عنوان :

مقاله مروری بر علل شکست پروتزهای کامل

تعداد صفحات : ۱۱۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله درباره مروری بر مقوله تشخیص و طرح درمان، مروری بر آناتومی محیط دهان

و مسائل مربوط به عدم موفقیت پروتز کامل و مشکلات پس از تحویل آن را مطرح می کند.

حفره دهان محیطی است که اعمال مختلفی را انجام می‌دهد و درمان با پروتز صرفاً یک درمان ساده نسجی و ساختمانی نیست، بلکه بایستی با جایگزین کردن دندانهای از دست رفته حالات تشریحی، فانکشنهای طبیعی و فیزیولوژیک این ناحیه از بدن را تا حد امکان احیاء و بازسازی کرد.

در برخی از موارد با وجود اینکه عمل کننده نهایت سعی خود را در بکار بردن اصول لازم در ساختن پروتز کامل ایده‌آل می‌نماید، معهذا چه در ضمن کار و چه پس از قرار دادن پروتز در دهان بیمار با مشکلاتی مواجه می‌گردد که به سختی می‌تواند به علت اصلی آن پی ببرد و با اظهار ناراحتی و شکایت بیمار روبرو می‌شود و علی رغم اصلاحات متعددی که انجام می‌دهد باز مشکلات بیمار پاربرجا می‌ماند.

بیماران قبل از شروع هرکار بایستی از نظر شرایطی دهانی، فیزیکی، روانی و سلامت عمومی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند.

دلیل بسیاری از موارد عدم موفقیت ها آماده نکردن بیمار از نظر جسمی و روانی برای قبول پروتز و مستعد نبودن شرایط موضعی و همچنین عدم شناخت واقعی بیمار از ماهیت پروتز کامل و کارایی آن نسبت به دندانهای طبیعی است.

پروتزهای ساخته شده بطور قابل ملاحظه‌ای کمتر از دندانهای طبیعی مؤثرند و دندانپزشک و بیمار بایستی این محدودیتها را بپذیرند. بیمارانی که آگاهی و اطلاعات در این زمینه دارند، بهتر از بیماران ناآگاه و بدون اطلاع پروتزها را تحمل می‌کنند.

دندانپزشک برای موفقیت در مراحل کلینیکی، بایستی در کلیه مراحل کاری دقت و مهارت لازم را داشته باشد و به مسائلی همچون حفاظت ساختمانهای دهانی و فانکشن‌های آن، تأمین‌ گیر و ثبات پروتز، بالانس اکلوژن و پلن اکلوژن، روابط فکین و چیدن صحیح دندانها توجه کامل داشته باشد.

 از جمله فاکتورهای مؤثر در موفقیت پروتز کامل، درک ارتباط متقابل سه فاکتور بسیار مهم گیر، ثبات و ساپورت می‌باشد، که بایستی ارتباط نزدیک و متقابل با یکدیگر داشته و در یک درمان پروتز موفق توجه به هر سه فاکتور لازم و ضروری است.

تکلم بستگی به زبان، لبها، دندانها و کام دارد. برای اینکه کانتور این اعضاء اغلب با پروتز تغییر می‌یابد ممکن است ناهماهنگی در تکلم در اوایل استفاده از پروتز بوجود آید که این اشکال در مدت کوتاهی برطرف می‌شود.

 دندانهای قدامی در تکلم و ظاهر بیمار اهمیت بیشتری دارند و دندانهای خلفی در جویدن مؤثر هستند. بریدن غذا با دندانهای قدامی ممکن است باعث خروج پروتز از دهان شود.

 بطور کلی بررسی مشکلات بیماران و شنیدن شکایات آنها به منظور درک وضعیت فعلی بیمار و جلوگیری از پیش آمدهای بعدی ضروری است. با اطلاعاتی که در این زمینه بدست می‌آوریم می‌توانیم طرز استفاده صحیح‌تر از پروتز را به بیماران بیاموزیم.

واژه های کلیدی: آناتومی محیط دهان، فیزیولوژی استخوان ، فک، پروتز کامل، ، ثبات ، ساپورت، تکلم، زیبایی

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
فصل اول: مروری بر مقوله تشخیص و طرح درمان، مروری بر آناتومی محیط دهان
۱مروری بر مقوله تشخیص و طرح درمان    ۲
روشهای تشخیص
نکات مهم و مؤثر در تشخیص
۲مروری بر آناتومی محیط دهان     ۴
(انسان ساپورت کننده، استخوان فکین، مخاط)
ساپورت و انساج ساپورت کننده پروتز    ۵
ملاحظات آناتومیک مندیبول از نظر نواحی ساپورت کننده    ۶
ملاحظات آناتومیک ماگزیلا از نظر نواحی ساپورت کننده    ۸
آناتومی استخوانهای ساپورت کننده فکین     ۹
فیزیولوژی استخوان    ۱۲
مخاط    ۱۴
نواحی آناتومیکی بافت نرم در بیماران بی‌دندان فک بالا    ۱۷
نواحی آناتومیکی بافت نرم در بیماران بی‌دندان فک پایین    ۱۹
فصل دوم: مسائل مربوط به عدم موفقیت پروتز کامل و مشکلات پس از تحویل آن
قسمت اول (I): مسائل مربوط به بیمار که به منظور جلوگیری از عدم موفقیت پروتز کامل بایستی در نظر گرفت
الف) شرایط، خصوصیات ویژه و خواسته‌های بیمار    ۲۲
ب) مسائلی که دندانپزشک در مورد بیمار باید در نظر داشته باشد    ۲۳
مرحله تحویل پروتز
دستورالعمل‌های ویژه برای بیمار
قسمت دوم (II): اشکالات و مسائلی که در ضمن کار برای دندانپزشک بوجود می‌آیند و باعث عدم موفقیت پروتز کامل می‌شوند    ۲۷
۱گیر پروتز    ۲۸
عوامل مؤثر بر گیر پروتز    ۳۰
۲روابط فکین    ۳۱
اشکال در تعیین ارتفاع عمودی و عوارض ناشی از آن    ۳۲
۳منطقه خنثی (Neutral Zone)    ۳۳
۴پلن / سطح اکلوژن    ۳۴
مشکلات ناشی از تعیین نادرست پلن اکلوژن    ۳۴
۵بالانس اکلوژن    ۳۴
مشکلات ناشی از اکلوژن    ۳۴
عدم بالانس اکلوژن    ۳۵
عادات پارافانگشنال    ۳۶
اکلوژن تروماتیک    ۳۶
قسمت سوم (III): تجزیه و تحلیل مسائلی که پس از ساخته شدن پروتز و تحویل آن به بیمار پیش می‌آید
۱بررسی مشکلات مربوط به فقدان گیر پروتزها    ۳۷
الف) بررسی مشکلات مربوط به فقدان گیر پروتز فک بالا    ۳۷
هنگام تحویل آن    ۳۷
هنگام باز کردن کامل دهان    ۳۸
هنگام صحبت کردن، خواندن سرود یا آواز    ۳۸
افتادن یا جابجایی پروتز در سمت بالانس    ۳۹
هنگام خندیدن    ۳۹
هنگامیکه بیمار می‌خواهد سوت بزند    ۴۰
هنگام بریدن لقمه غذایی    ۴۰
نقش افزایش و کاهش بزاق بر گیر پروتز    ۴۰
لق بودن کلی پروتز    ۴۱
ب) بررسی مشکلات مربوط به فقدان گیر پروتز فک پایین
جابجایی پروتز فک پایین بطرف بالا هنگام زیاد باز کردن دهان    ۴۳
حرکت پروتز فک پایین که با حرکات مختلف زبان ایجاد می‌شود    ۴۴
خارج شدن پروتز هنگام فانکشن    ۴۴
۲بررسی مشکلات مربوط به عدم ثبات پروتز    ۴۴
عوامل مؤثر بر ثبات پروتز    ۴۴
I) عدم ثبات پروتز هنگام اکلوژن مرکزی    ۴۷
II) عدم ثبات پروتز هنگامیکه پروتزها در اکلوژن نباشند    ۴۷
III) عدم ثبات پروتز هنگام بریدن غذا    ۴۸
۳بررسی آزردگی‌های بافت مخاطی توسط پروتز    ۴۸
آزردگی در بافتهای دهان توسط پروتز    ۴۹
اشکال، علائم و نشانه‌های آزردگی‌های مخاط تحمل کننده فشار    ۴۹
علائم و آزردگی‌های مخاط بستر پروتز کامل    ۵۰
نواحی ایجاد آزردگی در بافتهای دهان     ۵۲
گاز گرفتن لب، گونه و زبان    ۶۳
ضایعات مخاط دهان ناشی از پروتز کامل    ۶۴
۴بررسی مشکلات مربوط به فانکشن    ۶۷
الف اشکال در بلع    ۶۷
ب حالت تهوع    ۶۸
ج صدای بهم خوردم دندانها (Clicking)    ۷۰
د خستگی عضلات جونده    ۷۱
ح ضایعات و درد در T.m.j.    ۷۱
احساس کلی ناجور بودن پروتز (در صورتیکه دردی وجود ندارد)    ۷۱
۵بررسی مشکلات مربوط به زیبائی    ۷۲
زیبایی    ۷۲
۱برجستگی (پری زیربینی)    ۷۳
۲فرورفتگی قسمت میانی لب و شیار بین لبی (فیلتروم)    ۷۳
۳لب بالا فرو رفته (تو افتاده) است    ۷۳
۴مقدار زیادی از دندانها دیده می‌شوند    ۷۴
۵مصنوعی بنظر رسیدن پروتز (نمای مصنوعی)    ۷۴
۶مقدار کمی از دندانها در معرض دید هستند    ۷۴
۷عدم تقارن صورت    ۷۴
۸رنگ دندانها    ۷۴
۶بررسی مشکلات مربوط به تکلم    ۷۵
I اشکال در ادای حروف لینگو آلوئولار مانند (س)    ۷۶
IIاشکال در ادای حروف لبی (ب م پ)    ۷۷
III صداهای «ف» و «و» مشخص نیستند    ۷۷
IV اشکال در ادای حروف زبانی کامی (د (ز) ت)    ۷۷
۷ بررسی مشکلات ناشی از عدم راحتی پروتز و علل آن     ۷۸
۱) نواحی زخم شده     ۷۹
۲) درد     ۷۹
۳) احساس سوزش در ۲۴ ساعت اول یا در طول ۲ هفته اول     ۸۰
۴) احساس سوزش در زبان – کام و گلو     ۸۱
۵) قرمزی نسوج زیر پروتز یا استوماتیت ناشی از پروتز     ۸۲
۶) قرمز آتشین بودن تمامی نواحی مجاور پروتز همراه زبان و گونه     ۸۳
۷) جمع شدن غذا زیر پروتز     ۸۴
۸) ارتباط بین پروتز، بزاق و ناراحتی های ایجاد شده در دهان (برسی کمیت و کیفیت بزاق)    ۸۴
۹) اختلال در گیرنده های حسی     ۸۵
۱۰) آزردگی در عضلات     ۸۵
فصل سوم
مروری بر مقالات    ۸۶
نتیجه و خلاصه    ۱۰۸

منابع

Javid N.S. A booklet about the problems in denture wearers, their complaints causes and treatment CD-34 (1972)
Compbell H.L. Acompartive Stuey of resorption of the alveolar in denture wearers and non denture wearers.
Jacobson T.E. A contemporary review of the factors in involved in complete denture retention, stability and support part I J.P.O. 49 Page 5-15 1983.
Jacobson T.E. A contemporary review of the factors involved in completed denture retention, stability and support part II. J.P.O. 49 Page 165-172 1983.
Jacobson T.E. A contemporarily review of the factors involved in completed denture retention, stability and support part III. J.P.O. 49 Page 306-312 1983.
Stysiak Z.D Allergy a cause of denture sore mouth J.P.D. 25 page 16-18 1971.
Applegate, O.C. An evaluation of the support for the removable denture. J.P.D. 10 page 112-123 1960.
Norman D.M. Anatomy and physiology of the edentulous mouth J.Dert. Colin North America 21 page 199-217 1977.
Krol. A.J. New approach to the gapping problem J.P.D. 13 page 611-616 1963.
Pendelton, E.C. Changes in the denture supporting Tissue. J.Am. dent. Assoc 24 page 1-15 1951.
Crand Lawson I. Clinical speech  consideration in prosthodentics prepetives of prosthodontics and speech pathalogist. J.P.D. 29 page 29-39 1973.
Heartwell C.M. Complete denture failures related to impropre interpretation and improrer preparation of the anatomy of the mouth.
Kelin T.E. Complete denture prosthesis clinical review of accepted. J.P.D. 30 page 622-628 1975.
Sharry J.J. Denture failures related to occlusion. J.D. colin N. Am. 16 page 119-126 1972.
Watt D.M. Designing complete denture chapter 8, The diagnosis and treatment of problems of edentulous patien. 1986.
Laneu W.R. Diagnosis and treatment in prosthedentics chapter 17 management of patient with new protheses. Page 506-535 1989.
Ostlund S.C. Effects of complete denture on the gum Tissues adontal second 16 page 1-36 1958.
Bone Stratton Fundamentals of removable prosthedontics. chapter2.
R.J. Fundamentals of removable prosthedontics. Chapter 3 Mucosa Stratton.
R.J. Fundamentals of removable prosthedontics. Chapter 48 Problem solving in complete denture patients Stratton.
Bhargava A. Histologic comparison of palatal mucosa before and after wearing complete denture. J.P.D. 39 page 254-260 1976.
Mentz, E. Histologist unter suchungen denbauder. J.P.D. 49 page 41-57 1981.
Rotman R. Pnonetic consider J.P.D. 11 page 211-222 1961.
Mostard A.T. Post insertion denture problem. J.P.D. 16: p126-131 1968.
Boucher’s. Prosthodontics treatment for edentulous patient chapter 3-4 page 51-58.
Boucher’s. Prosthodentics treatment for edentulous patient. Chapter 7-9 page 107-184.
Boucher’s. Prosthodentics treatment for edentulous patient. Chapter 19 page 390-394.
Tanaka M. Speech patterns of edentulous patients and morphology of the palate in relation to plonetics. J.P.D. 26. page 16-28 1973.
Syllabus of complete denture chapter 1 1986.
Syllabus of complete denture chapter 18 1986.
Syllabus of complete denture chapter 19 1986.
Jozelowics W. The influence of wearing denture on residuat ridges. J.P.D. 29 number 2 1970.
Themoon J.C. The load factor in complete denture intoherance. J.P.D. 25 page 4-11 1971. themoon J.C.
Lammie G.A. The Reduction of the edentulous ridgs. J.P.D 10 page 605-611 1960.
Jennings D.E. Treatment of the mandibular compromised ridge. J.P.D. 61 page 575-579 1989.
Kennedy C.A. Trouble shooting in Full denture construction. J.P.D. 3 page 660-664 1953.
Landa J.S. Trouble shooting in complete denture prosthesis. Part I oral mucosa and border extention J.P.D. 9 page 978-987 1960.
L.J.S. Trouble shooting in complete denture prosthesis. Part II Lesions of the oral mucosa and their correction J.P.D. 10 page 42-46 1960.
L.J.S. Trouble shooting in complete denture prosthesis. Part VI factors of oral hygine chemico toxicity alergy and conductivity J.P.D. 10 887-890 1960.
Trouble shooting in complete denture prosthesis. Part VII mucosah irritation J.P.D 10 page 22-28 1960.
L.J.S. Trouble shooting in complete denture prosthesis. Part VIII: Interference with anatomic stractures J.P.D. 11 page 79-83 1961 L.J.S.
L.J.S. Trouble shooting in complete denture prosthesis. Part IX: Siaelorrhea in complete denture prosthesis J.P.D. 11 page 244-246 1961 L.J.S.
L.J.S. Trouble shooting in complete denture prosthesis part V: J.P.D. 10 page 682-687 1960.
Miller E.L. Type of inflammation caused by oral prosthesis J.P.D. 30 page 380-389 1973.
Swerdlow H. Vertical dimension literature review J.P.D 15 page 241-247 1965.
Dewey H.Bell and Jr. B.S. Problems in complete denture treatment J.P.D.
Floystrand F. Vestibular and lingual muscular pressure on complete maxilary dentures, Acte Odontol Scand. 1986 Apr; 44(2): 71-5.
Wang HY. A clinical study of the extentional labiobuccal lingual flange complete denture, Zhonghua Kou Qiang Yi Xue Za Zhi. 1990 May; 25(3): 155-7, 190.
Kotkin, H, Slabbert JC. Tongue position in relation to edentulous mandibular impressions, J Prosthet Dent. 1987 Apr;57(4): 458-62.
Zhang P, Xu J. Study on retention and stability of linear occlusal complete dentures, Zhonghua Kou Qiang Yi Xue Za Zhi. 2003 Jan; 38(1): 46-8.
Corrigan PJ, Basker RM, Farrin AJ, Mulley GP, Heath MR. The development of a method for functional assessment of dentures. Gerodontology. 2002 Jul; 19(1): 41-5.
Orstavik JS, Floystrand F. Retention of complete maxillary dentures related to soft tissue function. Acta Odontol Scand. 1984 Oct; 42(5): 313-20.
۸۸٫   قدم به قدم ـ پروتز کامل، دکتر محمدحسن شاهرودی

۸۹٫ مقدمه ای بر اصول پروتزهای متحرک، آلن کرنت، مترجمین: دکتر ناصر علیزاده، دکتر فریدون پوردانش، دکتر رضا نیکوکار و تحت نظارت دکتر مسعود اجلالی

مقدمه

بشر همواره در این آرزو بوده که تا حد امکان به نحوی از انحاء از دست رفتن دندانهای خود را جبران نموده و از این طریق مشکلات مضغی و زیبایی خود را جبران نماید و در این راستا سعی و کوشش فراوانی نموده است که ادامه آن تلاشها به نسل امروزی سپرده شده و حق این است که ما نیز تمام تلاش و توانائی‌های خود را در راه تکامل این علم بکار بریم.

امروزه پیشرفت در جنبه‌های مختلف پزشکی و امکانات رفاهی بیشتر منجر به افزایش سن متوسط مردم گشته است، از طرفی علی‌رغم پیشرفتهای غیرقابل انکاری که در علم دندانپزشکی در جهت نگهداری و حفظ دندانهای طبیعی بعمل می‌آید، افراد جامعه در سنین پایین‌ترین دندانهای خود را از دست می‌دهند و همین دو موضوع یعنی افزایش متوسط سن و از دست دادن دندانها در سنین پایین‌تر سبب شده است تا روز به روز بر تعداد افرادیکه از پروتزهای کامل استفاده می‌کنند افزوده گردد.

انتقال از مرحله داشتن دندانهای طبیعی به مرحله بی‌دندانی کامل، دورانی است بس حساس و ناشناخته برای بیماران و باید دانست، غالباً افرادی که دندانهای خود را از دست می‌دهند از نظر جسمی از سلامت کامل برخوردار نمی‌باشند و استخوانهای خود را از دست می‌دهند از نظر جسمی از سلامت کامل برخوردار نمی‌باشند و استخوانهای فکین آنها تراکم لازم را ندارند. از طرفی واکنشهای ترمیمی در اینگونه افراد نقصان پیدا کرده است. در این بیماران به جای الیاف پریودونت، مخاط نقش نگهداری و پشتیبانی دندانهای مصنوعی را بعهده می‌گیرد، که باید برای بیماران توضیح داده شود، زیرا آنان انتظار دارند که پروتز کامل همچون دندانهای طبیعی عمل کند که مشکلی است مزید بر مشکلات دیگر.

در برخورد با بیماران بی‌دندان بایستی با معاینه دقیق، بررسی حالات جسمانی و روانی بیمار و با توجه به خواسته‌های بجا و نابجای بیمار طرح درمان مناسبی تعیین کرد و با تکنیکی صحیح و اصولی اقدام به درمان کرد، البته با پیش‌بینی نتایج احتمالی درمان و در نظر گرفتن تمام شرایط مساعد و نامساعد محیط دهان بیمار.

حفره دهان محیطی است که اعمال مختلفی را انجام می‌دهد و درمان با پروتز صرفاً یک درمان ساده نسجی و ساختمانی نیست، بلکه بایستی با جایگزین کردن دندانهای از دست رفته حالات تشریحی، فانکشنهای طبیعی و فیزیولوژیک این ناحیه از بدن را تا حد امکان احیاء و بازسازی کرد.

در برخی از موارد با وجود اینکه عمل کننده نهایت سعی خود را در بکار بردن اصول لازم در ساختن پروتز کامل ایده‌آل می‌نماید، معهذا چه در ضمن کار و چه پس از قرار دادن پروتز در دهان بیمار با مشکلاتی مواجه می‌گردد که به سختی می‌تواند به علت اصلی آن پی ببرد و با اظهار ناراحتی و شکایت بیمار روبرو می‌شود و علی رغم اصلاحات متعددی که انجام می‌دهد باز مشکلات بیمار پاربرجا می‌ماند.

اشکالات و ناراحتی‌هایی که بعد از قرار دادن پروتز کامل در دهان بیمار ایجاد می‌شود متنوع هستند، در ضمن واکنش بیماران نیز در مقابل آنها مختلف است، که بستگی به وضع سلامت عمومی جسمی و روانی، وضعیت حفره دهان و طرز تفکر و شخصیت آنان دارد. بعضی از بیماران در برابر کوچکترین آزردگی و تحریک خارجی عکس‌العمل‌های شدیدی از خود نشان می‌دهند و بعضی با داشتن شخصیتی قوی و کنترل عصبی خوب حتی زخم‌های شدید پروتز را بدون شکایت تحمل می‌کنند که هر دو اینها برای بیمار مفید نیستند.

دندانپزشک باید با آگاهی بر علوم آناتومی، پاتولوژی، روانشناسی و داشتن مهارتهای لازم، عکس‌العمل‌های بافت نرم را در حالت طبیعی و پاتولوژیک تشخیص داده و بتواند یک اشکال موضعی را از مشکلات عمومی جسمی و روانی بیمار تمیز دهد.

 فصل اول

مروری بر مقوله تشخیص و طرح درمان، و مروری بر آناتومی محیط

دهان

 ۱ـ تشخیص و طرح درمان

موفقیت یا شکست درمان با پروتز کامل قبل از شروع به عمل قابل پیش‌بینی است. اکثر ناراحتی‌های بیماران در اثر آماده نکردن بیمار از نظر جسمی و مشکلات دهانی، روحی و عدم شناخت صحیح آنها از ماهیت پروتز کامل است. برای دستیابی به موفقیت و داشتن طرح درمانی دقیق و درست، در ابتدا باید تشخیصی درست داشته باشیم.

هدف از نگارش این بخش مطرح کردن برخی مشکلات ایجاد شده توسط پروتز است که به علت عدم تشخیص صحیح و طرح درمان مناسب می‌باشد. در این قسمت بطور خلاصه مروری خواهیم داشت بر مقوله تشخیص و طرح درمان.

روشهای تشخیص:

۱ـ گرفتن Observation که شامل تاریخچه پزشکی و دندانپزشکی بیمار است.

۲ـ معاینه داخل دهانی که شامل بررسی نسوج ساپورت کننده، روابط فکین و ضایعات پاتولوژیک می‌باشد.

۳ـ کستهای تشخیصی برای بررسی روابط فکین.

۴ـ رادیوگرافی برای بررسی آنومالیها (اجسام خارجی، ریشه دندان، دندان نهفته، علائم پاتولوژیک) همچنین بررسی محل کانال مندیبول و سوراخ چانه‌ای و ضخامت نسبی نسج زیر مخاطی که استخوان را در نواحی بی‌دندان پوشانده است. (۲۵)

 نکات مهم و مؤثر در تشخیص:

۱ـ سن: با بالا رفتن سن قدرت تطابق با موقعیت‌های جدید و یادگیری مهارتهای لازم نقصان پیدا می‌کند همچنین تونسیته بافتها کاهش می‌یابند، که مسائل مربوط به چیدن دندانها در افراد مسن را مشکلتر می‌کنند و همچنان که قبلاً گفته شد با بالا رفتن سن واکنشهای دفاعی و ترمیم بدن نیز کاهش یافته و باعث تضعیف استخوان فکین می‌شود.

۲ـ سلامت عمومی (جسمی ـ روانی): گرفتن ابزرواسیون و ارزیابی سلامت عمومی بیمار بایستی در همان جلسه اول انجام گیرد تا از بروز مشکلات بعدی پیشگیری شده و درمان با آگاهی بیشتری ادامه یابد.

۳ـ آموزش اجتماعی و انتظارات بیماران: میزان تحصیلات، آموزش اجتماعی و نحوه زندگی بیمار بسیار مهم هستند و قبل از شروع به کار بایستی از انتظارات بیمار مطلع شد. بدین معنی که مهمترین خواسته بیمار از تهیه پروتز چیست؟ قدرت جوندگی، تکلم یا زیبایی، البته تمامی خواسته‌های بیمار برای ما ملاک عمل نیستند و پزشک بایستی با در نظر گرفتن تمامی این مسائل پروتز را طوری طراحی کند که فرم و وضعیت دهان با بقیه صورت هماهنگی لازم را داشته باشد.

۴ـ ساپورت و ضخامت لبها: اگر بافتهای اطراف دهان چروک داشته باشد بایستی با ساپورت مناسب لبها این چروکها حذف شوند. البته چروکهایی که در رابطه با بالا رفتن سن و در کل صورت بیمار دیده می‌شود کلاً حذف نخواهند شد.

از نظر ضخامت لبها: اگر لبها نازک باشند کوچکترین تغییر جزئی در موقعیت لبیولینگوالی دندانها باعث تغییر شکل ظاهری لب می‌گردد اما در لبهای با ضخامت زیاد می‌توان بدون ایجاد تغییرات ظاهری مشخص، شکل قوس و محل قرار دادن دندانها را تغییر داد.

۵ـ تونیسیته بافتها و عضلات: دو عامل در این مسئله دخیل هستند: ۱) سن ۲) سلامت عمومی

هر قدر تونیسیته عضلات و بافتها کم باشد احیای آن در نتیجه بازسازی زیبایی و احیای ظاهری جوانتر، مشکل و گاه ناممکن می‌شود.

۶ـ ارتفاع عمومی صورت (V.D.): فاصله بین فکین را در هنگام صحبت کردن می‌توان مورد بررسی قرار داد.

۷ـ سلامت محیط دهان و وضعیت مخاط (رنگ ـ قوام): ضایعات مخاط که اطلاعات مفیدی به ما می‌دهند.

۸ـ ناحیه بیس فک بالا و فک پایین: حالت ایده آل برای بیس، داشتن لایه‌های تقریباً یکنواخت از بافت نرم است که محکم و اندکی دارای خاصیت ارتجاعی باشد. اگر این لایه نازک باشد تحت فشار پروتز زخمی می‌شود و اگر ضخیم باشد تحت فشار مضغی تغییر مکان می‌دهد که باعث عدم ثبات پروتز می‌شود.

۹ـ جنبه‌های بیومکانیک: تعدادی از عوامل بیومکانیکی روی روشهای مورد استفاده و دشواری‌هایی که در تهیه پروتز کامل پیش می‌آیند تأثیر می‌گذارند. این عوامل را باید شناخت اگرچه برای حذف علل این مشکلات کار زیادی نمی‌توان کرد. این عوامل عبارتند از:

ـ روابط و شکل ریجهای باقیمانده: الگوی تحلیل فکین بر روابط آنها مؤثر است و با کوچک شدن آنها روابط آنها نیز تغییر می‌کند، پس میزان تحلیل ریجها نیز بر روابط آنها مؤثر است، از طرفی شکل ریج (کانتور مقطع عرضی) بر نحوه قالب‌گیری مؤثر است. تحلیل ریج باقیمانده پس از دست رفتن دندانها تغییرات شدیدی در مقطع عرضی آن ایجاد می‌کند. هنگامی که دندانها تازه کشیده شده‌اند ریج پهن است اما بتدریج و به مرور زمان با تحلیل آن ریج کوتاه‌تر و باریکتر می‌شود. ریج ایده آل ریجی است با سطح فوقانی پهن، طرفین موازی و بلند. (شکل شماره ۱)

ـ شکل و اندازه قوسهای ماگزیلا و مندیبول: اندازه قوسها، سطح ساپورت کننده نهائی را تعیین می‌کند و شکل قوس (از جهت اکلوژن) در تعیین فرم کلی دندانها مؤثر است.

ـ عدم هماهنگی در اندازه فکین: این بیماران هنگامیکه دندانهای طبیعی داشته‌اند دچار مال اکلوژن (کلاس  II یا III) بوده‌اند. جایگزین دندانهای مصنوعی باید در محل دندانهای طبیعی باشد، تغییر دادن اکلوژن ایده آل به اکلوژن یا اورجت زیاد احتیاج به زمان اضافی دارد.

ـ وضعیت عضلات گونه ـ لب ـ زبان: بر روی قالب‌گیری و توانائی و مهارت بیمار برای استفاده از پروتز مؤثرند.

ـ شکل کام: کام ایده آل کامی است که عمقی متوسط داشته باشد و شیب ناحیه روگا در قسمت قدامی کاملاً مشخص باشد.

ـ کمیت و کیفیت بزاق: برای گیر و ثبات بهتر پروتز، بزاقی از نوع سروزی و به مقدار متوسط ایده آل است.

 مروری بر آناتومی محیط دهان (انساج ساپورت کننده، استخوان

فکین، مخاط)

دندانپزشک باید کاملاً با آناتومی بافتهای مورد اتکاء و احاطه کننده پروتز آشنائی داشته باشد. زیرا با دانستن آن به دو مقصود می‌توان رسید:

الف) تعیین محل انتخابی نیروهای ناشی از بیس دست دندان، بر روی بافتهای مورد اتکا.

ب) تعیین شکل و فرم لبه‌های پروتز که بایستی با فانکشن نرمال عضلات احاطه کننده آن تداخلی نداشته و هماهنگی داشته باشند. (۲۶)

البته در اینجا بحث اصلی بر سر آناتومی تشریحی نیست بلکه مورد نظر آناتومی فانکشنال است.

 ساپورت و انساج ساپورت کننده پروتز

ساپورت پروتز کامل یعنی مقاومت ریجهای باقیمانده (استخوان ـ مخاط) در مقابل حرکات و فشارهای عمودی (vertical) پروتز بطرف ریج (۵). برای داشتن ساپورتی مطلوب بایستی بیستهای پروتز با انساج زیرین خود تطابق کامل داشته باشند، تا از طرف دیگر سطوح اکلوژن نیز بطور صحیح بر روی یکدیگر قرار گیرند. با داشتن ساپورتی مناسب گیر و ثبات پروتز نیز تضمین می‌شود.

ساپورت پروتز با استفاده از روشهای قالب‌گیری بدست می‌آید که گسترش مناسب پروتز و فشار فانکشنال وارده بر انساج پشتیبان را (که حالت ارتجاعی متفاوتی دارند) فراهم می‌کند. از طرفی این ساپورت و روابط بیسها بایستی برای مدتی طولانی حفظ شود که این امر توسط انتقال نیروهای اکلوزالی به سمت بافتها و نواحی که بهترین مقاومت را در برابر این نیروها دارند بدست می‌آید.

 برای داشتن حداکثر ساپورت مطلوب:

۱ـ بیسهای پروتز بایستی حداکثر پوشش مخاطی را بدون تجاوز به ناحیه بافتهای متحرک داشته باشند.

۲ـ انساج ساپورت کننده بایستی بیشترین مقاومت را در برابر تحلیل و تخریب ناشی از نیروها و فشارهای اکلوزالی و همچنین بیشترین مقاومت را نسبت به جابجائی عمودی داشته باشند و قادر به ایجاد تماس دقیق با بیس پروتز در هنگام فانکشن باشند.

۳ـ جبران حالت ارتجاعی متفاوت نسوج، تا اینکه حرکت یکنواخت بیس پروتز تحت فانکشن و حفظ یک رابطه اکلوژنی هماهنگ تأمین گردد. (۵)

ـ ویژگی‌هایی که بطور ایده آل انساج نرم ساپورت کننده بایستی داشته

باشند عبارتند از:

۱ـ نسوج نرم بایستی با استخوان کورتیکال زیرین باند نسبتاً محکمی داشته باشند.

۲ـ توسط بافت کراتینیزه پوشیده شده باشند.

۳ـ شامل یک لایه ارتجاعی بافت زیر مخاطی باشند.

در مجموع، این خصوصیات باید حرکات بیس پروتز را به حداقل برساند، ترومای وارده به بافت نرم و تحلیل استخوان را در دراز مدت کاهش دهد.(۵)

 ـ محیط دهان را از نظر نواحی ساپورت می‌توان به چهار قسمت تقسیم

کرد:

براساس اثرات و خواص کلینیکی و هیستولوژیکی مخاط در فکین می‌توان نواحی تحمل فشار پروتز را به گروههای زیر تقسیم کرد:

۱ـ نواحی ساپورت اولیه (ناحیه فشارپذیر اولیه).

۲ـ نواحی ساپورت ثانویه (ناحیه فشارپذیر ثانویه).

۳ـ نواحی که باید ریلیف شوند، جهت به حداقل رساندن فشار وارده.

۴ـ نواحی که در ساپورت شرکت نمی‌کنند.

 ملاحظات آناتومیک مندیبول از نظر نواحی ساپورت کننده

۱ـ نواحی ساپورت اولیه یا نواحی فشارپذیر اولیه: که شامل Buccal shelf و Pear shape pad (PSP) (رترومولرپاپیلا) می‌باشند (شکل شماره ۲)

PSP خلفی‌ترین حد مخاط کراتینیزه و جونده فک پایین است که از بهم پیوستن رترومولرپاپیلا و اسکار ناشی از کشیدن دندان مولر سوم پدید می‌آید و رترومولرپد خلفی‌تر از PSP قرار دارد. (۵) PSP ناحیه‌ای است کم رنگ و سخت که براحتی از رترومولرپد که ناحیه‌ای است قرمز تیره، نرم و متحرک تمیز داده می‌شود. (۲۹)

۲ـ نواحی ساپورت ثانویه: شامل کرست ریج آلوئولار باقیمانده و برجستگی‌های زنخی است.(۵)

۳ـ نواحی ریلیف شونده: شامل مخاط آلوئولار شیبهای لینگوالی و قسمت قدامی ریج لیبال که کمتر کراتینیزه هستند، مستقیماً بر روی استخوان بازال قرار می‌گیرند. ریلیف بمنظور کاهش فشار وارده در نتیجه کاهش ترومای مخاطی انجام می گیرد. (۵)

۴ـ نواحی که در ساپورت شرکت نمی‌کنند: سایر نواحی آناتومیک باقیمانده مندیبول، معمولاً در تأمین ساپورت شرکت ندارند. شیبهای لبیال یا لینگوال ریج، یا ریلیف می‌شوند یا در ساپورت شرکت نمی‌کنند.

همچنین لبه‌های پروتز که برای ایجاد Border Seal در داخل انساج متحرک قرار می‌گیرند(۵)،در ساپورت شرکت نمی‌کنند. (شکل شماره ۳)

۱ـ نواحی ساپورت اولیه شامل PSP و باکال شلف

۲ـ نواحی ساپورت ثانویه شامل کرست ریج و ناحیه برجستگی زنخی

۳ـ نواحی که ریلیف می‌شوند (R) و یا در ساپورت شرکت نمی‌کنند شامل شیبهای لینگوال یا ریج لبیال (N/C)

نواحی آناتومیک مختلف ماگزیلا که در تأمین ساپورت پروتز شرکت می‌کنند.

۱ـ نواحی ساپورت اولیه: شامل کرست ریج باقیمانده

۲ـ نواحی ساپورت ثانویه: شامل ناحیه روگا

۳ـ نواحی ریلیف: درز میانی کام و پاپی ثنایایی

۴ـ نواحی که در ساپورت شرکت نمی‌کنند: شامل شیبهای لبیال و باکال ریج باقیمانده، مخاط آلوئولار و بافتهای لبه‌های پروتز هستند که سیل محیطی ایجاد می‌کنند. (N/C)

 ملاحظات آناتومیک ماگزیلا از نظر نواحی ساپورت کننده

۱ـ نواحی ساپورت اولیه: شامل کرست ریج باقیمانده (شکل شماره ۴) که اغلب دارای مخاطی ضخیم و کراتینیزه است و بطور محکم با استخوان زیرین خود باند شده و بخوبی تحمل فشارها را دارد. (۵)

۲ـ نواحی ساپورت ثانویه: شامل ناحیه روگا که مانع حرکت قدامی پروتز می‌گردد. البته باید بخاطر داشت که این ناحیه هنگام قالب‌گیری نبایستی تحت فشار قرار گیرد و تغییر شکل یابد. (۵)

۳ـ نواحی ریلیف: شامل رافه میانی و کام پاپی ثنایایی است. زیرا زیر مخاط در این ناحیه بسیار کم و یا اصلاً وجود ندارد. در مواقعی که توروس وجود دارد آن نیز باید ریلیف شود. (۵)

۴ـ نواحی که در ساپورت شرکت نمی‌کنند: شامل شیبهای لبیال و باکال ریج باقیمانده، مخاط آلوئولار و غیرکراتینیزه و نسوجی که جهت Border Seal با لبه‌ها در تماس هستند (۵)

ـ ساپورت نامناسب به همراه فشارهای بیش از حد مشکلاتی را برای بیمار بوجود می‌آورند که بصورت مشخصات و علائم کلینیکی زیر بروز می‌کنند. (۵ـ۳۳)

۱ـ احساس درد و ناراحتی بهنگام فشار بر پروتز در جهت نسوج زیرین

۲ـ احساس درد و سوزش مخاط ساپورت کننده بدون وجود زخم یا هیپرمی

۳ـ فشرده و جابجا شدن مخاط در سمت باکو ـ لینگوال

۴ـ تحلیل و آتروفی ریج باقیمانده تسریع یافته و باریکتر می‌شود.

۵ـ مخاط بسیار نازک شده و شبیه به پوسته پیاز می‌شود.

۶ـ ناراحتی بیمار طی روز بتدریج افزایش می‌یابد تا جائیکه دیگر قادر به تحمل پروتز نمی‌باشد.

۷ـ آثار دندانی و نواحی پاتولوژیکی مشهود است.

 ـ روشهای تشخیص:

۱ـ احساس درد و ناراحتی هنگام بستن فکین در C.R.

۲ـ فشارهای وارده قدامی ـ خلفی یا طرفی در یک سمت پروتز باعث حرکت پروتز در سمت دیگر آن می‌شود (حرکت الاکلنگی) که نشاندهنده عدم تطابق بیس پروتز با نشستگاه پروتز است. (۱۵)

۳ـ عدم ریلیف یا ریلیف ناکافی برجستگی‌های استخوانی همچون توروسها

۴ـ سابقه مکرر شکسته شدن بیس پروتز فک بالا

۵ـ پروتز تمامی نواحی «نشستگاه پروتز» را نپوشانده است.

۶ـ وجود نواحی تیز و خشن در سطح بافتی پروتز (۱۵)

 

110,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .