عنوان :

مقاله صنایع دستی

تعداد صفحات : ۲۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله درباره تعریف ، خصوصیات و ویژگیهای صنایع دستی، صنایع دستی و نقش و جایگاه آن در صادرات غیر نفتی، تاریخچه تشکیل مدیریت صنایع دستی استان یزد و معرفی انواع تولیدات صنایع دستی استان به ترتیب اهمیت و … را بحث می کند.

صنایع دستی بازگو کننده فرهنگها و سنتهای اصیل بومی است این صنعت با داشتن نقش والای فرهنگی و قابلیت انتقال رموز و فنون و بهره گیری از خلاقیت انسان و بکارگیری احساسات و عواطف در آینده رنگها و خطوط و نقوش درهم و عدم تشابه فرآورده های تولید شده با یکدیگر این فعالیت بطور داخلی و خود جوش تحول یافته و تا اواخر دوره صفویه که همزمان با آغاز دوره ماشینی در اروپاست ، در مرتبه بالای جهانی قرار داشته است . صنایع ایران شامل سرامیک سازی ( شیشه گری ـ سفالسازی ـ کاشی سازی ـ چینی سازی و … ) ، معماری ، گچ بری ، تزئین، منبت کاری ، مجسمه سازی ، سنگ تراشی ، فلز کاری ، کارهای چوبی ، چرمین ، منسوجات ، نقاشی ، پارچه ، تولید کاغذ ، گلیم و جاجیم بافی بوده است

استان یزد در قلب کویر ایران به علت کمبود نزولات جوی با مشکلاتی از قبیل کم آبی ، عدم حاصلخیزی خاک و نتیجتاً پایین بودن تولیدات کشاورزی روبرو بوده است. بنابراین بخش کشاورزی جایگاه چندانی در توسعه اقتصادی ـ اجتماعی استان ندارد. اما از آنجا که محور توسعه انسان است و فکر و خلق انسانی جهت گیری توسعه را مشخص می نماید استان به لحاظ داشتن مردمانی سخت کوش و با تدبیر توانسته است جایگاه مهمی در صنعت و هنر در کشور بدست آورد. یزد از قدیم الایام محل و مرکز داد و ستد و تجارت بوده است وجود کاروانسراها و راههای تجاری و رباطها در دوره های تاریخی نشان از اهمیت تجاری این استان می نماید.

واژه های کلیدی: صنایع دستی، استان یزد، اشتغال، صادرات، تولیدات

فهرست مطالب

مقدمه :    ۲
تعاریف ، خصوصیات و ویژگیهای صنایع دستی    ۳
نصایع دستی و جنبه های اجتماعی آن    ۴
صنایع دستی و ویژگیهای فرهنگی    ۵
صنایع دستی و نقش و جایگاه آن در صادرات غیر نفتی    ۵
تاریخچه تشکیل مدیریت صنایع دستی استان یزد    ۷
آمار مجوزهای صادره برای متقاضیان فعال در بخش صنایع دستی    ۷
صنایع دستی و ایجاد اشتغال    ۸
معرفی انواع تولیدات صنایع دستی استان به ترتیب اهمیت و    ۱۲
میزان اشتغال زایی آنها در حیطه صنایع دستی    ۱۲
میزان صدور کارت شناسایی    ۱۳
رشته های رایج و فعال در سطح استان    ۱۳
رشته های غیر بومی فعال    ۱۴
… رشته …. در مراکز آموزشی    ۱۴
رشته های در حال منسوخ    ۱۴
رشته های منسوخ شده    ۱۴
رشته های بومی    ۱۴
جدول چگونگی اشتغال در صنایع خانگی استان یزد در سال ۱۳۷۳    ۱۴
بررسی ارزش تولیدات    ۱۷
چگونگی تولیدات صنایع خانگی در کل کشور و استان یزد ( مرکز آمار ایران سال ۱۳۷۳ )    ۱۷
رده بندی فعالیتهای صنایع دستی استان    ۱۸
پیش بینی اشتغال در رشته های مختلف استان    ۱۹
تحت پوشش صنایع دستی استان یزد    ۱۹
برآورد اشتغال در پهنه استان    ۱۹
گزینه ۱ :    ۲۱
جدول گزینه ۱ سرمایه مورد نیاز برای بخشهای صنایع دستی در استان یزد    ۲۲
گزینه ۲ :    ۲۲
جدول چگونگی ساختار شغلی آینده استان یزد تا افق ۱۳۹۰    ۲۳
مشکلات و تنگاهای صنایع دستی    ۲۳
پیشنهادات عمده در زمینه رونق صنایع دستی و نتیجه ایجاد اشتغال سالم    ۲۳
منابع :    ۲۵

منابع :

۱ـ در جستجوی نجات فرش ـ انتشارات وصال ـ چاپ اول سال ۸۱٫

۲- مجله فرش ، شماره ۴ ، ص ۴۸ ، ارزیابی و قیمت گذاری فرشهای تولید شده.

۳- مجله فرش ، شماره ۱ ، ص ۳۶ ، ۳۷ ، ۳ ، ۳۹ ، ۴۰ و ۴۱ ، فرش در بخش خارجی صادرات .

۴- سازمان صنایع دستی و گردشگری استان یزد ـ خانم گلرسان ( آمار جدید ) .

مقدمه :

هنرهای دستی و صنایع اصیل نمایشگر فرهنگ و تمدن اقوام بوده با تاریخ هنر مدتها پیوندی عمیق دارد. میراثهای فرهنگی و هنری که در طول قرون به آیندگان منتقل می گردد دارای ارزش معنوی زیاد بود و بر پشتوانه های فرهنگی ـ هنری گذشتگان بنا شده است.

نقش صنایع دستی در اقتصاد جوامع در حال رشد بعنوان مکمل فعالیتهای اصلی باعث شده اقتصاددانان در ملاحظات خود به این رشته توجه خاصی مبذول داشته و آنرا بعنوان اهرم قوی در حل مسائل اقتصادی و راه حل مناسبی در چاره یابی بحرانها بکار گیرند. نمونه بارز این درک حمایت و تقویت صنایع دستی و روستائی در تمام کشورهای در حال رشد است.

حال آنکه توسعه اقتصادی کشورهای پیشرفته امروزی با محو کامل حرف کوچک و صنایع دستی آنها حاصل شده . بررسی وضعیت اشتغال در کشورهای توسعه یافته آنان را متقاعد ساخته که صنایع دستی و سنتی را بعنوان عامل مکمل در اقتصاد بایستی مورد توجه و حمایت قرار دهند.

افکار عمومی صنایع دستی را مترادف با صنایع کوچک و یا حداقل شعبه ای از آن می دانند کارشناسان ذیربط هنوز مرز مشخصی میان صنایع دستی ـ صنایع خانگی و صنایع روستایی قائل نشده اند بطوریکه غالباً اصطلاحات را بجای یکدیگر بکار می برند.

از مشخصه های مهم توزیع جغرافیائی جمعیت استان گرایش فزاینده به شهرنشینی و تبدیل نقاط روستایی به شهر می باشد.

توزیع جمعیت شهرستانها و شهرهای استان ناموزون بوده شهرستان یزد با جمعیت۴۱۲۷۹۵ نفر بیش از۵۵% جمعیت را داراست . دومین مشخصه توزیع جغرافیائی رشد ۷/۳% جمعیت شهری و رشد منفی جمعیت روستاهاست اگر این روند رشد همینطور ادامه یابد بدیهی است سرمایه گذاریهای زیر بنایی که در بسیاری از روستاها ایجاد شده یا خواهد شد فاقد توجیه اقتصادی می گردد. بالاترین نرخ رشد جمعیت را شهر یزد با ۸/۲% و پائین ترین رشد را شهرستان تفت با ۳/۳% دارند. کاهش جمعیت روستایی بویژه در شهرستانهای مهریز ـ بافق و تفت هشدار دهنده است.

مسائل زیادی در این تغییر ترکیب جمعیت شهری ـ روستایی دخیل است که فهرست وار بیان می گردد :

۱- وجود امکانات رفاهی بیشتر در شهر .

۲- تمرکز امور اداری در مرکز استان.

۳- سر مایه گذاری در صنایع و ایجاد اشتغال شهری .

۴- نگرش غلط به روستا بعنوان قطب محرومیت تا مرکزیت تولید

۵- عدم مکان یابی تولیدات صنایع روستایی و دستی در اقتصاد کشور.

با ملحوظ داشتن مراتب فوق و لزوم توزیع متعادل جمعیت استان یکی از نکات مثبت تثبیت جمعیتروستایی ایجاد اشتغال با ارزش افزوده متعارف و معقول است که این مهم با توجه به ویژگیهای خاص روستاها در قالب صنایع دستی و کوچک عملی است.

تعاریف ، خصوصیات و ویژگیهای صنایع دستی

در کلیه کشورهای جهان بدون استثنا صنایع به چهار دسته عمده تقسیم بندی می گردد : صنایع سنگین ، صنایع سبک ، صنایع کوچک و صنایع دستی . که هر یک دارای خصوصیات منحصر به خود هستند و برای شناخت بیشتر صنایع دستی و اهمیت آن می بایست بدواً تعاریف ، ویژگیها و دامنه عمل رشته های مختلف صنعت مورد بررسی قرار گیرد.

صنایع دستی هم می تواند حالت کارگاهی و هم حالت خانگی داشته باشد و مانند صنایع کوچک قابلیت استقرار در شهر و روستا را دارا می باشد و بدون نیاز به تکنولوژی پیشرفته بیشتر متکی به تخصصهای بومی و همچنین ذوق ، اندیشه و فرهنگ تولید کننده باشد.

آمیختگی شدید این فعالیت با سنتها ، عادات و برداشتها و بینشهای شخصی سازنده و همچنین تاثیر فوق العادی محیط جغرافیایی در این صنعت ، ویژگی خاصی به آن داده و باعث تمایز آن از فرآورده های کارخانه ای شده است.

از نظر لغوی اصطلاح صنایع دستی دارای مفهوم واحد و ثابتی نیست و تا کنون تعریفی که مورد پذیرش همه کارشناسان و سازمانهای مسئول در کشورهای مختلف باشد وضع نشده است و کارشناسان ذیربط نیز هنوز مرز مشخصی میان صنایع دستی ، صنایع خانگی و صنایع روستائی قائل نشده اند ، بطوریکه غالباً این اصطلاحات را به جای یکدیگر بکار می برند ، لذا در نتیجه متغیر بودن دامنه شمول و مفهوم صنایع دستی در کشورهای مختلف ، آمارهای بین المللی در زمینه میزان تولیدات سالانه یا میزان نیروی انسانی شاغل در این رشته غالباً قابل محاسبه ، مقایسه و نتیجه گیری منطقی نمی باشد.

در دایره المعارف بریتانیا ضمن معنای واژه ای از صنایع دستی آمده است که صنایع دستی به آن قسمت از صنایع گفته می شود که مهارت ، ذوق و بینش انسان در تولید آن نقش اساسی دارد. و از دیدگاه استاد علی اکبر دهخدا صنایع دستی عبارت است از « آنچه با دست ساخته می شود ، از پارچه و قالی تا ساخته های فلزی و غیره مقابل صنایع ماشینی. »

در مجموع می توان گفت : صنایع دستی به آن رشته از صنایع اطلاق می شود که تمام یا قسمتی از مراحل ساخت فرآورده های آن با دست انجام گرفته و در چهارچوب فرهنگ و بینشهای فلسفی و ذوق و هنر انسانهای هر منطقه با توجه به میراثهای قومی آنان ساخته می شود و کلی تر آن که می توان آنرا یک « هنر ـ صنعت » نامید. چرا که هم ویژگی یک صنعت را داراست و هم ضمن برخورداری از خصوصیات هنری دارای پشتوانه کارآیی و مصرفی نیز می باشد.

نصایع دستی و جنبه های اجتماعی آن

امروزه بحث درباره صنعت در کشورهای رو به رشد از مسائل مهم اقتصادی به شمار می رود علت این امر وجود نوعی تشابه بین صنعتی شدن و توسعه یافتن در ادبیات عامه پسند توسعه نیافتگی است. ولی باید دید که این مطلب تا چه حد صحیح است. اولاً هر رشدی خواه ناخواه توسعه ای را به دنبال می آورد و هر تغییر اقتصادی خواه و ناخواه تغییراتی اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی را موجب می گردد بخصوص در کشوری مثل ایران مطالعه و دنبال کردن تغییرات اجتماعی و فرهنگی در مقوله صنایع دستی شاید در ابتدا امری سطحی بنظر برسد ولی با اندک تامل می توانیم به جرات بگوئیم که صنایع دستی اصیل ترین و مظلوم ترین بخش صنعتی ایران است و محصولات آن در نظر همه ما بصورت محصولی که با ما غریبگی ندارد جلوه گر است و با توجه به سنن هنری ، فرهنگی توده ای مردم بوجود آمده است اما متاسفانه در جریان تحولات اجتماعی ایران بخصوص طرفداران تجدد عملاً این صنعت تا مدتی به بوته فراموشی سپرده شد و در طی سالهای اخیر با توجه به صنعت ارز آور جهانگردی ) توریسم ) و تاکید بر صادرات غیر نفتی و بازتابهای غیر نفتی و بازتابهای فرهنگی و اقتصادی عام مطرح گردیده است بنابراین از آنجائی که سودجویان و مخربین ارزشهای اصیل ایرانی در هر شرایطی مترصد ترویج ضد ارزشها هستند صنایع دستی نیز در جریانبازاریابی و تجارت جنبه سودجویانه ای به خود گرفته و علیرغم توجه دست اندرکاران و آشنا شدن مردم با کم و کیف این صنعت هنوز در مقابل تقاضای داخلی و خارجی یا به اصطلاح تقاضای ملی و بین المللی وضعیت مبهم و نابسامانی دارد.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .