عنوان :

مقاله چاپ و چاپخانه

تعداد صفحات : ۲۰

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در این مقاله به تاریخچه چاپ و چاپخانه، چاپ برجسته، چاپ گود، چاپ مسطح، چاپ استنسیلی و چاپ و چاپخانه در ایران می پردازیم.

نخستین کتاب چاپی در ایران، کتابی به زبان ارمنی است که در ۱۰۵۱ق. در جلفا و به کوشش کشیشان ارمنی چاپ شد. این کتاب شرح احوال قدّیسان و گروهی از روحانیان مسیحی بود که در ۷۰۵ صفحه با ابعاد ۵/۲۵×۱۸ و به‌صورت دو ستونی چاپ شده است .

در زمان صفویان، افشاریان، و زندیان در زمینه چاپ، فعالیت چندانی صورت نگرفت. تحول جدّی چاپ در ایران، در زمان فتحعلی شاه روی داد. در این زمان، به‌همت عباس میرزا، چند تن برای آموختن فن چاپ به کشور انگلستان و روسیه اعزام شدند و پس از آموختن این فن، برای نخستین بار، دستگاه‌های چاپ سربی را به ایران آوردند.

 در روش چاپ برجسته رنگ یا مرکب از سطوحی که از اطرافش برجسته‌تر است به سطح دیگر منتقل می‌شود، و به این ترتیب، نقش بر سطح مورد نظر انتقال می‌یابد. برجستگی‌های زیر غلتک، رنگ یا مرکب را می‌گیرد و سپس بر صفحه کاغذ منتقل می‌کند. ماشین‌های مولتی گراف یا لترپرس  به این شیوه عمل می‌کنند .

 واژه های کلیدی: چاپ و چاپخانه،تاریخچه،  چاپ برجسته، چاپ گود، چاپ مسطح، چاپ استنسیلی

فهرست مطالب

چاپ و چاپخانه    ۱
تاریخچه    ۱
چاپ برجسته.    ۶
چاپ گود.    ۶
چاپ مسطح.    ۶
چاپ استنسیلی.    ۸
چاپ و چاپخانه در ایران.    ۹
منابع    ۱۴
پی نوشت:    ۱۶

منابع

 :)۱ آذرنگ، عبدالحسین. آشنایی با چاپ و نشر. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، ۱۳۷۵؛ ۲) ادیب سلطانی، میرشمس‌الدین. راهنمای آماده ساختن کتاب برای مؤلفان، مترجمان، ویراستاران، کتابداران، ناشران، چاپخانه‌ها و دوستداران کتاب. ویرایش ۲٫ تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۴؛ ۳) امیرفریار، فرخ. “نشر کتاب در سال :۱۳۷۷ با نگاهی گذرا به دوران پس از جنگ تا امروز”. جهان کتاب. س. چهارم، ۱۵ و ۱۶ (مهر ۱۳۷۸): ۲-۳؛ ۴) اوجی، مرتضی. “چاپکار ایرانی و چرخش قرن”. صنعت چاپ، ۲۰۰ (مرداد ۱۳۷۸): ۶-۷؛ )۵ اوصیاء، لاله. “تهیه فرم چاپی در چاپ سیلک اسکرین”. صنعت چاپ، ۱۹۰ (مهر ۱۳۷۷) ۳۰-۳۳؛ ۶) همو. “چاپ در فراسوی سال ۲۰۰۰”. صنعت چاپ، ۲۰۰ (مرداد ۱۳۷۸): ۸-۱۲؛ ۷) بدوی، عبدالرحمن. دایره‌المعارف مستشرقان. ترجمه صالح طباطبایی. تهران: روزنه، ۱۳۷۷؛ ۸) “پیش‌نویس آیین‌نامه تأسیس و نظارت بر چاپخانه‌ها و مؤسسات وابسته”. صنعت چاپ، ۱-۹ (آبان ۱۳۷۱): ۲۸-۳۱، ۳۷؛ ۹) “چاپ”. دایره‌المعارف فارسی ]مصاحب[، ج ۱، ص ۷۸۵-۷۸۶؛ ۱۰) دمیرچی، اسماعیل. “آمار ۱۶ سال پیش از چاپخانه‌های تهران”. صنعت چاپ، ۱۱۶ (مرداد و شهریور ۱۳۷۱): ۴۱؛ )۱۱ سلطانی، پوری؛ راستین، فروردین. اصطلاحنامه کتابداری. ذیل “چاپ”؛ )۱۲ صافی، قاسم. از چاپخانه تا کتابخانه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ؛۱۳۶۸ ۱۳) طاهری عراقی، احمد. “ظهور چاپ در شرق میانه”. نامه انجمن کتابداران ایران، دوره پنجم، ۱ (بهار ۱۳۵۱): ۳۱-۳۵؛ ۱۴) “فن کتابت و تصویر و صحافی”. ایرانشهر، ج ۱، ص ۷۴۷-؛۷۴۸ ۱۵)

چاپ و چاپخانه

چاپ در لغت به‌معنای نقش، اثر، مُهر، و نشان آمده و در متون مختلف کلمات طبع، باسمه، و تافت به‌عنوان مترادف آن به‌کار رفته است. در اصطلاح، به عمل، فن، و صنعت تکثیر صورت نقوش دوبعدی (حروف، ارقام، خطوط، تصاویر، و جز آن) به‌وسیله انداختن اثر این نقوش بر کاغذ، پارچه، یا مواد دیگر، به‌ویژه چاپ مواد خواندنی، با تصویر یا بدون تصویر بر روی کاغذ گفته می‌شود (:۹ ج ۱، ص ۷۸۵). در تعریفی دیگر، چاپ مجموع عملیاتی است که متن خام را به اثر درخور انتشار مانند کتاب، مجله، روزنامه، و جز آن تبدیل کند (۶۸:۱). چاپخانه نیز در لغت به‌معنای محل و مکان چاپ کردن و در متون مختلف کلمات مطبعه، دارالطباعه، و باسمه‌خانه به‌عنوان مترادف آن به‌کار رفته است. چاپخانه مؤسسه یا کارگاهی است که از عهده انجام کارهای چاپی بر روی کاغذ و سایر اشیا از طریق انواع چاپ برآید (۲۸:۸) و، به تعبیری دیگر، محلی است که چاپ کتاب، نشریات، و مانند آن در آنجا انجام می‌گیرد (:۱۱ ذیل “چاپ”).

تاریخچه

پیدایش چاپ را می‌توان به سده‌های پیش از تاریخ، زمانی که انسان اقدام به ساخت مُهرهای گلی و چوبی کرد، نسبت داد؛ ولی ابداع چاپ به‌مفهوم امروزی را به کشور چین نسبت می‌دهند. چینی‌ها در اواخر قرن دوم میلادی سه عنصر مورد نیاز چاپ، یعنی کاغذ، جوهر، و سطوح کنده‌کاری‌شده را در اختیار داشتند (:۲۳ ج ۱۴، ص ۱۰۵۲). شواهد تاریخی برجای‌مانده نشان می‌دهد که در عصر سلسله‌های سویی و تانگ در چین (قرن ۶-۱۰ م.) عمل تکثیر را، نه تنها به‌کمک سنگ (فشردن و یا مالیدن آن بر کاغذ)، بلکه با چوب، فلز، و حتی گِل پخته به‌طور دقیق انجام می‌دادند و، بدین ترتیب، متونی را در نسخه‌های متعدد تولید می‌کردند (۹۸:۱-۹۹). ابتدایی‌ترین روش کار چاپ قالبی بود؛ بدین‌گونه که مطالب را روی تکه‌های چوبی حک و سپس بر کاغذ منتقل می‌کردند. نخستین نسخه چاپی موجود در جهان اثری است که در ایالت کانسای[۱] چین به‌دست آمده است. این نسخه کار شخصی به نام وانگ چیه[۲] است که تاریخ چاپ را ۱۱ مه ۸۶۸ م. ذکر می‌کند (:۲ ۴۴). پس از چاپ قالبی، استفاده از حروف متحرک معمول شد. در فاصله سال‌های ۱۰۴۱-۱۴۰۸م.، نخستین بار، فردی چینی به نام پی شنگ[۳]، با استفاده از نوعی چسب و گل، اقدام به ساخت حروف متحرک کرد. در ۱۴۰۳م. پادشاه کره، هتای تجونگ،[۴] دستور ساخت حروف متحرک از مفرغ را داد (:۲۳ ج ۱۴، ص ۱۰۵۲-۱۰۵۳). در همین زمان، در اروپا نیز اختراع حروف متحرک بدون اطلاع از کار چینی‌ها، توسط گوتنبرگ[۵] انجام گرفت (:۹ ج ۱، ص ۷۸۵). گوتنبرگ، چاپگر آلمانی، نخستین کسی بود که برای هر حرف قطعه فلزی جداگانه درنظر گرفت. وی قطعه‌ها را برای ترکیب کلمات مناسب کنار هم قرار داد، بر آنها مرکب مالید، و بر ورق‌های کاغذ فشرد و به این ترتیب چاپ نوین را باب کرد. وی حروف را ابتدا از جنس چوب، سپس از سرب، و بعدها از آلیاژ سرب، قلع، و آنتیموان ساخت. گوتنبرگ روزانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ برگ چاپ می‌کرد. نخستین کتابی که او به این شکل پدید آورد کتاب مقدس ۴۲ سطری بود (۱۰۱:۱). کتاب‌هایی که در این زمان به‌چاپ می‌رسید به اینکونابولا معروف است.

ابداع گوتنبرگ ظرف مدتی حدود ۴۰ سال در همه کشورهای عمده اروپایی رواج یافت و چاپخانه‌هایی با این روش به‌وجود آمد. در فاصله سال‌های ۱۴۶۰ ـ ۱۴۷۰ م. چاپخانه‌هایی در آلمان و سایر کشورهای اروپایی پدید آمد. در نیم‌قرن نخست پس از کار گوتنبرگ، حدود چهل‌هزار کتاب به چاپ رسید و شمارگان مجموع آنها از ۱۲ میلیون نسخه فراتر رفت. در پایان قرن پانزدهم در اروپا، بیش از دویست چاپخانه در شصت‌ونه شهر فعالیت مستمر داشتند. از جمله چاپخانه‌های مهم آن دوره می‌توان به چاپخانه آنتون کابرگر[۶] در شهر نورنبرگ اشاره کرد که تعداد ماشین‌های چاپ آن ۲۴ دستگاه بود و صدها نفر در آن چاپخانه کار می‌کردند (:۱۶ ۳۵-۳۶).

کار چاپ با حروف عربی نیز پیش از کشورهای اسلامی و عربی، در اروپا آغاز گردید و نخستین چاپخانه عربی، در ]ایتالیای مرکزی[ به‌دستور کاردینال فرناندومدیچی، دوک بزرگ توسکانا، و ریاست جوانی ایتالیایی، به نام جیوانی باتیستا رایموندی[۷] ، تأسیس گردید. این چاپخانه در ۶ سپتامبر ۱۵۸۶ آغاز به‌کار کرد و کتاب قانون ابن سینا را به‌همراه کتاب النجاه که خلاصه شفای بوعلی سیناست، به‌عنوان نخستین محصول خود، در سال ۱۵۹۳ به چاپ رساند. البته در فاصله انتشار این کتاب‌ها، کتاب‌های کوچک دیگری به زبان عربی به چاپ رسید؛ از جمله: ترجمه عربی انجیل‌های چهارگانه (۱۵۹۰)؛ کتاب‌های الکافیه اثر ابن حاجب والاجُرومیه اثر ابن آجُروَم منهاجی (۱۵۹۲)؛ نزهه‌المشتاق فی ذکرالامصار و الاقطار و البلدان و الجُزر و المدائن و الآفاق اثر شریف ادریسی؛ کتاب تحریر اصول اقلیدس (۱۵۹۴) اثر خواجه نصیرالدین طوسی؛ و التصریف (۱۶۱۰) درباره صرف و نحو عربی، تألیف امام عِزّی (۷۳۸:۷-۷۳۹).

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .