عنوان :

 گزارش کارآموزی بررسی مسائل بهداشت حرفه ای در کارخانه دارو پخش و راهکارهای آن (ارگونومی)

تعداد صفحات :۱۳۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

تحقیق حاضر به بررسی گزارش کارآموزی بررسی مسائل بهداشت حرفه ای در کارخانه دارو پخش و راهکارهای آن (ارگونومی) می پردازد و شامل شش فصل می باشد. فصل اول مربوط به صدا، ا نواع سر وصدا و صدا یکی از عوامل زیان آور شغلی به شمار می آید و بسیاری از کارگران در معرض این عامل زیان آور قرار دارند. از این رو به دلیل اهمیت موضوع سر و صدا و تاثیراتی که روی افراد ایجاد می کند سعی شده است به بررسی این عامل در تعدادی از بخشهای کارخانه داروپخش پرداخته شود. در ابتدا برای آشنایی بیشتر با عالم زیان آور سروصدا تعاریفی دراین رابطه ارائه می گردد و تاثیرات زیان آور آن مطرح می شود. فصل دوم در رابطه با روشنایی و انواع روشنایی های محیط کار می باشد. پیشرفت صنایع ، ازدیاد واحدهای صنعتی و تولیدی ونیاز روز افزون به بازده بیشتر صنایع برای تأمین نیازهای مصرف کنندگان ایجاب می کند که کار بیشتر در محیط‌های بسته در مدت شب و روز ادامه داشته باشد.

بنابراین استفاده از نور مصنوعی به تدریج توسعه یافته است. امروزه مسئله روشنایی برای کارگاههای بزرگ ضعف اهمیت ویژه یافته است. زیرا کمبود روشنایی در محیط کار افزون بر ایجاد خستگی اعصاب آسیبهای دیگری به سلامت و بینایی کارگر وارد می آورد. فصل سوم : شرایط جوی: یکی از عوامل فیزیکی موجود در محیط کار شرایط جوی  می باشد که باید در بدو تاسیس صنایع مورد توجه قرار بگیرد زیرا هم در میزان هزینه های کنترل موثر است و هم از ایجاد بیماریها و عوارض ناشی از شرایط نامطلوب جوی جلوگیری می نماید.

جهت بررسی بهتر شرایط جوی باید سه عامل شناخت، ارزیابی و کنترل را مدنظر داشت یعنی در ابتدا باید منابع تولید حرارت راشناخته و مورد ارزیابی قرار داده و سپس از آن راههای کنترلی موثر را در پیش گرفت.

فصل چهارم عوامل شیمیایی در محیط کار دربر گیرنده تمام مواد اولیه، مواد خام، مواد واسط و فراورده های اصلی که در صنعت بکار می روند یا تولید می شوند ، می باشد. این مواد که به شکل گاز، مایع و یا جامد هستند ممکن است طبیعی و یا مصنوعی بوده و دارای منشاء گیاهی، حیوانی و یا سنتتیک ( معدنی یا آلی) باشند.

هر یک از این مواد دارای خطرات و زیانهای مختص به خود است که در صورت تماس فرد با آن رخ می نماید. زیان حاصل از تماس با راه ورود ، مقدار و طول زمان تماس و محل تجمع آنها در بدن بستگی دارد.

با توجه به اهمیت این موضوع در این فصل به بررسی وضعیت عوامل شیمیایی در کارخانه داروپخش پرداخته می شود. در کارخانجات داروسازی بیشترین عامل که می تواند برای کارگران خطرساز باشد عوامل شیمیایی می باشد که از آنجائیکه این عوامل جنبه دارویی و شیمیایی دارد تاثیرات آنها بصورت دراز مدت روی افراد بروز می کند. بنابراین تعریف کلی عوامل شیمیایی ، انواع آن و راههای ورود این عوامل به بدن انسان ارائه شود و سعی شود که استاندارد در تماس برخی از این عوامل برسی شود.

فصل پنجم در جهان صنعتی امروز بسیاری از کارگران و کارکنان ناچارند خود را با شرایط نامناسبی که محیط و ابزار مورد استفاده برآنها تحمیل می کنند، منطبق و متناسب سازند و با محدودیتهای ایجاد شده به گونه ای کنار آیند. پی آمد چنین مصالحه ای می تواند بسیار وخیم بوده و برزندگی فرد، تندرستی ، ایمنی و فراوری وی اثری نامطلوب داشته باشد. در چنین وضعیتی انسان از نظر جسمانی یا روانی با نوع کار یا تجهیزاتی که مورد استفاده قرار دهد و یا در محیطی که در آن زندگی کرده یا به کار می پردازد تناسبی ندارد.

نبود تناسب جمعی، ناراحتی های جسمانی را سبب می شود که از آن جمله می توان به ناراحتی های اسکلتی عضلانی که از دسته شایعترین عوارض ناشی از کار در جوامع امروزی هستند اشاره کرد.

برای پیشگیری از بروز این گونه مسائل و تامین تندرستی نیروی کار ( ارگونومی) بعنوان رهیافتی کارآمد به انسان یاری می دهد.

در این فصل در ابتدا به ارائه تعاریفی در زمینه علم ارگونومی پرداخته می شود سپس وضعیت کارخانه داروپخش در زمینه ارگونومی بررسی و ارزیابی شده پیشنهاداتی ارائه می گردد.

فصل ششم در محیط های صنعتی با وجود ماشین آلات و ابزار فراوان غالباً در معرض خطرات گوناگون قرار دارند. با پیشرفت فن آوری و افزایش کاربرد ماشین در تولید نیز مخاطرات و احتمال بروز حوادث در این گونه محیطها فزونی می گیرد.

ایمنی صنعتی علمی است که در پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به یاری انسان می شتابد و همواره در راستای حفاظت و حراست ازنیروی کار و سرمایه گام بر می دارد.

در این فصل ابتدا تعاریفی در رابطه با ایمنی ارائه خواهد شد و سپس ایمنی از جنبه های مختلف (ایمنی عمومی، ایمنی ماشین آلات ، ایمنی ساختمان ، ایمنی برق ، ایمنی حریق و ایمنی فردی) مورد بررسی وارزیای قرار می گیرد.

واژه های کلیدی: بهداشت حرفه ای، صدا، روشنایی، شرایط جوی، ایمنی، ارگونومی

فهرست مطالب

مقدمه   ۳
بهداشت حرفه ای و حفاظت صنعتی در صنایع داروسازی    ۵
سازمانها و تشکیلات بهداشت حرفه ای و حفاظت صنعتی در ایران   ۶
تاریخچه و مشخصات شرکت کارخانجات داروپخش    ۷
فصل اول   ۱۰
مقدمه   ۱۱
صوت چیست؟   ۱۱
امواج صوتی    ۱۱
سروصدا : (Noise)   ۱۲
انواع سر وصدا    ۱۲
اثرات زیاد آور سروصدا   ۱۳
روشهای اندازه گیری سروصدا در محیط کار   ۱۴
استانداردهای سروصدا    ۱۶
بررسی سروصدا در کارخانه داروپخش   ۱۶
نتایج بدست آمده   ۱۸
نام محل اندازه گیری   ۱۸
روش اندازه گیری   ۱۸
وسیله اندازه گیری   ۱۸
تعداد ایستگاه ها   ۱۸
حداکثر صدای موجود   ۱۸
حداقل صدای موجود   ۱۸
میانگین صدای موجود   ۱۸
انحراف معیار صدای موجود   ۱۸
تعداد دستگاه های فعال   ۱۸
جنس دیوار   ۱۸
جنس سقف   ۱۸
جنس کف   ۱۸
بسته بندی کارپول   ۱۸
بسته بندی آمپول ۸۲   ۱۸
سالن پرکنی شربت   ۱۸
صدا سنج دیجیتالی   ۱۸
گچ و آجر   ۱۸
گچ کاذب   ۱۸
آپوکسی   ۱۸
بسته بندی قرص و کپسول   ۱۸
ایستگاه بندی   ۱۸
صدا سنج دیجیتالی   ۱۸
گچ و آجر   ۱۸
گچ کاذب   ۱۸
سنگ   ۱۸
دستگاه بسته بندی   ۱۹
«سالن بازسازی چشمی دسته  بندی کارپول »   ۱۹
دستگاه چاپ و بسته بندی   ۱۹
«سالن چاپ و بسته بندی آمپول »   ۱۹
کنترل سروصدا   ۲۱
بررسی نتایج بدست آمده   ۲۲
پیشنهادات   ۲۳
روشنایی   ۲۵
نور    ۲۷
واحدهای روشنایی   ۲۷
هدف از تامین روشنایی مناسب: (کولینز،۱۹۷۰)   ۲۸
تاثیرات روشنایی    ۲۹
انواع روشنایی های محیط کار   ۳۰
منابع نور   ۳۱
مشخصات اصلی منابع روشنایی مصنوعی    ۳۲
منابع روشنایی مصنوعی   ۳۲
اندازه گیری میزان نور در کارخانه داروپخش   ۳۳
نام محل اندازه گیری   ۴۰
روش اندازه گیری   ۴۰
وسیله اندازه گیری   ۴۰
تعداد ایستگاه ها   ۴۰
حداکثر نور  موجود در محیط (Lux)   ۴۰
حداقل نور موجود در محیط (Lux)   ۴۰
میانگین روشنایی محیط کار(Lux)   ۴۰
حد کمینه   ۴۰
حد پیشنهادی   ۴۰
تعداد ایستگاههای کمتر از کمینه   ۴۰
تعداد ایستگاههای بیشتر از پیشنهادی   ۴۰
تعداد لامپ   ۴۰
نوع لامپ   ۴۰
تعداد لامپهای سوخته   ۴۰
بسته بندی شربت   ۴۰
بسته بندی کارپول   ۴۰
تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده   ۴۱
پیشنهادات   ۴۲
شرایط جوی   ۴۳
مقدمه   ۴۴
منابع عمده تولید گرما   ۴۵
راههای تبادل گرمایی بدن با محیط اطراف    ۴۵
۱- متابولیسم (Metabulysm)   ۴۵
عوامل محیطی موثر در شرایط جوی : (ISO,1989)   ۴۶
شاخص WBGT ( دمای ترگوی سان)   ۴۸
لباس کار نخی تابستانی   ۴۹
ارزیابی بارکاری   ۵۱
سبک   ۵۱
انواع کار   ۵۲
روشهای اندازه گیری شرایط جوی   ۵۲
بررسی شرایط جوی در کارخانه داروپخش    ۵۴
۱- سالن ساخت پماد    ۵۴
۲- سالن اتوکلاو S.V.Ps   ۵۵
۳- سالن اتوکلاو و بسته بندی سرم   ۵۵
۴- سالن بسته بندی قرص و کپسول    ۵۵
میزان کار و استراحت   ۵۷
میزان سنگین کار   ۵۷
کار پیوسته   ۵۷
بررسی نتایج بدست آمده    ۵۷
پیشنهادات   ۵۹
عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار   ۶۰
مقدمه   ۶۱
آلاینده های شیمیایی و تقسیم بندی آنها   ۶۲
تقسیم بندی آلاینده ها براساس حالت فیزیکی    ۶۲
تقسیم بندی آلاینده ها بر پایه اثرهای فیزیولوژیک:  (سم شناسی صنعتی، تالیف دکتر ثنایی، ۱۳۷۵)   ۶۴
راه‌های ورود مواد شیمیایی به بدن   ۶۵
راههای دفع مواد شیمیایی   ۶۷
بررسی عوامل شیمیایی زیان آور در کارخانه داروپخش   ۶۷
فنول (Phenol) : (Merck Manual)   ۶۷
– فرمالدئید (Formaldehyde)   ۶۹
– متانول (Methonal)   ۷۰
– ایزوپروپیل الکل (Iso prophy lakohel)   ۷۱
– تالک (Talc)   ۷۲
– پارافین   ۷۳
– گلیسرین (Glycern)   ۷۳
– مورفین سولفات (Morphine Sulfate)   ۷۴
– کدئین (Codeine)   ۷۴
بررسی سیستم تهویه موجود در بخشهای مختلف کارخانه   ۷۵
پیشنهادات   ۷۷
مقدمه   ۸۰
ارگونومی   ۸۱
تقسیم کارهای جسمی از نظر ارگونومی   ۸۱
۱- کارهای دینامیکی سخت   ۸۱
۲٫ کارهای دینامیکی موضعی   ۸۲
۳٫ کارهای استاتیک   ۸۲
اثرات کار استاتیک   ۸۳
کار ایستاده و تاثیرات آن   ۸۳
ارتفاع سطح کار: (مارتین هلاندر)   ۸۴
کار بصورت نشسته و تاثیرات آن   ۸۶
ارتفاع میزکار: (Mc convill et al)   ۸۷
آنتروپومتری   ۸۸
پارامترهای اندازه گیری شده در کارخانه داروپخش   ۸۹
نحوه انجام کار   ۹۱
ارتفاع چشم   ۹۵
طراحی صندلی   ۹۶
حمل دستی بار و دردهای کمر   ۹۹
روش صحیح بلند کردن بار:  ( سازمان بین المللی کار (۱۹۷۲)   ۹۹
طراحی ابزار   ۱۰۰
اصول طراحی ابزار    ۱۰۲
بررسی مسائل ارگونومیک در کارخانه داروپخش   ۱۰۳
ایمنی در صنعت  (مهندسی رجبی، ابراهیم، ایمنی در صنعت (۱۳۶۹))   ۱۰۷
ایمنی عمومی   ۱۰۷
۱- کمیته های حفاظتی   ۱۰۸
۲- نظم و نظافت کارگاهی    ۱۱۰
۳- آموزش ایمنی، اعلانات و پوسترها   ۱۱۱
۴- کاربرد رنگ واشکال هندسی   ۱۱۲
کدهای ایمنی طبق استاندارد موسسه بین المللی استاندارد امریکا ANSI   ۱۱۳
استانداردهای ایزو ونقش آن در ارتقاء ایمنی در کارخانه   ۱۱۵
چک لیست ایمنی عمومی   ۱۱۸
پیشنهادات    ۱۱۸
ایمنی ماشین آلات    ۱۲۰
دستگاه پرس قرص   ۱۲۲
چک لیست پرس قرص    ۱۲۳
بررسی ایمنی پرس قرص    ۱۲۴
دستگاه آسیاب و گرانول سازی   ۱۲۵
چک لیست دستگاه آسیاب    ۱۲۶
بررسی ایمنی دستگاه آسیاب    ۱۲۶
دستگاه بسته بندی    ۱۲۷
چک لیست ایمنی ماشین آلات   ۱۲۸
بررسی ایمنی دستگاه بسته بندی   ۱۲۸
نتایج بدست آمده از بررسی ایمنی ماشین آلات در کارخانه داروپخش   ۱۲۹
پیشنهادات   ۱۲۹
منابع و مأخذها   ۱۳۰

منابع و مأخذها:

۱- مهندسی صدا وارتعاش، رستم گل محمدی (۱۳۷۸)

۲- بهداشت کار، تالیف مهندس پریوش حلم سرشت (۱۳۸۰)

۳- کلیات بهداشت حرفه‌ای، علیرضا چوبینه، فرید امیدزاده (۱۳۷۹)

۴- مهندسی روشنایی دکتر حسن کلهر (۱۳۷۶)

۵- سم شناسی صنعتی، تالیف دکتر غلامحسین ثنایی (۱۳۷۵)

۶- مهندسی عوامل انسانی در صنعت و تولید، مارتین ملاندر (۷۵)

۷- مهندس رجبی ، ابراهیم ، ایمنی در صنعت (۱۳۶۹)

۸- آئین نامه‌های حفاظت کار ، موسسه کار و تامین اجتماعی

۹- کتابچه‌های ACGIH (2001-2000)

۱۰- (Manufacure Merck)

۱۱- (USP) united State Pharmacopeia

کنترل سروصدا

پس از اینکه اقدامات شناسایی و ارزیابی اولیه سروصدا صورت گرفت بایستی تدابیر کنترلی را به منظور کاهش سرو صدا و آثار زیان آور آن بر روی کارگران به کار برد. به طور کلی اقدامات کنترلی بایستی بر روی سه شاخص منبع صوت ، مسیر عبور صوت و دریافت کننده صوت صورت گیرد.

یکی از مهمترین پارامترهایی که در طراحی اقدامات کنترلی باید مدنظر داشت، مسئله اقتصادی و هزینه در برداشتن اقدامات کنترلی است که در وهله اول به چشم
می خرود و در دراز مدت اثرات خود را نمایان می سازد.

اولین اقدام کنترلی از منبع صدا (Noise Saurce) آغازمی گردد و در صورت امکان چنین وضعیتی نیاز به کنترل محیطی صورت وجود ندارد و زمان کوتاهتری را نیز صرف می نماید.

این اقدام شامل سرویس دهی و تعمیرات به موقع دستگاههای پرسروصدا و روغن کاری بخشهای گردنده ولغزنده دستگاه ها به منظور کاهش اصطکاک واستفاده از پی ریزی (Fandation) مناسب برای زیردستگاها و کاهش ارتعاشات و تعویض دستگاههای فرسوده و قدیمی با دستگاه های جدید و کم سروصدا، استفاده از حفاظهای جاذب صوت روی دستگاهها و جلوگیری از انتشار صوت و استفاده از وسایلی که سروصدای کمتری ایجاد می نمایند و عدم تجمع چند دستگاه پر سر و صدا در یک محیط می باشد.

در غیر اینصورت اقدام کنترلی بر روی مسیر عبور صوت یعنی فاصله بین منبع ایجاد صوت و دریافت کننده صورت می گیرد تا صدا به حد کمتری به فرد برسد. البته محصور کردن منبع مشکلاتی دارد از قبیل مزاحمت برای تولید، وارد آمدن فشار به ماشین در اثر گرم شدن دستگاه و کاهش بازده کار.

از اقدامات کنترلی دیگر پوشاندن سقف و دیوارها با مواد جاذب صوت می‌باشد که این راه امکان بیشتری دارد.

آخرین اقدام کنترلی بر روی دریافت کننده صورت می گیرد زمانیکه هیچگونه اقدام کنترلی نتوانیم انجام دهیم برای حفاظت شنوایی کارگر و جلوگیری از اثرات زیان آور سروصدا از وسایل حفاظت فردی (گوشیهای حفاظتی) استفاده می گردد.

بررسی نتایج بدست آمده:

–    در قسمت بسته بندی کار پول های دندانی زمانیکه دستگاه منگنه بکار بیفتد صدای محیط به حدی بالاتر از حد استاندارد می‌رسد.

–    در قسمت پرکنی شربت میزان صدای ایجاد شده در اکثر نقاط بالاتر از حد استاندارد است و به طور کلی صدای عمومی محیط نیز بالاتر از حدود استاندارد می باشد. با توجه به اینکه در هنگام اندازه گیری تنها یکی از خطوط پرکنی مشغول فعالیت بوده و نهایتاً نتیجه اندازه گیری بیشتر از این معنا خواهد بود.

–    در سالن بسته بندی فرض و کپسول صدا تقریباً در حد استاندارد می باشد البته در هنگام اندازه گیری تعدادی از دستگاهها خاموش بودند.

–         در سالن بسته بندی آمپول نیز صدا در حد استاندارد و مطلوب می باشد.

–         در نیروگاه مرکزی صدا در نقاط اندازه گیری شده بیش از میزان استاندارد است.

–    در نیروگاه سرم سازی نیز در نقاط انتخابی میانگین میزان صدا بالاتر از حد استاندارد می باشد خصوصاً در نقاطی که اطراف ژنراتورها می باشند صدا بسیار بالا است.

پیشنهادات

–    در سالن بسته بندی کارپول های دندانی طبق اندازه گیریهای انجام شده مشاهده شد زمانیکه دستگاه منگنه کارتونها بکار می رود صدا به بالاتر از حد استاندارد می رسد بنابراین بهتر است در کنار سالن اتاقکی ، دیوارهای جاذب صدا تشکیل شود و منگنه کارتونها توسط یک فرد در این محل صورت بگیرد.

–    با توجه به اینکه عمل بازرسی کارپول ها در سالن بسته بندی صورت می گیرد برای اینکه تعداد افراد کمتری در معرض سروصدای ناشی از دستگاه قرار بگیرند بهتر است که مسیرهای بازرسی از محل قرار گیری دستگاه جدا شود.

–    در قسمت پرکنی شربت با وجود روشن بودن یک خط تولید، صدای موجود در محدوده خطر می باشد توصیه می شود دیوارها و سقف کارگاه با مواد جاذب پوشانیده شوند و طبق چک لیست هایی دستگاه  مرتب سرویس و بازرسی شوند و قطعات فرسوده تعویض گردند.

–    در نیروگاههای سرم سازی مرکزی می توان توسط مواد جاذب صدا و نصب خفه کننده صدا مانند پشم شیشه و با بازرسی مرتب و تعویض قطعات فرسوده میزان صدا را کاهش داد.

–    در نیروگاه ها اتاقکهای استراحتی که برای پرسنل این بخش در نظر گرفته شده باید دارای دیوارهای جاذب صدا و شیشه های دو جداره باشد تا صدای دستگاهها به داخل نفوذ نکند.

–    انجام ادیومتری برای کارگرانی که در قسمتهای زیر سروصدا فعالیت دارند ضرورت دارد تا در صورت بروز هر گونه مشکل در افراد آنها را شناسایی کرده و اقدامات درمانی و پیشگیرانه صورت گیرد ودر صورت وجود افت شنوایی انتقال آنها به قسمتهای دیگر انجام گردد.

–    استفاده نمودن کارگران از گوشیهای حفاظت فردی و نظارت مداوم ودقیق بر استفاده کردن آنها توسط پرسنل ضرورت دارد.

مقدمه :

پیشرفت صنایع ، ازدیاد واحدهای صنعتی و تولیدی ونیاز روز افزون به بازده بیشتر صنایع برای تأمین نیازهای مصرف کنندگان ایجاب می کند که کار بیشتر در محیط‌های بسته در مدت شب و روز ادامه داشته باشد.

بنابراین استفاده از نور مصنوعی به تدریج توسعه یافته است. امروزه مسئله روشنایی برای کارگاههای بزرگ ضعف اهمیت ویژه یافته است. زیرا کمبود روشنایی در محیط کار افزون بر ایجاد خستگی اعصاب آسیبهای دیگری به سلامت و بینایی کارگر وارد می آورد.

با استناد به مواد قانونی آئین نامه حفاظت و بهداشت کار ، روشنایی محیط کار باید بصورت زیر باشد:

۱۱۰۱۱ ماده ۱۱: در هر کارگاه بایستی روشنایی کافی (طبیعی یا مصنوعی) متناسب با نوع کار و محل تأمین شود. در صورتیکه برای روشنایی از نور مصنوعی قوی استفاده  شود باید برای ممانعت از ناراحتی چشم حبابهای مخصوص نصب گردد.

۱۶۱۳۹ ماده ۱۳۹: در نقاطی که اشخاص بکار اشتغال دارند یا در آنها عبور می نمایند باید در ساعات کار روشنایی کافی طبیعی یا مصنوعی تامین شده باشد این روشنایی باید در هر حال متناسب با نوع کار بوده و حتی الامکان از روشنایی و نور طبیعی استفاده گردد.

ماده ۱۴۱: در موارد ضروری برای جلوگیری از شدت تابش نور و پنجره های سقفی و پنجره های معمولی را باید با وسائل مناسبی مانند کرکره و پرده متحرک و نظائر آن مجهز نمود.

ماد ۱۴۵: در محل هائیکه بطور موضعی احتیاج به نور شدیدی باشد علاوه بر نور کلی کارگاه نور اضافی در محل مورد نیاز طبق مفاد آئین نامه تامین شود.

نور :

نور از نقطه نظر فیزیکی عبارتست از امواج الکترومغناطیسی که بین طول موجهای ۷۸۰-۳۸۰ میلی میکرون قرار دارد واز منبع نورانی منتشر می شود. این طیف کوچک از امواج الکترومغناطیس که دارای طول موج است می تواند هر چیزی را که بر روی آن تابیده و یا از روی آن منعکس شده باشد را قابل رویت کند به شرطی که انرژی کافی برای تحریک گیرنده های چشم داشته باشد.

واحدهای روشنایی:

۱- لومن (Luman): مقدار نوری است که از یک منبع نورانی نقطه ای شکل به اندازه یک شمع استاندارد و در زاویه فضایی به اندازه یک استردیان منتشر می شود.

۲- لوکس (Lux): روشنایی ایجاد شده بوسیله شار نوری یک لومن بر روی سطحی برابر یک مترمربع به نام لوکس نامیده می شود.

۳- فوت – کندل (Foot Candle): عبارتست از روشنایی سطحی معادل یک فوت مربع که شار نوری مساوی یک لومن را به طور یکنواخت از فاصله یک فوتی منبع نور دریافت می کند.

هدف از تامین روشنایی مناسب: (کولینز،۱۹۷۰)

۱)‌ بیشترین حفاظت از بینایی کارگران

۲) کاهش عوامل ایجاد خستگی و فشار ناشی از روشنایی کافی

۳) پیشگیری از حوادث ناشی از کار

۴) افزایش بهره وری کار

۵) بهبود کیفیت فراورده

بی گمان مهم ترین حس انسان بینایی است و به این دلیل مهندسی روشنایی اهمیت حیاتی دارد. روشنایی رضایت بخش دارای ویژگیهای زیر است:

۱- نور کافی باشد.

۲- نور از نظر توزیع و کیفیت مطلوب باشد.

۳- درخشندگی سطوح سبب چشم زدگی نگردد.

۴- سایه های مزاحم موجود نباشد.

روشنایی رضایت بخش به راحتی و آسایش انسان کمک می کند و بازده کار را بالا می برد و با کاهش حوادث ناشی از نور غیرکافی ، به ایمنی کمک بسیاری می کند.

به طور کلی باید گفت رنگ و نور ارتباط بسیار تنگاتنگی با هم دارند و این دو را فارغ از یکدیگر نمی توان مورد نظر قرار داد. نخستین گام در بررسی وضع نور در یک محیط کار توجه به وضع رنگ در آن محیط است، میزان نور در محیط فیزیکی کار اغلب از طریق افزایش یا کاهش انعکاس آن قابل تغییر است.

بنابراین انتخاب رنگ با مسئله انعکاس نور به مقدار مورد نظر مستقیماً مرتبط است. با انتخاب رنگهای مناسب از میزان درخشندگی نور کاسته و تناسب آن با محیط کار حفظ می شود.

ضمناً رنگ مستقیماً با هزینه نورپردازی ارتباط دارد. از طرف دیگر عاملی که در گزینش رنگ باید در نظرگرفته شود نوع نور مصنوعی مورد استفاده است.

تاثیرات روشنایی :

به طور کلی تأثیر روشنایی به دو صورت کلی نور و زیادی نور می باشد.

–    عوارض ناشی از کمبود نور : خستگی فکری، فشار در چشم، خستگی در چشم به علت فشار بر ماهیچه های چشم نیستا گموس (Nystagmus) ، علاوه بر اینها سردرد، سرگیجه و بی میلی به کار نیز رخ می دهد.

–    عوارض ناشی از ازدیاد نور: مهمترین عارضه خیرگی چشم است. این حالت در اثر برخورد مستقیم نور با چشم و یا در اثر برخورد چشم با سطوح شفاف بوجود می آید. در این حالت احساس ناراحتی وارد به علت انقباض عضلات حلقوی چشم، کم شدن حس بینایی ، ترس از نور و اشک ریزش دیده می شود.

انواع روشنایی های محیط کار:

–    روشنایی عمومی کارگاه: معمولاً برای روشنایی عمومی کارگاهها هنگامیکه لامپها در ارتفاع کمتری از سقف نصب گردند معمولاً از لامپهای فلورسنت استفاده می کنند.( ارتفاع کمتر از ۶ متر) و در مواریکه بایستی لامپها در ارتفاع خیلی بالاتر نصب گردند باید لامپهای معمولی یا جیوه ای مورد استفاده قرار گیرند ولی از لامپهای فلورسنت نیز می توان استفاده نمود به شرطی که خوب طراحی و نگهداری گردند.

معمولاً هر چه فاصله لامپها تا کف کارگاه بیشتر باشد باید از لامپهایی که نور بیشتری ایجاد می نمایند استفاده نمود. نکته مهم اینکه میزان درخشندگی باید در حد مناسب باشد و درصورتیکه شدت درخشندگی زیاد باشد باید لامپ را در فاصله دورتری از کارگر نصب نمود تا ایجاد خیرگی در چشم ننماید.

–    روشنایی اختصاصی کارگاه: هنگامیکه روشنایی عمومی کافی نباشد و کارهای دقیق در کارگاه انجام شود به منظور بالا بردن قدرت دید کارگر همراه با روشنایی عمومی از روشنایی اختصاصی نیز استفاده می گردد. برای تامین روشنایی اختصاصی معمولا از چراغهای رومیزی که نور را بر روی سطح کار متمرکز می نماید استفاده می گردد. در استفاده از این روشنایی کاربرد صحیح آن بسیار حائز اهمیت می باشد.

منابع نور

الف ) نور طبیعی : مهمترین منبع طبیعی نور، خورشید است و روشنایی روز یکی ازمنابع مهم تأمین انرژی نورانی می‌باشد. روشنایی روز از نور پراکنده‌ای که از آسمان صاف یا آسمان ابری و بازتاب پوششهای واقع در زمین حاصل می شود و مقداری از نور مستقیم خورشید در ساعت های معین روز تشکیل شده است. کیفیت روشنایی روز مشروط بر اینکه به مقدار کافی باشد بر نور مصنوعی برتری دارد.

در بعضی ازصنایع اختصاصاً روشنایی روز به علت بازده کاری که از آن حاصل می گردد بر نور مصنوعی داده می شود.

ب ) نور مصنوعی : در روشنایی مصنوعی از لامپهای الکتریکی استفاده می گردد که باید در طراحی روشنایی به نکاتی توجه نمود :

۱- روشنایی به طور یکنواخت در سطح کار توزیع شود.

۲- محل نصب روشنایی باید در طرف چپ سطح کار باشد و ارتفاع آن از سطح کار مناسب باشد.

۳- مقدار روشنایی برای هر شغل به صورتی محاسبه گردد که برای تشخیص اجزای کار کافی باشد. چون در غیر این صورت کارگر به اجبار برای تشخیص بهتر جزئیات کار ، چشم را به کار نزدیک نموده وبه این ترتیب نه تنها دروضعیت بدنی نامناسبی قرار می گیرد بلکه به بینایی خود نیز آسیب وارد می کند.

مشخصات اصلی منابع روشنایی مصنوعی :

۱- نور حاصله از منابع روشنایی مصنوعی باید تا حد امکان به روشنایی نزدیک باشد.

۲- کمیت نور حاصله از منابع مصنوعی باید ثابت و کافی بوده و در کلیه سطوح کار به طور یکنواخت توزیع گردد.

۳- منابع روشنایی مصنوعی باید به گونه ای نصب شوند که باعث ایجاد خیرگی یا بازتاب نور در سطح نگردند.

۴- درخشندگی منابع روشنایی مصنوعی باید مناسب باشد.

۵- منابع روشنایی مصنوعی ایجاد حرارت زیاد ننمایند.

منابع روشنایی مصنوعی:

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .