عنوان :

مقاله زندگینامه میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی

تعداد صفحات : ۴۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این تحقیق به شرح زندگانی میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی شاعر گمنام و پارسی گوی هند می پردازیم که شاعر پروآوزه اسلوب هندی در ادبیات فارسی ، فاتح چکادهای تازه زیبایی در قلمرو هنر کلامی است. وی که در سرزمین های افغانستان و آسیای میانه ، از سرآمدان شعر کلاسیک فارسی است، از دیر باز در ایران ، شاعری گمانم بود یا کم از کم سخنوری بیگانه و مهجور. انتشار اثر «»شاعر آیینه ها به گمان غالب ، نخستین صدایی بود که بدیل را به مرزهای آشتی و آشنایی، فرا خواند. دکتر شفیعی کدکنی ، کلام بیدل را ، با موازین نقد مدرن به چالش گرفت و او را به نصل امروز ایران شناساند.

کلمات کلیدی :  میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی ، برلاس ، سبک هندی 

فهرست مطالب

چکیده    ۱
مقدمه    ۳
سبک هندی و ویژگی های آن    ۳
ویژگی های سبک شعر بیدل    ۱۱
۱- تصویرهای پارادوکسی    ۱۲
چند نمونه از شعر بیدل :    ۱۲
۳- تشخیص    ۱۴
۴- ترکیبات خاص    ۱۵
نمونه هایی از شعر بیدل :    ۱۵
۵- تجرید    ۱۵
۷- اسلوب معادله    ۱۶
علل پیچیدگی شعر بیدل    ۱۷
شعر بیدل به دلایل زیر دارای پیچیدگی است :    ۱۷
نمونه هایی از همین ترکیبات خاص در شعر بیدل :    ۱۹
عرفان    ۲۱
حکایت    ۲۳
بیدل شاعر اندیشه ها    ۲۳
آثار بیدل    ۲۷
الف- بخش نظم    ۲۷
ب- بخش نثر    ۳۲
۱- عامل داخلی    ۳۶
۲- عامل بیرونی    ۳۶
بیدل در آسیا میانه    ۳۶
منابع و مآخذ :    ۴۲

منابع و مآخذ :

۱- بیدل دهلوی ، نوشته حیدر کریم پور، ۱۳۸۶ ، ویرایش اول.

مقدمه

سبک هندی و ویژگی های آن

باری ورود به کشور شعر بیدل ، قبل از هر چیز باید صاحب گذرنامه ای شد و این گذرنامه در واقع همان آشنایی با سبک هندی است. به همین خاطر ما ناچاریم قبل از هر کاری به برخی از ویژگی های سبک هندی پرداخته تا پس از آن با ذهنیت بهتری به کالبدشکافی سبک بیدل بپردازیم.

میرزا عبدالقادر عظیم آبادی متخلص به «بیدل»  یکی از بزرگ ترین و نامدارترین شاعران فارسی گوی سرزمین هند است. متأسفانه بیدل در ایران به دلایل مختلف که در صفحات بعد به آن اشاره خواهیم کرد، گمنام باقی مانده است.

وی در سال ۱۰۵۴ هجری قمری در شهر «عظیم آباد[۱]» را ایالت پنته دیده به جهان گشود. پدر او میرزا عبدالخالق «نوزاد را »برای ادعا پیش شیخ و مرشد خود میرزا ابوالقاسم ترمذی برد. شیخ برای تولد کودک دو ماده ی تاریخ «فیض قدس» و «انتخاب» را ساخت و کودک را دعای خیر کرد. [۲]

در خصوص انتخاب نام عبدالقادر این گونه حکایت کرده اند: «مولانا کمال، استاد عبدالخالق که از بزرگان سلسله ی قادریه بود به خاطر علاقه ی و افرش به آن سلسله، کودک را عبدالقادر نامید.»

در روایت دیگر آمده است : «پدر بیدل صاحب فرزند نمی شد. نذر کرد که اگر خداوند فرزندی به وی عطا کند نام او را به تیمن وتبرک، عبدالقادر خواهد گذاشت که در واقع بنیانگذار فرقه ی قادریه شیخ عبدالقادر گیلانی است.»

درباره ی نحوه ی انتخاب تخلص «بیدل» حسین آهی در مقدمه دیوان مولانا بیدل دهلوی، صفحه چهار به نقل از کتاب «سفینه ی خوشگو» چنین می گوید : «روزی سَیر دیباچه ی گلستان می نمود، چون بدین مصراع رسید : «بیدل از بی نشان چه گوید باز[۳]»از روح پرفتوح قبله ی شیراز استمداد جسته، لفظ «بیدل» را تخلص مبارک قرار داد.» هم چنین علت اشتهارش به دهلوی را ، اقامت طولانی وی در دهلی دانسته اند. پدر عبدالقادر یعنی میراز عبدالخالق از نظامیان شرافتمند و نیاکان او از ترکان جغتایی و از قبیله «برلاس[۴]»، بوده که از بخارا به سرزمین هند آمده و در آن سرزمین سکنا گزیده بودند.

«هنوز عبدالقادر به پنج سالگی نرسیده بود که پدر در سال ۱۰۵۹ هـ.ق پیام مرگ را دریافت کرد و مادر پرحوصله و با فضلش تربیت یگانه فرزند خود را بر عهده گرفت. سرپرستی و تعلیم مادر قریب یک سال و شش ماه دوام یافت. از بد ایام مادر نیز در سال ۱۰۶۱ هـ.ق در گذشت تا این که عمویش ، میرزا قلندر، مسئولیت پرورش برادرزاده را بر عهده گرفت.»

عموی عبدالقادر مانند پدرش منصب نظامی گری داشت. احتمالاً به خاطر پاسداری از سنت های آباء و اجدادی یا به طور اتفاقی نظامی گری را پذیرفته بود. اما در اصل هوای خدمت صوفیان را داشت… دلپذیرترین سرگرمی وی دیدار از صوفیان بود. با وجد فرصت اندک (شرایط شغلی) برای ملاقات صوفیان رنج مسافرت به شههای مختلف را تحمل می کرد و عبدالقادر را در مسافرت ها با خود می برد.

عبدالقادر ، لذتی را که عموی او از دید و بازدید با صوفیان  مصاحبت با آن ها می برد، بعدها در اثر منثور خود «چهار عنصر» به تفصیل بیان کرده است. او زیر نظر عمویش ، میرزاقلندر ، تا سن ده سالگی به مکتب رفت تا این که روزی در مدرسه دعوایی اتفاق افتاد که عمویش شاهد آن بود و به همین خاطر او را از رفتن به مکتب منع کرد. ناخشونودی میرزا قلندر از جو مدرسه موجب شد تا وی از مکتب باز داشتند. تعدادی کتاب نظم و نثر برگزیدند و به وی دادند… و مجبورش ساختند که روزانه از هر کتاب مطالب مهم را گرد آورد و پیش میرزا ببرد.

عبدالقادر در مدرسه فقط خواندن و نوشتن را آموخت و پیشرفت های او در واقع به خاطر تلاش و پشتکار خود او و تشویق های نزدیکانش می باشد. «بیدل در سن ده سالگی قرآن را از حفظ داشت و نخستین شعرهای او مربوط به همی دوره است.»

بیدل به چند زبان آنایی کامل داشت و «زبان مادری وی احتمالاً زبان بنگالی بوده، هرچند که او خود زبان اردو و سانسکریت را می داسنته است.

از نظر میرزا قلندر این فقط درس و مشق نبود که برای بیدل ضرورت داشت، بلکه برای او «اجرای تمرین های جسمانی و مشق های نظامی نیز ضروری بود، مخصوصاً در شمشیربازی، تیراندازی، اسب سواری ، مشت زنی، زورآزمایی و کشتی کسب مهارت می کرد. عبدالقادر در سن شانزده ، هفده سالگی در هنرهای اجدادی و مشاغل اشراف کاملاً پیشرفت کرده بود… او به توصیه ی عموی خود و پایمردی میرزا عبدالمطلب (از دوستان میرزا قلندر) شغل سپاهی گری را در سال ۱۰۶۹ هجری قمری برگزید.»

بیدل علاوه بر تربیت جسم در کسب علم و معلومات زمان نیز از خود لیاقت نشان داده است. او در الهیات، طبیعیات ، ریاضیات کم و بیش اطلاع داشته و در طبابت، رمل، جفر، تاریخ و موسیقی بسیار ناآشنا بود.

همان طور که قبلاً گفته شد اولین جرقه های شاعری در بیدل در سن ده سالگی زده شده است، اما این قریحه در سن شانزده ، هفده سالگی با جدیت بیش تری دنبال شد. او در کنار نظامی گری (منصب خانوادگی) به شعر گفتن نیز پرداخت.

سال ها به همین منوال گذشت تا این که هندوستان دچار چنان انقلاب خونین و بحران سنگینی شد که شیرازه ی خانواده ها و خاندان های مختلف از هم پاشید و استان عبدالقادر هم که جماعتی اندک از ترکان برلاس بودند، نتوانستند خود را از این حادثه ی ناگوار رها کنند.

این جاست که به ناچار مهاجرت ها شکل می گیرد و بیدل هم از این امر مستثنا نبود. در آن ایام میرزا قلندر به «کالای طاق» نزدیک بنگال که جایی امن بد، چشم دوخته بود. میرزا ظریف ، دایی عبدالقادر به سوی شهر کتک روانه شد و تجارت پیشه کرد. بعد  ای این عبدالقادر را در خانه ی دایی اش ، میرزا ظریف، می بینیم.

۱- نام نخستین این شهر پتلی پوترا (نام یکی از خدایان هند)

۲- هادی، نبی ، عبدالقادر بیدل هلوی، ترجمه توفیق هـ. سبحانی ، ص ۱۱

۳- اصل قطعه چنین است:

۴- اصل بیدل از قبیله «برلاس است.»

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .