عنوان :

پروژه کارسنجی و زمان سنجی

تعداد صفحات : ۱۲۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

امروزه مطالعه علمی کار، شامل حرکت سنجی و روش سنجی و تعیین استانداردهای تولید و کارکرد براساس آن است. یعنی با تجزیه و تحلیل علمی کار، معین می شود که بازده متوسط یک فرد عادی در یک روز عادی کاری چقدر است و برای این کارکرد یا تولید استاندارد، چه دستمزدی باید پرداخت شود اگر تولید و بازده کار کمی بالاتر از استاندارد یا حد متعارف باشد برای ایجاد انگیزه و تشویق به ادامه تولید بالا لازم است یک سیستم پرداخت تشویقی نیز پیش بینی کند.

از نیروی انسانی شاغل حداکثر استفاده مطلوب را بنمائیم از طرفی می دانیم که فنون مورد استفاده در بهبود سیستم ها و روش ها برای رفع مشکلی که گریبانگیر سازمان است بکار می آید. پس باید موضوع باید موضوع کارسنجی و زمان سنجی را از این دیدگاه نیز بررسی کرد مشکلی که کارسنجی به آن می پردازد عبارتست از مطالعه ناهماهنگی بین نیروی انسانی شاغل و نیروی انسانی که عاید سازمان می شود.

کارسنجی وسیله ای در اختیار مدیریت است که زمان صرف شده برای انجام کار خاص یا مجموعه عملیات را تعیین کرده به وسیله آن زمان مؤثر برای انجام کار را از زمان های غیرضروری و غیرموثر مشخص می‎کند. به بیان دیگر براساس کارسنجی زمان های غیرموثر و زائد که قبلاً در انجام کار پوشیده بوده مشخص می‎شود. پس از اینکه میزان زمان غیرموثر کشف و دلایل آن پیدا شد باید به شناسایی نقاط ضعف و حذف آن و نیز یافتن نقاط قوت و تقویت آنها پرداخت.

موضوع مورد بحث در این پروژه کارسنجی وزمان سنجی است.

در فصل اول، موضوع پروژه، اهداف انجام آن و محدوده زمانی و مکانی پروژه آشنا می شوید.

در فصل دوم، شناخت کامل از موضوع پروژه و تعریف و اهداف موضوع، پردازش خواهد شد.

در فصل سوم،شرکت مورد نظر و فعالیت ها و اقدامات انجام شده در آن مکان در رابطه با موضوع پروژه شرح داده خواهد شد.

در فصل چهارم ، از نتایج حاصل از انجام پروژه ، پیشنهادات و راهکارها آگاه می شوید.

فصل پنجم ، فصل ضمایم و پیوست ها می باشد.

این تحقیق در شرکت شهردارو واقع در جاده قدیم کرج شهریار بعد از خادم آباد خیابان بهار و منطقه صنعتی فرماندشت انجام شده است.

 واژه های کلیدی: کارسنجی ، زمان سنجی، بهره وری، نیروی انسانی، ارزیابی کار

فهرست مطالب

فصل اول : مقدمه
مقدمه     ۱
تعریف موضوع     ۳
اهداف انجام پروژه     ۴
محدوده زمانی و مکانی انجام پروژه     ۵
نکاتی کلی قابل توجه در مطالعه کار    ۶
فصل دوم : ادبیات تحقیق
مقدمه     ۷
تاریخچه کارسنجی و زمان سنجی     ۸
چند تعریف از بهره وری     ۱۰
روشهای کلی برای اندازه گیری بهره وری     ۱۱
بهره وری عوامل تولید و کارسنجی و روش سنجی     ۱۲
روش تعیین کل زمان کار     ۱۳
ارزیابی کار     ۱۶
هدف کارسنجی     ۱۹
موارد استفاده کارسنجی     ۱۹
فنون کارسنجی     ۲۳
مطالعه کار     ۲۳
فواید مطالعه کار     ۲۶
کارسنجی     ۲۷
مراحل اصلی مطالعه کار     ۲۸
مطالعه روش     ۲۹
اهداف مطالعه روش     ۲۹
ابزارهای مرحله ثبت مطالعه روش     ۳۱
علائم مورد استفاده در نمودارهای مربوط به فرآیند     ۳۸
تربلینگ ها    ۴۶
زمان سنجی     ۵۰
مقدمات زمان سنجی     ۵۱
اهداف زمان سنجی     ۵۵
تکنیک های مختلف زمان سنجی     ۵۶
مراحل اساسی زمان سنجی     ۵۷
انتخاب کار مورد مطالعه و انجام زمان سنجی     ۵۸
طرز برخورد با کارگر و انجام زمان سنجی     ۵۹
کسب و ثبت اطلاعات وانجام زمان سنجی     ۶۰
بررسی روش در انجام زمان سنجی     ۶۱
مراحل زمان سنجی به روش Stop watch    ۶۱
تقسیم سیکل عملیات به اجزا و مناسب کاری     ۶۲
انواع عناصر کاری     ۶۳
انواع کرونومتر     ۶۶
روشهای ثبت نتایج زمان سنجی با کرونومتر     ۶۷
مشکلات ثبت زمان     ۷۴
محاسبه تعداد سیکل های مورد مشاهده     ۷۴
ضریب عملکرد     ۷۵
روش و ستینگ هاوس     ۷۹
روش توازن اجرای کار     ۸۰
الونس     ۸۰
محاسبه زمان استاندارد    ۸۲
سیستم های زمان سنجی پیشرفته خانواده MTM    ۸۴
کاربرد، مزایا و معایب روش MTM    ۸۴
واحد زمان در سیستم MTM    ۸۵
انواع MTM    ۸۶
حرکت بسیط در سیستم MTM    ۸۷
روش زمان سنجی MOST    ۸۷
کاربرد انواع سیستم های زمان سنجی MOST    ۸۹
فصل سوم : بررسی وضعیت موجود
مقدمه     ۹۰
معرفی شرکت     ۹۱
شهردارو در یک نگاه     ۹۲
محدوده مکانی شرکت شهردارو    ۹۳
تاریخچه شرکت داروسازی شهردارو    ۹۴
نمودار سازمانی شرکت شهردارو    ۹۵
چارت سازمانی شرکت «مدیریت»    ۹۶
خطوط تولیدی شرکت لابراتورهای شهردارو     ۹۷
لیست تجهیزات جامدات     ۹۸
معرفی واحدی که پروژه در آن انجام شده     ۱۰۰
بررسی مراحل اصلی کار در قسمت مایعات با استفاده از فلوچارت     ۱۰۱
نمودار OPC تولید قطره    ۱۰۲
نمودار FPC ساخت قطره    ۱۰۳
بررسی وضعیت سازمان از لحاظ موضوع تحت بررسی     ۱۰۵
نقشه جریان     ۱۰۶
نمودار جریان فرآیند    ۱۰۷
جدول زمان بندی    ۱۰۸
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و ارائه پیشنهادات
مقدمه     ۱۱۰
نقاط قوت     ۱۱۱
نقاط ضعف     ۱۱۴
پیشنهادات     ۱۱۵
توصیه هایی جهت کارآمدتر شدن نیروی انسانی     ۱۱۶
پیشنهاداتی در خصوص بهبود شرایط     ۱۱۸
شش عامل بهینه کننده‌ی زمان‌بندی    ۱۲۱
چند نکته مهم     ۱۲۲
منابع مورد استفاده     ۱۲۳

منابع مورد استفاده :

۱- اسفندیار سعادت،مدیریت منابع انسانی ، نشر سمت، چاپ اول، ۱۳۷۵

۲- علیرضا علی احمدی، ارزیابی کار و زمان، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، چاپ دوم، ۱۳۸۰

۳- ناصر جاوید، ارزیابی کار و زمان، نشر دانش پرور، چاپ اول،۱۳۸۳

۴- عباس کحال زاده، آشنایی با ارزیابی کار و زمان، نشر دانشگاهی، چاپ پنجم، ۱۳۸۱

۵- شهنام طاهری، کارسنجی و روش سنجی، نشر آروین، جاپ اول، ۱۳۷۶

۶- مهرداد قاسمی، جزوه ی درس کارسنجی و روش سنجی

۷- سید نصرالله مرعشی، سیستم های زمان سنجی، نشر بصیر، چاپ اول، ۱۳۷۶

۸- جزوات اساتید محترم تدریس شده در دانشگاه

۹- حسین ابطحی و آرمن مهروژان، مهندسی روشها، نشر قومس، چاپ دوم،۱۳۷۴

۱۰- حسین اصولی، حسام شهریاری فهیمی، مژده شیرازی منش، مدیریت زمان ، نشر رسا، چاپ سوم، ۱۳۸۳

مقدمه

وقت و زمان از اصلی ترین عناصر در تولید و بهره وری می باشد از این رو توجه به گذر آن وجلوگیری از اتلاف زمان از دیرباز مدنظر بزرگان واندیشمندان بوده است زمان می گذرد و نمی توان از عبور آن ممانعت نمود پس برای باطل شدن آن باید از هر لحظه و دم بهره جست.

موضوع مورد بحث در این پروژه کارسنجی وزمان سنجی است.

در فصل اول، موضوع پروژه، اهداف انجام آن و محدوده زمانی و مکانی پروژه آشنا می شوید.

در فصل دوم، شناخت کامل از موضوع پروژه و تعریف و اهداف موضوع، پردازش خواهد شد.

در فصل سوم،شرکت مورد نظر و فعالیت ها و اقدامات انجام شده در آن مکان در رابطه با موضوع پروژه شرح داده خواهد شد.

در فصل چهارم ، از نتایج حاصل از انجام پروژه ، پیشنهادات و راهکارها آگاه می شوید.

فصل پنجم ، فصل ضمایم و پیوست ها می باشد.

موضوع زمان یعنی موضوعی که امید است در تمام مراحل ولحظات زندگی ما، مورد توجه و التفات واقع شود تا به امید حق، از عمر که بزرگترین نعمت الهی است در مفیدترین کار و بهترین وجه استفاده نماییم.

در سازمان ها وادارات ، موضوع زمان در سرفصل ارزیابی کار وزمان قرار می گیرد و منظور از انجام مطالعات دراین زمینه ، دست یافتن و بهره وری وکاهش هزینه ها و حذف خستگی و کسالت نسبت به کار می باشد.

تعریف موضوع

یکی از مهمترین مسائلی که امروزه در کارخانجات وادارات و انواع صنایع و خدمات دردست بررسی است، بهبود بهره وری و افزایش بازدهی می باشد و به همین منظور روشی برای کمک به امر بهره وری ابداع شد، که مطالعه کار نام دارد. در مطالعه کار با تعیین روش منطقی و سریع و ساده انجام کار به کاهش هزینه ها و افزایش سود حاصل می پردازیم و از این طریق با استفاده از حداقل منابع به حداکثر سود دست می یابیم.

بطور کلی بهبود بهره وری و به ویژه بهره وری نیروی انسانی به عنوان یکی از اجزاء ضروری بهره وری به حساب می آید. با استفاده از مطالعه روشی به دنبال بهبود بهره‌وری نیروی انسانی هستیم. به بیان دیگر مباحث کارسنجی و روش سنجی به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای بهبود بهره وری عوامل تولید قابل استفاده و کاربرد می باشد.

مطالعه کار عبارت است از بکارگیری تکنیک های مطالعه روش واندازه گیری کار برای بهبود کارآیی و افزایش اثربخشی در سازمان، بنابراین مطالعه کار مستقیماً با بازدهی در ارتباط است هر گاه بخواهیم با استفاده از منابع موجود بازدهی را افزایش دهیم مطالعه کار یکی از روشهای مطلوب است.[۱]

اهداف انجام پروژه :

۱- ایجاد یک Baseمناسب زمانی برای هر یک از جزئیات فعالیت های انجام شده منظور تعیین زمان کلی برای هر یک از فعالیت ها بدین معنی که قرار است برای هر یک از اجزا زمان تعیین شود تا اگر ترتیب و ترکیب اجزا و فعالیت ها تغییر نمود و جابجا شد بتوان زمان فرآیند را نیز سریعاً و بدون صرف زمان و انرژی به سادگی به دست آورد.

۲- هدف دیگر ازمطالعه این است که با توجه به حجم کار وزمان متعلق به آن بتوان نیروی انسانی و منابع مورد نیاز را تخمین زد.

۳- تعیین میزان تولید در بازه های زمانی مختلف و همچنین نقل و انتقالات صورت گرفته و سایر کارهای انجام شده در بازه زمانی درخواستی.

۴- توانایی ارائه گزارش کار ودفاع از نتیجه کارها به استناد میزان کاری که براساس زمان تعیین شده انجام شده است.

۵- ایجاد نظام پاداش و تنبیه براساس میزان کار افراد در مقایسه با نتایج حاصل از این پروژه

محدوده زمانی و مکانی انجام پروژه :

این تحقیق در تابستان سال ۱۳۸۶ در شرکت شهردارو واقع در جاده قدیم کرج شهریار بعد از خادم آباد خیابان بهار و منطقه صنعتی فرماندشت انجام شده است.

نکات کلی قابل توجه در مطالعه کار:

شناخت وضعیت کلی و یا موجود کار به صورت محققانه و به دور از ایده ها و دیدگاههای شخصی و پیش فرض های اولیه.

توجه به انعطاف پذیری  در روشهای مطالعه کار اعم از تکنیک های مطالعه روش یا تکنیک های زمان سنجی

توجه به وسعت کاربرد مطالعه کار و قابلیت تامین و تطبیق آن در انواع فعالیت ها

مطالعه کار باید به عنوان ابزار مدیریتی تلقی شده و مدیریت باید از آن حمایت کند.

دقت درفاکتورهای مربوط به عوامل انسانی که موارد زیر را شامل می شود.

متصدیان مطالعه کار باید در گفتار و کردار خود صادق بوده و خود را همیشه در موقعیت افراد مورد مطالعه قرار دهند.

باید مناسب ترین وقت را برای مطالعه انتخاب کنند و در تمام مراحل کارگر را دعوت به همکاری نمایند.

توضیحات باید به زبان ساده و قابل درک برای افراد مربوط باشد.

متصدیان باید بعد از بکارگیری روش جدید نیز با افراد در ارتباط باشند زیرا یک ایده زمانی واقعاً منتقل شده است که افراد را از خود بدانند.

با افتخار و سربلندی نظرات و پیشنهادات سازنده رابه شخص صادر کننده آن نظر نسبت دهند.

تاریخچه ی کارسنجی و زمان سنجی:

مشهور است که زمان سنجی از کارگاه کمپانی فولادسازی میداوال (miduale) در سال ۱۸۸۱ میلادی توسط فردریک تیلور آغاز گشته است گر چه تیلور به عنوان پدر زمان سنجی شناخته شده است لیکن قبل از او زمان نسجی در اروپا نیز انجام شده است و در سال ۱۷۶۰ یک فرانسوی به نام پرونت (Peranet)  مطالعه زمانی گسترده ای برای تولید پین انجام داد و مدت ۶۰ سال یک اقتصاد دان انگلیسی به نام Babbaya این کار را ادامه داد.

تیلور در سال ۱۸۸۳ با روش سیستماتیک مطالعه کار توانست یک کار مشخص را به عناصری تقسیم کرده و تک تک عناصر را بررسی کند. تیلور اظهار داشته که زمان سنجی یک عنصر در مدیریت علمی است که می تواند مهارت مدیریت را از مدیران به افراد انتقال دهد. تیلور همچنین دریافت کرد که به میزان اهمیت مسائل مواد و ماشین آلات باید به مسائل انسانی نیز توجه داشت. به دنبال نظریات تیلور مبنی بر لزوم تجزیه و تحلیل حرکات فرانک گیلبرت (Frank Gilbert) و همسرش (Liliane Gilbert) کوشش های فراوانی صرف پایه گذاری و توسعه روش علمی تجزیه و تحلیل حرکات کردند.

گیلبرت عناصر اصلی حرکت را پایه گذاری کرد و گفت ما در حین انجام کارهای مختلف ۱۸-۱۷ حرکت مفید بیشتر نداریم و مابقی حرکات زائد هستند و حذف این حرکات زائد موجب کاهش زمان و افزایش کارآیی وسرانجام سوددهی بیشتر می شود و بدین وسیله علم حرکات سنجی بنیان گذاری شد. گیلبرت دو تکنیک سایکلوگراف و کرنوسایکلوگراف را برای بررسی مسیر حرکات کارگر طرح و تدوین نمود. گیلبرت از این موضوع در بهبود روش ها، نشان دادن حرکات صحیح و آموزش کارگزاران جدید استفاده کرد.

در دهه ۱۹۳۰ بود که مهندسی روش ها توسط مینارد پایه گذاری شد وی عقیده داشت که برای بالا بردن راندمان کاری نباید حرکات، استانداردها و پاداش ها و … را به صورت مجزا مورد بررسی قرار داد بلکه آنها را به صورت یک مجموعه با روشهای علمی باید مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

در اواسط قرن بیستم بررسی دو جنبه ای هم در زمینه حرکت و هم زمان انجام شد و از ترکیب این دو ، روشی به نام مطالعه حرکت وزمان بوجود آمد که به دلیل تغییرات سریعی که به تازگی در این زمینه پدیدار گشته است، امروزه واژه (motion and tim study) به معنای وسیعی این اطلاعات را در بر گرفته است و تغییراتی هم در زمینه علمی شکل های ابتدایی این روش پیدا کرده است این روش شامل طرح سیستم های کار و متدهای مهندسی است.[۱]

بهره وری چیست؟

بهره وری عبارت است از نسبت برونداد (out put) به درون داد (in put)

چند تعریف دیگر از بهره وری:

الف ) EPA (آژانس بهره وری اروپا)

بهره وری درجه استفاده موثر از هر یک از عوامل تولید است.

بهره وری در درجه اول یک دیدگاه فکری است که همواره سعی دارد آنچه را که در حال حاضر موجود است بهبود بخشد بهره وری براین عقیده متکی است که انسان می تواند کارها ووظایفش را هر روز بهتر از روز پیش به انجام رساند افزایش بهره وری مستلزم آن است که بطور پیوسته در جهت انطباق فعالیت های اقتصادی با شرایط متغیر و بکارگیری نظریه ها و روش های جدید اقدامات لازم صورت پذیرد بهره وری ایمان راسخ به پیشرفت انسان ها می باشد.

ب )‌JPC (مرکز بهره وری ژاپن):

هدف از بهبود بهره وری عبارتست از به حداکثر رساندن استفاده از منابع ، نیروی انسانی، تسهیلات و … به طریقه علمی ، کاهش هزینه های تولید، گسترش بازارها،  افزایش اشتغال و کوشش برای افزایش دستمزدهای واقعی وبهبود معیارهای زندگی آنگونه که به به سود کارگر، مدیریت وعموم مصرف کنندگان باشد.[۲]

روشهای کلی برای اندازه گیری بهره وری:

بطور کلی دو روش برای اندازه گیری و سنجش بهره وری وجود دارد:

۱- بهره وری فیزیکی :

در این روش بهره وری با استفاده از واحدهای فیزیکی مانند اندازه، طول و وزن و … محاسبه می گردد، به طور مثال برای محاسبه بهره وری فیزیکی نیروی انسانی می توان از رابطه زیر استفاده کرد.

= بهره وری فیزیکی نیروی انسانی

نفرساعت کار نیروی انسانی / سطح، حجم، وزن یا تعداد محصول تولید شده

 ۲- بهره وری ارزش:

دراین روش محاسبه بهره وری از ارزشهای پولی مقادیر ستاده و داده برحسب داده های مانند ریال، دلار و یورو و .. استفاده می شود که بطور مثال برای محاسبه بهره وری ارزش نیروی انسانی می توان از رابطه زیر استفاده نمود:

= بهره وری ارزش نیروی انسانی

ارزش کار یا نیروی انسانی استفاده شده / ارزش محصول یا خدمات تولید شده

بهره وری عوامل تولید وکارسنجی وروش سنجی:

 بطور کلی بهبود بهره وری به عنوان یکی از مهمترین موضوعات موجود در صنعت مطرح است و از این میان بهره وری نیروی انسانی به عنوان اساسی ترین و پیچیده ترین جزء بهره وری قابل بررسی و تحلیل است با استفاده از مطالعه روش به دنبال بهبود بهره وری واحد تولیدی در زمینه کلیه عوامل تولید و با استفاده از مطالعه حرکت واندازه گیری کار به دنبال بهبود بهره وری نیروی انسانی هستیم به بیان دیگر مبحث کارسنجی و روش سنجی به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای بهبود بهره وری عوامل تولید قابل استفاده می باشد.[۳]