عنوان :

مقاله صدور انقلاب ایران زمینه ساز بیداری اسلامی

تعداد صفحات : ۲۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

 پدیده ی صدور انقلاب یکی از پیامد های هر انقلاب بزرگ تاریخ معاصر بوده است که می توان گفت: هر ملتی برای حفظ و گسترش آرمانهای انقلابی خود اقدام به صدور ارزش ها و آرمان های انقلابی خود می کند. درمورد جمهوری اسلامی ایران می توان گفت ایده ی صدور انقلاب از دو انگیزه ی مهم ناشی شد؛ یکی انگیزه ی تبلیغ دینی بود که از اعتقاد به جهانشمول بودن دین اسلام و احساس وظیفه برای ترویج آن به سراسر جهان نشأت می گرفت و دیگری از حقارت ها و سرکوب هایی ناشی می شد که تمام تاریخ معاصر ایران را از خود آکنده کرده بود. بنابراین با پیروزی انقلاب اسلامی و توجه امام خمینی (ره) به ایده ی صدور انقلاب،  به سرعت این ایده از مرحله ی فکر به یک سیاست مهم و کاربردی  و در نهایت به یک راهبرد همیشگی در جمهوری اسلامی تبدیل شد.

مقاله حاضر سعی در تأکید نقش کلیدی صدور انقلاب اسلامی در عرصه نظام بین الملل دارد و با بررسی مفاهیمی چون انقلاب و صدور آن، ابزارهای صدور انقلاب اسلامی، اشاره به برخی موانع صدور انقلاب که در دوران پر فراز و نشیب آن پیش روی انقلاب قرار داشته است و نیز اشاره ای دارد به دامنه تأثیر صدور انقلاب که دولت ها و ملت های جهان ، به خصوص کشورهای اسلامی را به دلیل اشتراکات فراوانشان با انقلاب ایران تحت تأثیر قرار داده است.

واژگان کلیدی: صدور، انقلاب، بیداری، اسلامی

فهرست مطالب

مقدمه۱
تعریف انقلاب۳
مفهوم صدورانقلاب ۴
بیداری اسلامی  ۵
انقلاب اسلامی ایران۶
راهبرد صدور انقلاب۸
دیدگاه امام خمینی در باره صدور انقلاب۹
موانع صدور انقلاب ۱۰
ابزارهای صدور انقلاب۱۳
بسترهای تأثیر پذیری جنبش های اسلامی معاصر از انقلاب ایران۱۶
بازتاب انقلاب اسلامی در جهان اسلام۱۷
تعریفی دیگر از بیداری اسلامی۱۹
ریشه ها و عوامل بیداری اسلامی۲۰
جایگاه ایران در بیداری اسلامی۲۱
نتیجه۲۳
منابع و مآخذ۲۴

مقدمه

خداوند متعال در قرآن کریم بارها و بارها بر پیروزی نهایی مستضعفان و محرومان و سیادت و بزرگی ایشان بر پهنه ی گیتی و شکست قدرتهای ظالم و مستبد تأکید نموده است ، از جمله دراین آیه فرموده است«و نرید ان نمنَ علی الذین استضعفوا و نجعلهم ایمه و نجعلهم الوارثین»[۱]که بر رهایی ملت های مظلوم از چنگال ظالمین و مستکبرین تأکید می نماید. پس به جاست ملت های اسلامی با امید به تحقق این وعده قطعی الهی بر ضد حکومت های فاسد و مستبد قیام کنند و حقوق پایمال شده ی خود را از آنها مطالبه نمایند. در این راستا ملت ایران به رهبری توانمند امام خمینی (ره) توانست تأثیرگذارترین قیام اسلامی و معنوی یک ملت مبارز و عدالت خواه را بر ضد استبداد و استعمار، درعرصه ی جهانی رقم بزند. و با به پیروزی رسیدن نه تنها کار را تمام شده دانست بلکه خود را درآغاز راه که همانا، بیداری کل ملت های جهان برای رهایی از یوغ استعمارگران و دیکتاتوری های حاکمه بر آنها دید. و برای نیل به این هدف تمام تلاش خود را صرف نمود و سیاست صدور انقلاب را به عنوان یک راهبرد همیشگی برای انتقال ارزشهای دینی و اسلامی و اخلاقی، سیاسی وفرهنگی به سایر ملت های مظلوم مد نظر قرار داد.

مقاله حاضر سعی در پاسخگویی به سؤالات ذیل دارد:

آیا ایران به عنوان یک کشور اسلامی نقشی در ایجاد یا تقویت جنبش های اسلامی داشته است؟

میزان تأثیر پذیری ملت های مسلمان از انقلاب ایران تا چه حد بوده است؟ راهبرد ایران در مسأله صدورانقلاب چه بوده است؟ و چگونه صدور انقلاب به بیداری اسلامی منتهی شده است؟

 ضرورت بحث درباره ی مسأله صدور انقلاب و میزان تأثیر پذیری جنبش های اسلامی معاصر از آن، به این جهت است که بتوانیم با شناخت کانون اصلی این تحول یعنی انقلاب اسلامی ایران در جهت تقویت هر چه بیشتر این موج و خیزش عظیم اسلامی برآییم. لذا برای شناخت جایگاه انقلاب اسلامی در ابتدا باید به مفاهیم کلیدی نظیر انقلاب ، صدور انقلاب ، بیداری اسلامی و ابزارهای صدور انقلاب و موانع آن بپردازیم وبه دنبال آن جایگاه انقلاب ایران را نسبت به بیداری جهان اسلام روشن سازیم.

البته باید گفت مقوله ی صدور انقلاب از موضوعاتی است که کمتر به طور مستقل به آن پرداخته شده است و بیشتر از جنبه ی عملی مورد توجه بوده است . از جمله کتابهایی که خاص این موضوع نگاشته شده است می توان به کتاب سیاست صدور انقلاب از علی فلاح نژاد و کتاب صدور انقلاب زمینه ها و پیامد های بین المللی آن از دکتر بهرام نوازنی اشاره کرد .

در این مقاله به موضوعاتی نظیر مفهوم انقلاب و ویژگی های انقلاب اسلامی ، ابزارها و موانع  صدور انقلاب و نیز دلایل تأثیر پذیری جنبش های معاصر از انقلاب اسلامی اشاره شده است . وهمین طور به موضوع بیداری اسلامی و ریشه ها ی آن نیز پرداخته شده است. ودر پایان این مقاله قصد دارد  با پرداختن به موضوعات فوق بر نقش کلیدی جمهوری اسلامی و انقلاب آن در ایجاد بیداری اسلامی تأکید نماید .

 تعریف انقلاب

 انقلاب، از نظر لغوی به معنای حالی به حالی شدن، دگرگون شدن، برگشتن، تحول وتقلب و تبدل، تغییر کامل و مشخص در چیزی و یک چرخش دورانی است. این، واژه اساساٌ از اصطلاحات اختر شناسی بوده که برحرکت دورانی و منظم و قانونمند ستارگان دلالت می کرد و تا قرن هفدهم، در همین چارچوب به کار میرفت .صرف نظر از تحولات و چالشهای مفهومی، امروز واژه ی انقلاب توسعه معنایی پیدا کرده و در زمینه های گوناگون فردی و اجتماعی به معنای مطلق تحول و دگرگونی به کار می رود و مقصودی را افاده می کند که کاملاٌ متفاوت از ریشه اخترشناسی آن است. درجامعه شناسی، انقلاب به معنای یک تغییر ریشه ای و بنیانی و عمیق در جامعه و ساختهای اجتماعی به صورت ناگهانی و همراه با نارضایتی از وضع موجود است.[۲]

شهید مطهری  انقلاب را «وضعی را با اراده خود خراب کردن، برای رسیدن به وضع بهتر» و یا « واژگون کردن وضع حاکم برای برقراری نظمی متعالی تر» تعریف می کند. در عین حال تأکید می کند که انقلابها خصلت صرفا اجتماعی ندارند، بلکه ریشه در سرشت انسانها دارند.[۳]

 مفهوم صدور انقلاب

پدیده ی صدور انقلاب یکی از پیامد های هر انقلاب بزرگ تاریخ معاصر بوده است که می توان گفت: هر ملتی برای حفظ و گسترش آرمانهای انقلابی خود اقدام به صدور ارزش ها و آرمان های انقلابی خود می کند. درمورد جمهوری اسلامی ایران می توان گفت ایده ی صدور انقلاب از دو انگیزه ی مهم ناشی شد؛ یکی انگیزه ی تبلیغ دینی بود که از اعتقاد به جهانشمول بودن دین اسلام و احساس وظیفه برای ترویج آن به سراسر جهان نشأت می گرفت و دیگری از حقارت ها و سرکوب هایی ناشی می شد که تمام تاریخ معاصر ایران را از خود آکنده کرده بود. بنابراین با پیروزی انقلاب اسلامی و توجه امام خمینی (ره) به ایده ی صدور انقلاب،  به سرعت این ایده از مرحله ی فکر به یک سیاست مهم و کاربردی  و در نهایت به یک راهبرد همیشگی در جمهوری اسلامی تبدیل شد. [۴]

ازجمله دلایل ظهور پدیده ی صدور انقلاب در انقلاب های جهان شمول، این است که تحولات سیاسی در کشورها، به نسبتی می تواند کشورهای همسایه را نیز تحت تأثیر قرار دهد. بر این اساس، شعارهای انقلابی یک ملت برخاسته و خواستار دگرگونی، تأثیر مستقیمی بر نحوه ی زندگی و نیز حکومت کشورهای همسایه می گذارد و به دنبال بروز چنین پدیده ای، عده ای به مخالفت با انقلاب در کشور مادر، بر می خیزند و درصدد بر می آیند تا با سرکوب آن و شعارهایش ، مانع نفوذ افکار و اندیشه های آن در کشور متبوع خود شوند. کشورهای انقلابی نیز برای حفظ دستاوردهای انقلاب خود، متقابلا به اقدام می پردازند و به اتخاذ روش های گوناگونی برای صدورانقلاب مبادرت می ورزند.[۵]