عنوان :

پایان نامه بهره وری

تعداد صفحات : ۱۳۲

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

انقلاب تکنولوژیک دانش اطلاعات ، پی آمدهای زیادی در زمینه  فرهنگی، اجتماعی ، اقتصادی و حتی سیاسی جامعه بشری به همراه داشته است و خواهد داشت . اصولاً گسترش و استفاده از فناوری اطلاعات از سه جهت می تواند مهم باشد :

اول اینکه تکنولوژی اطلاعات ، خود یک صنعت استرتژیک است و یکی از سود آورترین صنایع به شمار می رود و دوم اینکه ، تکنولوژی اطلاعات ، یک تکنولوژی کلیدی است و در همه صنایع جهان و خدمات کاربرد دارد . و سوم اینکه ، تکنولوژی اطلاعات یک زیر بنای اساسی است که همه شرکتها و مؤسسات و واحدهای اقتصادی را قادر می سازد که در استفاده از دانش بشری و همچنین انتقال آن سهیم شوند.

فناوری اطلاعات به عنوان یک تغییر تکنولوژی ، کلید رقابتهای صنعتی و رشد اقتصادی به شمار می رود و تاثیر زیادی در تغییرات اقتصادی جهان داشته است .

واحدهای اقتصادی با به کارگیری فناوری اطلاعات و با قرار گرفتن در فضای اطلاعاتی مناسب، می توانند هزینه های خود را کاهش داده و بهره وری و کیفیت محصول خود را افزایش دهند. و کارایی خود را بهبود ببخشند. که این از طریق خودکارکردن فرآیندها و پروسه های تولید، ذخیره و ارزیابی دقیق اطلاعات ، طراحی و تولید به کمک کامپیوتر ، توانایی های سریع در ارتباطات صورت می گیرد. تکنولوژی اطلاعات در عین حال که از لحاظ زیست محیطی کم خطر است ، پتانسیلهای زیادی هم برای ایجاد اشتغال دارد . تکنولوژی اطلاعات در مقایسه باسایر صنایع خیلی سرمایه بر نیست و بیشتر به مهارتهای فنی نیروی انسانی متکی است و در صورت اجرای سیاستهای صحیح توسعه منابع انسانی اختلاف درآمدها را نیز کاهش خواهدداد.

از سه منظر بنگاهها و صنایع استفاده کننده  از کامپیوتر و اینترنت ، می توانند افزایش بهره وری را  انتظار داشته باشند :

۱-  کاهش سریع در قیمت کامپیوتر ، محرکی برای سرمایه گذاری گسترده در فناوری اطلاعات است . این سرمایه گذاری مانند هر شکل دیگر از هزینه سرمایه ، توانایی بهره وری را افزایش می دهد.

۲-   فناوری اطلاعات به طور بالقوه به بنگاهها اجازه می دهد که در راه تجارت به تغییرات کارا و  افزایشی دست زنند که این دو اثر در معادله حسابداری رشد به عنوان یک شدت سرمایه در ا ستفاده  بنگاهها از فناوری اطلاعات وارد شود و روی بهره وری تأثیر بگذارد.

۳-  حالت سومی نیز قابل تصور است که بنگاهها استفاده کنند از فناوری اطلاعات از نیروی کار ماهر و متخصص در این زمینه استفاده می کنند که این حالت نیز به صورت نیروی کار مؤثر وارد تابع  تولیدو معادله رشد می‌شود و یک افزایش در رشد بهره وری کل عوامل و نیروی کار را موجب می شود .

با توجه به مباحث گفته شده در این پایان نامه به دنبال آزمون دو فرضیه زیر هستیم :

۱-  استفاده از کامپیوتر و اینترنت روی بهره وری نیروی کار تأثیر مثبت دارد .

۲-  استفاده از کامپیوتر و اینترنت روی دستمزد درمحل کار تأثیر مثبت دارد .

این دو فرضیه در مورد صنایع استان تهران مورد بررسی قرار می گیرد و جمع آوری آمار و اطلاعات به صورت میدانی صورت گرفته است .

در این مقاله در فصل اول به ادبیات موضوعی می پردازیم که شامل تعاریف بهره وری و دستمزد و بررسی فناوری اطلاعات و تاریخچه کامپیوتر و اینترنت می باشد. در فصل دوم به بررسی مبانی تئوریک می پردازیم که فناوری اطلاعات چگونه می‌تواند روی بهره وری نیروی کار و دستمزد تأثیر بگذارد . در فصل سوم به مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفته است را تجزیه و تحلیل می کنیم و فصل چهارم به بحث روش نمونه گیری و برآورد موجودی سرمایه اختصاص یافته است و در نهایت ، در فصل آخر ضمن برآورد مدل به نتیجه گیری و پیشنهادات می پردازیم .

واژه های کلیدی: بهره وری، فناوری اطلاعات، اینترنت، تکنولوژی، دستمزد

فهرست مطالب

پیشگفتار    ۱
۱-۱- بهره وری    ۶
۱-۱-۱- تعریف بهره وری    ۷
۱-۱-۲- مدلها و شاخصهای بهره وری    ۱۱
۱-۱-۳ – عوامل موثر بر بهره وری :    ۱۷
۱-۲- مفهوم دستمزد    ۱۸
۱-۳ – فناوری اطلاعات    ۱۹
۱-۳-۱- اهمیت فناوری اطلاعات    ۱۹
۱-۳-۲- تعریف واژه فناوری اطلاعات ( تکنولوژی اطلاعات )    ۲۰
تکنولوژی چیست ؟    ۲۱
اطلاعات چیست ؟    ۲۲
۱-۳-۳- تعریف فناوری اطلاعات    ۲۳
۱-۳-۴- تاریخچه فناوری اطلاعات     ۲۶
۱-۳-۵- کامپیوتر و اینترنت    ۲۸
۱-۳-۵-۱- تاریخچه رایانه ( کامپیوتر ) و نسلهای آن :     ۲۹
کامپیوتر های نسل اول :    ۲۹
کامپیوترهای نسل دوم :    ۳۰
کامپیوتر های نسل سوم :    ۳۰
کامپیوتر های نسل چهارم :    ۳۱
کامپیوترهای نسل پنجم :    ۳۱
۱-۳-۵-۲ ظهور اینترنت :    ۳۲
۱-۴-تصویری از وضعیت فناوری اطلاعات در ایران و جهان    ۳۳
تعداد کاربران اینترانت به ازاء    ۳۵
هر ۱۰ هزار نفر جمعیت ۲۰۰۲    ۳۵
نام کشور نام قاره    ۳۵
۲-۱- پیشرفت تکنولوژی    ۳۶
۲-۲ – حسابداری رشد     ۳۹
۲-۲-۱- پیشرفت فنی بی طرفی هیکس ( پیشرفت  فنی نامشخص و بی طرف )    ۴۱
۲-۲-۳- پیشرفت فنی مشخص در سرمایه     ۴۲
۲-۳ نظریه های دستمزد    ۴۵
دستمزد واقعی    ۴۶
۲-۳-۶- نظریه مارشال :    ۴۹
۲-۳-۶-۱ تقاضا برای عوامل تولید :    ۵۰
ب – تقاضا برای عوامل تولید با بیش از یک عامل تولیدی متغیر    ۵۳
الف ) حالت اول – عوامل تولید ، مستقل از یکدیگر باشند .    ۵۵
۲-۳-۶-۲- بازار عرضه کار    ۵۸
منحنی عرضه نیروی کار برای یک نفر:    ۶۱
نمودار (۲-۷ ) : منحنی عرضه نیروی کار    ۶۳
منحنی عرضه بازار نیروی کار    ۶۳
دلایل متفاوت بودن دستمزدها    ۶۳
نمودار (۲-۸) : منحنی عرضه بازار نیروی کار    ۶۳
۳ـ۱ـ مطالعه استروستیک و نگوین     ۶۷
۳ـ۲ـ مطالعه نیکولاکریستی    ۶۹
۳ـ۳ـ مطالعه گرینن و میرز    ۷۲
۳-۴ – مطالعه کروگر     ۷۳
۳-۵-مطالعه پریدخت وحیدی     ۷۶
۳-۶- مطالعه  کوین جی استروب     ۷۸
۳-۷ – مطالعه استرالیا    ۸۱
۳-۸- مطالعه لی وکیم     ۸۲
۴-۱- روش نمونه گیری    ۸۴
۴ – ۲ – برآورد موجودی سرمایه    ۹۲
۴ – ۲ – ۱ – مروری بر روشهای برآورد موجودی سرمایه    ۹۳
روش شهشهانی :    ۹۳
روش حسن خوانساری :    ۹۴
روش روند نمایی :    ۹۴
روش هژبر  کیانی و بغزیان     ۹۶
روش PIM     ۹۸
روش دادخواه و زاهدی     ۹۹
۴ – ۲ – ۲ – محاسبه موجودی سرمایه    ۱۰۰
۵-۱- توابع تولید    ۱۰۳
۵-۱-۱- تابع تولید کاب – داگلاس     ۱۰۳
۵-۱-۲- تابع تولید (CES )     ۱۰۵
۵-۱-۳- توابع تولید انعطاف پذیر    ۱۰۵
۵-۲- متغیر های مجازی     ۱۰۷
۵-۳- مدل نظری جهت بررسی های تجربی    ۱۰۸
۵-۳-۱- مدل نظری جهت بررسی تأثیر فناوری اطلاعا ت بر روی بهره وری نیروی کار    ۱۰۹
۵ ـ ۳ـ ۲ ـ مدل نظری جهت بررسی تأثیر فناوری اطلاعات بر روی دستمزد    ۱۱۱
۵-۴- برآورد مدلها    ۱۱۳
۵-۴-۱- نتایج برآورد مدلها    ۱۱۵
۵-۵- نتیجه گیری و پیشنهادات    ۱۱۹
منابع فارسی    ۱۲۴
منابع انگلیسی    ۱۲۶

منابع

منابع فارسی

۱)     اسلوین، جیمز؛ اینترنت و جامعه، ترجمه عباس گیلوری و علی رادباوره، تهران: نشر کتابدار، ۱۳۸۰

۲)     کلانتری، باقر و عرب مازار، عباس؛ برآورد موجودی سرمایه کشور (۱۳۳۸ـ۱۳۶۷)، مجله اقتصادی دانشگاه شهید بهشتی، سال اول، شماره یک، تابستان ۱۳۷۱

۳)     بالازاده، مسعود؛ بررسی و برآورد تابع تولید صنایع نساجی در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی، بهمن ۱۳۶۹

۴)     برانسون، ویلیام، اچ؛ تئوری و سیاستهای اقتصاد کلان، ترجمه عباس شاکری، تهران: نشر نی، چاپ چهارم، ۱۳۷۸

۵)     تفضلی، فریدون؛ تاریخ عقاید اقتصادی،تهران: نشر نی، چاپ دوم، ۱۳۷۵

۶)     توکلی، اکبر؛ آذربایجانی، کریم و شهریار، علی؛ اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل بهره‌وری عوامل تولید در گروههای صنایع ایران (۱۳۵۱ـ۱۳۷۲)، مجله برنامه و بودجه ـ سال پنجم، شماره ۵۲ و ۵۲، مرداد و شهریور ۱۳۷۹

۷)     عبادی، جعفر؛ مباحثی در اقتصاد خرد (بازارها، تعامل عمومی و اقتصاد رفاه)، انتشارات سمت، چاپ چهارم، تابستان ۱۳۸۱

۸)     حسین زاده، علی؛ اندازه‌گیری شاخصهای بهره‌وری و تعیین عوامل موثر بر بهره‌وری در شرکت بافت آزادی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۸۰

۹)     حسن خوانساری، زهرا؛ برآورد موجودی سرمایه در اقتصاد کشور در سالهای ۶۰ـ۱۳۳۸ و تفکیک آن بین سالهای ۶۰ـ۱۳۳۸ و تفکیک آن بین بخشهای مختلف اقتصادی طی سالهای ۶۰ـ۱۳۴۳، سازمان برنامه و بودجه، ۱۳۶۲

۱۰)داودی، پرویز؛ اقتصادخرد، نشر مؤسسه تحقیقات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۴

۱۱)رضائیان، علی؛ سیستم اطلاعات مدیریت (مدل‌سازی اطلاعات)، انتشارات سمت، چاپ اول، ۱۳۸۱

۱۲)سی‌لاودن، کنت و پی لاودن، جین؛ فناوری اطلاعات، ترجمه حمید محسنی، تهران: نشر کتابدار، چاپ اول، زمستان ۱۳۸۰

۱۳)شهشهانی، احمد؛ الگوی اقتصاد سنجی ایران و کاربرد آن، دانشگاه تهران، ۱۳۵۷

۱۴)شیرانی، پرویز؛ نظریه نمونه‌گیری، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول، ۱۳۶۴

۱۵)عابدین در کوش، سعید؛ جزوه اقتصاد کلان پشرفته کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی

۱۶)عبدالعزیز، آبتین؛ بررسی تأثیر فناوری اطلاعات بر ارتباطات بین سازمانی (استانداری و فرمانداری‌های استان سیستان و بلوچستان)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۸۱

۱۷)قارون، معصومه؛ برآورد ذخیره موجودی سرمایه بخشهای اقتصادی ایران (۱۳۷۰ ـ ۱۳۵۲)، مجله روند، ۱۳۷۲

۱۸)کیت بهان و ناهولز؛ آشنایی با تکنولوژی اطلاعات، ترجمه مجید آذرخش و دیگران، تهران: انتشارات سمت، ۱۳۷۷

۱۹)لوین یانگ، مارگارت؛ راهنمای جامع اینترنت، ترجمه محمدحسین، مهدوری، تهران: خانه نشرهزاره، ۱۳۸۰

۲۰)لیارد، پی.آر.جی و والتر، ا.ا؛ تئوری اقتصادخرد، ترجمه عباس شاکری، نشر نی، چاپ اول، ۱۳۷۷

۲۱)مهدوی ، محمدنقی؛ تکنولوژی اطلاعات و فناوری اطلاعات، تهران: نشر چاپار، چاپ اول، تابستان ۱۳۷۹

۲۲)وحید، پریدخت؛ تأثیر علم و فناوری بر مزدهای واقعی ایران، مجله برنامه و بودجه، شماره ۵۲ و ۵۳، ۱۳۷۸

۲۳)هژبر کیانی، کامبیز، بغزیان، آلبرت؛ روشی برای برآورد موجودی سرمایه بخشهای عمده اقتصاد ایران، مجله اقتصادی دانشگاه شهید بهشتی، شماره ۶، بهار ۱۳۷۶

۲۴)هژبر کیانی، کامبیز؛ اقتصاد سنجی و کاربرد آن، تهران: انتشارات ققنوس، چاپ دوم ۱۳۷۷

 منابع انگلیسی

۱)     Atrostic, B.K and Nguyen, Sang, Computer Networks and U.S. Manufacturing Plant Productivity: New Evidence from the CNUS Data, Center For Economic Studies U.S. Census Bureau, January 2002

۲)     Barro, Robert.J and Sala.i.Martin, Xavier, Economic Growth, New York: Mc Graw – Hill, Inc, 1995

۳)     Cristea, Nicola, An Econometrics Analysis of the Effects of Internet Use at work on Hourly wages, April, 2000

۴)     Greenan, Nathalic and Mairesse, Jacques, Computers and Productivity In France: Some Evidence, Working paper, 5836, November, 1996

۵)     Krueger, Alan.B, How Computers Have Change The Wage Structure: Evidence From Micro Data (1984-89), NBER, Working paper, No, 3858

۶)     Lee, Sang. Hyop and Kim, Jangh yuk, Have Internet Changed The Wage Structure too?, Department of Economics, June 2002

۷)     Poon, S.k, Econometrics and Exploratory Approaches to Analysis The Information Technology Productivity Paradox, International conference on Information System, Seattle, December, 2002

۸)     Stirob, Keving.J, Reassesing The impact of IT in The Production Function: A Meta-Analysis, Federal Reserve Bank of New York, November, 19, 2002

پیشگفتار

نیازهای بشر چیزی نیست که بتوان به راحتی از آن صرفنظر کرد . امروز با توجه به منابع کمیاب و نیازهای نامحدودی که وجود دارد ، استفاده درست و مناسب از منابع کمیاب و بر طرف کردن نیازهای نامحدود امری واجب و ضروری به شمار می رود وهمچنین با توجه به جهانی شدن اقتصاد و شکستن مرزهای جغرافیایی چه از لحاظ اقتصادی و چه از لحاظ فرهنگی ، اجتماعی و . . . . و افزایش رقابت ، دولتها و شرکتها را بر آن داشته تا برای از دست ندادن بازارهای داخلی و خارجی و خارج نشدن از گوی رقابت داخلی وجهانی ، کالاهایی با کیفیت بهتر و کمیت بیشتر و قیمت پائین تر به بازارهای داخلی و خارجی شان عرضه نمایند که این می تواند با استفاده بهتر و مناسب از منابع موجود صورت  گیرد. بنابراین ، این چیزی جزء بهره وری و کارایی بیشتر عوامل تولید نمی تواند باشد .

بهره وری باعث صرفه جویی در استفاده ازمنابع کمیاب و افزایش قدرت رقابت و در مورد افراد ، مزایای بهره وری همچنین به صورت دستمزدهای بالا و کیفیت بهتر زندگی شغلی ظاهر می شود.

بهره وری به عنوان یک ضرورت ، جهت ارتقاء سطح زندگی ، رفاه بیشتر و آرامش و آسایش انسانها می باشد ، که هدف اساسی برای همه کشورهای جهان محسوب می‌شود.

وقتی که ، مسئله بهره وری و بحث استفاه بهینه از منابع به میان می آید ، نمی‌توان از مهمترین بخش آن یعنی بهره وری نیروی انسانی به سادگی گذشت. استفاده منطقی از منابع فکری و فیزیکی نیروی انسانی کمک  شایانی به بهره وری کرده و خواهد کرد و بکارگیری افراد ماهر و متخصص و دارای مهارت های مختلف در زمینه های متعدد ، می توان به کیفیت بهتر و کمیت بیشتر تولیدات بیانجامد . بدون اغراق می توان گفت که این ذهن و فکر و قدرت بدنی نیروی انسانی بوده است که چنین تحولات عظیمی در بکارگیری ماشین آلات ، مواد ، انرژی و.‌.‌.  ایجاد کرده است .

بشر برای افزایش بهره وری از تمام  توان خود استفاده کرده است ، به طوریکه جمیع اختراعات و ابداعات بشری از ابتدائی ترین ابزار کار دراعصار گذشته گرفته تا پیچیده ترین تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی در زمان حاضر ، متأثر از همین تمایل و اشتیاق به بهره وری افزون تر بوده است و خواهد بود. می توان گفت یکی از مهمترین دستاوردهای انسانی امروز ، دستیابی به  تکنولوژی الکترونیک و به دنبال آن دستیابی به ابزارهای محاسباتی قوی مانند کامپیوتر و وسائل ارتباطاتی که از مهمترین آنها اینترنت می باشد، بوده است که این هم خود در سایه استفاده صحیح و منطقی ازمنابع و امکانات موجود وجود محدودیتها تحقق یافته است .

امروزه استفاده از کامپیوتر و اینترنت در تمام کارها وارد شده است و در اکثر کارها از این دو ابزار و فناوری استفاده می شود . که در کشور ما نیز استفاده از کامپیوتر به طور گسترده و استفاده از اینترنت به طور محدودتر در زندگی افراد راه پیدا کرده است .

بدیهی است که تغییرات تکنولوژیکی علاوه بر اینکه روی بهره وری تأثیر می گذارد، باعث تغییر نوع شغلها ، مهارتها ، مسئولیتها و وظایف کارگران می شود و نیروی کار در بازار کار دارای مزیت خواهد بود . بنابراین ، جذب  نیروی  کار ماهر و متخصص در فعالیتهای مبتنی بر فنآوری اطلاعات ضروری است که این خود روی دستمزد نیروی کار تأثیر می گذارد.

گسترش سریع این دو وسیله ، دولتها ، شرکتها ، صنعتگران و مدیران و . . .  را بر آن داشته است که برای بهبود کیفیت و کمیت تولیدات خود و افزایش بهره وری از فناوری اطلاعات به طور مطلوب استفاده کنند .

قطعاً هر تکنولوژی و ابزار جدید که وارد زندگی بشر می شود پیامدها و نتایج مثبت و منفی را با خود به همراه خواهد داشت و سوء ظن ها مختلفی را ایجاد خواهد کرد که فناوری اطلاعات و استفاده از آن نیز از این سوء ظن های به دور نبوده است . تحقیقات گسترده ای در زمینه تأثیر فناوری اطلاعات بر روی متغیرهای اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی و ورزشی صورت گرفته است .

بنابراین ، با توجه به اهمیت فراوان این فناوری ها ، سوالی که مطرح می شود این است که آیا این فناوری ها روی بهره وری نیروی انسانی در صنایع ما موثر بوده اند ؟ آیا فناوری اطلاعات می تواند دستمزدها را تغییر دهد که این خودبه طور غیر مستقیم روی سطح زندگی شغلی و رفاه و آسایش مردم تأُثیر دارد . آیا کامپیوتر و اینترنت روی اشتغال تأثیر دارد؟ و سوال های مختلف دیگری که در مباحث اقتصادی می توان مطرح کرده هر کدام از این سوالات بحث جداگانه و گسترده ای را می طلبند ولی ما در این پایان نامه قصد بررسی دو سوال راداریم :

۱-       استفاده از فناوری اطلاعات ( کامپیوتر و اینترنت ) چه تأثیری روی بهره وری نیروی کار   در صنایع تولیدی دارد ؟

۲-       استفاده از کامپیوتر و اینترنت چه تأثیری روی دستمزد نیروی کار دارد؟

 کاربرد فناوری اطلاعات را می توان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد :

۱- تولید فناوری اطلاعات                   ۲- استفاده از فناوری اطلاعات

تولید فناوری اطلاعات مربوط به صنایعی می شود که فناوری اطلاعات را تولید می کنند و به عنوان یک کالای نهایی در این  صنایع به شمار می رود و استفاده از فناوری اطلاعات به عنوان کالای واسطه ای در صنایع دیگر کاربرد دارد که ما در تحقیق خود به مورد دوم می پردازیم .

از سه منظر بنگاهها و صنایع استفاده کننده  از کامپیوتر و اینترنت ، می توانند افزایش بهره وری را  انتظار داشته باشند :

۱-    کاهش سریع در قیمت کامپیوتر ، محرکی برای سرمایه گذاری گسترده در فناوری اطلاعات است . این سرمایه گذاری مانند هر شکل دیگر از هزینه سرمایه ، توانایی بهره وری را افزایش می دهد.

۲-    فناوری اطلاعات به طور بالقوه به بنگاهها اجازه می دهد که در راه تجارت به تغییرات کارا و  افزایشی دست زنند که این دو اثر در معادله حسابداری رشد به عنوان یک شدت سرمایه[۱] در ا ستفاده  بنگاهها از فناوری اطلاعات وارد شود و روی بهره وری تأثیر بگذارد.

۳-    حالت سومی نیز قابل تصور است که بنگاهها استفاده کنند از فناوری اطلاعات از نیروی کار ماهر و متخصص در این زمینه استفاده می کنند که این حالت نیز به صورت نیروی کار مؤثر وارد تابع  تولیدو معادله رشد می‌شود و یک افزایش در رشد بهره وری کل عوامل و نیروی کار را موجب می شود .

با توجه به مباحث گفته شده در این پایان نامه به دنبال آزمون دو فرضیه زیر هستیم :

۱-       استفاده از کامپیوتر و اینترنت روی بهره وری نیروی کار تأثیر مثبت دارد .

۲-       استفاده از کامپیوتر و اینترنت روی دستمزد درمحل کار تأثیر مثبت دارد .

این دو فرضیه در مورد صنایع استان تهران در سال ۱۳۸۱ مورد بررسی قرار می گیرد و جمع آوری آمار و اطلاعات به صورت میدانی صورت گرفته است .

در فصل اول به ادبیات موضوعی می پردازیم که شامل تعاریف بهره وری و دستمزد و بررسی فناوری اطلاعات و تاریخچه کامپیوتر و اینترنت می باشد. در فصل دوم به بررسی مبانی تئوریک می پردازیم که فناوری اطلاعات چگونه می‌تواند روی بهره وری نیروی کار و دستمزد تأثیر بگذارد . در فصل سوم به مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفته است را تجزیه و تحلیل می کنیم و فصل چهارم به بحث روش نمونه گیری و برآورد موجودی سرمایه اختصاص یافته است و در نهایت ، در فصل آخر ضمن برآورد مدل به نتیجه گیری و پیشنهادات می پردازیم .

در فصل اول ادبیات موضوعی مورد بررسی قرار می گیرد که تعریف بهره وری و معرفی شاخصهای بهره وری در بخش (۱-۱) مورد بحث قرار گرفته است. در بخش (۱-۲) مفهوم دستمزد مورد بررسی قرار گرفته است. بخش (۱-۳ ) به اهمیت و مفاهیم فناوری اطلاعات و مسیر تحولات کامپیوتر و اینترنت اختصاص داده شده است و در انتها و بخش (۱-۴ ) به خلاصه ای از وضعیت فناوری اطلاعات در ایران وجهان پرداخته شده است .

 ۱-۱- بهره وری

امروزه وجود رقابتهای جهانی و سیر پر شتاب تکنولوژی برای تسخیر بازار یک سو و محدودیت منابع طبیعی از سوی دیگر ، ضرورت توجه به بهره وری را برای همگان روشن ساخته است . اینک سیاستگذاران و مدیران « بهبود بهره‌وری » را گاه به عنوان ابزار و گاه به عنوان هدف مورد توجه قرار می‌دهند.

جمیع اختراعات و ابداعات بشر ابتدائی ترین ابزار کار در اعصار بدوی گرفته تا پیچیده ترین تجهیزات مکانیکی و الکتریکی زمان حاضر، متأثر از همین تمایل و اشتیاق به بهره وری افزونتر بوده است.[۲]

یکی از مهمترین اهداف بهر وری ، افزایش مطلوبیت زندگی ، رفاه بیشتر ،آرامش و آسایش انسانهاست که امروزه یکی از اهداف کشورها می باشد . همانطور که گفته شد ، امروزه در اقتصاد کلیه کشورها ، چه توسعه یافته و چه توسعه نیافته ، توجه به افزایش بهره وری امری ضروری تلقی می شود ، زیرا کشورها می توانند با استفاده بهینه از منابع کمیاب ، کالاهایی با کیفیت بالا و قدرت رقابتی بیشتر تولید کنند و این خود باعث رفاه و آسایش افراد جامعه می‌شود ، زیرا  کشورها می توانند با استفاده بهنیه از منابع کمیاب ، کالاهایی با کیفیت بالا و قدرت رقابتی بیشتر تولید کنند و این خود باعث رفاه و آسایش افراد جامعه می شود. به همین دلیل برخی  از کشورها ، سرمایه گذاری های عظیم و گسترده ای را برای ارتقاء و گسترش آن در تمام سطوح جامعه انجام داده و از این طریق به درجات بالایی از رشد و توسعه دست یافته‌اند.

 ۱-۱-۱- تعریف بهره وری

کلمه « بهره وری » معادل فارسی انتخاب شده برای لغت «productivity » می‌باشد. تعاریف متعددی برای بهره وری صورت گرفته است که  به مرور زمان دستخوش تغییرات شده است .

اولین بار این واژه در آثار قدما ، بخصوص در اثری از آگریکولا (Agricola ) به نام (De-Re-Metadlical ) عنوان شده است . اما در قرن هیجدهم فیزیوکراتهایی همچون کوئیزنی (Quesnay ) در سال ۱۷۶۶ و لنیزه (Li-Littre )  در سال ۱۸۸۳ به این واژه مفهوم قدرت تولید کردن اطلاق کردند. [۳]

در مباحث اقتصادی ، بخصوص بهره وری نیروی کار ، در نظریات « تقسیم کار » آدام اسمیت ، برای اولین به چشم می خورد . که اسمیت معتقد بود که با تقسیم کار می توان تولید نهایی نیروی کار را  را افزایش داد .

– تعریف قدرت تقلید کردن در فرهنگ لاروس تاسال ۱۹۴۹ مشاهده شده است . اما از اوایل قرن بیستم اقتصاد دانان به این واژه مفهوم جدیدی را بخشیدند که عبارت است از « رابطه قابل سنجش بین تولید و عوامل تولید»[۴].

– منوچهر فرهنگ ، در  فرهنگ لغت اقتصادی ، این کلمه را به قدرت تولید ، قابلیت تولید و مولویت و بهره وری ترجمه کرده است . و همچنین مرتضی قره باغیان در فرهنگ اقتصاد و بازرگانی ، بهره وری را « رابطه میان تولید کالا و خدمات با عوامل تولید مورد استفاده در تولید آن کالا و خدمات تعریف می کند» و می گوید که ، بهره وری هر عامل تولید معمولاً برابر است به نسبت تغییر در عامل تولید به تغییر در تولید با استفاده از شاخص عددی .

در ساده ترین تعریفی که از بهره وری صورت گرفته است ، بهره وری را نسبت داده به ستانده تعریف کرده اند :

 این تعریف در اکثر کتابهایی که در مورد بهره وری صحبت می کنند به کار گرفته شده است. تعاریف دیگری نیز از بهره وری صورت گرفته که به صورت زیر می توان بیان کرد:[۵]

– در سال ۱۹۵۰ سازمان همکاری اقتصادی اروپایی[۶] (OECD ) :« بهره وری را خارج قسمت بازده به یکی از عوامل تولید تعریف می کند. بدین ترتیب می توان از بهره وری سرمایه، بهره‌وری سرمایه‌گذاری،  بهره وری مواد خام ، بسته به اینکه بازده در ارتباط با سرمایه و  سرمایه گذاری ، یا مواد خام ، و غیره مورد بررسی قرار گیرد، نام برد »

–  اشتانیز (P.O.Stenier ) : «بهره وری را معیار عملکرد و یا قدرت و توان موجود در تولید کالا و خدمات تعریف می کند».

– سیگل (Sigle ) : « مجموعه نسبتهای بازده به داده ».

– ماندن (Mundel ) : «بهره وری به مفهوم نسبت بین بازده تولید به واحد منابع مصرف شده است که با یک نسبت مشابه به  دوره پایه مقایسه می شود و به کار می رود. بهره وری برابر است با خارج قسمت خروجی ( میزان تولید) بریکی ( یا همه ) از عوامل تولید ».

– دیویس (Davis ):«تغییر بدست آمده در شکل محصول درازاء منابع مصرف شده ».

– فابریکانت (Fabricant ) : « یک نسبت همیشگی بین خروجی به ورودی ».

– سومانت( Sumanth ): « یک نسبت بین خروجی ملموس و ورودی ملموس».

– ایسترفیلد (T.E.Eeasterfield) :« بهره وری را نسبت بازده سیستم تولیدی به مقداری که از یک یا چند عامل تولیدی به کار گرفته شد است را بیان می کند ».

– ژان  فورایسته ( Fourastie) : او به مقوله انسانی واجتماعی بهره وری اهمیت می دهدو هدف اصلی از بالاتر بودن بهره وری را کم کردن قیمت فروش ، افزایش قدرت خرید مزد بگیران ، ارتقاء سطح زندگی و تسریع و پیشرفت اجتماعی می داند نه فقط بهبود موقعیت اقتصادی فنی بنگاههای تجاری و افزایش فاصله بین قیمت فروش و هزینه تولید و مالاً منافع بیشتر.

– تعریف سازمان بین المللی کار[۷](ILO) : سازمان بین المللی کار بهره وری را این طور بیان می کند که « معیار برای بخش بهره وری ، نسبت ترکیب عوامل اصلی تولید یعنی : زمین سرمایه ، نیروی کار و سازماندهی  بر محصولات است».

– مرکز بهره وری ژاپن [۸] (JPC) : این مرکز بهره وری را به صورت زیر تعریف می کند : « به حداکثر رساندن استفاده از منابع ، نیروی انسانی ،تسهیلات و غیره به طریق علمی . کاهش هزینه های تولید ، گسترش بازارها ، افزایش اشتغال و کوشش برای افزایش دستمزدهای واقعی و بهبود معیارهای زندگی ،آنگونه که به سود کارگر ، مدیریت و عموم مصرف کنندگان باشد.».

– سازمان بهره وری آسیایی [۹](APO) : « بهره‌وری یک رابطه با یک مقایسه ارزشی میان مقدار کالا و خدمات تولید شده و مقدار منابع به کاررفته جهت تولید کالاها می باشد که به صورت یک نسبت توضیح داده می شود.»

– آژانس بهره‌وری اروپا[۱۰](EPA): این آژانس معتقد است که بهره وری عبارت است از :

الف : بهره وری ، درجه استفاده مؤثر از هر یک از عوامل تولید است.

ب : بهره وری دردرجه اول یک دیدگاه فکری است که همواره سعی دارد ، آنچه را که در حال حاضر موجود است بهبود بخشد. بهره وری مبتنی بر این ایده و نظر است که انسان می تواند فعالیتهایش را هر روز بهتر از پیش به انجام رساند. علاوه بر آن بهره وری مستلزم آن است که به طور پیوسته تلاشهایی در راه انطباق فعالیتهای اقتصادی با شرایط دائماً در حال تغییر و همچنین تلاشهایی برای به کار گیری نظریه و روشهای جدید انجام گیرد».

سازمان بهره وری ملی ایران [۱۱](NIPO) :« بهره وری یک فرهنگ ، یک نگرش عقلانی به کار و زندگی است که هدف آن هوشمندانه تر کردن فعالیتها برای دستیابی به زندگی بهتر و متعالی است.»