عنوان :
مقاله نماز
تعداد صفحات :۳۶
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
نماز، اوّلین واجب بعد از ایمان به خدا«الّذین یؤمنون بالغیب و یقیمون الصلوه» در ابتداى قرآن و آغاز سوره بقره، بعد از ایمان به غیب که شامل ایمان به خداوند و معاد و فرشتگان است، اوّلین اصل عملى که مورد توجّه قرار گرفته، مسئله اقامه نماز است.
نماز در تمام ادیان بوده است قبل از حضرت محمد صلى الله علیه وآله در آئین حضرت عیسى هم نماز بوده که قرآن از زبان او نقل مىکند که خداوند مرا به نماز سفارش کرده است: «واوصانى بالصلوه» وقبل از او موسى بوده که خداوند به او خطاب مىکند: «اقم الصلوه لذکرى» و قبل از موسى پدر زن او حضرت شعیب بوده که نماز داشته است: «یا شعیب اصلاتک تأمرک» و قبل از همه آنها ابراهیم بوده که از خداوند براى خود و ذریّهاش توفیق اقامه نماز را مىخواند: «ربّ اجعلنى مقیم الصلوه و من ذریّتى» و این لقمان است که به فرزندش مىگوید:«یا بنىّ اقم الصلوه و أمربالمعروف و انه عن المنکر» پسر من نماز را بپا دار و امر به معروف و نهى از منکر کن.جالب آن است که معمولاً در کنار نماز سفارش به زکات مىشود ولى از آنجا که نوجوان معمولاً پول ندارد، در این آیه در کنار نماز به جاى زکات به امر به معروف ونهى ازمنکر سفارش شده است.
نماز جماعت،مقدمه وحدت صفوف و نزدیکى دلها و تقویت کنندهروح اخوت است.
نوعى حضور و غیاب بى تشریفات،و بهترین راه شناسائى افراداست.
نماز جماعت،بهترین،بیشترین،پاکترین و کم خرجتریناجتماعات دنیاست و نوعى دید و بازدید مجانى و آگاهى از مشکلات ونیازهاى یکدیگر و زمینه ساز تعاون اجتماعى بین آحاد مسلمین است.
واژه های کلیدی: نماز، نماز جماعت، آثار اجتماعی، آثار سیاسی،عدالت، مسافر،
فهرست مطالب
۳۶ نکته درباره نماز ۱
اهمیت نماز جماعت ۱۶
آثار نماز جماعت ۱۸
آثار معنوى ۱۹
آثار اجتماعى ۱۹
آثار سیاسى ۲۰
آثار اخلاقى،تربیتى ۲۰
عدالت در امام جماعت ۲۱
راه شناخت عدالت ۲۳
نماز مسافر ۲۸
شرایط نماز قصر ۲۸
اقامت ده روز ۲۹
پىنوشتها: ۳۱
۳۶ نکته درباره نماز
۱ – نماز در تمام ادیان بوده است قبل از حضرت محمد صلى الله علیه وآله در آئین حضرت عیسى هم نماز بوده که قرآن از زبان او نقل مىکند که خداوند مرا به نماز سفارش کرده است: «واوصانى بالصلوه» (۱) وقبل از او موسى بوده که خداوند به او خطاب مىکند: «اقم الصلوه لذکرى» (۲) و قبل از موسى پدر زن او حضرت شعیب بوده که نماز داشته است: «یا شعیب اصلاتک تأمرک» (۳) و قبل از همه آنها ابراهیم بوده که از خداوند براى خود و ذریّهاش توفیق اقامه نماز را مىخواند: «ربّ اجعلنى مقیم الصلوه و من ذریّتى» (۴) و این لقمان است که به فرزندش مىگوید:«یا بنىّ اقم الصلوه و أمربالمعروف و انه عن المنکر» (۵) پسر من نماز را بپا دار و امر به معروف و نهى از منکر کن.جالب آن است که معمولاً در کنار نماز سفارش به زکات مىشود ولى از آنجا که نوجوان معمولاً پول ندارد، در این آیه در کنار نماز به جاى زکات به امر به معروف ونهى ازمنکر سفارش شده است.
۲ – هیچ عبادتى به اندازه نماز تبلیغات ندارددر هر شبانهروز پنج نماز واجب داریم ودر هرنمازى سفارش به اذان واقامه شده است. در این دو نداى آسمانى جمعاً:بیست مرتبه «حىّ على الصلوه»بیست مرتبه «حىّ على الفلاح»بیست مرتبه «حىّ على خیرالعمل»و ده مرتبه «قد قامت الصّلوه» مىگوئیم.با توجّه به اینکه مراد از «فلاح» و «خیرالعمل» در اذان همان نماز است، هر مسلمانى در هر شبانه روز هفتاد مرتبه با کلمه «حىّ» به خود و دیگران، تلقین شتاب به سوى نماز مىکند و براى انجام هیچ عبادتى این همه هیاهو و تشویق وارد نشده است. به خصوص که سفارش شده اذان را بلند بگوئید و با صداى زیبا بگوئید.اذان، شکستن سکوت است، اذان، یک دوره ایدئولوژى و تفکّرات ناب اسلامى است،اذان، سرود مذهبى است با عباراتى کوتاه و پرمحتوا،اذان، هشدار به غافلان است، اذان، نشانه باز بودن جوّ مذهبى است و اذان، نشانه حیات معنوى است.
۳ – نماز در رأس همه عبادات استدر ایام ویژه مثل شب قدر، اعیاد اسلامى، و هر شب و روزى که داراى فضلیت و ارزشى است و براى آن دعا و مراسمى مخصوص وارد شده است، مثل شب مبعث، شب میلاد پیامبر، شب جمعه، معمولاً نمازهاى مخصوصى هم وارد شده است. شاید نتوان ایّام مقدّسى را پیدا کرد که در آن برنامه نماز نباشد.
۴ – نماز پر تنوّعترین عبادت استاگر جهاد وحج چند نوع است، ولى نماز صدها نوع است.با یک نگاه ساده به کتاب مفاتیحالجنان علاّمه محدّث حاج شیخ عباس قمى، مىتوان انواع نمازهاى مستحبّى را که براى مکان و زمانهاى خاص وارد شده است، مرور نمود که البتّه در یک کتاب مستقل به نام «نمازهاى مستحبّى» جمعآورى و عرضه گردیده است.
۵ – نماز و هجرت حضرت ابراهیم مىگوید:خداوندا! ذریّه خودم را در منطقه خشک و بىآب و گیاه قرار دادم، پروردگارا! براى اقامه نماز. «ربّنا انّى اسکنت من ذریّتى بواد غیر ذى زرع ربّنا لیقیمواالصلوه» (۶)آرى، ابراهیم براى اقامه نماز به مکه آمد، تا کعبه را به عنوان قبله نمازگزاران تجدید بنا کند، و سپس مردم را به حج دعوت نمود، گویا نماز به سوى کعبه، بیش از طواف به دور کعبه، در نظر ابراهیم جلوه کرده است!
۶ – ترک جلسه به خاطر نمازیکى از ادیانى که نامشان در قرآن آمده، «صابئین» هستند که به حضرت یحیى گرایش دارند وبراى ستارگان تأثیرى قائلند. نماز و مراسم ویژهاى دارند و هنوز در خوزستان گروهى از آنان هستند.این فرقه، رهبرى دانشمند ولى مغرور داشتند که بارها با امام رضاعلیه السلام گفتگو کرد، ولى زیر بار نمىرفت.در یکى از جلسات، امام رضا علیه السلام استدلالى کرد که او تسلیم شد و گفت: اکنون روح من نرم شده حاضرم مکتب تو را بپذیرم، ناگهان صداى اذان بلند شد، امام رضاعلیه السلام جلسه را ترک کرد، مردم گفتند: فرصت حساسى است، چنین فرصتى پیش نمىآید، امام فرمود: اوّل نماز!او که این تعهّد را از امام دید، علاقهاش بیشتر شد. بعد از نماز گفتگویش را تکمیل کرد و ایمان آورد. (۷)
۷ – نماز اوّل وقت وسط جنگابن عباس مىدید که حضرت على علیه السلام گاهى در وسط جنگ به آسمان نگاه مىکند.جلو آمد و پرسید: چرا به آسمان نگاه مىکنید؟حضرت فرمود: براى اینکه نماز اوّل وقت از دستم نرود.گفت: الآن شما در حال جنگ هستید. حضرت فرمود:از نماز اوّل وقت نباید غفلت شود، حتّى در میدان جنگ. (۸)
۸ – آنجا که خواب از مناجات بهتر استروزى رسول اکرمصلى الله علیه وآله نماز صبح را با جماعت خواندند، ولى دیدند امروز علىعلیه السلام به مسجد نیامده است. حضرت، در خانه على رفتند و پرسیدند چرا او در جماعت شرکت نکرده است؟!فاطمهعلیها السلام گفت: على دیشب تا صبح مناجات داشت و صبح از خستگى نمازش را در منزل خواند.حضرت فرمود: به او بگوئید به جاى مناجات طولانى مقدارى بخوابد ولى نماز جماعت صبح را از دست ندهد.آرى، خوابى که مقدّمه جماعت باشد، بهتر از مناجاتى است که حال جماعت را از بین ببرد.
۹ – نماز در جلو چشم مردم نه در خفاامام حسین علیه السلام روز دوّم محرم وارد کربلا و روز دهم شهید شد. بنابراین مدّت اقامت حضرت هشت روز بود و مسافرى که کمتر از ده روز بماند نمازش شکسته است.نماز دو رکعتى دو دقیقه بیشتر طول نمىکشد، به خصوص در هنگام خطر، امام حسین علیه السلام نیز روز عاشورا بارها به خیمهها رفت و آمد داشت و مىتوانست نماز ظهرش را در خیمه بخواند، ولى بنا داشت در معرکه بخواند. دو نفر از یارانش جلو نماز حضرت ایستادند و سى تیر را به جان خریدند، ولى نماز آشکارا برگزار شد نه در خیمه.آرى، به صحنه کشاندن نماز یک ارزش است. نباید در هتلها، شرکتها، پارکها، فرودگاهها، خیابانها و رستورانها، نمازخانه در گوشه باشد، بلکه باید در بهترین مکان و در جلو چشم دیگران نماز اقامه شود، زیرا هر چه از جلوه دین کم شود، به جلوه فساد اضافه خواهد شد.اگر کاسبها اوّل وقت کنار مغازه خود اذان بگویند، مشتریان بد حجاب، خودشان را جمعتر خواهند کرد.
۱۰ – بانى، معمار ومهندس مسجد باید اهل نمازباشددر آیه هیجده سوره توبه مىخوانیم: «انّما یعمر مساجد اللَّه من آمن باللَّه والیوم الاخر و اقام الصلوه» فقط کسانى حقّ تعمیر و آباد کردن مساجد را دارند که علاوه بر داشتن ایمان به خدا و روز جزا، اهل اقامه نماز باشند.نااهلان حقّ تعمیر مساجد را ندارند، زیرا تعمیر مسجد یک عنوان مقدّس است.در حدیث مىخوانیم: اگر ظالمى مسجد مىسازد شما به او کمک نکنید .
۱۱ – تحریم شراب و قمار به خاطر حفظ نماز استبا اینکه شراب و قمار مفاسد جسمى، روحى و اجتماعى فراوانى بدنبال دارد، امّا قرآن درباره آثار این دو مىفرماید:«و یصدّکم عن ذکراللَّه و عن الصلوه» (۹) اینها میان شما کینه ایجاد مىکند و شما را از یاد خداوند و نماز باز مىدارد.در این آیه از میان دهها خطر و ضررى که شراب دارد، روى ضرر اجتماعى ومعنوى آن تکیه شده است. ضرر اجتماعى پیدا شدن کینه وضرر معنوى غفلت از یاد خدا و نماز.
۱۲ – توجّه به نماز فرزندان و ذرّیه قرآن، دعاهاى بسیارى را از حضرت ابراهیم نقل نموده است. امّا تنها در دو مورد، آن حضرت براى نسل و ذرّیهاش دعا نموده است، یکى رهبرى امّت و دیگرى اقامه نماز، که مىفرماید: «ربّ اجعلنى مقیم الصلوه و من ذریّتى» (۱۰) پروردگارا! من و ذریّهام را از به پا دارندگان نماز قرار ده.جالب این است که حضرت تنها به دعا قناعت نکرد و براى رسیدن به این آرزو قیام و هجرت کرد، آوارگىهائى را به جان خرید تا نماز را به پا داشت.
۱۳ – اوّلین وظیفه حکومت اسلامى اقامه نماز است«الّذین ان مکنّاهم فى الارض اقاموا الصلوه» (۱۱) مسلمانان، آنانند که چون قدرت را بدست گیرند اوّلین کارشان اقامه نماز است.خدا نکند فکر مدیرعامل ما فقط به سوددهى کارخانه و فکر دانشگاه ما پرورش متخصصّ وفکر دولت ما فقط تولید وتوزیع باشد، که اوّلین وظیفه مسئولان حکومت اسلامى اقامه نماز است، هم با شرکت خودشان و هم با تشویق همه جانبه مردم.
۱۴ – نماز تعطیلى ندارد«و اوصانى بالصلوه والزکاه ما دمت حیّا» (۱۲) هر یک از دستورات اسلامى ممکن است به دلیلى تعطیل شود. مثلاً جهاد براى بیمار و نابینا واجب نیست، روزه بر مریض واجب نیست، خمس و زکات و حج، بر طبقه محروم واجب نیست، امّا تنها عبادتى که بر همه افراد و اقشار جامعه از مرد و زن، فقیر و غنى، سالم و بیمار واجب است، نماز است که تا لحظه مرگ حتّى یک روز قابل تعطیل شدن نیست. (گرچه براى زنها در هر ماه برنامه خاصّى وجود دارد)
۱۵ – نماز همراه با مردمدارى«قولوا للناس حسنا و اقیموا الصلوه» (۱۳) با مردم خوب سخن بگویید و نماز را به پا دارید.با سخن و برخورد خوب مىتوانیم عملاً نماز را تبلیغ کنیم و بدانیم کسانى که با اخلاق و سیره پیامبر صلى الله علیه وآله مسلمان شدهاند بیش از کسانى هستند که با استدلال عقلى مسلمان شدهاند.حتّى با کفّارى که انسان جدال و بحث مىکند، باید به طور نیکو جدال کند، یعنى اوّل خوبىهاى آنان را بپذیرد و بعد نقطه نظرات خود را بیان کند.
۱۶ – نماز، اوّلین واجب بعد از ایمان به خدا«الّذین یؤمنون بالغیب و یقیمون الصلوه» (۱۴) در ابتداى قرآن و آغاز سوره بقره، بعد از ایمان به غیب که شامل ایمان به خداوند و معاد و فرشتگان است، اوّلین اصل عملى که مورد توجّه قرار گرفته، مسئله اقامه نماز است.
۱۷ – نماز، مقدّم بر کسب و کار«رجال لا تلهیهم تجاره ولا بیع عن ذکر اللّه» (۱۵) قرآن از کسانى که هنگام اذان، کار و کسب را رها مىکنند ستایش کرده است.به خصوص در روز جمعه سفارش شده که معامله را رها کنید: «و ذرواالبیع» وپس از پایان نماز جمعه، به سراغ کار و درآمد بروید: «فانتشروا فى الارض وابتغوا من فضل اللَّه» (۱۶) رئیس جمهور شهید ایران مرحوم رجائى مىفرمود: به نماز نگوئید کار دارم، به کار بگوئید نماز دارم.
۱۸ – مردم و نمازبا همه اهمیّتى که نماز در نزد خداوند و اولیا دارد، امّا برخورد مردم با آن متفاوت است:الف: عدّهاى ایمان ندارند ونماز نمىخوانند: «فلا صدّق و لاصلّى» (۱۷) ب: عدّهاى مانع نماز دیگران مىشوند: «ارایت الذى ینهى عبداً اذا صلّى» (۱۸) در شأن نزول آیه آمده است که ابوجهل تصمیم گرفت هنگامى که پیامبر براى نماز به سجده مىرود با لگد، گردن حضرت را در هم بشکند. مردم او را دیدند که رفت ولى منصرف شد. گفتند: چرا چنین نکردى؟!گفت: چون خواستم چنین کنم، خندقى از آتش دیدم که در پیش روى من شعلهور شد. (۱۹) ج: عدّهاى نماز را مسخره مىکنند: «و اذا نادیتم الى الصلوه اتخذوها هزواً» (۲۰) د: عدّهاى بىنشاط نماز مىخوانند: «واذا قاموا الى الصلوه قاموا کُسالى» (۲۱) ه : عدّهاى گاهى مىخوانند و گاهى نمىخوانند: «فویل للمصلّین الّذینهم عن صلوتهم ساهون» (۲۲) و: عدّهاى به خاطر رسیدن به دنیا، از نماز کم مىگذارند: «و اذا رأوا تجاره او لهواً انفضّوا الیها و ترکوک قائما» (۲۳) هرگاه لهو و تجارتى دیدند به سوى آن روانه شده و تو را در حالى که به خواندن خطبه نماز ایستادهاى وامىگذارند.این آیه اشاره به ماجرائى است که پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله مشغول خواندن خطبههاى نماز جمعه بود که کاروانى تازه وارد، براى فروش اجناس خود شروع به طبل زدن کردند. مردم از پاى سخن پیامبر بلند شده و به سراغ تجارت و معامله رفتند و حضرت را تنها گذاشتند.
۱۹ – نذر براى نمازبعضى فرزند خود را نذر خدمت در مسجد مىکنند. مادر مریم گفت: «نَذرتُ لک ما فى بَطنى مُحرّراً» (۲۴) خدایا! من نذر کردم که فرزندم را براى خدمت در بیتالمقدّس از هر کار معاف و آزادش کنم تا با فراغت کامل در بیتالمقدّس خادم باشد. لکن همین که فرزند متولّد شد و دید دختر است، گفت: خدایا! من دختر آوردم و دختر نمىتواند مثل پسر به راحتى خادم باشد. ولى به هر حال به نذرش عمل کرد، و مریم خادم مسجد شد.
۲۰ – توجّه به نماز در خانواده«وامر اهلک بالصلوه واصطبر علیها» (۲۵) اوّلین مسئولیّت انسان بعد از خودش، خانواده اوست، ولى از آنجا که همسر وفرزند انسان گاهى سرسختى نشان مىدهند، انسان باید استقامت کند وبه شیوههاى مختلف آنان را به سوى دین و نماز دعوت کند، نه آنکه اگر چند بار گفت و اثر نکرد آنان را رها کند
۲۱ – نماز در حکومت علوىحضرت على علیه السلام به مالک اشتر مىفرماید: «واجعل افضل اوقاتک للصلوه» (۲۶) بهترین وقت خودت را براى نماز قرار بده.و بدان ارزش تمام کارهاى تو تابع نماز تو است:«واعلم انّ جمیع اعمالک تبع لصلوتک»
۲۲ – دعوت عملى به نمازامر به معروف و دعوت به سوى حقّ، یکى از وظایف هر مسلمانى است و نماز بهترین معروف و کار نیک است.این دعوت، هم با زبان مىشود و هم با عمل. اگر چهرههاى بارز در صف اوّل قرار گیرند، اگر مردم هنگام رفتن به مسجد لباس خوب و بوى خوش مصرف کنند و اگر نماز، ساده و سریع برگزار شود، این خود یک تشویق عملى براى اقامه نماز است.اگر مثل ابراهیم علیه السلام و اسماعیل علیه السلام براى نمازگزاران خانه خدا را تطهیر مىکنند، پس باید بدانیم که اگر شخصیّتهاى مهم، مسئول اقامه نماز باشند در دعوت مردم بسیار مؤثّر است.
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
