عنوان :

مقاله ناهنجاری های جسمانی و راه‌های تشخیص و درمان آن

تعداد صفحات : ۵۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله به بررسی ناهنجاری های جسمانی ، علل بروز ناهنجاریها، نشانه‌ها و روش تشخیص و درمان و نمونه حرکات اصلاحی می پردازیم.

کف پای صاف

علل :

۱- وراثت.

۲- ضعف و یا فلج عضلات نگهدارنده قوسهای کف پا ناشی از بیماری های عصبی و عضلانی.

۳- چرخش اندام های تحتانی به خارج و ناهنجاری های زانو که باعث فشار روی قسمت های مختلف کف پا می شود.

۱-    مشاغل سرپایی مانند دندانپزشکی و آرایشگری و یا ایستادن های طولانی.

۲-    پوشیدن کفش های نامناسب به مدت طولانی مانند کفشهای تنگ، پاشنه بلند و پنجه باریک.

۳-    عدم تعادل و هماهنگی میان انعطاف پذیری و قدرت در عضلات کف پایی با عضلات ساق پا به ویژه در ورزشکاران.

نشانه ها و عوارض:

۱-    کاهش قوس طولی.

۲-    چرخش پاشنه به خارج.

۳-    برجستگی استخوان ناوی.

۴-    پهن شدن پا.

۵-  بروز ناراحتی در مفاصل مختلف بدن مثل زانو و مهره های کمر (در اثر اینکه: نیروهایی که هنگام دویدن و یا راه رفتن باید به کف پا وارد می‌شوند به قسمت های فوقانی بدن وارد می شوند).

۶-  تضعیف توانمندی عمومی پا از جمله ضعیف شدن عضلاتی که در خم و باز کردن انگشتها دخالت دارند و در نتیجه انگشتان پا فعالیت اصلی خود را از دست می دهند.

نمونه حرکات اصلاحی: هدف : توسعه عضلات برون گرداننده.

پای خود را در وضعیت چرخش به داخل قرار دهید. در این حالت پا را به سمت بالا خم کنید ومجدداً به حالت استراحت برگردید. این تمرین را تکرار کنید. با انجام این حرکت علاوه بر عضلات برون گرداننده تاندون آشیل نیز تحت کشش قرار می‌گیرد.

 هدف : تقویت عضله درشت نی قدامی و انعطاف عضلات نازک نی.

روی خارجی پا فشار آورید، پا را در حالت چرخش به داخل قرار دهید و مجدداً روی لبه خارجی پا بلند شوید. این تمرین را به طور آهسته و تدریجی انجام دهید. برای حفظ تعادل بهتر است به جایی تکیه کنید.

 هدف: تقویت عضلات عمقی کف پا و خم کننده انگشتان پا.

حوله یا پارچه بلندی به طول ۵/۱ تا ۲ متر را روی زمین قرار دهید. با انگشتان پا به تدریج پارچه را زیر پای خود جمع کنید. بعد از چند دقیقه استراحت مجدداً حرکت را تکرار کنید .

هدف : تقویت عضلات عمقی کف پا و خم کننده انگشتان پا.

به کمک انگشتان یک یا هر دو پا، اشیای کوچک (سنگریزه ) را از روی زمین بلند کنید و چند ثانیه آن را بالا نگه دارید و مجدداً‌ به حالت اول بازگردانید. این حرکت را تکرار کنید.

 واژه های کلیدی: ناهنجاری های جسمانی ، روش تشخیص، درمان، حرکات اصلاحی، سر به جلو، کج گردنی، شانه نابرابر، پشت گود، پشت صاف

فهرست مطالب

بخش اول: علل بروز ناهنجاریها، نشانه‌ها و روش تشخیص
الف) سر به جلو(لوردوز یا قوس گردنی )     ۲
ب ) گردن کج (کج گردنی )    ۳
پ )شانه نابرابر    ۴
ت )پشت صاف     ۵
ث) پشت گود    ۶
ج )پشت گرد     ۷
چ‌ )پشت کج (اسکولیوز یا انحنای ستون فقرات به طرفین)    ۸
ح )انحراف جانبی لگن    ۱۰
خ )زانوی پرانتزی (واروس یا پای کمانی )    ۱۱
د )زانوی ضربدری (والگوم زانو، زانوی چسبیده یا برونگرا)    ۱۳
ذ )کف پای صاف     ۱۴
ر )کف پای گود     ۱۶
ز )انگشت کج    ۱۷
ژ )انگشت چکشی     ۱۹
بخش دوم: نمونه حرکات اصلاحی
الف )سر به جلو (لوردور یا قوس گردنی )    ۲۰
ب )کج گردنی     ۲۲
پ )شانه نابرابر    ۲۴
ت )پشت صاف     ۲۴
ث )پشت گود     ۲۷
ج )پشت گرد     ۳۱
چ )پشت کج (اسکولیوز یا انحنای ستون فقرات به طرفین )    ۳۵
ح )انحراف جانبی لگن     ۴۰
خ )زانوی پرانتزی (واروس یا پای کمانی )    ۴۴
د )زانوی ضربدری (والگوم زانو، زانوی چسبیده یا برونگرا)    ۴۲
ذ )کف پای صاف     ۴۷
ر )کف پای گود     ۵۰
ز )انگشت کج (هالوکس والگوس)    ۵۰
ژ)انگشت چکشی     ۵۱
منابع     ۵۳

منابع و مآخذ:

۱- دانشمندی، دکتر حسن (و دکتر محمدحسین علیزاده و دکتر رضا قراخانلو)، حرکات اصلاحی: شناسایی و تجویز تمرینها، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، چاپ سوم: پائیز ۱۳۸۴، ۴۰۰۰ نسخه، ۱۶۴ صفحه.

۲- فراهانی، دکتر ابوالفضل، حرکات اصلاحی (رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی)، انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ دوم: آذر ۱۳۸۳، ۳۰۰۰ نسخه، ۱۸۴ صفحه.

۳- کاشف، میرمحمد، حرکات اصلاحی و ورزش درمانی، انتشارات دانشگاه ارومیه، چاپ اول، ۱۳۸۰، ۲۰۰۰ نسخه، ۲۸۵ صفحه.

مقدمه

منشاً بسیاری از ناهنجاریهای جسمانی ما عدم رعایت بهداشتی حرکتی است که شامل اعمال وعاداتی از قبیل :طرز نادرست نشستن، خوابیدن، راه رفتن، ایستادن، مطالعه کردن و انتخاب کفش نامناسب و… می باشد. در نتیجه می توان با فراگیری و رعایت بهداشت حرکتی و تجدید نظر در عادات اشتباه روزمره خود از بروز بسیاری از آنها جلوگیری کنیم.

و اما برای درمان کیفیت و کمیت تمرینها از اهمیت بسزائی بر خوردار است لذا توصیه اکید می شود که تمرینها تحت نظر فرد متخصص انجام شوند تا بتوانیم بهترین نتیجه را بگیریم و دچار مشکل نشویم.- بعنوان مثال اگر در انتخاب و یا انجام تمرینها دقت کافی نداشته باشیم نه تنها ناهنجاری اصلاح نمی شود بلکه منجر به بروز صدمات و عوارض ناخواسته هم می شود. خصوصاً در مورد ناهنجاری های ستون فقرات که از حساسیت بیشتری برخوردارند و همچنین باید زمان کافی صرف کرد. چرا که اگر زمان خیلی کمی صرف کنیم مسلماً بهبود نخواهیم یافت و صرف کردن زمان بیش از حد هم… (مثلاً انجام بیش از حد لازم حرکات اصلاحی پشت گود منجر به بروز پشت گرد می شود.)

بعد از درمان و اصلاح نیز باید توجه داشت که در صورت عدم رعایت بهداشت حرکتی و تکرار علل بروز، ناهنجاری برگشت پذیر خواهد بود. در این جا علل مهم و شایع بروز ۱۴ ناهنجاری، نشانه ها و حرکات اصلایشان ارائه می شود.

بخش اول: علل بروز ناهنجاریها، نشانه ها و روش تشخیص

الف) سر به جلو (لوردوز یا قوس گردنی )

علل پیدایش :

۱-  بیماریهای نظیر سل ستون مهره های گردنی[۱]، عفونتهای گردنی و پارگی دیسکهای بین مهره ای.

۲-  عادات غیر صحیح در نشستن،  بویژه در هنگام مطالعه، ایستادن، راه رفتن و ورزش کردن.

۳-  ضعف بینایی بویژه در افراد نزدیک بین.

۴-  بکارگیری با لشهایی با ارتفاع زیاد درهنگام خوابیدن.

نشانه ها و روش تشخیص:

۱- به جلو رفتن سر و بالا آمدن چانه (در این حالت زاویه بین گردن و فک حدود ۹۰ درجه می شود که این زاویه خیلی بازتر از حد عادی است و در ارزیابی بدن بوسیله خط شاقولی لاله گوش مقابل آننآ“آ قرار نمی گیرد.)

۲- ارتفاع گردن این افراد نسبت به وضعیت عادی کوتاهتر به نظر می رسد و بعضاً یقه کت یا پیراهنشان به سمت بالا چروکیده می شود.

۳-  افزایش فشار بر روی مفاصل گردن در ناحیه پشت.

۴-  خستگی در عضلات ناحیه پشت گردن و پشت سر.

ب) کج گردنی 

علل

(گرچه علت دقیق پیدایش این عارضه بخوبی مشخص نیست، اما مهمترین عللی که تاکنون به آن‌ها اشاره شده بدین ترتیب است:)

۱-  قرارگیری سر جنین در رحم مادر در وضعیت نامناسب.

۲- ضربه های درون زهدانی که باعث خونریزی درون عضله شده و تشکیل بافت زخم می دهد و درنتیجه سبب کوتاهی عضلات گردنی می شود.

۳-  فلج یا کوتاهی عضله جناغی- چنبری – پستانی – در یک طرف .

۴-  سوختگی پوست ، پارگی دیسک بین مهره ای، سل ستون مهره های گردنی.

۵- نگهداری سر در وضعیت بد یا نامناسب به مدت طولانی (مثلاً هنگام مطالعه یا انجام فعالیتهای روزمره).

۶- ضعف شنوایی و بینایی به گونه ای که دانش آموز برای بهتر شنیدن یا بهتر دیدن ناخوداگاه گردن خود را کج می کند تا گوش یا چشم ضعیف او به منبع صوت یا تصویر نزدیکتر شود.

نشانه ها:

۱-  عدم تقارن فاصله گوشها از سطح شانه ها،

۲-  قرارگیری سر در یک طرف وچرخش صورت ،

۳-  نامساوی بودن دامنه حرکتی در خمش جانبی سر.

پ) شانه نابرابر

علل:

۱- اتخاذ وضعیت غلط در هنگام نشستن، ایستادن، خوابیدن، راه رفتنهای طولانی یا فعالیتهای یکطرفه در ورزش.

۲-  عدم تعادل در عضلات نگهدارنده کمربند شانه و عضلات نردبانی قدامی.

۳- استفاده از دست مسلط بدون توجه به بکارگیری دست دیگر همانند حمل کیف واجسام سنگین با یک دست برای سالیان متمادی.

۴- عارضه کج پشتی، شکستگی استخوانهای کمربند شانه و بدجوش خوردن آنها مانند شکستگی استخوان ترقوه و دررفتگی مفصل جناغی–ترقوه ای.

نشانه ها:

۱-  نابرابری در ارتفاع دو زائده اخرمی یا دو استخوان ترقوه و خارج شدن شانه ها از وضعیت تعادل.

۲-   نابرابری زاویه تحتانی کتف.

۳- نابرابر بودن زاویه میان گردن و سر شانه که معمولاً ناشی از برجسته بودن عضلات ناحیه شانه در یک طرف است.

۴-  کاهش تحرک در مفصل شانه بویژه کاهش دامنه حرکتی دست.

۵-  درد در اطراف شانه ها و گردن.

۶-  ناهمسان بودن فاصله میان ناحیه داخلی بازو و تنه در دو طرف.

ت)پشت صاف

 علل:

۱-  ارثی و ژنتیکی.

۲-  نرمی استخوان درسنین شیر خوارگی.

۳-  پوشیدن کفش های پاشنه بلند.

۴-  نشستن برای ساعات متمادی و فقر حرکتی.

۵-  کوتاهی عضلات همسر ینگ وباز کننده های ران.

۶-  ضعف  عضلات خم کننده ران و عضلات ولیگامنت های نگه دارنده ستون فقرات در ناحیه کمری.

نشانه ها و عوارض:

۱- صاف شدن ستون مهره ها براثر ازبین رفتن انحنای ستون مهره ها درناحیه پشت یا کمر یعنی اگر با قامت کاملاً صاف و کشیده، از پشت به دیواری تکیه دهیم فاصله ای بین مهره های کمری و گردنی با دیوار وجود نخواهد داشت ویا کمتر از حد معمول (۲-۵/۲ برای مهره های گردن ۵/۲-۳ برای کمر) خواهد بود.