عنوان :

پایان نامه مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنی و مهندسی در استفاده از اینترنت

تعداد صفحات : ۱۴۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده :

توسعه اقتصادی به انسانهای متبحر و کارآمد و توانا احتیاج دارد و این گونه « منابع انسانی کار آمد » محصول سطوح بالای آموزش و پرورش می باشند . دانشگاه از دو جهت در توسعه اقتصادی موثر است : یکی ازنظر تامین نیروی انسانی کارآمد یا افزایش کار ایی و بهره وری افراد ، دیگر گسترش مرزهای دانش و فن و پیش بردن تکنولوژی

یکی از رسالتهای دانشگاه تربیت متخصصان و پژوهشگران است که بتوانند تبحر لازم را برای انجام فعالیتهای پژوهشی و آموزشی ، در زمینه رشته خاص علمی خود کسب کنند . لازمه این امر ، توان بهره گیری صحیح و مناسب از اطلاعات می باشد .

چرا که اطلاعات بعنوان یکی از منابع ضروری جهت پیشرفت های علمی و فنی کشور است و می توان گفت که در پیشبرد توسعه جامعه اطلاعات عاملی جدایی ناپذیر است در تولید دانش و پژوهش که به سهم خود ارضای نیازهای مردم را ممکن می سازد اطلاعات جزئی با اهمیت است  .

یکی از راههای کسب اطلاعات به روز ، استفاده از اینترنت  می باشد و با توجه به نقش مهمی که اینترنت  در امر دستیابی به اطلاعات روز آمد و ارتباط سریع میان دانشمندان حوزه های مختلف  علوم ایفا می کند . لذا ضرورت شناخت بیشتر اینترنت  توانایی های این شبکه ، هدف و میزان استفاده از اینترنت  بعنوان یکی از راههای دستیابی به اطلاعات و بررسی موانع و مشکلات موجود  در استفاده مانند عدم آشنایی با شیوه های صحیح جستجو و عدم آگاهی از منابع و خدمات موجود در امر آموزش و پژوهش ضروری بنظر می رسد  .

از طرفی با شناخت رفتار اطلاع یابی آموزشی و پژوهشی و آشنایی یا انگیزه ها و اهداف و شیوه های صحیح جستجو ، در وقت و هزینه دانشجویان و پژوهشگران صرفه جویی می شود . دانشجویان می توانند ، اطلاعات مرتبط و معتبری را بدست آورند و در جهت تکمیل فعالیتهای آموزشی و پژوهشی خود از آن استفاده کنند تا از دوباره کاریها و یا استفاده از روش آزمون و خطا برحذر باشند بنابراین شناخت بیشتر اهداف جستجو و منابع و کانالهای مورد استفاده و شیوه  دستیابی به اطلاعات ضروری بنظر می رسد تا با شناخت بیشتر،اطلاعات مناسب برای پژوهشگران و دانشجویان برای انجام فعالیتهای علمی فراهم شود .

پژوهش حاضر به بررسی رفتار اطلاع یابی آموزشی ــ پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی و مقایسه رفتار اطلاع یابی دانشجویان رشته های علوم انسانی و فنی مهندسی پرداخته است . نمونه پژوهشی شامل ۱۲۰ نفر دانشجوی تحصیلات تکمیلی است که به روش نمونه گیری تصادفی از بین دانشگاههای جامع و فنی شهر تهران انتخاب شده اند . خلاصه ای از نتایج پژوهش به قرار زیر ، بدست آمده است .

بر اساس یافته های پژوهشی ، دانشجویان دورۀ ارشد بیشتر از طریق سایت دانشگاه و دوره دکتری از طریق خانه به اینترنت دسترسی دارند و بررسی کلی نشان می دهد که درصد بالایی از دانشجویان فنی از طریق خانه به اینترنت دسترسی دارند. بررسی میزان استفاده دانشجویان از اینترنت نشان می دهد که دانشجویان فنی بیشتر از اینترنت استفاده می کنند و این می تواند به شیوه دسترسی دانشجویان فنی (که بیشتر از طریق خانه می باشد) بستگی داشته باشد. همچنین بیشتر دانشجویان گروه فنی مدت زمان بین ۵۰ تا ۷۵ درصد از دقت آموزشی ــ پژوهشی خود را صرف جستجوی اطلاعات از اینترنت می کنند که در مقایسه با گروه علوم انسانی مدت زمان بیشتری می باشد.

بررسی ها ، نیز تفاوت معناداری را بین مدت زمان استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی نشان می دهد.

دانشجویان گروه فنی ، توانایی خود را در استفاده از اینترنت ۶/۳۶ درصد بالاتر از متوسط و ۳۰ درصد خبره می دانند در حالیکه گروه علوم انسانی ۳/۲۳ درصد بالاتر از متوسط و ۵ درصد خبره می دانند.

بررسی ها ، تفاوت معناداری را بین رشته تحصیلی و توانایی استفاده از اینترنت نشان می دهد . همچنین تفاوت معناداری بین میزان تحصیلات و توانایی استفاده از اینترنت دیده شده است.

اولویت بندی دانشجویان دو گروه در مورد استفاده از خدمات و ابزارهای اینترنت تفاوتی ندارد هر دو گروه اولویت اول خود را استفاده از موتورهای جستجو در وب و اولویت خود را پست الکترونیکی و سپس انتقال فایل و استفاده از گروههای خبری اعلام کردند.

اولویت بندی دانشجویان درباره استفاده از منابع اطلاعاتی نشان می دهد که گروه علوم انسانی اول کتاب سپس اینترنت را ترجیح می دهند در حالی که گروه فنی مهندسی اول اینترنت سپس از کتاب استفاده می کنند و این می تواند مربوط به شیوه دسترسی و توانایی استفاده آنها باشد.

یافته ها نشان می دهد که دانشجویان از منابع رسمی بیشتر از منابع غیر رسمی مانند مکاتبه با اساتید و یا همکاران و یا شرکت در سمینارها ، استفاده می کنند.

بررسی اهداف استفاده از اینترنت نشان می دهد که هر دو گروه (دوره) هدف از کسب اطلاعات ، انجام فعالیت های پژوهش و برای مرور پیشینه و در اولویت دوم کسب اطلاعات آموزشی درسی می باشد . و در اولویت سوم روز آمد کردن اطلاعات تخصصی و حرفه ای قرار دارد.

بررسی اهداف دانشجویان از کسب اطلاعات آموزشی نشان می دهد که در کل ، روزآمد کردن اطلاعات درسی مدنظر می باشد نحوۀ آشنایی دانشجویان گروه فنی با امکانات اینترنت در اولویت اول آزمون و خطا و در مرحله دوم از طریق دوستان و آشنایان می باشد در حالی که در گروه علوم انسانی اول از طریق دوستان و آشنایان سپس آزمون و خطا می باشد در هر دو گروه نحوه آشنایی از طریق آموزشهای رسمی ، در اولویت نهایی قرار دارد.

هر دو گروه ترجیحا” ، منابع اینترنتی مورد نیاز خود را از طریق موتور جستجوی وب ، شناسایی  می کنند و بررسی دلایل استفاده از اینترنت نشان می دهد که که بین دو گروه تفاوت معنا داری وجود دارد . گروه علوم انسانی به علت سرعت بازیابی و گروه فنی در دسترس بودن آن را دلیل استفاده خود بیان کردند هر دو گروه دلیل دوم خود را تعدد و تنوع مطالب می دانند.

بررسی مشکلات موجود در راه عدم استفاده از اینترنت نشان می دهد که عدم تسلط به زبان خارجی و پایین بودن سرعت شبکه از نظر گروه علوم انسانی و از نظر گروه فنی پایین بودن سرعت و هزینه بالا ، از موانع موجود می باشد . بررسی ها نشان داده که رفتار صحیح جستجو در رشته های مختلف و همچنین در دوره های تحصیلی مختلف متفاوت است.

هر دو گروه خواستار یادگیری جستجو پیشرفته و استفاده از پایگاههای اطلاعاتی هستند و پیشنهاداتی  در جهت بهبود دستیابی و استفاده از اینترنت بیان کردند.

واژه های کلیدی: رفتار اطلاع یابی، دوره کارشناسی ارشد، دوره دکتری، اینترنت،

فهرست مطالب

فصل اول
مقدمه ۱
بیان مساله ۴
اهمیت و ضرورت ۶
اهداف پژوهشی ۸
سوالات پژوهشی
فرضیه های پژوهشی ۹
تعریف مفاهیم ۱۰
تعاریف عملیاتی مفاهیم ۱۰
فصل دوم
مقدمه ۱۲
رابطه خدمات دانشگاهی و توسعه ملی ۱۳
تاثیر دانشگاه در توسعه اقتصادی ۱۴
تاثیر دانشگاه در توسعه اجتماعی / سیاسی۱۵
تاثیر دانشگاه در توسعه فرهنگی ۱۵
رسالت ، وظایف و خدمات دانشگاه۱۶
اینترنت     ۱۹
تاریخچه اینترنت  ۲۲
ابزارها و خدمات اینترنت  ۲۵
رفتار اطلاع یابی۳۱
خاستگاه مفهوم اطلاع یابی۳۳
جست و جوی اطلاعات و ساز و کارهای بهینه سازی آن۳۴
انتخاب یک بانک اطلاعاتی برای انجام جست و جو ۳۵
فرمول جست و جو ۳۶
ترکیب فرمول جست و جو با استفاده از عملکرد های موجود۳۷
انجام جست و جو۴۰
مدل های رفتار اطلاع یابی۴۱
مدل رفتار اطلاع یابی الیس ۴۳
مدل رفتار اطلاع یابی کالتو۴۹
مدل رفتار اطلاع یابی بلکین ۵۱
مدل رفتار اطلاع یابی مار چینونین۵۲
مدل رفتار اطلاع یابی ویلسون۵۴
مهارت باز یابی اطلاعات ۶۲
رفتار اطلاع یابی مورد نیاز در فرآیند پژوهش ۶۴
فصل سوم
مقدمه۸۷
روش پژوهش ۸۸
جامعه پژوهشی و روش  نمونه گیری۸۸
ابزار پژوهش ۸۹
روش تجزیه و تحلیل داده ها۹۰
فصل چهارم
مقدمه ۹۲
تجزیه و تحلیل داده ها۹۳
فصل پنجم
مقدمه۱۱۸
بحث و نتیجه گیری۱۱۹
پیشنهادها ۱۲۹
پیشنهادات برای پژوهش آتی۱۲۹
محدودیت ها ۱۳۰
خلاصه۱۳۰
منابع فارسی۱۳۴
منابع انگلیسی۱۳۸
چکیده انگلیسی۱۴۱

منابع فارسی

ـــ ابراهیمی ، مهدی (۱۳۸۰) . “اینترنت “. تهران نشر کتابدار

ـــ ارجمند ، تاج الملوک (۱۳۷۴) . “گزیدۀ مقالات ایفلا” . تهران کتابخانه ملی جمهوری ایلامی ایران

ـــ ادهمی ، اعظم (۱۳۸۰) . “نگاهی بر مدل های رفتار اطلاع یابی و رفتار اطلاع یابی” پیام کتابخانه ش ۳ :۵۱ــ ۴۳

ـــ استبروک نوئل (۱۳۷۷) . “راهنمای جامع و کاربردی اینترنت” ترجمه احمد علی نژاد. محمود زیبابی. تهران مرکز آموزش مدیریت دولتی

ـــ اسدی ، مریم (۱۳۸۲) . “مطالعه تأثیر استفاده از اینترنت بر رفتار اطلاع یابی ــ پژوهشی اعضا هیات علمی رشته های مختلف دانشگاه تهران با تأکید بر سه شاخه علوم انسانی ، علوم پایه و فنی مهندسی” پایان نامه کارشناسی ارشد . علوم کتابداری و اطلاع رسانی . دانشگاه تهران

ـــ آیین نامه مقررات دوره های تحصیلات تکمیلی دفتر آموزش و تحصیلات تکمیلی ۱۳۷۶

ـــ پریرخ و فتاحی رحمت الله (۱۳۸۴) “راهنمای نگارش و مرور نوشتارها و پیشینیه پژوهش”تهران نشر چاپار

ـــ حاجی ، رابعه (۱۳۷۱)”میزان آگاهی پژوهش گران علوم پزشکی کشور از منابع اطلاعاتی” پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه علوم پزشکی ایران.

ــ داور پناه محمد رضا (۱۳۸۲) .”جستجوی اطلاعات علمی و پژوهشی در منابع چاپی الکترونیکی” تهران نشر چاپار

ــ دیلقمانی ، میترا (۱۳۷۵) “بررسی رفتار اطلاع یابی اعضا هیات علمی رشته مهندسی مکانیک در کسب اطلاعات تخصصی در ۵ دانشگاه شهر تهران” پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس

ـــ رضایی شریف آبادی سعید (۱۳۷۳)”شبکه کامپیوتری اینترنت در خدمت اطلاع رسانی” پیام کتابخانه سال ۴ ش ۱و۲ :۴۷-۴۶

ـــ رضایی شریف آبادی ، سعید (۱۳۸۱) “اینترنت “. دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی ویراستار عباس حری تهران. کتابخانه ج ۱

ـــ زمانی میاندشتی ناصر (۱۳۸۲) “بررسی عوامل موثر بر رفتار اطلاع یابی مدیران و کارشناسان ترویج” پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه تربیت مدرس

ـــ سلیمی (۱۳۸۰) “بررسی رفتار اطلاع یابی کارکنان متخصص راه آهن جمهوری اسلامی ایران” پایان نامه کارشناسی ارشد

ــ صفری راد (۱۳۷۹) “بررسی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز و نقش کتابخانه در تامین این نیازها” پایان نامه کارشناسی ارشد

منابع انگلیسی

Abels , elieenh: Denman, Danied , liebscher , peter , ( 1996 )

“ factors that influence that use of electronic networks by science and engineering  facwlty at small institwtions : part ii : preliminary use in dicators . “  journal of the american society for information science , 48 (6) : 496-507

Ashley, n.w( 1995 ) . Diffusion of network information

Netrieval in acddenic . phd thesis . The university of Arizona , Tucsoin

Bane , A , F. and milheim , W.D ( 1995 ) “ Internet insights : how academics and usuing the Internet “ computers in libraries 15:32-36

Bruce , H ( 1995 ) “Internet serrices and academie work : an

Australicun invisibal college of the humun dimensions of global chang “ . clobal enriromental chang . 9 :385 – ۳۰۷

Boissin , florence bonod . (2005 ) Information – seeking beaharviour and use of the Internet by french general paractitioners : aqualitative tudy “ Health Information and libaries journal , vol zz : 173 – ۱۸۱

مقدمه

اطلاع یابی فعالیت مهمی در جامعه بشری است . هر چند می توان ادعا کرد که اطلاع یابی همواره چنین بوده است . اما این موضوع در جامعه اطلاعاتی متداول تر است . همانگونه که قبل از پیدایش صنعت چاپ در قرن ۱۵ ، انتقال اطلاعات بصورت شفاهی یا دست نوشته انجام می شد . پس از اختراع چاپ توسط گوتنبرگ ، اطلاعات بیشتری روی کاغذ تولید گردید و به شکل های مختلفی چون کتاب جزوه ، گزارش و مجله علمی ذخیره شد . اطلاعات در طول قرن بیستم و قرن  حاضر از طریق رادیو و تلویزیون و بطور فزاینده ای از طریق ارتباطات الکترونیکی و به ویژه اینترنت نیز منتقل شده است .

تخمین زده می شود که اطلاعات تولید شده بین سالهای ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۰ بیشتر از کلیه اطلاعات تولید شده در ۵ هزار سال قبل بوده است (لارج ، آندرو ۱۳۸۲ : ۲۷).

پیشرفت در فن آوری های اطلاعات و ارتباطی مسئول چنین انفجار اطلاعاتی می باشد و اساس بسیاری از این تغیرات ، توانایی نظام رایانه ای برای ذخیره زیادی از اطلاعات ، پردازش سریع و قابل دسترسی ساختن آنها برای کاربران در سراسر دنیا از طریق شبکه های ارتباطی راه دور می باشد .

بدین گونه ارتباطات رایانه ای ( شبکه اینترنت ) ، ارتباطات راه دور و وسایل ارتباط جمعی ، نوعی ” مثلث ارتباطات ” را بوجود آورده اند که دگرگونی های فن آوری پر اهمیتی در عرصه های اجتماعی ، علمی و فرهنگی و … حاصل آن است . و اصطلاحاتی همچون عصر ارتباط ، انفجار اطلاعات انقلاب ارتباطات ، جامعه اطلاعات و اسطوره یا ایدولوژی جامعه اطلاعات و نظایر آنها ، که آنها ، که در سال های اخیر در کتاب ها و آثار پژوهشی محققان در حوزه های جامعه شناسی و فلسفه و علم ، و ارتباطات و علوم کتابداری و اطلاع رسانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند ( معتمد نژاد ۱۳۷۱ ) .

در حال حاضر بحث های گسترده ای بدنبال تغییرات شگرفی که اینترنت در اطلاع یابی و فعالیتهای پژوهشی در جوامع علمی ایجاد کرده است وجود دارد و آن گویای این حقیقت است که دراین سالها استفاده افراد بخصوص دانشجویان نحصیلات تکمیلی از شبکه های الکترونیکی به سرعت افزایش یافته و اینترنت بعنوان یکی از مجراهای قابل دستیابی به اطلاعات برای دانشجویان جهت انجام فعالیتهای آموزشی و پژوهشی در دانشگاهها و موسسات آموزشی عالی تبدیل شده است . این فن آوری در حال تغیر شیوه های دانشجویان را در جستجوی اطلاعات ، ارتباط با همدیگر ، هدایت پژوهش و آموزش و توزیع نتایج تحقیق تحت تاثیر قرار داده است. چنین به نظر می رسد که سواد اطلاعاتی در جامعه ای که دائم در معرض تغییرات فناوری و همچنین در معرض تغییرات  اطلاعاتی بی شماری قرار دارد ، لازم است سواد اطلاعاتی شامل توانایی در تشخیص نیاز ، توانایی ذخیره اطلاعات و توانایی باز یابی و ارزیابی انتقادی اطلاعات بازیابی شده و استفاده مناسب در زمان لازم ، می باشد . سواد اطلاعاتی باعث رفتار اطلاعاتی مناسب در شناسایی ، کسب و اشاعه اطلاعات از طریق هر مجرا و رسانه ای می شود . رفتار اطلاعاتی مناسب ، فرآیند جستجو ، بازیابی ، شناخت و کاربرد منطقی محتوا است . ( فتاحی ۱۳۸۲ ، ۲۷۶ ) .

در نتیجه نیاز به شناخت رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی احساس می شود چرا که با شناخت رفتار اطلاع یابی و ارزیابی تاثیرات فناوری بر رفتار جستجو و نیز شناخت چگونگی استفاده دانشجویان از اینترنت و عوامل موثر در استفاده از آن ، جایگاهی برای پژوهش و آموزش و توسعه بوجود می آید و آن باعث افزایش پژوهش دانشگاهی و بهبود آموزشی می شود .

بیان مسأله :

تاریخ قرن اخیر نشان می دهد که کشورهایی که به مسأله آموزش و پژوهش توجه خاصی داشتند توانسته اند به رشد اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی قابل توجهی دست یابند .

به همین دلیل دولتهای مترقی ، تاکید بر گسترش پژوهش و ادغام آن در برنامه ریزیهای آموزشی دارد . ( فتاحی ۱۳۸۳ : ۲۷۷ )

از اینرو می توان گفت که نظام آموزش عالی نقش اساسی در توسعه جامعه دارد و هدف آن تربیت دانش آموختگانی است که بتوانند مهارت های پژوهشی و آموزشی را کسب کنند که توسعه چنین مهارت هایی از مهمترین اولویت های دانشگاه می باشد ( پر یرخ و فتاحی ۱۳۸۴ : ۱۶ ) .

در آیین نامه مقرات دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها این امر مهم ذکر گردیده که هدف از ایجاد دوره های کارشناسی ارشد و دکترا ، تربیت افرادی  است که با احاطه یافتن و آشنا شدن با روشهای پیشرفته  تحقیق و دستیابی به جدیدترین مبانی آموزش و پژوهش بتوانند با نوآوری در زمینه های علمی وتحقیقی ، در رفع نیازهای کشور و گسترش مرزهای دانش در رشته تخصصی خود موثر باشند محور اصلی فعالیتهای آنان ، پژوهش و کسب تبحر در رشته خاص علمی خود می باشند و به نظر می رسد که ممترین منبع کسب اطلاعات آنها برای فعالیت های آموزشی و پژوهشی علاوه بر کتابخانه ها، مراکز و پایگاههای اطلاع رسانی و یا اینترنت می باشد .

امروزه به دلیل قابلیت های گوناگون و متنوع اینترنت  هر روز استفاده کنندگان بیشتری به آن روی می آورند و اکثر دانشگاههای کشور نیز مبادرت به برقراری خدمات شبکه جهانی اینترنت  به منظور پشتیبانی علمی از دانشجویان نموده اند ولی بنظر می رسد که دانشجویان در امر دستیابی به اطلاعات دچار مشکل می باشند که مهمترین عوامل موثر در عدم دستیابی ، عدم آگاهی دانشجویان از منابع و شیوه های صحیح جستجوی اطلاعات و یا شناسایی نیاز های اطلاعاتی خود می باشند و یا اینکه اهداف و انگیزه ها و روشها را به خوبی نمی شناسند که منجر به عدم دستیابی استفاده کنندگان  به منابع مورد نیاز می شود .

در حالیکه  با آگاهی ار رفتار اطلاع یابی صحیح در جهت تکمیل برنامه های آموزشی  و پژوهشی می تواند پژوهشگران را در برنامه ریزی بهتر برای پژوهش با کیفیت بالا و تولید دانش جدید توانمند سازد چرا که افزایش سریع حجم اطلاعات موجب شده که دانشجویان و محققان گاه بدون اطلاع از مطالعات قبلی و با صرف وقت و هزینه کارهایی را انجام دهند که جز دوباره کاری نتیجه ای ندارد در حالیکه با شناخت کامل از ویژگیها و اهداف و انگیزه ها و روش های صحیح جستجو می توانیم مرتبط ترین و معتبرترین منابع اطلاعاتی مورد نیاز را شناسایی کنیم و د رجهت رفع نیازهای اطلاعاتی خود برای انجام فعالیتهای آموزشی و پژوهشی گام برداریم .

در این راستا پژوهش حاضر به بررسی رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی و آگاهی از اهداف و ابزارها و نوع اطلاعات مورد جستجو و شیوه دسترسی به اطلاعات در استفاده از اینترنت می پردازد و امید است که نتایج راهگشای بهبود و اصلاح شیوه های اطلاع یابی باشد .

اهمیت و ضرورت :

یکی از رسالتهای دانشگاه تربیت متخصصان و پژوهشگران است که بتوانند تبحر لازم را برای انجام فعالیتهای پژوهشی و آموزشی ، در زمینه رشته خاص علمی خود کسب کنند . لازمه این امر ، توان بهره گیری صحیح و مناسب از اطلاعات می باشد .

چرا که اطلاعات بعنوان یکی از منابع ضروری جهت پیشرفت های علمی و فنی کشور است و می توان گفت که در پیشبرد توسعه جامعه اطلاعات عاملی جدایی ناپذیر است در تولید دانش و پژوهش که به سهم خود ارضای نیازهای مردم را ممکن می سازد اطلاعات جزئی با اهمیت است ( ارجمند ۱۳۷۴: ۱۱ ) .

یکی از راههای کسب اطلاعات به روز ، استفاده از اینترنت  می باشد و با توجه به نقش مهمی که اینترنت  در امر دستیابی به اطلاعات روز آمد و ارتباط سریع میان دانشمندان حوزه های مختلف  علوم ایفا می کند . لذا ضرورت شناخت بیشتر اینترنت  توانایی های این شبکه ، هدف و میزان استفاده از اینترنت  بعنوان یکی از راههای دستیابی به اطلاعات و بررسی موانع و مشکلات موجود  در استفاده مانند عدم آشنایی با شیوه های صحیح جستجو و عدم آگاهی از منابع و خدمات موجود در امر آموزش و پژوهش ضروری بنظر می رسد ( فتاحی ۱۳۸۳ : ۱۵۳ ) .

از طرفی با شناخت رفتار اطلاع یابی آموزشی و پژوهشی و آشنایی یا انگیزه ها و اهداف و شیوه های صحیح جستجو ، در وقت و هزینه دانشجویان و پژوهشگران صرفه جویی می شود . دانشجویان می توانند ، اطلاعات مرتبط و معتبری را بدست آورند و در جهت تکمیل فعالیتهای آموزشی و پژوهشی خود از آن استفاده کنند تا از دوباره کاریها و یا استفاده از روش آزمون و خطا برحذر باشند بنابراین شناخت بیشتر اهداف جستجو و منابع و کانالهای مورد استفاده و شیوه  دستیابی به اطلاعات ضروری بنظر می رسد تا با شناخت بیشتر،اطلاعات مناسب برای پژوهشگران و دانشجویان برای انجام فعالیتهای علمی فراهم شود .

 اهداف پژوهش :  

پژوهش حاضر به بررسی رفتار اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در استفاده از اینترنت می پردازد .استفاده روز افزون از اینترنت  و کثرت اطلاعات موجود ، افراد را نا گزیر از قرار گرفتن در مجراهای اطلاعاتی می کند که سبب پیدایش رفتار اطلاع یابی می شود . رفتار اطلاع یابی برخاسته از شناخت نیازهای دانشجویان از جستجوی اطلاعات ، آگاهی از روشهای صحیح جستجوی اطلاعات و مقایسه رفتار اطلاع یابی دانشجویان رشته های علوم انسانی و فنی و  مهندسی و بررسی رابطه بین رشته تحصیلی و سطح تحصیلات و توانایی استفاده از اینترنت  و همچنین شناسایی مشکلات و مسائل آنها در راه یابی به منابع مورد نیاز می باشد .

با کسب اطلاع در رابطه با رفتار اطلاع یابی و تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده می توان اطلاعاتی برای مسؤلان جهت درک بهتر و دقیق تر  از نیازهای کاربران ، مشکلات استفاده کنندگان و کاربران و تاثیر اینترنت  روی فعالیت های آموزشی و پژوهشی آنان فراهم آید تا سرمایه گذاریهای لازم صورت گیرد .

اهداف کلی پژوهشی عارتند از :

شناسایی و کشف  اهداف دانشجویان از کسب اطلاعات

شناسایی شیوه های دستیابی دانشجویات به اطلاعات

تعیین گرایش دانشجویان به ابزارها و خدمات اینترنت

تعیین چگونگی کسب اطلاعات توسط دانشجویان

شناسایی موانع و مشکلات موجود در استفاده از اینترنت

تعیین میزان توانایی دانشجویان در استفاده از اینترنت

مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان رشته علوم انسانی و فنی مهندسی

سؤالات پژوهشی :

آیا دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری رشته های علوم انسانی و فنی مهندسی از شیوه های صحیح جستجوی اطلاعات از اینترنت بهره می گیرند ؟

هدف دانشجویان از کسب اطلاعات چیست ؟ و چند درصد از استفاده کندگان به منظور کسب اطلاعات آموزشی و پژوهشی از اینترنت  استفاده می کنند ؟

دانشجویان چه سهمی یا چه درصدی از اطلاعات مورد استفاده خود را از منابع اینترنتی کسب می کنند ؟

آیا بین سطح تحصیلات و توانایی استفاده از اینترنت رابطه وجود دارد ؟

آیا توانایی استفاده از اینترنت در رشته های مختلف ، متفاوت است ؟

فرضیه های پژوهشی :

بین رشته تحصیلی و توانایی استفاده از اینترنت استفاده از اینترنت رابطه وجود دارد .

دلایل استفاده از اینترنت در رشته های تحصیلی دانشجویان  متفاوت است .

رفتار صحیح جستجوی اطلاعات در رشته های  تحصیلی مختلف متفاوت است  .

رفتار صحیح جستجوی اطلاعات دردوره های تحصیلی مختلف متفاوت است .

بین دوره های تحصیلی و توانائی استفاده از اینترنت رابطه وجود دارد .

بین مدت زمان استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی ارتباط وجود دارد .

تعریف مفاهیم :

رفتار اطلاع یابی : مجموعه فعالیتهای فرد برای رفع نیازهای اطلاعاتی است و شامل مشخص کردن هدف ، روش ، ابزار جستجو ، نوع اطلاعات مورد جستجو و شیوه دسترسی به اطلاعات می باشد.

رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی :  چگونگی کسب اطلاع به منظور انجام فعالیتهای آموزشی – پژوهشی در دستیابی به اطلاعات می باشد .

تعریف : دوره کارشناسی ارشد ، یکی از دوره های آموزشی عالی بالاتر از دوره کارشناسی است که پس از آن به اجرا در می آید و سرانجام به اعطا مدرک کارشناسی اشرد در رشته مربوطه منتهی می گردد .

دوره دکتری : PhD   بالاترین مقطع تحصیلی آموزش عالی است که به اعطا مدرک می انجامد و مجموعه ای هماهنگ ازفعالیت های پژوهشی و آموزشی است (آیین نامه مقررات ۱۳۷۶ )

تعاریف عملیاتی مفاهیم :

رفتار اطلاع یابی – آموزشی – پژوهشی  توسط پرسشنامه محقق ساخته سنجیده می شود .

 فصل دوم: مقدمه :

این فصل شامل دو بخش می باشد اول ادبیات پژوهش و بخش دوم پژوهشهای انجام شده در ایران و خارج در ارتباط با موضوع تحقیق می باشد .

در بخش اول ابتدا به معرفی خدمات دانشگاهی و رابطه آن با توسعه و رسالت و وظایف دانشگاه پرداخته سپس رفتار اطلاع یابی دانشجویان  در استفاده از اینترنت  بررسی شده است در ادامه پژوهشهای انجام گرفته در داخل و خارج بیان شده است .

رابطه خدمات دانشگاهی و توسعه ملی

تاریخ تحولات صنعتی و اقتصادی کشورهای پیشرفته نشان می دهد که تا قبل از قرن بیستم ، رشد صنعتی اقتصادی نسبت به توسعه آموزش عالی از نظر زمانی مقدم و پیشگام بوده است و دانشگاهها نقشی در جهشهای یزرگ صنعتی و اجتماعی زمان خود نداشته اند ولی چه بسا بطور غیر مستقیم از طریق دانشمندان و اندیشمندانی که در این کانونهای علمی پرورش یافته اند . در هدایت و انگیزش افکار عمومی تاثیر گذاشته اند و زمینه را برای تحول و تکامل تدریجی و ریشه دار اجتماع در دوره های بعد آماده ساخته اند . به عبارت دیگر ، نقش اساسی دانشگاهها تا قبل از قرن بیستم بیشتر پاسداری فرهنگ و انتقال میراث علمی نسلهای گذشته به نسلهای آینده ، ساختن و پرداختن زیر بنای فرهنگ علمی و بالا بردن وجهه و اعتبار ملی بوده است ولی در قرن بیستم که عصر جهش روز افزون دانش و تکنولوژی آغاز گشته و برتری ملتها به قدرت ابداع و آفرینندگی علمی و فنی آنها وابسته شده است ، رسالت دانشگاهها به عنوان کانون خلاقیت علمی و پویایی اجتماعی اهمیت حیاتی پیدا کرده است . به این دلیل رشد و توسعه آموزش عالی از نظر زمانی بر توسعه اجتماعی و اقتصادی پیشی جسته است .

تاثیر دانشگاه در توسعه اقتصادی :

توسعه اقتصادی به انسانهای متبحر و کارآمد و توانا احتیاج دارد و این گونه « منابع انسانی کار آمد » محصول سطوح بالای آموزش و پرورش می باشند . به این اعتبار آموزش و پرورش برای تمام بخشهای دیگر توسعه ملی ، از جمله توسعه اقتصادی ، جنبه زیر بنایی پیدا می کند .

دانشگاه از دو جهت در توسعه اقتصادی موثر است : یکی ازنظر تامین نیروی انسانی کارآمد یا افزایش کار ایی و بهره وری افراد ، دیگر گسترش مرزهای دانش و فن و پیش بردن تکنولوژی به عبـارت دیگر ، محصول دانشگاه عبارت است از افزوده دانش و معرفت و فن که اگر در وجود افراد باشد به عنوان بهره وری  نیروی انسانی تلقی می گردد و اگر فارغ و جدا از وجود انسان باشد ، به صورت مجموع دانش و تکنولوژی نمایان می شود .

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .