عنوان :

پایان نامه تحلیل مردم شناسی ادبیات جاده ای

تعداد صفحات :۸۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

مقاله حاضر به تحلیل مردم شناسی ادبیات جاده ای در قالب ۴ فصل می پردازیم. که عبارتند از : کارکرد اجتماعی شعر و ادبیات ، موضوعات ادبیات جاده ای و علت یا بی گرایش به سوی آن ها ، موضوعات گوناگون ، ماشین نوشته ها

بخش ادبیات جاده ای شاید تنها موردی باشد که ما مجبوریم نوشته ها را در حال حرکت بخوانیم و این ویژگی منحصر به فردی به آن بخشیده است. آینه نوشته های جاده روشن است و به خاطر ابعاد فراگیر ادب فارسی و … همه ابیات و عبارات معنی و پیام ثابت شده ای نداردند و از طرفی اگر بدانیم این برداشت ها نسبی است این مسئله بیشتر روشن می شود. در ادبیات جاده ای معیارهایی که برای سنجش آثار خصوصاً آثار کلاسیک بکار می رود صادق نیست و از همان مرتبه اول باید از زاویه دیگری به آن پرداخت.

در انتها این که ابیات و عباراتی که از زبان عامه ما را بر آن وامی دارد باید درصدد یافتن جایگاه آن در میان دیگر بخشهای جامعه با شیعه و ارتباط آن را با دیگر سطوح جامعه بررسی کنیم.

واژه های کلیدی: ادبیات جاده ای، ماشین نوشته ها، شعر، ابزار احساسات

 فهرست مطالب

مقدمه   ۱
فصل اول
۱- کارکرد اجتماعی شعر و ادبیات    ۱۲
الف) آمیختگی کلام روزمره با سخن ادبی   ۱۴
ب) ادبیات مختص گروه سنی خاصی نیست   ۱۵
ج) همه اقشار جامعه به نوعی با ادبیات سر و کار دارند   ۱۶
د) ادبیات گره گشاست   ۱۶
هـ ) شعر و ادبیات متحول کننده است   ۱۸
و) شعر بهترین ابزار آموزش   ۱۹
ز) شعر بهترین وسیله ابزار احساسات    ۲۰
فصل دوم
۲- موضوعات ادبیات جاده ای و علت یا بی گرایش به سوی آن ها   ۲۲
الف) مناسبات کاری   ۲۳
ب) دوستی بزرگان دینی و مذهبی و حب اهل بیت   ۲۵
ج) توصیف خودرو   ۲۹
د) مادر   ۳۲
هـ ) تعریف عشق   ۳۴
و) زندگی و نوعی تقدیر گرایی   ۳۸
ز) دوست   ۴۱
ک) علاقه به زادگاه و نمود های اختلافات قوی   ۴۴
ل) زندگی و دنیا   ۴۵
م) رندانه ها ودندانه ها   ۴۵
ن) ریسک   ۴۶
ح) مردم سالاری   ۴۷
ط) متفرقه   ۴۷
فصل سوم
۳- موضوعات گوناگون   ۴۹
الف) سلطان غم مادر   ۵۰
ب) متفرقه   ۵۷
فصل چهارم
۴) ماشین نوشته ها   ۶۰
الف) ادبیات رانندگان جاده    ۶۱
ب) ادبیات کامیونی   ۷۷
۵ )نتیجه گیری   ۸۰
۶) منابع و مأخذ   ۸۱

۶– منابع و مآخذ

الف) باوند سوادکوهی.احمد.ادبیات جاده ای. چاپ اول تهران. انتشارات راوش. ۱۳۸۴

ب)جلیلی.جواد. ادبیات جاده ای.چاپ دوم.قم.انتشارات وفائی.۱۳۸۵

ج)مصاحبه شفاهی با کامیون دارها.وانت دارها(مسئولین)تابلو نویس ها.

د) مشاهده اتوموبیل در خیابان و جاده قم. تهران

ه) وفایی.محمد. ادبیات جاده ها. چاپ وفایی.نوبت دوم.۱۳۸۵

مقدمه

نوشته های روی خودروها یا همان caresticyes شاید زیرکی نگاه روشنفکران را نداشته باشد اما چیزی بیشتر از تصور ماست. نظریه هویت ایرانی که عموماً نام هویت مردم عامه بر روی آنها می گذاریم و بیشتر اوقات خارج از فرهنگ گروه روشنفکر و تحصیلکرده قرار می گیرد در خور توجه است. از آن جا که نه تنها از گیرایی و زیبایی خاص خود برخوردار است. بلکه روح این عبارات علاوه بر اندیشه و احساس می تواند به عنوان شمایی از هویت ایرانی مورد مطالعه قرار گیرد. دلایل چنین انتخابی در طول بررسی زیر مشخص خواهد شد. به این استفاده اشعار و نوشته های پشت کامیون ها و وانت ها و دیگر خودروهای جاده به خاطر تخیل و زیبایی خود ادبیات و به مناسب مکان ، ادبیات جاده ای نامیده می شود و باز به تناسب مخاطب و مصرف کننده هایش دسته ای از ادبیات عامه است.

در تعریف ادبیات گفته اند: زبان به اضافه ذوق وهنر بشری، یعنی وجه تمایز زبان با ادبیات در دلاویزی و لطافت آن است ولی گاهی این تشخیص مقداری دشوار می نماید. زیرا زبان با ادبیات رابطه بسیار تنگاتنگی دارد و حتی در آنجا که نوشته ای ادبی نیست علاقه و ذوق مطرح است و آن به نوعی به درون مایه سخن ادبی بر می گردد.

شاید بارها بیت یا عباراتی بر روی خودرویی در جاده ها شما را به خود خوانده باشد و به دلیل گیرایی و زیبایی این نوشته ها احتمالاً تعدادی از آنها را جمع آوری کرده اید، با توجه به روح این عبارات ، یعنی تخیل، اندیشه و احساس و با نظر به تعریف نوشته ادبی می توان آنها را هم بخشی از ادبیات داشت.

مقایسه آنها با دیگر بخشهای ادبی ما را متوجه خصوصیات ویژه این بخش می نماید به طوری که در صدد انتخاب عنوانی برای آن می شویم، مانند: ادبیات روان، ادبیات جاده ای و …

گاه دیدن ابیات و عباراتی ممتاز آن هم از زبان عامه ما را بر آن می دارد که در صدد یافتن جایگاه آنها در میان دیگر بخشهای ادبی بر آییم و سرانجام به این نتیجه می رسیم که گویی این جملات مراحل محاوره و نوشتار را طی کرده و حتی از مرحله ادبی هم گذشته اند  از خود می پرسیم آیا می شود افرادی حتی سخن گفتنشان کاملاً تحت پوشش عناصر اصلی ادبیات باشد؟

خیلی وقتا شده که سوار بر خودروتون در جاده و خیابون ها ، مطالب نوشته شده در عقب خودروی جلویی توجهتونو جلب میکنه…. خیلی وقتا مطالبش آموزنده است اشعاری که که حتی روحتونو تلطیف میکنه یا شما رو به فکر میندازه… ادبیات جاده ای بررسی همین اشعار و جملات پشت کامیونها و سایر خودروهای سواریه تا به حال این اشعار رو دیدید؟ براتون جالب بوده؟ جالبترین شعری که دیدی چی بوده؟

از عشق تو لیلی… خوردم به تریلی

رادیاتور عشق من از برایت جوش آمده ! باور نداری بر آمپرم بنگر

تمام عمر اگر در بیابان سرگردان شوی

به که یک شب محتاج نامردان شوی

کار صد عیسی کند یک یا علی

هیشکی ندیدم تو نخت نباشه…

” ادبیات جاده ای » به بررسی اشعار ونوشته هایی می پردازد که صاحبان مرکب های آهنین بر مرکب خود می نگارند ، این عبارات بیانگر عشق و ناکامی، غربت و تنهایی، شکوه و فریاد، پند و اندرز ، تمنا و مناجات و … است.

احمد باوند سواد کوهی نویسنده ی کتاب ادبیات جاده ای می نویسد :

« … هنگامی که روی صندلی خودرو آرمیده ای ، نظاره گر خودروهایی هستی که از مقابلت می گذرند و تو در این مدت به دنبال هر چیزی می گردی تا درازای سفر و مسیر راهت را کوتاه کنی… اما در همین جاده کتابی نهفته است بی نظیر. کتابی پر از اشعار ، تمثیل ها و… کتابی که هر ورق و نوشته آن را پشت تریلی ، نیسان ، کامیون و … می توانی بیابی و بخوانی.»

در غم عشق لیلی راندم تریلی

بیاد انیشتن نیوتون زکزیای راضی خودم و بقیه دانشمندان

مانده ام در جاده های بی کسی  سنگ قبرم را نمیزارد کسی

به حرمت اشک مادر توبه کردم

دانی که چرا راز نهان با تو نگفتم     طوطی صفتی طاقت اسرار نداری

بوق نزن شاگردم خوابه

“منمشتعلعشقعلیمچهکنم یعنی” من مشتعل عشق علیم چه کنم

خوش باخ خمار گز (ترکی)

بر چشم بد لعنت … بیشمار

تو برو من میام

مدعی خواست از بیخ کند ریشه ما / غافل بود خدا هست در اندیشه ما

ای کاش زندگی هم دنده عقب داشت

مگر چه نوع رابطه ای میان این گویندگان و زبان آنها وجود دارد؟

از ا«جا که هدف، معرفی ادبیات جاده ای است ، بنا را بر خلاصه گویی گذاشته ام و می خواهم جملات و ابیات مختلف را که بر روی خودروها نوشته شده بشناسم . چون معتقدم از طریق شناخت این ابیات و جمله می توانم روحیه راننده آن خودرو را بشناسیم ، در واقع راننده حرف دلش را بر خودروی خود نوشته است و بدین وسیله می توان به فرض مثال به علاقه مندی او به زادگاه ، مادر ، زندگی ، عشق ، دنیا، خودرو و … پی برد.

پیشنه تحقیق

به نظر می رسد نخستین بار در اواخر دهه ۸۰، جواد جلیلی ، مبادرت به جمع آوری اطلاعات در این باره کرده و کتابی تحت همین عنوان به چاپ رسانده است . در این باره آقای احمد باوند سواد کوهی هم در سال ۸۴ کتابی چاپ نموده اند که گزارش چاپ آن در روزنامه شرق تاریخ ۱۷ اسفند ۸۴، آمده است. بنابر قول اساتید ( دکتر جلال الدین رفیع فر ، دکتر ابراهیم فیاض ) مطالعات انسان شناسی هم توسط دانشجویان صورت گرفته است که اینجناب علی رغم تلاش هایی چند،هنوز نتوانسته ام به آن تحقیق ها دسترسی پیدا کنم.

پرسش های تحقیق

۱- آیا می توان مصارف ادبی قشری که لزوماً توانایی شناساندن نیازهای خود به صاحبان -قدرت و منزلت در جامعه را درست به علت نداشتن این ابزارها ندارند شناخت؟

۲-آیا نباید به عنوان یک جامعه شناس یا انسان شناس از خود سوال کرد که آنها چه می خوانند و چه می خواهند؟

۳- مواد و خط مورد استفاده ، تناسب با نوع و کهنگی ماشین، تناسب با قسمت های قابل نوشتن ( دید ساختاری )، تغییرات در طول زمان ، ( دید تطوری) ، چگونگی گسترش جغرافیایی (دید اشاعه گرا) ، چگونه است؟

یافته های تحقیق

۱- از چه مواردی استفاده می کنند ؟ بیشتر با رنگ روغن می نویسند برای خطاط نوشتن روی قسمت های چوبی و فلزی راحت تر است خطاط ها در جاده ها نزدیک غذا خوری ها یا در دکه ها مستقر هستند ؛ سخت ترین قسمت از نظر نوشتن برای خطاط ، گل پخش کن هاست؛ زیرا باید ساعت های متمادی زیر ماشین سینه خیز شوند؛ به علاوه چون جنس این قسمت از ماشین پلاستیک نرم است و این بر سختی خطاطی می افزاید.

۲- روی چه قسمت هایی از ماشین چه اشعاری بیشتر می نویسند ؟ روی گل پخش کن ها اشعار دو مصرعی مینویسند ؛ قسمت بالای ماشین که از پشت روی اتاق دیده می شود یک صلوات یا یک جمله مذهبی خواهد بود؛ اما این کافی نیست زیرا هنگام بار داشتن ماشین اصلاً دیده نمی شوند ؛ بنابراین به بغل نویسی هم می پردازند؛ و در این جا عموماً جملات تک کلمه ای می نویسند.

۳- با چه خطی می نویسند؟ بیشتر خط نستعلیق ، از شکسته نستعلیق به خاطر نا خوانایی و پیچیدگی استفاده نمی شود. از خط تیتر به علت عدم سازگاری با مضامین و به اصطلاح ” حس و حال” هم استفاده نمی کنند.

۴- چه تیپ هایی چه اشعاری را بیشتر می نویسند ؟ آیا بین نوع و مدل ماشین با تیپ اشعار تناسبی وجود دارد؟ بله ، میتوان از این همبستگی سخن گفت : بطور کلی بر اساس مشاهدات محقق هر چه ماشین سنگین تر و باری تر بالتبع مسافت بیشتر و از خانواده دورتر؛ نوع اشعار خشن تر و به اصطلاح ” داش مشی تر” می شوند؛ این در حالی است که پشت نوشته ها بین وانت ها و نیسان بارها هم فراوانی کمتری دارد هم اشعار کوتاه تری دارند؛ و این حالت در ماشین های سواری به حداقل می رسد و استفاده از رنگ روغن جای خود را به حروف شبرنگ می دهد که تمیز تر و استفاده از آن راحت تر است.از طرفی روحیه اتوبوس دارها کاملاً متفاوت است زیرا آنان چند روز یکبار خانواده خود را می بینند ؛ در راه هم تنها نیستند بلکه با شوفر و شاگرد خود همراه هستند بنابراین روحیه ی رقیق تری دارند و اشعار و بیشتر جملات مذهبی می نویسند . ماشین های سازمانی ( تاکسیرانی ، جهاد سازندگی و …) به هیچ وجه حق نوشتن هیچ گونه نوشته ای با هر مضمونی ندارند ؛ البته تاکسی پیکان های تا تولید ۶۰ از این امر مستثنا هستند و کلمات کوتاه روی نوار نارنجی پشت ماشین می نویسند؛ اما تاکسی های جدید ( روا، سمند، پراید و…) جز یک مورد دیده نشد.

۵-چگونه این اشعار را انتخاب می کنند ؟ در بین تمام مواردی که توسط مشاهده گر بررسی شد؛ شیوه انتخاب ، ادبیات شفاهی بود؛ زیرا موارد مورد مطالعه هیچ گونه شعر مکتوب به دیوان شعری در دست نداشتند . به طور کلی تابلو نویس ها هم آنها را ثبت نمی کنند ؛ بلکه با نشستن دور هم و در گفتگو های روزمره یا شنیدن ابیاتی از رادیو و تلویزیون یا کمک گرفتن از تابلو نویس به این مهم می پردازند . بنابراین تاثیر گروه بر فرد در این جا کاملاً به چشم می آید.

۶- تغییرات آن در طول زمان چگونه بوده است ؟ اگر با کمی اغماض از عدم جزمی بودن تیپ سازی در واقعیت و مشاهدات نه چندان گسترده مشاهده گر، به تیپسازی دست بزنیم؛ می توانیم بگوئیم تا پیش از انقلاب اشعار ” لاتی کاباره ای” استفاده می شده است( ترانه های هایده ، سوسن کوری و …) و بعد از انقلاب تحت تاثیر جریان های دینی گرایش آنها هم به مذهب بیشتر شده است؛ البته با درک خاص خود از این مفاهیم ، که میتوان نام ” لات مذهبی” بر آن نهاد.

این روزها می توان گفت به سمت کارهای اصطلاحا ، ” زبان پریشی” پیش رفته اند؛ یعنی از طریق در هم ریختگی و گسیختگی زبان به نوعی معما و چیستان رسیدن که مخاطب ( همکار دیگر در جاده ) را به فکر فرو ببرد. مثل:

۴۰۳۰( چلسی: تیم فوتبال لیگ انگلیس ، نشانه طرفداری از تیم هم هست .

باظعصط ( روی اتاق کامیون باز است)

یا تحت تاثیر خط فینگلش اس. ام. واسی استفاده از حروف انگلیسی زیاد شده است:I am tanha

روش شناسی

در این تحقیق سعی ما بر این بوده که ترکیبی از روش های مختلف اسنادی و شفاهی شامل مصاحبه و مشاهده کار پارچه نویس ها، تابلو نویس ها، راننده ها استفاده کنیم. اما بنابر ماهیت موضوع با مشکلاتی مواجه هستیم.

– اول اینکه کمتر این موضوع جدی گرفته می شود حتی از جانب خود تابلو نویس ها و راننده ها ، و ما در ابتدای مصاحبه با جملاتی چون ، چه ارزشی داره ، شما می خواین چیکار؟ روبه رو شدیم.

– دوم در دسترس نبودن موارد مصاحبه و شکاف از فضای آکادمیک بود و ثبت نشدن این اشعار در دفتری خاص.

– و نیز امکان کمتری برای یادداشت سریع آنها در جاده یا نمونه گیری از آنهاست. اما یادآوری این نکته ضروری است که هر آنچه هست اعم از خوب یا بد جمع آوری شده و هیچ گونه تغییری در جملات داده نشده است.

فصل اول

کارکرد اجتماعی شعر و ادبیات

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .