عنوان :

تحقیق شناخت آتش و جشن های مربوط به آن

تعداد صفحات : ۸۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

آتش و جشن های مربوط به آن دارای چه جایگاهی در ایران باستان بوده است؟ با توجه به شناخت عواملی که روی برگزاری جشن های آتش در ایران باستان مؤثر است از جمله: جامعه، آداب و رسوم، نوع حکومت، فرهنگ، قومیت، نحوه برخوردها، دین و بسیاری از علل و عوامل دیگر می توان با انجام برنامه ریزی های صحیح در جهت شناساندن تاریخ کهن ایران که جشن های آتش یکی از جنبه های آن می‌باشد .

آتش یا آذر از روزگاران بسیار کهن تا با امروز توجه همه اقوام روی زمین را بخود جلب کرده و هر کس بشکلی آنرا ستوده و عزیز می دارد ترقیات دنیا از پرتو این عنصر است. ایجاد کننده و محرک بخار الکتریک و گاز و کشتی و راه آهن و کارخانه و کلیه صنایع است. در ادیان آریایی مثل زرتشتی و برهمنی و بودائی و در مذاهب سامی مانند یهودی و عیسوی و اسلام و حتی نزد بت پرستان آفریقا آتش دارای اهمیت فراوان است. نظر به اینکه در آئین مزد یسنی آنچه آفریده اهورامزدا است و برای جهانیان سودمند است باید ستوده شود از اینرو ایرانیان به آذر دل بستگی مخصوصی داشته و آنرا موهبت ایزدی دانسته، شعله اش را فروغ رحمانی خوانده اند و آتشدان فروز افرا در پرستشگاه ها بمنزله محراب قرار داده اند. آذربان کسی است که پاسبان آتش گماشته می شود ایرانیان باین عنصر و فرشته پاسبان آن آتر نام نهاده اند زرتشتیان مانند ایرانیان قدیم آتش را مقدس می شمارند و چیزهای بدبوددر آن نمی اندازند بلکه گیاهان خوشبو در آن می اندازند و خود این عمل بمنزله ضدعفونی کننده و تقویت کننده جسم و روح می باشد.

واژه های کلیدی: آتش ، جشن ها، جشن ماهیانه، جشن مهرگان، فال کوزه، شال اندازی، جشن سده

فهرست مطالب

طرح تحقیق    ۵
بیان مسئله    ۵
تعاریف نظری    ۸
نحوه برخوردها    ۸
نوع حکومت    ۸
تقدس آتش    ۸
جامعه آن زمان    ۹
ضرورت و اهمیت پژوهش    ۹
اهداف تحقیق    ۱۰
مقدمه    ۱۱
جشن ماهیانه    ۱۴
نام دوازده ماه    ۱۴
نام سی روز    ۱۵
آتش بطور عموم    ۲۰
آتش در تورات، انجیل و قرآن    ۲۲
داوری یا بازشناسی آتش    ۲۳
انتقال آتش    ۲۴
نور و فروغ و روشنایی و اخگر فروزان    ۲۵
انگیزه رو آوردن به سوی روشنایی و فروغ به هنگام نیایش    ۳۰
دَرِ مهر    ۳۱
روشنایی و تاریکی    ۳۳
اهمیت اجاق خانواده و روشن نگهداری آن    ۳۶
آتش در زمان مادها    ۴۰
آتش در زمان هخامنشیان    ۴۰
آتش در دوره ساسانیان    ۴۱
آتشکده    ۴۱
گونه های آتش    ۴۲
انواع آتشکده    ۴۳
چهارشنبه سوری    ۴۴
آجیل مشکل گشا    ۴۹
فال کوزه    ۵۰
آش نذری    ۵۱
کجاوه اندازی    ۵۲
شال اندازی    ۵۲
فالگوش    ۵۳
قاشق زنی    ۵۴
تطهیر و خانه تکانی    ۵۵
بخت گشایی    ۵۶
جشن سده    ۵۹
سبب نامیدن این جشن به سده    ۵۹
مراسم جشن سده    ۶۰
نام سده    ۶۴
انگیزه های داستانی جشن سده    ۶۶
نوسده- برسده    ۶۶
جشن سده در دوران اسلامی    ۶۹
برگزاری جشن سده در دوران اسلامی    ۶۹
مراسم جشن سده میان زرتشتیان    ۷۰
جشن سده پس از ساسانیان    ۷۴
جشن های آتش آذرگان – شهریورگان    ۷۷
آذرگان یا آذرجشن    ۷۹
اردیبهشت گان، گلستان جشن    ۸۰
منابع و مآخذ    ۸۲

منابع و مآخذ:

آذران. حسین/ جشن نوروز، چهارشنبه سوری، خواجه پیروز (حاجی فیروز)، تحویل سال، سیزده بدر/تهران/انتشارات هیرمند

اورنگ. م سرگرد/ اسفند ماه ۱۳۳۵ / جشنهای ایران باستان/ تهران/ چاپ راستی

اوشیدی. موبد دکتر جهانگیر/ ۱۳۷۹/ نور، آتش، آتشکده در آیین زردتشت/ تهران/ چاپ سعدی/ چاپ اول

برزگراد. حبیب الله/ جشن ها واعیاد ملی و مذهبی ایران قبل از اسلام/ تهران

رجبی. دکتر پرویز/ هزاره های گمشده (اهورامزدا، زرتش و اوستا)/ تهران/ انتشارات توس/ جلد اول

رضی هاشم/ گاه شماری و جشن های ایران باستان/ تهران/ سازمان انتشارات فروهر

عزتی پرور. احمد/ چهارشنبه سوری، جشن خورشیدی هند و ایرانی/ تهران/ چاپ خیزران بخش فرهنگ و هنر

فره وشی. بهرام/ جهان فروری، بخشی از فرهنگ ایران کهن/ تهران/ موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران

طرح تحقیق

بیان مسئله

آتش و جشن های مربوط به آن دارای چه جایگاهی در ایران باستان بوده است؟ در نگاهی اجمالی و مختصر آتش از کلمه آتر گرفته شده که در گذشته آتربان یا آذربان به کسی گفته می شده که پاسبان آتش یا آتر بوده است و در بیانی ساده تر آتش از برخورد و سایش دو شیء و ایجاد جرقه بوجود می آید.

واژه جشن از کلمه اوستایی سینه Yasna آمده و این کلمه از ریشه Yaz اوستایی مشتق شده که معنی ستایش کردن می دهد. از این رو واژه جشن به معنی ستایش و پرستش می باشد. کلمه دیگری که از همین ریشه آمده و در بین زرتشتیان متداول می باشد واژه جشن Jashen است که معنی بخصوصی به خودگرفته زرتشتیان واژه جشن را بطور کلی به مراسم عید و ایام خوشی و سرور اطلاق می کنند در حالیکه مراسم مذهبی و سرودن اوستا در آن ایام را جشن می خوانند.

به نظر می رسد که یک سری علل و عواملی از قبیل فرهنگ، دین، تقدس آتش، قومیت، آداب و رسوم، جامعه آن زمان، نوع حکومت، نحوه برخوردها، و … در بوجود آمدن این امر دخیل می باشند.

امید است با انجام این تحقیق و بررسی علل و عوامل یاد شده گامی در جهت شناخت این سنت دیرینه برداشته شود.

تعاریف نظری:

فرهنگ: بعد معنوی جامعه می باشد در مقابل تمدن که بعد مادی است و مجموعه عواملی از قبیل: دین، اعتقادات، آداب و رسوم و … در بوجود آوردن آن دخیل اند.

نحوه برخوردها:

نحوه: به معنای نوع – جور – گونه می باشد.

برخورد: تماس – رویارویی – تعامل و درگیری متقابل و دو طرفه است.

نحوه برخوردها: گونه و نوع رویارویی و تعامل متقابل و دوطرفه می باشد.

دین: به معنای آیین و مذهب و اعتقادات افراد یک جامعه یا یک قوم است.

نوع حکومت:

نوع: به معنای نحوه – جور و گونه می باشد.

حکومت: از کلمه‌ی حاکم به معنای اداره کننده گرفته شده است.

نوع حکومت: نحوه‌ی اداره‌ی جامعه از سوی حکام وقت است.

تقدس آتش:

تقدس: به معنای مقدس، قابل احترام و امری ماورای طبیعی و دارای قداست است.

آتش: از ریشه‌ی آتریا آذر به معنای نور، روشنی و شعله می باشد.

تقدس آتش: یعنی قابل احترام و قداست بودن نور و روشنایی

آداب و رسوم: به معنای آیین و رسم ها و سنت ها و مسلک های یک قوم یا جامعه است.

قومیت: از کلمه‌ی قوم گرفته شده و به معنای وابستگی به یک قبیله یا قوم خاص می باشد.

جامعه آن زمان:

جامعه: به مجموعه ای از افرادی که در یک مکان و زمان به سر برده و دارای اشتراکی در امور اجتماعی – سیاسی – عقیدتی و … می باشند اطلاق می گردد.

جامعه آن زمان: به معنای جامعه‌ی وقت و در این تحقیق جامعه ایران باستان است.

ضرورت و اهمیت پژوهش:

با توجه به مسائل مشاهده شده و با شناخت عواملی که روی برگزاری جشن های آتش در ایران باستان مؤثر است از جمله: جامعه، آداب و رسوم، نوع حکومت، فرهنگ، قومیت، نحوه برخوردها، دین و بسیاری از علل و عوامل دیگر می توان با انجام برنامه ریزی های صحیح در جهت شناساندن تاریخ کهن ایران که جشن های آتش یکی از جنبه های آن می‌باشد گامی اساسی در احیای تمدن کهن کشور و بالا بردن سطح معلومات تاریخ برای عبرت گیری و جلوگیری از فراموشی تاریخ تمدنی عظیم که زندگی کنونی ما را تا به امروز بدین مرحله رسانده و مقابله با تهاجم فرهنگ بیگانه که تفکر ایرانی به مرحله‌ی نابودی خواهند کشاند و فهماندن این مطلب به عوام و خواص که جامعه امروز ما به تاریخ و تمدنی شگفت و عظیم بنا بوده و اکنون که بدین مرحله رسیده مدیون چنین تمدنی گران مایه است. در کل با انجام این تحقیق می توان پله‌های ترقی را در راستای شکوفایی اندیشه های کهن و پرورش و بیداری اندیشه های امروزه برداشته و مسائل مربوطه را شناسایی و حل نموده.

اهداف تحقیق:

اهداف کلی:

بررسی و شناخت چگونگی برگزاری جشن های آتش در ایران باستان

اهداف جزئی:

بررسی و شناخت رابطه عوامل اجتماعی مانند: جامعه، نوع حکومت با برگزاری جشن های آتش در ایران بررسی و شناخت رابطه عوامل اعتقادی مانند: دین، تقدس آتش، آداب و رسوم با برگزاری جشن های آتش در ایران باستان.

بررسی و شناخت رابطه‌ی عوامل فردمدار مانند: فرهنگ، قومیت، نحوه برخوردها با برگزاری جشن های آتش در ایران باستان.

مقدمه

ایرانیان باستان بگوهی نویسندگان، دانشمندان خویش و بیگانه مردمی بودند آزاده، نیرومند، راستگو و نیکوکار. در بین آنها تنبلی و بیکاری، ریاضت و گوشه نشینی، درویشی و دریوزگی و تجرد و رهبانیت مفهوم خارجی نداشت. دنیای آنها دنیای کار و کوشش، دنیای علم و هنر بود.

پدران با فرهنگ ما در ایران باستان برابر تعلیمات عالیه ای که از پیامبر بزرگ فرا گرفته بودند. دنیا را میدان مبارزه سپنتامینو برانگره مینوه یعنی دو قوه نیک و بدی می دانستند و از آنجایی که به پیروزی نهایی سپنتامینو برانگره مینو ایمان داشتند همواره مانند یک سرباز فداکار و جدی بنفع نیکوکاران با بدکاران و بداندیشان می جنگیدند تا بدیها و آلودگی ها و نادانی‌ها و بی عدالتی‌ها از جهان رخت بربندد و در اثر کار و کوشش و سعس و عمل و راستی و درستی آنها سرانجام انگیره مینو با تمام دستیارانش از پهنه گیتی رانده شده و دنیا یک پارچه صلح و آرامش و صفا شده. لایق زیستن‌ و نشو و نمای راستان و نیاکان گردد. ایرانیان باستان برای اینکه در این کار مذهبی یعنی کمک به پیشرفت و غلبه نهایی سپتامینو و نیکوکاران و برانگره مینو و بدکاران کامیاب شوند به دو چیز احتیاج مبرم داشتند که یکی بدنی سالم و نیرومند و دیگری روحی قوی و با ایمان بود. بدن سالم را در اثر تمرین بکار و ورزشهای مدام بدست می آوردند. ولی برای دست یافتن به قسمت دوم یعنی روحیه قوی وسایل چندی داشتند که یکی از آنها ترتیب دادن جشنهای متعدد در ایران قدیم بود. در این جشنها همه افراد کشور از کوچک و بزرگ و زن و مرد و غنی و فقیر شرکت می کردند و بوسیله تفریحات سالم و عیش و سرور، دست افشانی و پایکوبی روح خودشان را قوی و خستگی های فکری و روحی را زدوده و برای کار سنگین روزهای بعد از جشن آماده می شدند.

این موضوع یعنی کار توأم با تفریح و سرور مورد توجه و تأیید دانشمندان امروز دنیا قرار گرفته و دولتهای بزرگ اروپا و آمریکا روی همین اصل تعطیلی آخر هفته را برای کارمندان و کارگران دو روز قرار داده‌اند تا در این دو روز آنها فرصت کافی برای تمدد اعصاب و رفع خستگی داشته، بتوانند خودشان را برای کارهای سخت هفته آینده آماده نمایند.

شادی و تفریح و جشن بعلل خاص در یک یا چند روی معین ارسال، جزو آداب و رسوم کهن ملل مختلف خصوصاً ایرانیان بوده است که می توان عواملی را انگیزه برقراری آنها دانست این عوامل که برخی از آنها عبارتند از: اتفاقات جالب و بعید از قبیل ظهور پیغمبران یا تولد اشخاص بزرگ و محبوب که ممکن است در طول حیات یک قوم متوالی تکرار شوند. بطوریکه اگر قرار باشد از بدو تشکیل یک جامعه کهن، تمام این اتفاقات فراموش نشده و برای هر یک از آنها جشن و سروری باقی بماند ما ایرانیان علاوه بر اینکه تمام ۳۶۵ روز سال را جشن می گرفتیم شاید مثل جامعه ایرانی در اواخر دوره ساسانی در هر روز عیدی چند می داشتیم ولی چون بعضی از این اعیاد در دوره ای محدود رواج داشته که با گذشت زمان یا انقلابات دیگر اگر بوسیله عاملی مثل دین زنده نگاهداشته نشوند از بین می روند عموم جشن های ایران باستان باقیمانده آنهایی است که بوسیله زرتشت جنبه دینی به آنها داده شده است و این جشن ها بعد از متروک شدن به دینی مبدل به اعیاد ملی برای ایرانیان گردیده است.

جشن کلمه تطور یافته یِسنای Yasnaa اوستایی که در حالت میانه بصورت یزشن Yazashan بوده و اکنون مبدل به جشن شده و معنی آن اعمالی بوده است که امروز آنها را نیایش و عبادت می خوانیم بعضی از این عبادات در زمان حیات بهدینی توأم با حرکات و تدارکات فرح بخش و سرور انگیزی بوده. اکنون در بعضی موارد آنها را بعنوان جشن های ملی می شناسیم.

امروزه اغلب جشن ها و برنامه های نمایشی مانند سینماها، تئاترها با سرود ملی آغاز می شود. در عهد باستان نیز رسم بر این بود که کلیه جشنها را با پرستش اهورامزدا و آخرین شاهنشه زمان افتتاح می نمودند.

جشن ماهیانه

پدران نامدار ما در روزگاران بسیار دور در علم ستاره شناسی پیشرفت بسزائی نموده و از گردش زمین بدور خورشید اطلاعاتی کامل بدست آورده بودند. آنها از نخستین مردمانی بودند که مبنای تقویم خود را بر حرکت انتقالی زمین بنا نهادند و چون دریافته بودند که مدت یک دور گردش زمین به دور خورشید ۳۶۵ روز، ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۹ ثانیه است. بنابراین گاهنمای خود را از هزاران سال پیش با احتساب این مدت بطوری تنظیم نموده بودند که سال آنها همیشه در روز اول بهار آغاز و کلیه جشنها نیز همیشه در فصل خود واقع می شدند.

سال آنها ۱۲ ماه داشت و هر ماه ۳۰ روز بعلاوه ۵ روز بنام پنجه بزرگ بپایان ماه دوازدهم می افزودند که ۳۶۵ روز درست شود. ولی برای بشمار آوردن ساعت اضافی که در حدود ۶ ساعت در سال می شود بدو طریق عمل می نمودند به این معنی که زمانی هر چهار سال یکروز بپایان سال می افزودند و آن سال را ۳۶۶ روز بشمار می آوردند و گاهی هم مانند دوره ساسانیان همه سالها را ۳۶۵ روز می گرفتند ولی در پایان هر ۱۲۰ سال یک کاه بسال اضافه می نمودند به این معنی که در ۱۲۰ سال اول فروردین ماه را دو بار بشمار می آوردند و در ۱۲۰ سال دوم اردیبهشت ماه را.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .