عنوان :
مقاله کشف حجاب در زمان رضا خان
تعداد صفحات : ۱۷
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
کشف حجاب در ایران پدیده‌ای ناشی از آشنایی با غرب و تجددخواهی افرادی است که افکار و زندگی غربی را تجربه کرده بودند و می‌کوشیدند زنان ایرانی را نیز مانند زنان اروپایی بعد از رنسانس بدون حجاب و نیمه عریان سازند و البته لباس مردان را نیز تغییر دهند. درحالی که نخستین نشانه‌های کشف حجاب را می‌توان در دربار ناصرالدین شاه قاجار و سپس در محافل روشنفکری مشاهده نمود، رسمیت یافتن آن به دوره دیکتاتوری رضا شاه پهلوی باز می‌گردد.
رضا شاه که ریشه‌دار بودن تفکر دینی و مبانی ارزشی حاکم بر جامعه ایرانی را مانعی جدی بر سر راه فرآیند مدرن‌سازی می‌پنداشت، پس از تنها سفر خارجی‌اش به ترکیه در ۱۲ خرداد ۱۳۱۳، بیش از اندازه تحت تأثیر اقدامات غرب‌گرایانه آتاتورک قرار گرفت. از این رو پس از بازگشت به ایران عزم خود را برای غربی شدن جامعه ایرا نی جزم نمود و مدعی آن شد که اگر مردم لباس متحد‌الشکل بپوشند، کلاه پهلوی به سر گذارند و نسبت به تقیدات دینی سستی نشان دهند متمدن خواهند شد.
تاریخ واقعی کشف حجاب در ایران به سال های پیش از عصر رضاخانی بازمی گردد، ولی اجرای آن، در دی ماه ۱۳۱۴ صورت گرفت. در این مقاله، به پدیده کشف حجاب و اهداف آن از سوی استعمارگران می پردازیم.
کلید واژگان:حجاب، رضاخان، استعمار، غرب، پوشش زنان،
فهرست مطالب
چکیده ۴
مقدمه ۵
حجاب در آیین یهود ۶
پوشش سر در عصر ایرانی ـ ترکی ۶
بازتاب پوشش زنان عصر صفوی در سفرنامه ۶
قاجاریه و کشف حجاب ۷
رضاخان و سفر ترکیه ۷
رضاخان و اعلام رسمی کشف حجاب ۸
اقدامات خشونت آمیز بر ضد زنان باحجاب ۸
بازتاب کشف حجاب در برخی روزنامه ۹
واکنش آیت الله مرعشی نجفی رحمه الله در برابر کشف حجاب ۹
پی آمدهای کشف حجاب در جامعه ۹
پی آمدهای اجتماعی ـ فرهنگی ۹
پی آمدهای اقتصادی ۱۰
پی آمدهای سیاسی ۱۰
نگاهی به ماجرای کشف حجاب در ایران ۱۱
نتیجه گیری ۱۶
منابع ۱۷
منابع
۱ـ حسین مکی، تاریخ بیست ساله ایران، ج ششم، تهران: ناشر، ۱۳۶۲، ص ۱۵۷٫
۲ـ مهدی صلاح، کشف حجاب، زمینه‌ها، پیامدها و واکنش‌ها، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، ۱۳۸۴، ص ۱۱۸٫
۳ـ حکایت کشف حجاب، تهاجم فرهنگی غرب و کشف حجاب، تهران، موسسه فرهنگی قدر ولایت، ۱۳۷۸، ص ۲۵٫
۴ـ محسن صدر، خاطرات صدرالاشراف، تهران، نشر وحید، ۱۳۶۴، ص ۳۰۵٫
۵ـ علیرضا امینی، تحولات ساسی و اجتماعی ایران در دوران پهلوی، صدای معاصر، ۱۳۸۱، ص ۴۰٫
۶ـ صحیفه نور، ج ۱۸، ص ۲۶۱٫
۷ـ مرتضی جعفری، واقعه کشف حجاب، اسناد منتشر نشده از واقعه کشف حجاب در عصر رضاخان، تهران، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی و مؤسسه پژوهشی و مطالعاتی فرهنگی، ۱۳۷۱، ص ۴۵۹، سند شماره ۲۲۲٫
مقدمه
لاروس در دایره المعارف خود درباره حجاب در ملت های پیشین می نویسد: «عادت زن های یونان قدیم بر آن بود که به حجاب اهمیت می دادند و حتی پیرزنان هم محجبه بوده اند. قدیم ترین نویسندگان یونانی می نویسند که حجاب زنان فینقی، سرخ بوده و زنان شهر ئیب، حجاب مخصوصی داشته اند که به جز دو چشم، همه بدنشان را می پوشانیده اند. رومی ها نیز آن گونه در حجاب اهتمام داشتند که قابله ها و دایه ها هم از خانه خود بیرون نمی رفتند مگر با چادر و روی پوشیده و در زیر چادر هم عبایی بلند و سرتاسری می پوشیدند».(مهدی صلاح، کشف حجاب، زمینه‌ها، پیامدها و واکنش‌ها، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، ۱۳۸۴، ص ۱۱۸)
حجاب در آیین یهود
بر اساس آیین یهود، زنان هنگام حضور در اجتماع، موی سر خود را می پوشاندند و به حجاب، پای بند بودند. برای نمونه، در سِفر پیدایش تورات باب چهارم آیه ۶۴ آمده است: «آن زن بُرقع (روپوش) را از صورت برداشت و اسحاق را دید. پس از شتر پیاده گشت و به غلام گفت: این شخص رَوَنده در اینجا کیست؟ غلام گفت: آقای من است. پس زن بُرقع را به صورت انداخت».(الیز ساناساریان، جنبش حقوق زنان در ایران، طغیان، افول و سرکوب از ۱۲۸۰ تا ۵۷، نشراختران ۱۳۸۴)
پوشش سر در عصر ایرانی ـ ترکی
در عصر ایرانی ـ ترکی، یعنی حکومت های غزنویان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان، زنان از نوعی مقنعه و چادر استفاده می کردند که تمامی سر را می پوشاند. معمولاً پیشانی، چانه و دهان را نیز پنهان می کرد و روی این مقنعه و روی پیشانی، نواری بسته می شد. نوع دیگری از این مقنعه تقریبا همچون چادر هم سر را می پوشاند و هم ادامه آن شانه ها و تقریبا تمامی بدن را پنهان می کرد. این سرپوش ها اکثرا به رنگ سفید، سبز و گاه قرمز بود.( حسین مکی، تاریخ بیست ساله ایران، ج ششم، تهران: ناشر، ۱۳۶۲، ص ۱۵۷٫)
بازتاب پوشش زنان عصر صفوی در سفرنامه
شارون فرانسوی، درباره پوشش سر زنان عصر صفوی در سفرنامهاش آورده است: «پوشش سر زنان، چارقد سفیدی است که تا سر شانه می رسد و چادر سفید بلندی که فقط چشم ها از پشت آن پیداست و جلو صورت را با پارچه مُشبّک دست باف یا توری می بندند. در منزل هم زنان سر خود را می پوشانند و تا روی سینه آنها پوشیده است».(مهدی صلاح، کشف حجاب، زمینه‌ها، پیامدها و واکنش‌ها، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، ۱۳۸۴، ص ۱۱۸٫)
در سفرنامه الئاریوس نیز در این باره آمده است: «زنان هنگامی که از خانه خارج می شوند، صورت خود را با تور سفید می پوشانند و چادرشان تمام بدن آنها را فرا می گیرد و فقط چشمان آنها باز است.» این توصیف ها، اهمیت پوشش را از نگاه غربیان تیزبین نشان می دهد.( حکایت کشف حجاب، تهاجم فرهنگی غرب و کشف حجاب، تهران، موسسه فرهنگی قدر ولایت، ۱۳۷۸، ص ۲۵)
قاجاریه و کشف حجاب
جریان غرب گرایی، ابتدا در شکل پوشش مردان ایرانی در دوران فتحعلی شاه اثر گذاشت. رفت و آمدهای هیئت های فرانسوی به دربار ایران به منظور عقد قراردادهای سیاسی ـ نظامی با دولت ایران سبب شد که دربار ایران به تدریج با تحولات سیاسی، نظامی و اجتماعی اروپا آشنا شود. فرانسویان برای نفوذ در ایران، از دربار شروع کردند و چندین خیاط فرانسوی را به دربار قاجار فرستادند. این خیاط ها، لباس هایی برای شاهزادگان قاجار می دوختند که از طرح های اروپایی مایه می گرفت و به ظاهر آنها را پیش چشم دیگران برجسته می نمود. سفر ناصرالدین شاه به اروپا، در ظواهر پوشش اندرونی زنان دگرگونی پدید آورد. البته هنوز شرایط برای تغییر پوشش زنان در بیرون خانه فراهم نشده بود. در این دوره، زنان جوان گاه روبنده را یک طرف سر جمع می کردند.( حکایت کشف حجاب، تهاجم فرهنگی غرب و کشف حجاب، تهران، موسسه فرهنگی قدر ولایت، ۱۳۷۸، ص ۲۵)
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
