عنوان :
مقاله پیدایش شیعه
تعداد صفحات : ۱۵
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
خانم «ارزینا لالانی» پس از بیان مطالبی راجع به جریانات پس از وفات پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‌نویسد:
«شیعه سر منشأ خود را در قرآن و در رابطه دوستانه او که میان پیامبر و علی علیه‌السلام وجود داشته است می‌بیند. این نگرش مبتنی است بر بعضی از آیات قرآن، احادیثی چند از پیامبر و رویدادهای تاریخی مختلفی که طی زندگانی پیامبر رخ داده است گذشته از اینها، شیعه معتقد است که حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در غدیر خم، اندک زمانی پیش از رحلتش، علی علیه‌السلام را به جانشینی خود منصوب کرده است.
معمولاً تشیع را با اشاره به عوامل سیاسی و اجتماعی توجیه و تبیین کرده‌اند حال آنکه تأکید بیشتر می‌بایست بر پدیده‌های دینی اسلام شیعی نهاده شود که عاملی قاطع در یقین تاریخ بیرونی و ظاهری آن بوده است. به این معنا، اعتقاد بر آن است که تشیع در روزگار پیامبر هم وجود داشته است و آن هنگامی بود که گروهی از افراد، از جمله سلمان فارس، ابوذر غفاری، مقدار ابن اسود کندی و عمار یاسر، به عنوان شیعه علی یا «اصحاب علی» شهرت داشتند.»
شیعه در لغت به معنای پیرو است و در اصطلاحی عام به معنای کسانی است که به خلافت بلافصل امام علی علیه‌السلام پس از وفات پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم اعتقاد دارند. امروزه جهان اسلام متشکل از دو فرقه بزرگ شیعه و اهل سنت است و سوال از زمان پیدایش تشیع موضوعی است که هنوز ذهن اندیشمندان و محققان را به خود مشغول کرده است.آنچه در این نوشتار به دنبال آن هستیم، بررسی آغاز پیدایش تشیع از دیدگاه تنی چند از اندیشمندان غربی است. بر اساس یافته‌های این تحقیق، اغلب مستشرقان پیدایش تشیع پس از وفات پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‌دانند.
واژه های کلیدی: شیعه، پیدایش تشیع، اندیشمندان غربی
فهرست مطالب
چکیده ۴
مقدمه ۵
مفهوم‌شناسی شیعه ۶
الف. شیعه در لغت ۶
ب. شیعه در اصطلاح ۷
مستشرقان و مسئله پیدایش تشیع ۷
۱٫ منشا شیعه از دیدگاه ولهوزن ۷
۲٫ پیدایش تشیع از دیدگاه خانم لالانی ۸
۳٫منشأ شیعه از دیدگاه هایسل هالم ۹
الف. نام و تعریف ۱۰
ب. خاستگاه تشیع ۱۰
۴٫ دیدگاه اچ. آربری ۱۱
۵٫ پیدایش تشیع از دیدگاه جویس ان. دیلی ۱۲
دیدگاه برگزیده ۱۲
نتیجه‌گیری ۱۳
منابع ۱۴
منابع
۱- آل کاشف الغطاء، محمد حسین، اصل الشیعه و اصولها، تحقیق علا آل جعفر، قم، موسسه امام علی علیه السلام، ۱۴۱۵
۲- ابن منظور ، محمد بن مکرم، نشر ادب حوزه، ۱۴۰۵؛
۳- ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث، تحقیق طاهر احمد الزاوی و محمود محمد الطناحی، قم، مؤسسه اسماعیلیان، ۱۳۶۴٫
۴- آچ آربری…[و دیگران] تاریخ اسلام، ترجمه احمد آرام، پژوهش دانشگاه کمبریج زیر نظر پی ام، هولت ان. ک. س محبتون، تهران، امیدکبیر، ۱۳۷۷
۵- باسورث، کلیفوردادموند، سلسله‌های اسلامی، فریدون بدره‌ای، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه)، تهران، ۱۳۷۱٫
۶- جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، تحقیق احمد بن عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملائین، ۱۴۰۷٫
۷- زبیدی، محمدمرتضی، تاج العروس، بیروت، مکتبه الحیاه.
۸- شیبی، کامل مصطفی، الصله بین التصوف و التشیع، بیروت، دار الاندلس، ۱۹۸۲
۹- صدر سید محمد باقر، تشیع مولود طبیعی اسلام، ترجمه علی حجتی کرمانی، ایران چاپ، ۱۳۶۰
۱۰- طباطبائی، محمد حسین، شیعه در اسلام، قدس رضوی، قم، ۱۳۸۵٫
۱۱- ولهوزن، یولیوس، تاریخ سیاسی صدر اسلام و شیعه و خوارج، محمدرضا افتخارزاده، دفتر نشر معارف اسلامی، ۱۳۷۵٫
۱۲- ویلی، جویس ان نهضت اسلامی شیعیان عراق، مهوش غلامی، اطلاعات، تهران، ۱۳۷۳٫
۱۳- لالانی، ارزینا، نخستین اندیشه‌های شیمی، ترجمه فرزان فریدون بدره‌ای، ۱۳۸۱، تهران.
۱۴- هالم، هانیس، تشیع، ترجمه محمد تقی اکبری، قم، نشر ادیان، ۱۳۸۴٫
[۱] . جوهری ، صحاح، ج۳، ص۱۲۴۰، ابن اثیر، النهایه فی غریب الحدیث، ج۲، ص۵۱۹، ابن منظور، لسان العرب، ج۸، ص۱۸۸، زبیدی، تاج العروس، ج۵، ص۴۰۵٫
مقدمه
وجود فیزیکی پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به خودی خود موجب وحدت میان مسلمانان بود و جامعه اسلامی در زیر سایه پرچم اسلام جامعه‌ای یکپارچه به نظر می‌رسید. با ارتحال آن رهبر جامعه اسلامی، اختلاف بر سر جانشینی ایشان به بزرگ‌ترین تفرقه میان مسلمانان انجامید و در پی آن، دیگر موضوعات اعتقادی نیز به نوبه خود موجب اختلافات بیشتری میان باورمندان به دین اسلام شدند. امروزه جهان اسلام متشکل از دو فرقه بزرگ شیعه و اهل سنت است و سوال از زمان پیدایش تشیع موضوعی است که هنوز ذهن اندیشمندان و محققان را به خود مشغول کرده است.
آنچه در این نوشتار می‌آید نگاهی گذرا به نظریات برخی مستشرقان درباره منشأ و خاستگاه تشیع است.
مفهوم‌شناسی شیعه
پیش از ورود به بحث آشنایی با مفهوم لغوی و اصطلاحی شیعه امری ضروری است تا تصویر روشنی از محل بحث داشته باشیم.
الف. شیعه در لغت
اغلب لغت نویسان راجع به معنای لغوی شیعه بر این نظر هستند که:
«شیعه الرجل : أتباعه وأنصاره»[۱]
«شیعه یک مرد، پیروان و یاران او هستند.»
برخی دیگر از لغتنویسان در این باره می‌نویسند:
«الشیعه: القوم الذین یجتمعون على الأمر وکل قوم اجتمعوا على أمر ، فهم شیعه»[۲]
«شیعه گروهی هستند که بر یک امر متفق و مجتمع هستند و هر گروهی که بر یک امر اجتماع کنند، آنها شیعه هستند.»
در این میان ابوهلال عسکری در تفاوت میان شیعه و جماعت می نویسد:
«الفرق بین الشیعه والجماعه : أن شیعه الرجل هم الجماعه المائله إلیه من محبتهم له»[۳]
«تفاوت میان شیعه و جماعت: شیعه مرد جماعتی هستند که به جهت محبتشان نسبت به او، به وی گرایش پیدا کرده‌اند.»
ب. شیعه در اصطلاح
برای شیعه معانی اصطلاحی متعددی بیان شده است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
شیعه به کسانی گفته می‌شود که محبت اهل بیت پیامبر اکرم(ص) را در دل دارند؛
شیعه به کسانی گفته می‌شود که جانشینی پیغمبر اکرم(ص) را حق اختصاصی خانواده رسالت می‌دانند و در معارف اسلام پیرو مکتب اهل بیت می‌باشند.[۴]
به نظر می‌رسد با نگاهی به فرقه‌های متعدد شیعه باید وجه جامعی برای آنها پیدا کرد و شیعه را به گونه‌ای تعریف کرد که دربردارنده تمام آن فرقه‌ها باشد؛ از این رو می‌توان گفت: شیعه به کسانی گفته می‌شود که جانشینی پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را حق امام علی علیه‌السلام و فرزندان او می‌دانند.
مستشرقان و مسئله پیدایش تشیع
چنانکه گذشت، اندیشمندان غربی از دیرباز به موضوع پیدایش تشیع پرداخته و دیدگاه‌های گوناگونی را ارائه کرده‌اند که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
۱٫ منشا شیعه از دیدگاه ولهوزن
«یولیوس ولهوزن» آلمانی از جمله مستشرقانی است که در مسئله منشأ پیدایش شیعه نظریه‌پردازی کرده است. وی آغاز پیدایش تشیع را زمان معاویه می‌داند و می‌نویسد:
«با کشته شدن عثمان، اسلام به دو حزب تقسیم شد: «حزب علی» و «حزب معاویه». در زبان عرب، واژه «شیعه» بر حزب نیز اطلاق می‌شود، لذا، «شیعه علی» در برابر «شیعه معاویه» قرار می‌گیرد اما وقتی معاویه قدرت را در دولت مرکزی اسلام به دست گرفت، دیگر تنها رئیس یک حزب نبود، از آن پس، واژه‌ی شیعه تنها در پیروان علی استعمال گردید و شیعه در مورد استعمال این واژه با خوارج نیز اختلاف پیدا کردند.»
ولهوزن راجع به اختلاف شیعه با خوارج معتقد است که خوارج، علی را به خاطر اینکه پسر عمّ و داماد پیغمبر و پدر نوادگان اوست به رهبری نپذیرفتند. زیرا عرب به موروثی بودن رهبری که به عنوان یک حق مشخص پس از مرگ رهبر به نزدیکان او برسد، معتقد نبود، و بالاتر از این اصلاً اسلام چنین زعامتی را به رسمیّت نمی‌شناخت، بلکه خوارج به خاطر این علی را به رهبری برگزیده بودند که برایشان کاملاً روشن بود که علی برترین صحابی اولیه پیامبر است و از میان همین اصحاب اولیه بود که تا آن زمان خلیفه انتخاب می‌شد.
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
