عنوان :

مقاله  سفال ایران

تعداد صفحات : ۲۲

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله به شرح کلی سفال، روش های مختلف تزیین سفال کهن ایران، ظروف سفالین بدون لعاب و با لعاب و انواع لعاب می پردازیم.

ظروف سفالین بسیار ابتدایی فاقد هرگونه لعاب بوده اند. استفاده از لعاب بتدریج با کشف مراحل ساخت و استفاده های عملی آن متداول شد. در عین حال ساخت ظروف بدون لعاب تا قرن های متمادی ادامه پیدا کرد و سفالگران ضمن کاربرد لعابهای مختلف، به ساختن ظروف بدون لعاب نیز ادامه دادند. ظروف سفالین بدون لعاب دارای تزیینات مختلفی از نوع کنده کاری، برجسته و قالبی بوده است.

لعاب پوششی است که به صورت لایه ای نازک، طی مراحل پخت، روی اشیا سفالین را می پوشاند. ابتدایی ترین نوع لعابی که از دوران پیش از تاریخ مورد استفاده قرار می گرفته، گلابه بوده که عموما قبل از تزیین به کار می رفته است. لعاب کاری روشی قدیمی برای دوام بخشیدن، نفوذ نا پذیر کردن و زیبایی بیشتر اشیا گلین بوده است.

لعاب کاری به طور مستقیم روی سفال خام نیز انجام می شده است، اما بهترین نتیجه از لعابی گرفته می شود که روی ظروف پخته به کار رود، بدین منظور باید ظرف را مجددا پخت، به طوری که لعاب در حالت ذوب شدن روی ظرف را بپوشاند.

واژه های کلیدی: سفال ایران، تزیینات، لعاب

فهرست مطالب

مقدمه    ۴
شرح کلی سفال    ۵
سفال در دوران پیش از تاریخ    ۷
سفال کهن: زمینه ای برای کتابت    ۸
تزیین برشدار    ۹
تزیین کنده کاری    ۹
تزیین قالبی    ۱۰
تزیین مشبک    ۱۱
تزیین برجسته( افزوده )    ۱۲
تزیین مینیاتور    ۱۲
تزیین چند رنگ    ۱۳
تزیین تحریری یا کتیبه ای    ۱۴
رنگ های پاشیده    ۱۵
ظروف سفالین بدون لعاب    ۱۶
لعاب    ۱۶
گلابه    ۱۷
لعاب یکرنگ    ۱۸
لعاب سلادن    ۱۹
لعاب آبی لاجوردی و آبی فیروزه ای    ۲۰
لعاب مینایی یا هفت رنگ    ۲۰
لعاب زرین فام یا طلایی    ۲۱
نقاشی زیر لعاب شیشه    ۲۱

مقدمه

هنر اقوام و ملل در حکم حرکتی است بالنده، تحت تاثیر شرایط ویژه اجتماعی- اقلیمی مسلط بر محیط زیست انسانها و محل نشو و نمای آنان. هنرهای ملی، عموما نشانه هایی است از سیر تکامل فرهنگ و اوضاع و احوال ویژه هر قوم.

انسان ابزار ساز برای گردآوری ، حمل و تقل و نگهداری خوراک و اشیا مورد نیازخود احتیاج به سبد و پس از آن ظروف سفالین پیدا کرد. و بدین گونه پس از سبد بافی سفالگری کهن ترین دستافریده آدمی گردید.

در واقع هنر، سفالگری، به دلیل عمومیت و مردمی بودن آن ، در هر منطقه، ناحیه و حتی کارگاه، گویای ویژگی های اقلیمی،تاریخی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و هنری کسانی است که در آن منطقه می زیسته اند.زیرا طرز ساخت ظروف و اشیا سفالین ، از نظر روش فنی، اشکال، رنگها و نقوش تزئینی مورد استفاده، زبان گویایی است که پس از هزاران سال، ما را به شیوه تفکر و قدرت تخیل سازندگان آن آشنا می کند، و رازهای بسیاری را که نگارش و تکلم قادر به انتقال آنها نبوده است، بر ما فاش می سازد.

 شرح کلی سفال

تعریف:” سفال = سفال = سوفال = سوفار = سفاله “. این اصطلاحات، بنابر تعریف لغتنامه ها و دایره المعارفها، عموما به معنای “اشیا ساخته شده از گل پخته هستند، مانند: کاسه، کوزه و غیره “

همچنین “سفالینه، سفال ساخته شده را گویند”.

“سفالین” نیز شامل”انواع اشیایی است که از سفال سازند”.

اصطلاح سفال، به معنای عمومی “پوستهای گردو، پسته، بادام و فندق و پوست انار خشک ” نیز آمده است. تکه سفال، به قطعات شکسته اشیا سفالین گفته می شود.

اصطلاح اروپایی “سرامیک” نیز دقیقا دارای مفاهیم “سفال” در زبان فارسی است، که از “واژه یونانی keramikos که خود از keramon یا keramos به معنای (خاک رس )” مشتق شده، گرفته شده است.

بنابراین” سفالگری ” نیز به هنر یا صنعت ساخت ظروف و اشیا گلی پخته “اطلاق می شود” معمولا (محصولات را ) اگر بدون لعاب باشند، سفال ، و اگر لعابدار باشند، بر حسب گل و لعابی که در آنها به کار رفته ، بدل چینی می نامند. سفال، در واقع، نخستین محصول هنری و صنعتی مردمان اولیه، و حاصل نیاز و شعور آدمی، در به کارگیری عوامل طبیغت است، و از آنجا که مواد اولیه آن: خاک، آب و آتش (حرارت) در سرزمینهای محل سکونت بشر یافت می شده، نشانه های تولید آنرا، در تمامی نقاط مسکونی انسان مشاهده می کنیم.

سفال را به طور کلی به دو دسته تقسیم می کنند:

۱- سفالهای ترد(= شکننده)، کدر و نفوذ پذیرکه در حرارت کم پخته شده اند. این گروه شامل گل های پخته و سفالینه ها هستند.

۲- سفالهایی که دارای مقاومت زیاد و رنگ شفاف هستند. این نوع سفالها به خاطر پخته شدن در حرارت زیاد، دربرابر مایعات نفوذ ناپذیر شده اند.چینیها، مقاوم ترین و نفوذناپذیرترین انواع سفال شمرده می شوندکه ترکیبات خمیرویژه و میزان حرارت بسیار زیاد، موجب استحکام و درخشندگی آنها می شود.نخستین گونه های سفال، که ساخته دست اجداد بسیار دور انسان است، ار نوع ترد، زبر و نفوذ پذیر بوده و در ساخت آنها از چرخ و کوره استفاده نمی شده است. اما با گذشت زمان،
رفته رفته کیفیت آن مرغوب تر شده و به نوع مقاوم و نفوذ ناپذیر تبدیل شده است.

الکساندربرونیار(A.Brongniart) میگوید:

” هیچ صنعتی را مانند سفالگری نمی شناسم که در مطالعه علمی و اصول و مبانی تاریخی خود در انطباق با اقتصاد و علم، تا این حدآرا و غقاید گوناگون، جالب توجه و غنی را عرضه کند. هیچ مصنوع دست انسان، این صفات را در خود، یکجا جمع ندارد”.

سفال در دوران پیش از تاریخ

عقیده باستانشناسان بر این است که سفالگری، بهد از سبد بافی، کهنترین صنعت بشری بوده است، زیرا که تزئینات کهنترین سفالهای منقوش، تقلید از سبد بافی را آشکارا نشان می دهد و مضمون آنها نیز تقلیدی از کار سبد بافی است.

موره (A.Moret) عقیده دارد که: ” در دوران نوسنگی در ساختن اشیا از الیاف نی و جگن استفاده می شده و ظروف مخصوص غذا را به تقلید از پوسته های سفت و خالی شده ی میوه هایی مانند گردو و نارگیل، شکل می داده و به کار می برده اند”.

علل و اهمیت تولید سفال در دوران کهن

سفال، برای نخستین بار، در دوران استقرار انسان در مکان های ثابت، یعنی دوران کشاورزی، برای مصارف زندگی روزانه ابداع شده و به کار رفته است. ظروفی مانند فنجان، قدح، دیگ یا دیزی برای پختن غذا، و کوزه ها یا خمره های بزرگ برای نگه داری توشه و مایعات مورد استفاده قرار می گرفته است.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .