عنوان :

پایان نامه تاثیر ورزش برسلامت روان در زنان دانشجوی ورزشکار و

غیرورزشکار

تعداد صفحات : ۷۰

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

پی آمدهای ورزش و فعالیتهای ورزشی در کاهش استرسهای مختلف نمایان می‌شود. فعالیت بدنی منظم، سلامت روانی را بهبود می‌بخشد، استرس، اضطراب و افسردگی را کاهش می‌دهد. به پیشگیری و کنترل رفتارهای خطرآفرین، مانند استعمال دخانیات، الکل یا سایر موارد، مصرف رژیم غذایی نامناسب یا بروز خشونت خصوصاً در میان کودکان و جوانان کمک می‌کند.

ورزش شدید و منظم با احساس فشار عصبی و اضطراب کمتر همراه است. اشخاصی که در برنامه‌های تناسب اندام و ورزش شرکت می‌کنند می‌گویند کارآیی آنان در محل کار و نگرششان، بهتر می‌شود مثلاً اشتباهات کمتری می‌کنند و همچنین شرکت منظم در فعالیت‌های بدنی دارند بهتر می‌توانند وزن خود را کنترل کنند، ظاهری بهتر دارند و فعالیت جسمی و ورزش را با توفیق انجام می‌دهند.

ورزش کسالت و تنبلی را از انسان زدوده و به وی نشاط و شادابی بخشیده، او را برای انجام کارهای وظایف فردی و اجتماعی آماده نموده و اخلاقش را بهبود می‌بخشد. در انسان غریزه قدرت‌طلبی، برتری طلبی و مبارزه وجود دارد ورزش و مسابقات ورزشی اگر در محیط و جو سالم برگزار شوند زمینه اشباع این غریزه از طریق صحیح فراهم می‌سازند اگر این غریزه و سایر غرایز کنترل نشده و به مسیر صحیح، هدایت نشوند برای جامعه مشکل ساز و مسئله آفرین خواهند بود انسان مایل است با دیگران باشد و با آنان بیامیزد این غریزه یا تمایل شدید را می‌توان از طریق ورزش برآورده ساخت در ورزش در زمینه نیل به ارزشهای اجتماعی دیگری نیز چون کارگروهی، وفاداری و روحیه ورزشکاری می توان توفیق یافت محیط صمیمانه و مطلوب ورزشی، اغلب فرصتی مناسب برای ایجاد روابط انسانی و شکل‌گیری دوستی ماست. ورزش به انسان تحرک می بخشد و حرکت و تحرک به ویژه در کودکان لازمه رشد است اگر عضو نیرومندی از اعضای بدن یک ورزشکار را چندین ماه در گچ قرار دهند و تحرک را از آن سلب نمایند ضعیف و لاغر خواهد شد، اگر جنبش کم شود دفاع بدن کم و ضعیف می‌گردد و همچنان که داشتن تحرک و ورزش موجب سلامتی بدن و طول عمر می‌گردد. نداشتن تحرک نیز موج مرگ زودرس می‌گردد.

به طور کلی تحقیق موردنظر، به منظور بررسی اثرات ورزش بر سلامت روان در زنان ورزشکار و غیرورزشکار انجام گرفته است.

آزمونی که در این پژوهش مورد استفاده قرار داده‌ایم t استیودنت می باشد که بر روی یک گروه نمونه ۶۰ نفری که شامل ۳۰ نفر از زنان غیرورزشکار (زنان دانشجو) و ۳۰ نفر از زنان دانشجوی ورزشکار که به صورت حرفه ای در رشته هندبال به انجام فعالیت های ورزشی می پرداختند انجام گرفت و در سطح ۹۹% یا ۹۵% به اثبات فرضیه های خود پرداختیم.

واژه های کلیدی: ورزش ، سلامت روان ، ورزشکاران

فهرست مطالب

فصل اول    ۱
مقدمه    ۲
بیان مساله     ۴
فرضیه‌های تحقیق    ۵
اهداف کلی    ۵
اهداف جزیی     ۵
اهمیت و فایده پژوهش    ۶
تعریف اصلاحات     ۸
تعریف عملیاتی     ۸
فصل دوم
تعاریف سلامت روان     ۱۱
تاریخچه مختصری بر سلامت روان    ۱۲
اصول بهداشت روان    ۱۳
انجمن ملی بهداشت روانی (NIMH)    ۱۵
رابطه ورزش با سلامت روان    ۱۵
زنان و فعالیت بدنی     ۱۷
جمعیت مسن و فعالیت بدنی    ۱۸
تعاریف ورزش     ۱۹
تاریخچه مختصری بر ورزش هندبال     ۱۹
کاربرد ورزش هندبال در جامعه    ۲۰
نظریه‌های ارائه شده درباره ورزش توسط محققان     ۲۱
مکتب انسان گرایی    ۲۳
مکتب رفتار گرایی    ۲۳
مکتب شناخت گرایی     ۲۴
ورزش از دیدگاه اسلام     ۲۵
ورزش و درمان     ۲۵
پیشینه مطالعاتی در جهان    ۲۷
پیشینه مطالعاتی در ایران     ۲۹
فصل سوم
روش تحقیق     ۳۲
جامعه تحقیق    ۳۲
نمونه تحقیق    ۳۳
چگونگی نمونه‌برداری    ۳۳
توضیح درباره نمونه‌ها    ۳۴
نحوه نمره گذاری     ۳۳
ابزار تحقیق    ۳۴
– روایی پرسشنامه     ۳۶
– اعتباری پرسشنامه    ۳۷
روش آماری    ۴۰
فصل چهارم
محاسبات آماری علائم جسمانی    ۴۴
تفسیر و بیان نتیجه علائم جسمانی    ۴۴
محاسبات آماری علائم اضطرابی و خواب    ۴۸
تفسیر و بیان نتیجه علائم ضطرابی و خواب    ۴۸
محاسبات آماری کارکرد اجتماعی    ۵۱
تفسیر و بیان نتیجه کارکرد اجتماعی    ۵۱
محاسبات و بیان افسردگی    ۵۴
تفسیر و بیان نتیجه افسردگی    ۵۴
محاسبات آماری سلامت عمومی    ۵۶
تفسیر و بیان نتیجه سلامت عمومی    ۵۶
فصل پنجم
خلاصه‌ای از فصول    ۶۰
مقایسه پژوهش حاضر با پژوهشهای پیشین    ۶۰
محدودیتهای پژوهش    ۶۱
پیشنهادات     ۶۳
منابع و مآ‎خذ
ضمیمه

منابع و ماخذ

۱-  برک لورای. روان شناسی رشد (از نوجوانی تا پایان زندگی) جلد دوم ترجمه یحیی سید محمدی، (۱۳۸۳)، تهران، انتشارات ارسباران، چاپ سوم.

۲-  حاجی آقا جانی، سعید، اسدی نوقابی، احمدعلی، (۱۳۷۸)، روان پرستاری (بهداشت روانی (۱))، تهران، نشر تبلیغ بشری، چاپ الغدیر.

۳-   ساپینگتون؛ اندورا، بهداشت روانی، ترجمه حسین شاهی برواتی (۱۳۸۴) تهران، انتشارات روان،‌ چاپ سوم.

۴-  سارا فینو؛ ادوارپ، روان شناسی سلامت، مترجمان، زیر نظر دکتر الهه میرزایی، دکتر سید علی احمدی ابهری؛ دکتر حسن افتخار اردبیلی؛ دکتر ابوالقاسم جزایری، دکتر فروغ شفیعی، دکتر پریوش قوامیان، دکتر غلامرضا گرمارودی، دکتر علی منتظری مقدم، دکتر ابوالحسن ندیم، دکتر سید مهدی نورایی (۱۳۸۴)، تهران، انتشارات رشد، چاپ اول.

۵-  شریفی؛ حسن پاشا شریفی، نسترن (۱۳۸۳)؛ روش های تحقیق در علوم رفتاری؛ تهران، انتشارات سخن؛ چاپ چهارم.

۶-  ملامحمد، محمدرضا (۱۳۷۹)؛ کلیدهای تربیتی برگرفته از کلام امیر سخن امیرالمومنین علی (ع) ویژه مربیان و ورزشکاران، تهران، انتشارات سازمان تربیت بدنی.

۷-  نمازی زاده؛ مهدی؛ سلحشور بهمن (۱۳۶۳)، تربیت بدنی عمومی انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها.

مجلات:

۱-  مجله ورزش و ارزش، وزارت آموزش و پرورش؛ معاونت پرورشی و تربیت بدنی، نشریه ماهنامه اداره کل تربیت بدنی، شماره ۱۵۷ (۱۳۸۰)

۲-   مجله ورزش و ارزش؛ تربیت بدنی و بهداشت؛ وزارت آموزش و پرورش؛ معاونت تربیت بدنی و تندرستی؛ نشریه ماهنامه دفتر تربیت بدنی پسران، شماره ۱۷۲ (۱۳۸۳)

مقدمه:

یکی از شاخص‌های مهم توسعه یافتگی کشورها، سطح سلامت و تندرستی افراد جامعه است. به بیان دیگر، سطح سلامت و تندرستی در کشورهای توسعه یافته مطلوب و مطابق با استانداردهای جهانی است. کارشناسان اهم راه‌های دستیابی به سلامت و تندرستی را تغذیه مناسب، رعایت اصول بهداشتی و اجرای فعالیت‌های جسمانی می‌دانند که هر یک به نوبه خود نقش بسزایی در تامین سلامت جسم و روح افراد دارند. بهداشت جسمی و روانی از مقوله‌هایی است که از دیرباز مورد توجه رهبران دینی و نخبگان علمی جوامع بوده است و در متون علمی تمدن های نخستین چون یونان، ایران، و روم فصول متعددی به اهمیت این مقوله اختصاص یافته است. (پهلوان، محمدرضا، ۱۳۸۳، ص ۲)

جرج در باتلر[۱] در کتاب مقدمه تفریحات سالم و بازی در جامعه به این نکته اشاره کرده که تفریحات سالم و ورزش در گذراندن اوقات فراغت نقش سازنده‌ای در جامعه دارد. او معتقد است که واژه بازی و ورزش در اوقات فراغت کودکان و جوانان نوعی بیان حالتهای روانی یا عاطفی و عادات رفتاری آنها است. اکثر نویسندگان و صاحبنظران ورزشی را عقیده بر این است که بازی و ورزش یکی از عوامل اصلی و موثر در روند رشد کودکان، نوجوانان و جوانان است و در نزد بزرگسالان آثار فیزیولوژی و روانی دارد که به بهداشت جسمی و ذهنی آنان کمک می کند. (نمازی زاده و سلحشور، ۱۳۶۱، ص ۱۲)

غیر از تغذیه، ورزش باز هم تاثیر قدرتمندی بر سلامتی دارد. سالخوردگان سالم و بی‌تحرک بالای ۸۰ سال که استقامت آموزی را شروع می‌کنند (راه رفتن، رقص اروبیک و دوچرخه‌ سواری) قابلیتهایی کسب می‌کنند که با قابلیتهای افراد بسیار جوانتر برابر است. (سید محمدی، یحیحی؛۱۳۸۳، ص ۳۱۰)

امروزه دوندگان و دوچرخه‌سواران در جاده ها و خیابان‌های شهرها و روستاها به چشم می خورند و باشگاه های بدنسازی همه جا مشاهده می‌شوند. اما در شیوه زندگی بیشتر بزرگسالان آمریکایی هنوز فعالیت بدنی، غیر منتظم است یا فقط به میزانی اندک دیده می‌شود. (میرزایی؛ الهه؛ ۱۳۸۴؛ ص ۴۲۹)

حرکت و جنبش از ویژگیهای حیات انسان دارای انگیزه و ریشه ای در سرشت او و عملی برای رشد و سلامت و نشاط آدمی است. نیازمند به حرکت، ناگزیر از حرکت است. منع انسان از حرکت نه تنها سبب توقف رشد بلکه موجب افسردگی، بروز رفتار ناهنجار و از دست دادن شور و نشاط زندگی می گردد.

بدون هیچ‌گونه تردیدی جسم ورزشکار با ذهن و جان او و نیز رفتار و عملش رابطه اساسی دارد. (ملامحمد؛ محمدرضا؛ ۱۳۷۹؛ ص ۳۲)

در سراسر جهان بیش از ۶۰ درصد بالغین به مقدار کافی فعالیت بدنی مفید برای سلامتی را انجام نمی‌دهند. بی‌تحرکی بیشتر در میان زنان، بالغین مسن‌تر، طبقات پایین از نظر اقتصادی- اجتماعی و افراد ناتوان شایع است. همچنین فعالیت بدنی با افزایش سن در دوران نوجوانی کاهش می‌یابد و این کاهش در طول سال های بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه کمتر از ۱۳ درصد جوانان به مقدار کافی فعال هستند به طوری که می توانند از سلامت حال و آینده خود سود ببرند. دختران نوجوان کمتر از پسران نوجوان فعال هستند. فعالیت بدنی و برنامه‌های آموزشی تربیت بدنی در مدارس در حال کاهش هستند که این روند در سراسر جهان هشدار دهنده است. (حجت زاده علیه؛ ۱۳۸۳؛ ص ۱۳)

بیان مسئله:

با توجه به مطالب ذکر شده و اهمیت موضوع ورزش و تاثیرات انکار ناپذیر آن بر سلامت جسمانی و روانی و به وجود آمدن سؤالات متعدد در ذهن پژوهشگر در این زمینه که عبارتند از:

آیا بین ورزش و سلامت جسمانی رابط وجود دارد؟

آیا بین ورزش و اختلال خواب رابطه وجود دارد؟

آیا بین ورزش و کارکرد اجتماعی رابطه وجود دارد؟

آیا بین ورزش و علائم اضطرابی رابطه وجود دارد؟

آیا بین ورزش و افسردگی رابطه وجود دارد؟

به تحقیق و پژوهش در این زمینه ها می‌پردازیم.

فرضیه‌های تحقیق:

۱- بین علائم جسمانی[۲]در زنان ورزشکار با زنان غیرورزشکار تفاوت وجود دارد.

۲- بین علائم اضطرابی[۳] و اختلال خواب در زنان ورزشکار با زنان غیرورزشکار تفاوت وجود دارد.

۳- بین کارکرد اجتماعی[۴]در زنان ورزشکار با زنان غیرورزشکار تفاوت وجود دارد.

۴- بین افسردگی[۵]در زنان ورزشکار با زنان غیرورزشکار تفاوت وجود دارد.

اهداف تحقیق

هدف کلی «بررسی تأثیر ورزش بر سلامت روان»

اهداف جزئی:

۱- بررسی نقش ورزش و ارتباط آن با کاهش استرس

۲- بررسی اثرهای سلامت بخش ورزش

۳- تاثیر ورزش بر کار اندام ها

۴- نقش ورزش در سازگاری فردی و اجتماعی

۵- فعالیت بدنی برای گروه‌های جمعیتی مختلف کودکان و نوجوانان

۶- نقش ورزش در درمان بیماری‌ها

اهداف و فایده پژوهش:

همه ما آرزو داریم که همواره تندرست بمانیم و عمری طولانی داشته باشیم متاسفانه این آرزو گاهی به سبب عدم رعایت بهداشت به معنی عام کلمه برآورده نمی‌شود. لیکن دلائلی وجود دارد که می‌توان باور کرد که اگر جسم و روان خود به خوبی مراقبت کنیم می‌توانیم صد سال و حتی بیشتر در کمال سلامت عمر کنیم.

زیست شناسان بر این عقیده‌ اند که انسان و سایر حیوانات باید مدتی در حدود پنج برابر سالهایی که رشد و بلوغ جسمانی آنها طول می‌کشد عمر کنند و بنابراین می‌توان گفت که انسان می‌تواند تا ۱۲۰ سال زنده بماند. بدیهی است که رمز زندگی سالم، مفید و طولانی را باید در عادات و رفتاری که از عوامل سازنده سلامت و قدرت جوانی است جستجو کرد. اگر شما پیوسته از خود به خوبی مراقبت نکنید؛ دیر یا زود جسم شما و به تبع آن روان شما نحیف و افسرده میشود و سرانجام از پا خواهید افتاد. هربرت اسبنسر در قرن نوزدهم میلادی گفته است «رمز اصلی طولانی‌تر شدن زندگی این است که ما کاری نکنیم که از طول عمرمان کم شود».

کاربرد این معنی در زندگی امروز ما این است که عادات نیکو و پسندیده و سالم را در خود پرورش دهیم. (نمازی؛ مهدی؛ ۱۳۶۱: ص ۳۵)

ورزش در زندگی فردی میتواند باعث بیدار کردن حس فعالیت وافزایش نیروی کار و تلاش جهت زندگی روزمره؛ تربیت نیروی اراده و استقامت و مبارزه در برخورد با مشکلات گردد.

ورزش در ایجاد روحیه تهور و شجاعت نقش مهمی دارد ورزش در نظام آموزش و پرورش تربیت و به فعلیت در آوردن استعداد‌های بالقوه افراد و پرورش قوای ذهنی؛ ایجاد و تقویت قدرت ابتکار پرورش و القای ارزش‌های اجتماعی در افراد جامعه خصوصا نسل جوان و تقویت این ارزشها و رفتارهای مطلوب انسانی میشود.

ورزش موجب احیای مسئولیت پذیری و افزایش آگاهی اجتماعی و کنترل احساسات اجتماعی و درک ضعف اجتماعی خود و کسب تجربیات جدید و تصحیح تجربیات گذشته و در ایجاد حس تعاون و همکاری در دانش‌آموزان میشود.

ورزش در رشد و توسعه ابعاد فرهنگی و اجتماعی افراد به گونه‌ای که این امر بر قدرت سازندگی اجتماعی می شود تاثیر می‌گذارد (ملامحمد؛ محمدرضا؛ ۱۳۷۹؛ ص ۲۳)

که در این پژوهش در جهت نیل به این اهداف تهیه و تدوین شده است.

تعریف اصطلاحات:

ورزش:

به کلیه حرکات منظم و ارادی اندامهای بدن گفته می‌شود که به منظور حفظ سلامت و رقابت و ورزیدگی عضلات و اندامها صورت می‌گیرد و از بعد روانی در تقویت اراده و اعتماد به نفس، پرورش فکری و روحی مؤثر است (آن ماری برد، ۱۳۷۱، ص ۴۲ )

سلامت روان:

عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران تغییر واصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب. (میلانی‌فر، ۱۳۷۳، ص ۱۵)

ورزشکاران:

افرادی هستند که به طور منظم (بسته به فصل انجام ورزش) برای انجام ورزش به مکان ورزشی مراجعه کرده و حضورشان در مکان ورزشی در دفاتر مخصوص ثبت شده است و معمولاً دارای کارت عضویت می باشند (نتایج سرشماری از کارگاه کشور، ۱۳۷۴، ص ۱۵)