عنوان :

تحقیق زنان سرپرست خانوار

تعداد صفحات : ۵۶

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

زنان سرپرست خانوار به عنوان پایه و اساس نهاد خانواده در سراسر جهان به هنگام از دست دادن همسرانشان یا بیماری و یا بیکاری آنان سرپرستی و اداره خانواده را بر عهده میگرند. بدین لحاظ با مشکلات و موانع عدیده اقتصادی و اجتماعی و قانونی روبرو می گردند. آنها به ناچارمسئول انجام کارهای اداری و امور آموزشی و درمانی و…می باشند لذا فضاهای صرفا مردانه احساس امنیت را از آنها سلب می کند چرا که به دلیل نگرش سنتی و منفی که جامعه به آنان دارند روابط و ارتباطات اجتماعی کمتری دارند. آنان نسبت به زنان دارای همسر احساس خطر بیشتری به امنیت ارتباطی خود دارند. توانمند سازی زنان سبب بالا رفتن اعتماد به نفس و کسب یک هویت مستقل موجب بهبود وضعیت اجتماعی آنان می شود.با آموزش مهارتهای زندگی، حرفه ای ، کار آفرینی ،اشتغال خانگی و… به آنان یا فرزندانشان و مشارکت دائم آنان در فعالیت های اجتماعی و فرهنگی ، بخشی از امنیت اجتماعی آنان تامین می شود. در بسیاری از تحقیقات در خصوص بررسی آسیب های روانی و اجتماعی  حاکی از آن بوده که بدون ایجاد بستر فرهنگی و اجتماعی مناسب در جامعه هیچ گاه ما شاهد جامعه ای سالم و متعالی نخواهیم بود. اگر چه در جامعه ایران دولت تسهیلاتی رافراهم نموده اما با توجه به گستره مشکلات ،پایین بودن نرخ پرداخت های دولتی به این زنان وتورم بالا نمی تواند پاسخگوی مشکلات این قشر در معرض آسیب باشد.برای حل یا تخفیف مساله باید تدابیر جدی تری به کار گرفته شود و چنین تدابیری در صورتی مفید خواهد بود که مبتنی بر مطالعات عمیق جامعه شناختی و پی بردن به لایه های زیرین این مساله مهم اجتماعی باشد .مطالعاتی که علاوه بر پرداختن به کمیت ،ازتوجه به کیفیت زندگی این زنان غافل نماند و با نگاهی ژرف تر از پیمایش صرف به مسائل زنان سرپرست خانوار نظر کنند.

واژه های کلیدی: خانواده، زنان سرپرست، مشکلات، نظریات جامعه شناسی

فهرست مطالب

مقدمه    ۵
پیشینه    ۸
جامعه آماری    ۱۰
تعاریف و اصلاحات    ۱۲
خانواده    ۱۲
سرپرست خانواده    ۱۳
اهمیت و ضرورت موضوع    ۱۳
نظریه    ۱۷
۱) نظریات جامعه شناسی    ۱۹
الف: نظریه زنانه شدن فقر یا آسیب پذیری زنان سرپرست خانوار    ۱۹
ب: نظریه ساختی کارکردی    ۲۰
ج: نظریه طبقاتی و ناتوانی دولت ها    ۲۰
د: نظریه کنش    ۲۱
۲) نظر اسلام    ۲۳
مهمترین مشکلات زنان سرپرست خانوار    ۲۳
۱) مشکلات روحی روانی    ۲۳
۲) مشکلات اقتصادی    ۲۴
۳) مشکلات اجتماعی    ۲۵
علل محرومیت زنان سرپرست    ۲۶
الف) عرضه نیروی کار، اشتغال و درآمد    ۲۷
ب) محدودیت حمایت    ۲۷
ج) شبکه روابط اجتماعی    ۲۸
پیشنهادات و  راه حل ها    ۲۸
راه‌حل‌های اقتصادی برای اجتماعی‌شدن زنان    ۲۹
نتیجه گیری    ۴۰
موانع پیش‌روی توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار    ۴۱
افزایش خانوارهای زن سرپرست خانوار    ۴۵
اهداف توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار    ۴۶
مشکلات و موانع پیش روی    ۴۶
وضعیت زنان سرپرست خانوار    ۴۹
مشاغل نیمه تخصصی در انتظار زنان سرپرست خانوار    ۵۰
رشد چشمگیر طلاق علت افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار    ۵۲
کمک های قطره چکانی    ۵۳
آمار متغیر زنان سرپرست خانوار    ۵۴
منابع     ۵۵

 منابع :

۱- شریفی، اسدی،کلانتری و آگهی، تعیین عوامل موثر بر خودکفایی زنان سرپرست خانوار، فصلنامه علمی پژوهشی،۱۳۸۹

 ۲-  معیدفرو حمیدی،سعیدو نفیسه،زنان و سرپرست خانوار:نگفته ها و آسیب های اجتماعی، نامه علوم اجتماعی،۱۳۸۶

 ۳- مددکاری اجتماعی (۱) کار با فرد /حسن موسوی چلک- تهران، سمت

 ۴- بیگلریان و فروزان،اکبرو ستاره،زنان سرپرست خانوار:فرصت ها و چالش ها، فصلنامه پژوهش زنان،۱۳۸۳

 ۵- نازکتبار و ویسی،حسین و رضا،وضعبت اجتماعی ،فرهنگی و اقتصادی زنان سرپرست خانوار استان مازندران،فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی ،سال هفتم،۲۷

 ۶- خادمیان،ابوالقاسم،بررسی اثر سرمایه اجتماعی برگرایش به جرم زنان سرپرست خانواده ،پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه مازندران ،۱۳۸۹

۷- سایت مرکز آمار ایران   منابع خارجی

۸- سایت همشهری آنلاین

۹-مقاله ی ” فقر زنان سرپرست خانوار”، شادی طلب، ژاله و علیرضا گرائی نژاد، ۱۳۸۳، فصلنامه ی پژوهش زنان، دوره ی ۲،شماره ی۱

مقدمه

زنان سرپرست خانوار مقوله است که در چهارچوب رفاه خانواده امر مهمی تلقی می شود و حقیقتاً زن و خانواده دو مقوله غیر قابل تفکیک از یکدیگرند.واقعیات موجود در جامعه نشان از آن دارد که علی رغم اعلامیه ها و بیانیه ها و تاسیس نهادها و سازمان های بین المللی مختلف در تحقق حقوق زن، مسئولیت و هزینه ها ی قابل توجه و طاقت فرسای تامین معاش خانواده که بر عهده این قشر آسیب پذیر اجتماعی می باشد در بسیاری از موارد سخت و یا حتی غیر ممکن است و در صورت تحقق نیز زندگی سرشار از سختی ها و محنت ها را متحمل این مادران پدر نما می کند. در این میان زنان سرپرست خانوار دارای مسئولیت سنگین اقتصادی و اجتماعی در خانواده هستند. آنان هم مادران فرزندان خود هستند و هم پدران آنان. اصطلاح زنان سرپرست خانوار به زنانی اطلاق میشود که مسئولیت تامین معاش زندگی یا اداره امور خود و یا خانواده خود را بطور دائم یا موقت عهده دار هستند. زنان سرپرست خانوار از جمله گروهای آسیب پذیر اجتماعی هستند که گاه عواملی چون طلاق ، فوت یا اعتیاد همسر، از کار افتادگی و رها شدن توسط مردان موجب آسیب پذیر شدن این طیف وسیع در جامعه میشود. تصور این واقعیت که اگر موقعیت آنان در جامعه سنتی و پدر سالارانه باشند نیز درد آور است. براساس آمار های رسمی کشورامروز زنان سرپرستی ۴/۹درصد خانوار ایرانی را بر عهده دارند . درآمد کمتر زنان سرپرست خانوار موجب فقر نسبی آنان نسبت به مردان سرپرست خانوار می شود.  متاسفانه در جامعه کنونی ما زندگی زنان پس از ترک شوهر غالبا با ابهامات و مخاطراتی روبروست از جمله سرپرستی فرزندان به تنهایی، سختی مشکلات اقتصادی، زندگی در تنهایی و همراه با افسردگی و ناامیدی و همچنین نگرش غلط جامعه نسبت به زنان مطلقه و بیوه در فقدان همسرشان آنان را در روابط اجتماعی و حضور در اجتماع با مشکلات عدیده ای روبرو می کند. نگاه های معنی دار، سخنان تلخ و گزنده، از دست دادن حمایت های عاطفی همسر، فقر اقتصادی و تمایل به تنها ماندن و حفظ حیثیت و شخصیت خود پاره ای از مشکلات تمام ناشدنی این قشر زحمت کش است. باری با تمام  این مشکلات نیاز به توجه جدی در این باره احساس می شود.

        تعداد زنان سرپرست خانواده به جهت افزایش نرخ طلاق، افزایش نرخ جرایم اجتماعی ،افزایش تعداد زندانیان ،اعتیاد و مهاجرت سرپرست خانواده، روند صعودی دارد. به گفته اکثر جامعه شناسان محروم ترین گروه در بین زنان را زنان سرپرست خانواده تشکیل می دهند .به گفته دکتر ناهید مطیع، جامعه شناس و استاد دانشگاه بسیاری از زنان سرپرست خانواده که به دلایل متعددی مثل مهاجرت شوهر،زندانی شدن یا از کار افتادگی همسر سرپرستی خانواده را به عهده گرفته اند،ممکن است خود راسرپرست خانواده معرفی نکنند به عبارت دیگر مسائل فرهنگی وسنن اجتماعی باعث می شود زنان با وجود اداره خانواده،خود راسرپرست خانواده معرفی نکنند

    این زنان به علت فقدان فیزیکی ،روانی و اقتصادی همسر دراشکال مختلف وبه علت نبود پشتوانه مالی وهمچنین کمبود سرمایه های اجتماعی برای یافتن راه حل مناسب برای حل مشکلات،درمعرض آسیبهای جدی رفتاری ،اجتماعی واخلاقی می باشند. لازم است تدابیری اتخاذ شود تا مشکلات این گونه زنان به طور شایسته ای حل گردد. اما آنچه درطول این سالها از نگاه ها دورمانده  همین مشکلات است که شناخت آنها وارائه راهکارهای مناسب یکی از وظایف عمده دولت ؛نهادهاوسازمانهای خدمات اجتماعی هر کشور می باشد.

 پیشینه

خادمیان در سال ۱۳۹۰ پژوهشی را تحت عنوان اثر سرمایه اجتماعی بر گرایش به جرم در زنان سرپرست خانوار انجام داده که نتایج به دست آمده حاکی از آن است که نبود گروههای مدنی و دینی و پیوندهای خانوادگی و شبکه های اجتماعی غیر رسمی منجر به بالا رفتن جرائم در این زنان می شود.

  معید فر و حمیدی در سال ۱۳۸۶ در تحقیقی با عنوان نگفته ها و آسیب های اجتماعی به این نتیجه رسیدند آن چه موجب می شود سرپرستی این زنان به عنوان یک مسئله اجتماعی شناخته شود ،مشکلات و موانعی است که در دنیای بیرون بر سر راه سرپرستی زنان به وجود آمده و باعث می شود تا زنان سرپرست خانوار به عنوان قشری آسیب پذیر شناخته شوند.

  قلی پور و رحیمیان در سال ۱۳۸۶ در مقاله ای با عنوان رابطه عوامل اقتصادی،فرهنگی و آموزشی با توانمندسازی زنان سرپرست خانوار به این نتیجه رسیده که زنان سرپرست خانوار به دلیل داشتن نقش های متهدد فرصت آموزش را ندارند و معمولا” در مقایسه با دیگر زنان از تحصیلات کمتری برخوردارند. از این رو آموزش نقش مثبتی بر خانواده آنها دارد. همچنین اغلب ، بزگ ترین مشکل زنانخانوار مشکل اقتصادی است. از این رو هر اقدامی برای کاهش این مشکل مفید خواهد بود.

مهدوی و میرساردو در سال ۱۳۸۱ پژوهشی تحت عنوان آسیب های اجتماعی نوجوان تک والدی در ۲۰۰ دختر و ۲۰۰ پسر نوجوان تهرانی که پدرشان فوت کرده بود و مادر به تنهایی فرزندان را سرپرستی می کردندانجام داده و نتایج حاکی از آن بوده که میزان متغیر خریدو فروش مواد مخدر و متغیر ارتباط جنسی زودرس با جنس مخالف صفر بوده و سایر متغبر ها (سرقت ، خودکشی، ترک خانه و کشیدن سیگار با فقدان پدر همبستگی دارد.بالاترین میزان مربوط به تصمیم  به خودکشی،و پایین ترین مربوط به سرقت اختصاص دارد.مهمترین متغیر ها ی تاثیر گذار ، میزان تامین نیازهای نوجوانان است.میزان کنترل مادر از متغیرهای مهمی است که در این مطالعه با آسیب های اجتماعی همبستگی دارد.

 آقایی و تیمور تاش در سال ۱۳۸۹پژوهشی تحت عنوان بررسی رابطه و فرایند آسیب های اجتماعی و امنیت اجتماعی به این نتیجه رسیدند که آسیب های اجتماعی به معنی اختلال و ناهنجاری اجتماعی رابطه مستقیم و غیر مستقیم با ناامنی اجتماعی دارد. بدین معنا که به هر میزان آسیب اجتماعی در جامعهافزایش یابد، ترس،نگرانی،اضطراب هم افزایش می یابد. و این ترس و نگرانی مستقیا” بر روی افرادی که زیان دیده از آسیب اجتماعی هستندمشهوداست و بر اطرافیان به شکل غیر مستقیم ظاهر می گردد.

 لیتر و همکارانش در سال۲۰۰۲ با اندازه گیری شاخص هایی مانند وضعیت تامین مواد غذایی ، امکانات آموزشی و… در آمریکا نشان می دهد که قانون جدید موجب فقیر تر شدن فرزندان خانواده های تک والدی شده که زنان (مادران)سرپرستی آنان را به عهده دارند. لذا با طرح های ادعایی در این زمینه خواستار بازنگری فانون و کمک بیشتر به این خانواده ها شد.

 لیروی در سال۲۰۰۴ با بررسی مشکلات مادران خانواده های تک والدی چنین نتیجه می گیرد که مادران و فرزندان خردسال آنان بیش از سایر اقشارمستعد فرورفتن در دام فقر هستند بنابراین بیش از سایر اقشار نیاز دارند تا تحت حمایت های بیمه ای و خدمات تامین اجتماعی باقی بمانند .بنابراین به نظر او بیرون ماندن چنین خانواده هایی از چتر حمایتی ، مانند خریدن بلیط قطار سریع السیری برای سفر به اعماق فقر و مشکلات اقتصادی و اجتماعی است.

جامعه آماری

       براساس آمار منتشر شده در سایت مرکز آمار ایران نتایج سرشماری عمومی و نفوس مسکن سال ۹۰ نشان می دهد ۲ میلیون و ۵۴۸ هزار و ۷۲ زن سرپرست خانوار در کشور وجود دارد رقمی که تقریباً معادل ۱/۱۲درصد کل خانوارهای کشور است.این در حالی است که تعداد زنان سرپرست خانوار در سرشماری سال ۸۵ حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر برآورد شده بود؛ به عبارت دیگر در طول ۵ سال جمعیت  زنان سرپرست خانوار بیشتر از ۹۰۰هزار خانوار افزایش یافته در حالی که تعداد زنان تحت پوشش سازمان های حمایتی به این میزان افزایش نیافته است. آن طور که مسئولان سازمان بهزیستی می گویند اکنون ۱۷۴ هزار زن بی سرپرست تحت پوشش این سازمان هستند و از سوی دیگر بنا به گفته مسئولان کمیته امداد امام خمینی(ره) یک میلیون و ۳۰ هزار نفر از این زنان نیز از حمایت های این نهاد حمایتی برخوردار هستند.با یک حساب سرانگشتی مشخص می  شود؛ بیش از یک میلیون و ۳۰۰هزار زن سرپرست خانوار در کشور وجود دارند که تحت پوشش هیچ کدام از سازمان های حمایتی قرار ندارند و به عبارتی از مجموع زنان سرپرست خانوار تنها ۴۸درصد تحت حمایت سازمان بهزیستی و کمیته امدادهستند. هر چند تعداد زیادی از این زنان به دلیل داشتن تمکن مالی، بیمه و اشتغال، نیازی به حمایت سازمان های حمایتی ندارند. اما آماری از تعداد آن ها در دسترس نیست. دکتر سیدحسن موسوی چلک مدیرکل دفتر امور آسیب های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این باره می گوید:در مقابل زنانی که حمایت مستمر می شوند زنان سرپرست خانواری هم هستند که به دلیل برخورداری از مزایایی چون بیمه، بازنشستگی و… نیازی به حمایت مالی ندارند ولی آماری از تعداد آن ها وجود ندارد. ۱۷۵ هزار نفر از زنان بی سرپرست کشور مستمری بگیر این سازمان هستند.خدمات سازمان بهزیستی به زنان سرپرست خانوار تنها پرداخت مستمری نیست و تعدادی از زنان بی سرپرست از خدمات توانمندسازی سازمان بهزیستی بهره می گیرند. با استفاده از برنامه های توانمندسازی هر ساله تعدادی از زنان بی سرپرست به دلیل توانمندی در اداره امور زندگی از چرخه حمایت این سازمان خارج و زنان بی سرپرست دیگری جایگزین آن ها می شوند.در کمیته امداد امام خمینی(ره) نیز یک میلیون و ۳۰هزار زن سرپرست خانواده تحت پوشش این نهاد حمایتی قرار دارندو از این تعداد ۱۸۰ هزار نفر جزو زنان مطلقه هستند. (مرکزآمار ایران)

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .