عنوان :

مقاله ضرورت پهنه بندی ناپایداری دامنه ها

تعداد صفحات : ۲۸

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

کشور ایران جزئی از کمربند چین خورده آلپ – هیمالیا است و سیمای توپوگرافی آن طی آخرین فعالیتهای تکتونیکی و کوهزایی این کمربند شکل گرفته است به طوریکه ناهمواریهای زمین و سطوح شیب دار پهنه های کوهستانی از ویژگیهای بارز آن محسوب می شود.

با توجه به روند شکل گیری و تحولات ساختمان زمین شناسی کشور طی دوران مختلف و از انواع حرکات دامنه ای و خسارت قابل توجه ببار آمده طی سالیان متمادی گذشته، شکل گیری مراکز جمعیتی و سکونتی (اعم از شهرها و روستاها) بدون توجه به این ویژگی و تهدید آنها به ویژه در مراکز عمده جمعیتی از قبیل تهران تبیین وضعیت آسیب پذیری آنها در برابر حرکات دامنه ای بسیار مهم و ضروری است. ایران زمین با توجه به خصوصیات زمین شناسی، اقلیم و زمین ریخت شناسی از جمله کشورهایی است که وقوع زمین لغزش های متعددی را تجربه نموده است به طوری که بزرگترین زمین لغزش شناخته شده جهان، ابر زمین لغزش سیمره در حدود ۱۰ هزار سال قبل در کبیر کوه (ارتفاعات زاگرس) به وقوع پیوسته است. با این وجود در مورد زمین لغزش های موجود در کشور آمار و اطلاعات دقیقی وجود نداشته است.

 برای انجام این مقاله از ترکیب دو روش تحقیق تحلیلی و کتابخانه ای استفاده شده است.

در روش تحلیل از نرم افزار Arcinfo در پهنه بندی شیب و جهت شیب و ناپایداری استفاده شده است.

در روش کتابخانه به بررسی موضوع تحقیق با استفاده از منابع مختلف از جمله کتاب و پایان نامه استفاده شده است.

نتایج این تحقیق نشان داد که منطقه مورد نظر با توجه به کوهستانی بودن محدوده مورد مطالعه خاک کم عمق، فقر پوشش گیاهی، شیب نسبتاً تند، ارتفاع بالا، شرایط اقلیمی و بارش نسبتاً زیاد مستعد حرکات دامنه ای بوده و همین امر موجب خطرپذیری منطقه بوده، لذا توجه بیشتری در جهت کاهش خسارت ناشی از این حوادث را می طلبد.

واژه های کلیدی: ناپایداری دامنه ها، حرکات دامنه ای، ریزش، واژگونی، جریان، لغزه، ایرانف مناطق کوهستانی

فهرست مطالب

چکیده    ۱
مقدمه    ۳
تعریف ناپایداری دامنه و حرکات دامنه ای (منبع شماره ۷)    ۳
بیان مسئله    ۴
فرایندهای مؤثر بر ناپایداری دامنه ها    ۴
اهداف تحقیق    ۸
اهمیت پهنه بندی آسیب پذیری    ۹
روش تحقیق    ۱۰
معرفی محدوده مورد مطاللعه    ۱۱
استان تهران    ۱۱
محدوده تجریش    ۱۱
تشریح مبانی نظری    ۱۲
طبقه بندی حرکات دامنه ای    ۱۲
۱-ریزش: (Falls) :    ۱۲
۲-واژگونی ها (topple):    ۱۳
۳-لغزه (lands lides):    ۱۳
۴-جریان ها (flows):    ۱۳
عوامل ایجاد ناپایداری دامنه ها و حرکات دامنه ای    ۱۴
۱-مرحله مقدماتی با دقت کم: (منبع شماره ۱۳)    ۱۵
۲-مرحله میانی با دقت متوسط  (منبع شماره ۱۳)    ۱۵
۳-مرحله نهایی با دقت زیاد (منبع شماره ۱۳)    ۱۶
پیشینه تحقیق در ایران    ۱۶
مروری اجمالی بر زمین لغزش ها در جهان و تهران    ۱۷
میزان خسارات سالیانه    ۱۸
طرح «تشکیل بانک اطلاعاتی زمین لغزش های کشور»    ۱۹
مراحل انجام کار    ۲۰
نتایج تحقیق    ۲۱
پیشنهادات    ۲۲
منابع و مأخذ    ۲۳

منابع و مأخذ

۱- جداری عیوضی ، ژئومورفولوژی ایران ، انتشارات دانشگاه پیام نور ، ۱۳۷۶ .

۲- درویش زاده ، علی و محمدی ، مهین ، زمین شناسی ایران ، انتشارات پیام نور ، ۱۳۷۶

۳- سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح ، نقشه های توپوگرافی مقیاس ۱:۵۰۰۰۰ .

۴- سازمان زمین شناسی کشور ، نقشه های زمین شناسی مقیاس ۱:۲۵۰۰۰۰

۵- مرکز تحقیقات آب و خاک ، نقشه پوشش گیاهی و قابلیت اراضی مقیاس ۱:۲۵۰۰۰۰

۶-  هدایی ـ علی اصغر ، جزوه شناخت انواع سوانح ، مؤسسه آموزش عالی علمی ـ کاربردی هلال ایران ۱۳۸۰ .

۷- وزارت جهاد کشاورزی ، معاونت آبخیزداری ، دفتر مطالعات و ارزیابی آبخیزها گروه بررسی زمین لغزشها .

۸- جمعیت هلال احمر ، مؤسسه علمی ـ کاربردی هلال ایران ، مجموعه مقالات اولین همایش مدیریت امداد و نجات ، اسفند ۱۳۸۱ .

۹- سفیدگری ـ رضا ، ارزیابی روشهای پهنه بندی خطر زمین لغزش در مقیاس ۱:۵۰۰۰۰ (مطالعه موردی حوضه آبخیز  دماوند ) پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری دانشگاه تهران .

۱۰ـ نیک اندیش ـ نسرین ، زمین لغزش ( تعریف ، طبقه بندی ، انواع و علل وقوع ) ، ۱۳۷۲ .

۱۱ـ مجموعه سخنرانی های اولین گردهمایی کارشناسان معاونت آبخیزداری پیرامون پدیده زمین لغزش ها .

۱۲ـ حائری ـ محسن ، اهمیت برنامه ریزی جهت جلوگیری از خسارات ناشی از زمین لغزشها ، ۱۳۷۲ .

۱۳ـ دریاخاک ، مهندسین مشاور طرح مجموعه شهری تهران و شهرهای پیرامون ، بخش چهارم ، جلد اول ، ۱۳۷۸ .

۱۴- محمودی ـ فرج الله ، ژئومورفولوژی اقلیمی ، جلد دوم ، انتشارات دانشگاه تهران ، ۱۳۷۵ .

۱۵ـ محمدی ـ شهرام ، پهنه بندی ناپایداری دامنه ها در شهرستان سنندج با تکیه بر GIS ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم ، ۱۳۸۱ .

مقدمه

از نظر ژئومورفولوژی نواحی کوهستانی از  پیوستگی سطوح کم و بیش وسیعی تشکیل شده اند که اصطلاحاً دامنه نامیده می شوند که میزان شیب ویژگی مهم آن است.  به عبارت دیگر ناهمواریها منطبق بر سیستمی از شیب های می باشند که بوسیله عبارات ساده ریاضی قابل درک هستند. (منبع شماره ۱۴)

شیت تجریش از نواحی کوهستانی ایران است که فضای کوههای آن می تواند در معرض خطرات ناشی از ناپایداری دامنه ها از جمله لغزش، ریزش، سولی فولکسیون، خزش، جریانهای گلی و بهمن ها بوده است که پهنه بندی آن با توجه به عوامل تکنوتیک، سنگ شناسی، شیب، جهت شیب، پوششی گیاهی و مرفولوژی دامنه ها صورت گرفته است.

 تعریف ناپایداری دامنه و حرکات دامنه ای

حرکات دامنه ای مواد عبارت است از جدانشدگی و حمل رو به پایین مواد منفصل خاکی و سنگی تحت تأثیر نیروی جاذبه زمین. معمولاً مواد جابجا شده بر یک زون نسبتاً مشخص یا بر سطح برشی حرکت می کند و بر اساس معیارهایی مانند سطح گسیختگی، مواد لغزشی، عوامل لغزشی، نوع حرکت و جابجایی مواد و سرعت حرکت و مواردی از این قبیل به انواع مختلفی طبقه بندی می شوند.

بدین ترتیب رویداد حرکات دامنه ای و انواع مختلف آن به عوامل مختلفی از جمله شیب زمین، جنس مواد، پیوستگی و چسبندگی مواد، نحوه استقرار مواد برروی سنگ بستر، نحوه قرارگیری لایه های زمین نسبت به مواد سطحی و … بستگی دارد. با این حال فعالیت این حرکات با حضور آب، یخ، شرایط دمایی، نیروهای تکنوتیکی زمین و مواردی از فعالیت های انسانی تشدید می شود. این تعریف از حرکات توده ای، امکان بررسی حرکت مواد در همه مقیاس ها و نسبت ها را بدست می دهد. بنابراین حرکات دامنه ای پدیده هایی را مانند خزش آرام و رو به پایین مواد شامل خاک و خرده سنگها، تا یک حرکت سریع به ابعاد بزرگ و مسافت طولانی را شامل می شود.

بیان مسئله

موضوع مقاله بررسی و تجزیه و تحلیل پهنه بندی خطرپذیری شیت تجریش مقابل ریزش و لغزش می باشد.

محدوده مورد مطالعه در طول جغرافیایی ۳۰، ۵۱ تا ۱۵، ۵۱ درجه شرقی و عرض جغرافیایی ۲۶ تا ۴۵، ۳۵ درجه شمالی واقع است. اکثر محدوده مورد نظر منطقه کوهستانی است و در قسمت جنوب و جنوب شرقی نقشه قسمتی از شهر تهران واقع گردیده است.

فرایندهای مؤثر بر ناپایداری دامنه ها

۱-ارتفاع: استان تهران با توجه به واقع شدن در جنوب رشته البرز و تأثیر از عوامل مختلف از نظر ژئومورفولوژی به سه محدوده کوهستانی، کوهپایه ای و دشت تقسیم شده است که محدوده شمال استان تهران در ارتفاع نسبتاً بالاتری نسبت به جنوب آن واقع شده است و قرار گرفتن در ارتفاعات سبب تأثیر بیشتر از عوامل زمین شناسی و آب و هوایی شده و این محدوده مستعد حرکات دامنه ای بیشتری نسبت به مرکز و جنوب استان می باشد.

۲-شیب: شیب یکی از مهمترین عوامل در حرکات دامنه ای است. میزان شیب در ایجاد حرکات دامنه ای بستگی به شرایط موجود دارد که بسته به درجه و شدت سایر عوامل، میزان درجه شیب مؤثر در این حرکات تعیین می شود. طبق شواهد موجود منطقه، دامنه هایی با شیبهای بالاتر از ۴۰ درجه در شرایط ناپایداری بسر می برند و تکانهایی با قدرت کم در این مناطق می تواند این دامنه ها را مجبور به سقوط نماید.

۳-جهت شیب: جهت شیب به واسطه ارتباطی که با سرعت زمان جذب و از دست دادن رطوبت دارد به عنوان عامل موثر در حرکات دامنه ای محسوب می شود. دامنه های شمالی به دلیل دریافت کم تابش خورشیدی معمولاً رطوبت خود را کندتر از دامنه های جنوبی از دست می دهند و معمولاً مرطوبترند و در نتیجه سیستم شکل زایی مستقر در دو دامنه شمالی، شمال غربی – غرب با دامنه های جنوب، جنوب شرقی و شرق متفاوت می باشد و به ترتیب در نوع اول ریزش و در نوع دوم لغزش و سولی فلیکسون فعال می باشد.

۴-مورفولوژی دامنه‌ها: اشکال دامنه ها بیانگر عملکرد نیروهای درونی و بیرونی می باشد که در طول زمان و بر اثر تأثیر سایر عوامل مرفولوژیک به شکل امروزی خود درآمده است.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .