عنوان :

مقاله چادر شب بافی

تعداد صفحات :۱۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله با چادر شب بافی استان گیلان ، نحوه تهیه نخ چادر شب و ابزار مورد استفاده در تولید آن، دستگاه مورد استفاده در چادر شب و نحوه بافت آن، رنگ های مورد استفاده در چادر شب و طرحهای چادرشب آشنا می شویم.

قاسم آباد یکی از دهات استان گیلان است که در شهرستان رودسر قرار دارد .در قاسم آباد کمتر خانه ای یافت می شود که دستگاه بافندگی دستی در آن نبوده و زن یا دختر خانواده به طرز کار آن آشنایی نداشته باشد. اهالی قاسم آباد از نظر حفظ آداب و رسوم محلی مخصوصا پوشیدن لباس محلی و برگزاری مراسم عروسی، افرادی سنت طلب هستند.

به طور متوسط بافتن یک چادرشب در حدود یک ماه طول می کشد زیرا زنان قاسم آباد در ساعات فراغت از خانه داری، پارچه بافی می کنند و در روز بیش از سه تا چهار ساعت وقت صرف آن نمی شود.

برای بافتن چادر شب که مخلوطی از گجین و نخ پنبه ای تابیده است یک کیلو گجین مصرف
می شود. علاوه بر قاسم آباد در گزافرود و بی بالان در دو کیلومتری کلاچای بافت چادر شب به صورت خانگی مرسوم می باشد.

هنرمندان بافنده چادر شبهای رنگین قاسم آبادی نشاطها، هیجانها، ترس و تشویقشان را با استفاده از انواع تقابل رنگی بر روی چادر شبها می بافند. هنرمندان این منطقه با وجودی که ممکن است از نظر انتخاب فرمها و نقوش گرفته شده بر روی چادر شبها الهاماتی از دوران های قبل و از
تمدن های باستانی منطقه گرفته باشند ولی این الهامات را تکمیل کرده اند و آنچه به وسیله ایشان ارائه گردیده، تکمیل تر و زیباتر از آثار قبل بوده است و مهارت و استادی هنرمند و ذوق لطیف
و نکته سنج او به خوبی در بافته های هنری او تجلی نموده است.

واژه های کلیدی: چادر شب بافی، قاسم آباد، طرح و رنگ

 فهرست مطالب

پیشگفتار               ۱
مقدمه                 ۲
منطقه بافت             ۳
چادر شب بافی           ۴
نحوه تهیه نخ چادر شب و ابزار مورد استفاده در تولید آن                           ۵
دستگاه مورد استفاده در چادر شب و نحوه بافت آن        ۷
رنگ های مورد استفاده در چادر شب                 ۸
طرحهای چادرشب         ۱۰
نتیجه گیری         ۱۲
منابع و مآخذ         ۱۳

منابع و مؤاخذ:

تحقیق به صورت میدانی می باشد و با حمایت سازمان صنایع دستی استان گیلان
اصلاح عربانی، ابراهیم، کتاب گیلان، زمستان ۱۳۸۰، انتشارات گروه پژوهشگران ایران

مقدمه :

 در قاسم آباد دو گونه دست بافت بسیار زیبا بافته می شود یکی از ابریشم است که از هزار و چهارصد سال پیش، از چین به ایران آورده شد و در خود منطقه به عمل می آید و دیگری از پنبه است.

این گونه فرآورده ها برای مصرف محلی است و هیچ گاه برای داد و ستد بازرگانی عرضه نمی شود. ابریشم طبیعی، چادرشب برای دوخت پرده و پوشش رخت و خواب تهیه می شود ولی آن را بیشتر زنان محلی می پوشند یا به دور کمرشان می بندند. دلیل این نوع پوشش زنان نوع کارشان است چون زنان گیلانی در کشاورزی ( چیدن چای، منشا و برداشت برنج ) مجبورند ساعتها به شکل  خمیده مشغول به کار باشند. آنها عقیده دارند این نوع بستن محکم چادر شب به کمر باعث می شود که هم کمرشان گرم باشد و هم از کمر درد جلوگیری می نماید. در ضمن زنان منطقه قاسم آباد در فصل مرکبات نیز مجبورند در مناطق سرد برای چیدن میوه به باغ مرکبات بروند و این نوع پوشش بدن آنها را گرم می کند.

منطقه بافت :

قاسم آباد یکی از دهات استان گیلان است که در شهرستان رودسر قرار دارد از شرق به بخش چابکسر و از غرب به بخش کلا چای مرتبط است از قسمت شمالی به دریای خزر و از قسمت جنوبی به سلسله جبال البرز ختم می شود. ده قاسم آباد شامل قسمت های پایین محله ( قاسم آباد سفلی ) و بالا محله (  قاسم آباد علیا )  بند بان ، خانه سر، ملک میان و شام محله می باشد. بالا محله تقریبا دارای ۱۵۰ خانوار سکنه دارد و در هر خانوار حداقل یک دستگاه دست بافی ( چادر شب بافی ) وجود دارد.

 در حمله ( قاسم آباد سفلی) در حدود ۱۰ نفر زن و دختر خانه دار به بافت چادر شب نقش دار با استفاده از گجین و ابریشم طبیعی و در حدود ۶۰ نفر به بافت چادر شب معمولی و ساده مشغول هستند. اغلب دختران قاسم آباد چادر شب مرغوب را که با مخلوطی از گجین بافته می شود به منظور تهیه جهیزیه شان ( که به زبان محلی به نام « داشتی » خوانده می شود.) بافته و آماده می نمایند و این نوع محصول به ندرت برای فروش عرضه می شود. حدود ۶۰% چادر شب در این منطقه بافت می شود.

۱- گجین: ابریشمی است که از انتهای الیاف باقی مانده در پیله تهیه می شود و اصطلاحا ابریشم گجین نامیده می شود و مرغوبیت کمتری دارد.

 چادر شب بافی

پارچه چادر شب باریک به عرض ۳۱ سانتی متر و طول ۲ متر است که نقش هایش را پود نمودار می کنند. چادر شب با تقسیم توپ پارچه به شش قسمت و دوختن آنها به یکدیگر تهیه میگردد.

در قاسم آباد کمتر خانه ای یافت می شود که دستگاه بافندگی دستی در آن نبوده و زن یا دختر خانواده به طرز کار آن آشنایی نداشته باشد. اهالی قاسم آباد از نظر حفظ آداب و رسوم محلی مخصوصا پوشیدن لباس محلی و برگزاری مراسم عروسی، افرادی سنت طلب هستند.

به طور متوسط بافتن یک چادرشب در حدود یک ماه طول می کشد زیرا زنان قاسم آباد در ساعات فراغت از خانه داری، پارچه بافی می کنند و در روز بیش از سه تا چهار ساعت وقت صرف آن نمی شود.

برای بافتن چادر شب که مخلوطی از گجین و نخ پنبه ای تابیده است یک کیلو گجین مصرف می شود. علاوه بر قاسم آباد در گزافرود و بی بالان در دو کیلومتری کلاچای بافت چادر شب به صورت خانگی مرسوم می باشد. در گزافرود در حدود دویست خانوار دارای دستگاه بافندگی بوده و در فصولی که فعالیت های کشاورزی راکد می شود به چادر شب بافی می پردازند. مهمترین مشکل چادرشب بافی در این منطقه کمبود و گران شدن گجین می باشد. به علت گران شدن گجین استفاده از نخ کاموا برای ایجاد نقش های رنگی معمول شده که به اصالت و مرغوبیت چادر شب ها لطمه زیادی زده است.

نحوه تهیه نخ چادر شب و ابزار مورد استفاده در تولید آن

ابریشم خام ابریشمی است که مستقیما از پیله گرفته میشود و به وسیله چرخهای دستی و یا با ماشین به نخ تبدیل میشود و رنگ آن زرد یا کرم است. ابریشم پخته ابریشمی است که در اثر پختن ابریشم خام و گرفتن صمغ آن ابریشم خالص شده و این عمل را اصطلاحا قلیاب کشی یا کلیاب کشی گویند و رنگ ابریشم پخته سفید است.ابریشم گجین ابریشمی است که از انتهای الیاف باقی مانده در پیله تهیه میشود و اصطلاحا ابریشم گجین نامیده میشود و مرغوبیت کمتری دارد .

چه کلافهای ابریشم خام به صورت خانگی تهیه شود و چه از بازار خریداری گردد آن را در مخلوطی از آب و خاکستر خیس میکنند. عمل شستن ابریشم خام جهت نرم و تمیز کردن نخها و آماده نمودن آنها برای رنگرزی است. بعد از رنگ کردن، این کلافها را مرتبا باز و دوباره می پیچانند و هنگام این عمل با تاب دادن و یا در صورت لزوم با دولا کردن نخها بر دوام و یکنواخت بودن آنها می افزاید و سپس با این نخها قرقره « ماسوره »  درست میکنند که برای تار و پود پارچه ابریشمی ( چادر شب ) به کار می رود.

ابتدا این کلافها را به روی کلافزنی قرار می دهند. نخ را از کلاف به روی دوک چرخ می پیچانند و سپس از آن به روی کلاف زن بزرگتری ( ابریشم تابزن ) منتقل می کنند.

این کارها باعث افزایش طول نخ می شود زیرا در حین عمل نخ هایی را که از قرقره های مختلف باز می کنند به هم گره می زنند. با یک پیچاندن مجدد به روی دوک چرخ که اغلب با دولا کردن
نخ ها همراه است. ماسوره هایی با اندازه های مختلف تهیه می کنند که ماسوره های کوچک برای پود پارچه و ماسوره های بزرگتر برای تار پارچه به کار می رود.

تهیه ابریشم تابیده از پیله های نا مرغوب بیشتر به روشی که در مورد سایر الیاف مانند پنبه و پشم رایج است شبیه می باشد. در این روش توده نخ به دست آمده از پیله های نا مرغوب را به کمک دوک به صورت رشته های تابیده در می آورند که دوک مورد استفاده ( کج دوک ) دارای دو سر برآمده می باشد. استفاده از دوک به جای چرخ ( چر ) جهت آزاد نگاه داشتن دو دست است که توسط آنها انبوه نخ های کم و بیش در هم پیچیده را از هم باز می کنند. عملیات بعدی در مجموع تقریبا شبیه عملیاتی است که در مورد ابریشم خام ذکر شد. تشکیل کلاف توسط « اچکاوزن » صورت می گیرد. رنگ کردن و پیچیدن دور قرقره ها ، کلاف ها را بعد از رنگ کردن بر روی  چرخ ریسندگی ( چر) منتقل و قرقره را درست می کنند. آخرین مرحله قبل از بافتن ابریشم درست کردن تارهای پارچه ( تانه کار ) است. این عمل با پیچاندن نخ های رنگارنگی که از قرقره های مختلف باز می کنند به دور میخ های چوبی انجام می گیرد. ( میخ های انتهایی را بالاتر قرار گرفته پیش چونگان و پس چونگان و میخ های وسطی را رجه می نامند.)

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .