یادگیری برداشت .

با توجه به معایب روشهای شفاهی و روش مکاشفه ای، دانشمندانی همچون – دیو ئی، کلاپارد پیاژه در یافتند که اگر فردی بخواهید مطلبی را به طور دقیق آموزش دهید و به کار برد و به ابداع و اختراع و اکتشاف و نو آوری بپردازد و به اندوخته علمی خود بیفزاید و از تقلید و یادگیریهای سطحی و بیخودی نجات پیدا کند . باید از راه تجربه و عمل به یاد گیری بپردازد . از نتایج تجربه و عمل این است که افراد و دانش آموزان آفریننده می گردند .

 واژه های کلیدی: آموزش ریاضی، روش های تدریس، روشهای شفاهی و زبانی، روش مکاشفه ای، روش سقراطی، روش فعال – تجربه و عمل

فهرست مطالب

فصل اول    ۲
کلیاتی درباره آموزش ریاضی    ۲
اهمیت ریاضی در زندگی بشری    ۲
الف – روشهای شفاهی و زبانی    ۹
ب-  (روش دوم : روش مکاشفه ای ) با استفاده از تصاویر واشکال    ۱۹
روش سقراطی : سقراط ( ۴۷۰ – ۳۳۹ ) قبل از میلاد .    ۲۳
د- روش فعال – تجربه و عمل    ۲۶
ویژه گیهای افراد آفریننده :    ۲۶
انگیزش    ۲۷
تعریف انگیزش Motivation    ۲۸
نیاز و سائق    ۲۹
چگونگی ایجاد انگیزه    ۳۱
روش فعال – تجربه و عمل     ۴۰
نظریه کلاپارد :    ۴۱
نظریه دیوئی :    ۴۴
چگونگی  یادگیری ریاضی در دوره پیش دبستانی .    ۴۸
رشد کودکان تا سن ۶ ساله    ۴۸
دوره های رشد از دیدگاه پیاژه :    ۴۸
دوره رشد از دیدگاه پیاژه :    ۴۸
منابع :    ۵۰

منابع

ترابی-اکبر-فلسفه علوم»ص۳۵۵-۱۳۴۷

نصر-سید حسین – ترجمه آرام .«علم و تمدن در اسلام »

شکوهی – غلامحسین «روش آموختن حساب و هندسه »

چهارمین دوره مقاله نویسی علمی – جلد دوم – دانشگاه اصفهان ۱۳۶۹ ص ۲۹

بخش علمی -«افت تحصیلی » ص ۶۷ چهارمین دوره مقاله نویسی

سرمد – غلامعلی – «هنر معلمی » ص ۱۵۳

 روش تدریس  ریاضیات ابتدائی – وزارت آموزش و پرورش ص ۴

حقدان – محمدعلی – اصول وبرنامه ریزی آموزش و پرورش پیش دبستانی

شکوهی – غلامحسین – روش آموختن حساب و هندسه

شریعتمداری – علی – «روانشناسی تربیتی » ص۲۱۶

 پارسا – محمد – «روانشناسی رشد کودک و نوجوان » ص ۱۰۱

فصل اول :کلیاتی درباره آموزش ریاضی

اهمیت ریاضی در زندگی بشری

پیشرفت دانش و تمدن بشری مرهون علم ریاضی است به طوریکه ریاضی پایه واساس کلیه علوم اعم از علوم انسانی (روان شناسی ، جامعه شناسی ، فلسفه ، تاریخ ، جغرافیا ، ادبیات ، شعر و موسیقی ، هنر و…..) و علوم تجربی (زیست شناسی ، زمین شناسی ، فیزیک ، شیمی ، پزشکی،  نجوم ، فنون ، مکانیک ، عمران ، ساختمان ….. )و ریاضی جزئی از اجزاء لاینفک زندگی معمولی در معا ملات ، تغذیه و فنون و کارهای معمولی که بشر در روزمره با آن سر و کار دارد ، به حساب می‌‌ آید .

در علوم اجتماعی به ویژه جامعه شناسی ،ارزش و قطعیت معتبر است چنانکه از آمار بعنوان یکی از وسایل مهم تحقیق استفاده می گردد و محققین در اغلب موارد مانند تحقیق در موضوع خود کشی ها ، کثرت ازدواج ها ، شیوع وافزایش طلاقها و بالا رفتن و یا پائین آمدن نرخ ها و موارد زیادی مانند آنها با استفاده از اطلاعات آماری تحقیقات خود را ارزش علمی می‌ بخشد .

اهمیت و لزوم هندسه در معماری ، حساب در بانکداری و صدها موارد کاربرد ریاضیات در زندگانی عملی می توان سخن به میان آورد .

در مورد ارزش و قطعیت و اعتبار ریاضیات در علوم نیز کافی است تکرار نمائیم که دانشمندان اغلب کشفیات و معلومات حاصله را هنگامی روشن و قطعی می شمارند که می توان آنها را به صورت اعداد یا فرمولهای ریاضی نشان داد و به عبارت دیگر کیفیت را به صورت کمیت عرضه داشت و در این راه به اندازه  ای پیش رفته اند که گفته اند:

(شناخت عبارتست از اندازه گیری ) اگر امروز قسمت عمده وسایل و لوازم کار گاهها و آزمایشگا هها را وسایل اندازه گیری تشکیل می‌‌‌‌‌ دهند علتش همین قطعیت علوم ریاضی است که موضوع آن کمییت و مقدار است.

زمان را نیز با استفاده از جنبش حرکت متحدالشکل که در مکان صورت می‌ گیرد اندازه می‌ گیرند ـ چنانچه ساعت و دقیقه و ثانیه را از جنبش حرکت متحدالشکل عقربه ای در روی صفحه ساعت اندازه می ‌ گیرند در حقیقت در اینگونه موارد ، مکانی که چند متحرک یکنواخت طی می‌ نمایند اندازه گرفته می‌‌شود.

چنانکه می ‌دانیم مکانیک نیز در بدو پیدایش خود صورت دانش تجربی داشته است و بعد استنتاجی و عقلانی گردیده است چنانکه گالیله بنیانگذار مکانیک خود قانون سقوط اجسام را به وسیله تجربه و آزمایش معلوم داشته و اثبات کرده است .

ستاره شناسی نیز که مطالعات اجسام آسمانی و حرکات آنها است امروزه کاملا جنبه ریاضی دارد ، بعبات دیگر ، ستاره شناسی که قسمت عملی مکانیک  ومورد اعمال قوانین مکانیکی است در بدو پیدایش خود دانشی بود که روش آن منحصرا مشاهده بوده است . زیرا کرات آسمانی را نمی‌ توان تحت آزمایش در آورد ، ولی بعدا به صورت استنتاجی و عقلانی  در آمده و در قالب ریاضیات ریخته شده و بدین ترتیب جنبه تجربی و ریاضی پیدا کرده است .چنانکه قانون جاذبه نیوتون (Newton) (1727-1642 ریاضیدان و فیریسین و ستاره شناس ) کاشف قانون مزبور به وسیله آن حرکت ستارگان را تعیین کرده است قانونی است تجربی که به صورت فرمول ریاضی بیان شده است۱ .

وقتی در آثار باستانی و تاریخی نظیر تخت جمشید و مسجد شیخ لطف اله اصفهان و چهل ستون و دیگر آثار باستانی نظری بیفکنیم در آن آثار با عظمت علم ریاضی کاملا مشهود است .

علما و دانشمندانی نظیر (محمد بن طوسی الخوارزمی ) که در آثار وی سنت های ریاضی یونانی و هندی با هم ترکیب شده است و در قرن نهم میلادی سوم هجری چندین اثر از خود برجای گذاشته است که کتاب «المختصر حساب الجبر و المقا بله از خود به جای گذاشته » این کتاب به نام (Liber  Algorism) لیبرالگوریسمی یعنی کتاب الخوارزمی به لاتین ترجمه شده که کلمه انگلیسی ( Algorism ) به معنی حساب و محاسبه و روش محاسبه را از آن گرفته اند . ( ص  ۱۴۷ علم و تمدن در اسلام . نوشته سید حسن نصر ) گذشته تاریخ ایران مشحون از این است که علما و دانشمندان به علم ریاضی اهمیت فراوانی قائل بوده اند .

علمائی همچون ابن سینا ، خیام ، ابوالوفای بوزجانی شارح کتاب جبر خوارزمی – ابن هثیم – اخوان الصفا – ابوسهل کوهی که یکی از علمای جبر اسلامی است . فارابی که نظریه موسیقی ایران زمان خود را تکمیل کرده است و همین موسیقی سنتی زنده حاضر باقی مانده است ۱.

ابوریحان بیرونی چند تألیف ریاضی و نجومی بسیار مهم از دوره قرون وسطائی اسلام بر جای گذاشته و در مسائلی همچون رشته های عددی و تعیین شعاع زمین کار کرده است .

معاصر وی ( بوبکر الکرخی ) از خود دو اثر اساسی در ریاضیات اسلامی باقی گذاشته است :

‹ یکی الفخری در جبر و دیگری الکافی فی الحساب ۲›

قرن پنجم / یازدهم : که در آن سلجوقیان به قدرت رسیدند چندین ریاضیدان بزرگ در این دوره وجود داشته اند ، بزرگترین ایشان عمر خیام بود و گروهی از منجمان و ریاضیدانان دیگر در گاه شماری ایران تجدید نظر و آن را اصلاح می کردند و برجسته ترین آنان خواجه نصیرالدین طوسی است که به شیوائی و راهنمائی او و چند تن دانشمند و بالخاصه ریاضیدانان رصدخانه مراغه گرد یکدیگر جمع آمده و به کار رصد و دیگر کارهای علمی مشغول شده بودند .

و دیگری ابن بناء مراکشی در قرن هشتم / چهاردهم

روشهای تازه ای از علم اعداد برداشت که یک قرن بعد غیاث الدین جمشید در محاسبه و نظریه اعداد بزرگترین ریاضیدانان اسلامی‌‌‌ ‌است . کاشف حقیقی کسر اعشاری او بوده و اندازه بسیار صحیحی از ( عدد پی ) را بدست آورده است . او نیز روشها و تدبیر های تازه ای برای عمل حساب و محاسبه اکتشاف کرده است .

کتاب مفتاح الحساب وی اساسی ترین تألیف از نوع خود در زبان عربی است .

در دوره صفویه در ایران معماران و مهندسان مدارس و مساجد و پل های آن زمان همه از ریاضیدانان قابلی بودند :

معروف ترین چهره ریاضی ( بها الدین عاملی ) است .

تألیف ریاضی وی تلخیص و تحریری از آثار استادان سلف است یکی از معاصران بها الدین عاملی ، ملامحمد باقر یزدی که در آغاز قرن دهم/ شانزدهم شکوفا شد مطالعات و تحقیقات اصیل و ابتکاری در ریاضیات داشته است .

از افتخارات ما ایرانیان و مسلمانان این بوده است که همیشه در علوم به ویژه علم ریاضی پیشرو و پیش قدم بوده ایم و امروزه هم جهان متمدن پیشرف خود را مرهون علم ریاضی می داند. پیشرفتهائی  که در امور مختلف صنعت و فنون ، ماهواره ای ، رایانه ای موشک های دور برد ، ساختمانهای آسمان خراش ، علوم تکنولوژی و صنعت هواپیما سازی ، ماشین سازی ، جاده سازی ، کشاورزی های مدرن و پیشرفته . صنایع شیمیائی و دارو سازی و علم پزشکی و جراحی به طور کلی کلیه صنایع به خاطر این است که دنیای متمدن به علم ریاضی اهمیت فوق العاده ای قائل است و تا به حدی که امروزه ریاضیات که پایه و اساس به حساب می‌ آید و در کلیه مقاطع تحصیلی از پیش دبستانی ، دبستان ، راهنمائی و دبیرستان و دانشگاه ریاضیات اهمیت خود را دارا می باشد.

از روشهای گوناگون و فعال و پیشرفته در خلال بازی و امکانات کمک آموزشی و تکنولوژی آموزشی و ایجاد انگیزه و علاقه در آنان موجبات ایجاد و مفاهیم اولیه ریاضی را فراهم می‌‌ سازند و بالنتیجه پیشرفت و شکوفائی این علم مهم در کودکان و دانش آموزان و دانشجو یان را فراهم آورده و باعث ایجاد رشد و صنعت تکنولوژی می گردد .

امید است با توجه بیشتر به این علم و استفاده از روش های فعال ، امروزه هم بیش از پیش به آموزش ریاضی در مقاطع مختلف قدم برداشته و موجباتی فراهم آید تا مغز های متفکر ریاضیدان و صاحب خرد روز به روز بر شمار آن در این مرزو بوم افزوده گردد .